Azərbaycan-Ermənistan sərhədində gərginlik: informasiya və şərhlər

Yanvarın 11-də Azərbaycan-Ermənistan sərhədində növbəti hərbi toqquşma nəticəsində bir azərbaycanlı və üç erməni hərbçi həlak olub, yaralananlar var.

Bu hərbi toqquşma 2021-ci il yanvarın 11-də Moskvada Rusiya, Ermənistan və Azərbaycan liderlərinin üçtərəfli görüşünün ildönümündə baş verib. Bu, ikinci Qarabağ müharibəsi başa çatdıqdan sonra ilk görüş idi. İclasın yekununda qəbul edilən bəyanatda regionda nəqliyyat kommunikasiyalarının açılması qərarından bəhs olunub. 2022-ci il yanvarın 14-də isə iki ölkə arasında münasibətlərin normallaşması üçün Ermənistan və Türkiyənin xüsusi nümayəndələrinin ilk görüşü gözlənilir. Və belə bir fikir var ki, gərginlik qarşıdan gələn danışıqlarla bağlı ola bilər.

Bakı və İrəvandan məlumatlar, eləcə də hər iki ölkədən şərhlər.

• “KTMT Qazaxıstana hərbi kontingent göndərdi, Ermənistana isə gəlmədi”
• Türkiyə və Azərbaycanın hərbi ittifaqı Rusiyanın NATO-ya qarşı tələblərinə nə dərəcədə uyğundur? – Bakıdan şərh

Bakıdan informasiya

XİN: “Ermənistan məsuliyyət daşıyır”

Azərbaycanın Xarici İşlər Nazirliyi yanvarın 11-də Ermənistanla sərhəddə yaşananlarla bağlı bəyanat yayıb.

“Ermənistan tərəfinin hərbi təxribatları davam etdirməsini qətiyyətlə pisləyirik.

İki dövlət arasında münasibətlərin normallaşması istiqamətində addımlar atmaq əvəzinə, dövlət sərhədində növbəti qanlı təxribatı törətməklə Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyi bölgədə vəziyyətin gərginləşdirilməsinə görə bilavasitə məsuliyyət daşıyır” – Xarici İşlər Nazirliyinin bəyanatında deyilir.

Bu arada Azərbaycanın XİN rəhbəri Ceyhun Bayramov ABŞ dövlət katibinin köməkçisini dövlət sərhədində baş verənlərlə bağlı məlumatlandırıb.

“Yanvarın 11-də Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramovun ABŞ Dövlət Katibinin Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə köməkçisi Karen Donfrid ilə telefon danışığı baş tutub.

Ceyhun Bayramov bölgədə mövcud olan ən son vəziyyət, o cümlədən də üçtərəfli bəyanatların icrası ilə bağlı Azərbaycan tərəfindən atılan addımlar barəsində danışıb.

Nazir Ermənistan tərəfinin iki dövlət sərhədində təxribatı davam etdirdiyi və Kəlbəcər istiqamətində bir hərbi qulluqçumuzun şəhid olması haqqında qarşı tərəfə məlumat verib və bu təxribata görə məsuliyyətin bilavasitə Ermənistan hərbi-siyasi rəhbərliyinin üzərinə düşdüyünü vurğulayıb”, – XİN-dən bildirilib.

Ombudsmenin beynəlxalq təşkilatlara müraciəti

Azərbaycanın ombudsmeni Səbinə Əliyeva beynəlxalq təşkilatlara müraciət edib:

“Təəssüflə bildiririk ki, Ermənistan silahlı qüvvələri yanvarın 11-i günorta saatlarında Azərbaycan-Ermənistan dövlət sərhədinin Kəlbəcər rayonu istiqamətində növbəti dəfə təxribat törədib. Qarşı tərəfin snayper silahından açdığı atəş nəticəsində Azərbaycan Ordusunun hərbi qulluqçusu əsgər Nəzərov Ayaz Azər oğlu şəhid olub.

