Türkiyə dronları Dağlıq Qarabağda
Dağlıq Qarabağla bağlı uzun sürən münaqişədə yeni amil ortaya çıxıb – Azərbaycan silahlı qüvvələrinin səmərəli şəkildə istifadə etdiyi Türkiyə dronları. Türkiyə artıq bir neçə münaqişədə öz üstünlüklərini nümayiş etdirmiş döyüş dronlarının istehsalı ilə bağlı uğurlu proqram həyata keçirir və dünyanın əsas silah ixracatçılarından birinə çevrilir.
Azərbaycan hərbçiləri Ermənistanın hava hücumundan müdafiə sistemləri, tank və artilleriya mövqelərinə qarşı hücum üçün Türkiyə istehsalı olan pilotsuz uçuş aparatlarından istifadə etdiklərini göstərən çox sayda video və foto materiallar yayırlar.
• Hadrut uğrunda döyüşlər – Qarabağ münaqişəsi zonasında nə baş verir?
• Aya Sofya məscid oldu. Foto və hekayə
Dağlıq Qarabağ Türkiyə silahlarının istifadə olunduğu beçinci münaqişə zonasıdır. Buna qədər Liviya, Suriya, İraqın şimalı və Türkiyənin faydalı qazıntılar mədəni ilə bağlı Yunanıstanla qarşıdurma yaşadığı Şərqi Aralıq dənizi gəlir – “Financial Times” nəşrinin məqaləsində qeyd olunub.
Ən mühüm hadisə yaradılması proqramı Türkiyədə 20 il əvvəl başlayan dronların triumfudur. Məqsəd Qərb ölkələrindən asılılığı azaltmaqdan ibarət idi. Ekspertlərin fikrincə, Türkiyənin öz qırıcı təyyarələrini istehsal etməsi mümkün olmayacaq, dronları isə effektivliyini sübut edib.
Azərbaycanın Müdafiə Nazirliyinin kanalında Azərbaycana aid pilotsuz uçuş aparatının işini əks etdirən video:
Londonda Kral Kollecinin eksperti Rob Li isə hesab edir ki, hərbi dronların fəal inkişaf etdirilməsi proqramı Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın yürütdüyü təcavüzkar xarici siyasətə tam cavab verir.
Hələ ki, dronların döyüş meydanında kim tərəfindən – Azərbaycan, yoxsa Türkiyə hərbçiləri tərəfindən idarə olunduğu məlum deyil. Amma Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması üzrə ABŞ nümayəndəsi Keri Kavanonun sözlərinə görə, bu silahdan istifadə olunması döyüş əməliyyatları zonasını kəskin genişləndirib və qurbanların sayını artırıb.
Türkiyə ümid edir ki, onların dronlarının uğurlu istifadəsi digər ölkələrə ixracı da artıracaq. Türkiyə hələlik ötən il 56 milyard dollarlıq silah satan ABŞ-dan və 13,6 milyard dollarlıq silah satan Rusiyadan geri qalır. Amma dinamika ciddidir: 2002-ci ildə 248 milyon olduğu halda 2019-cu ildə 3 milyard olub.
Türkiyə hələlik əsasən tank, zirehli transportyor, atıcı silahlar və təyyarələr üçün ehtiyat hissələri ixrac edir. Amma pilotsuz uçuş aparatları aviasiyasının inkişaf proqramı ölkədə prioritet hesab olunur.
Türkiyədə dronların əsas istehsalçısı olan şirkət Səlcuq Baryakdara məxsusdur. 2016-cı ildə o, Ərdoğanın qızı Sümeyya ilə evlənib.
Ərdoğanın kürəkəninin şirkətinin istehsal etdiyi dronlar ilk olaraq Kürd Fəhlə Partiyasının silahlı qruplaşmalarına qarşı, daha sonra Suriya və Liviyada, indi də Dağlıq Qarabağda istifadə olunur.
Bu, Türkiyənin pilotsuz uçuş aparatları istehsalçısı üçün problem yaradır, çünki sözügedən məhsulun komponentlərinin 7 faizi xaricdən idxal olunur. Məsələn, bu həftə Kanada hökuməti Türkiyə dronları üçün optika təchizatına qadağa qoyub.