Tərəflər arasında atəşin və bütün hərbi əməliyyatların tam dayandırılması haqqında 2020-ci il 10 noyabr və 2021-ci il 26 noyabr tarixli üçtərəfli bəyanatların müddəalarına zidd olan, fundamental insan hüquqlarının pozulmasına yönəlmiş bu kimi təxribatçı əməllərin törədilməsini kəskin şəkildə pisləyir, Ermənistandan Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazi bütövlüyünə hörmət etməyi tələb edirik.

Beynəlxalq və regional təşkilatları, xarici ölkələrin Ombudsman və milli insan hüquqları təsisatlarını Ermənistanın regionda törətdiyi insan hüquqları pozuntularına münasibət bildirməyə, dayanıqlı sülhün və inkişafın təmin edilməsinə təhlükə yaradan bu kimi əməllərindən çəkindirilməsi istiqamətində beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə uyğun qəti tədbirlər görməyə çağırıram”.

Müdafiə Nazirliyi: “Sərhəd möhkəmləndirilib”

“Bildirilib ki, Ermənistanın xüsusi səbəb olmadan və müvafiq üçtərəfli bəyanatlarla üzərinə götürdüyü öhdəliklərini pozaraq iki dövlətin sərhədi boyunca vəziyyəti gərginləşdirməsi məqsədyönlü hərbi təxribat və hərbi avantüradır:

Bütün hallarda Azərbaycan Ordusunun bölmələri tərəfindən qarşı tərəfə adekvat və mütənasib cavab verilib.

Hazırda qeyd olunan istiqamətlərdə nisbi sakitlikdir.

Əməliyyat şəraiti bölmələrimizin nəzarəti altındadır.

Ermənistan tərəfindən iki ölkənin dövlət sərhədi boyunca qəsdən vəziyyətin yenidən gərginləşdirilməsi cəhdlərinin təkrarlana biləcəyini istisna etməyərək Azərbaycan Ordusunun bölmələri gücləndirilmiş rejimdə ölkəmizin suveren ərazilərini və sərhədlərinin təhlükəsizliyini qoruyur”, – Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi mətbuat xidmətinin yanvarın 12-də yaydığı məlumatda deyilir.

Cinayət işi açılıb

Azərbaycan Baş Prokurorluğu mətbuat xidmətindən bildirilib ki, “yanvarın 11-də günorta saatlarında Ermənistan silahlı qüvvələrinin törətdiyi təxribat nəticəsində hərbi qulluqçumuz müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçusu əsgər Nəzərov Ayaz Azər oğlunun şəhid olması ilə bağlı cinayət işi başladılıb”.

“Müdafiə Nazirliyinin “N” saylı hərbi hissəsinin müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçusu, 1998-ci il təvəllüdlü əsgər Ayaz Nəzərovun Kəlbəcər rayonu ərazisində xidməti vəzifələrinin icrası zamanı düşmən tərəfindən açılan atəş nəticəsində şəhid olması faktı ilə bağlı Kəlbəcər Hərbi Prokurorluğunda Cinayət Məcəlləsinin 120.2.12-ci (milli, irqi, dini ədavət və ya düşmənçilik niyyəti ilə adam öldürmə) maddəsi ilə istintaq aparılır”, – qurumdan əlavə edilib.

Şərh

“Ermənistan ordusu təxribata əl atdı. Kəlbəcər istiqamətində hərbçimiz şəhid oldu. Cavab atəşilə Ermənistan ordusunun iki postu darmadağın edildi, xeyli itkisi var. Ermənistan rəhbərliyi cəmiyyətini qorxutmamaq üçün itkilərinin sayını hiss-hissə yayımlayır.

Sonuncu dəfə oxşar insident ötən il noyabrın əvvəlində qeydə alınmış, hər iki tərəf itki vermişdi. O zaman Rusiyanın müdafiə naziri Sergey Şoyqu Bakıya və İrəvana zəng etdikdən sonra vəziyyət müvəqqəti sabitləşdi. Noyabrın 26-da isə Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan liderləri Soçidə üçtərəfli görüş keçirdilər.

Görüşdən sonra yayımlanan açıqlamada bildirilirdi ki, kommunikasiya xətlərinin açılması və sərhədin müəyyənləşdirilməsi vacibdir. Azərbaycanla Ermənistan arasında sərhədin müəyyənləşdirilməsi məqsədilə Rusiyanın iştirakıyla növbəti üçtərəfli komissiya yaradılacağı açıqlandı”, – “Atlas” Analitik Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Elxan Şahinoğlu şərh edib.

Buna baxmayaraq, nə kommunikasiya xətlərinin açılması, nə də sərhədlərin müəyyənləşməsi məqsədilə ortaq komissiyanın yaradılmasından xəbər var. Azərbaycan və Ermənistan liderləri Soçi görüşündən təxminən iki həftə sonra Brüsseldə görüşdülər. Bu dəfə vasitəçi kimi Avropa İttifaqı Şurasının prezidenti Şarl Mişel çıxış edirdi. Brüsseldəki görüşdə də sərhədlərin müəyyənləşməsi vacibliyi vurğulandı.

Ancaq sərhəddə dünənki insident göstərdi ki, Soçi və Brüsseldəki razılaşmalar yerinə yetirilmir. Çünki nə qədər ki, tərəflər arasında sülh sazişi imzalanmayıb, nə qədər ki, sərhəd müəyyənləşməyib və nə qədər ki, razılaşmaların əksinə olaraq kommunikasiya xətləri açılmayıb sərhəddə gərginlik azalmayacaq.

Ermənistan hakimiyyətinin sərhəddə təxribatları artırmaqda başqa məqsədi də var, Qazaxıstandakı hadisələrdən həvəslənərək Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatını oyuna cəlb etmək istəyirlər. Ermənistan təxribatlarla təşkilatın nəbzini yoxlayır, bundan sonra “bizə kömək edin” şəkilində müraciətləri istisna deyil. Ancaq bu nəbz yoxlaması baş nazir Nikol Paşinyana baha başa gələ bilər.

Azərbaycan ordusu təxribata cavab olaraq Ermənistanın iki postunu dağıtdı və göstərdi ki, Ermənistanın dostlarının kimliyindən asılı olmayaraq bundan sonra da təxribatlarına artıqlamasıyla cavab veriləcək. Rusiya və Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı İrəvanın yalvarışlarına reaksiya verməyəcəksə erməni cəmiyyəti və müxalifət baş nazir Nikol Paşinyandan soruşacaq: “Bəs Rusiya və KTMT bizə niyə dəstək vermir?” – Şahinoğlu fikrini yekunlaşdırıb.

Yerevandan informasiya

Ermənistan-Azərbaycan dövlət sərhədinin şərq istiqamətində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən mövqelərin atəşə tutması nəticəsində 3 erməni hərbçisi həlak olub. İki yaralının həyatı təhlükəsi yoxdur.

Yanvarın 11-i günortadan sonra şərq sərhədindən həyəcanlı məlumatlar gəlməyə başlayıb. İlk olaraq Ermənistan Müdafiə Nazirliyi saat 15:15-dən başlayaraq Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin Geqarkunik rayonunun Verin Şorja kəndi yaxınlığında yerləşən mövqelərinin atəşə tutması barədə məlumat yayıb. Bildirilib ki, Azərbaycan Silahlı Qüvvələri 2021-ci ilin may ayından Ermənistanın suveren ərazisində yerləşən mövqelərindən atəş açıb.

Həmin vaxt ancaq bir yaralı haqda bildirilmişdi. 17.30-dan sonra isə Müdafiə Nazirliyinin mətbuat xidməti artıq bartilleriya və dronlardan istifadə etməklə atəşin davam etdirildiyi haqda məlumat verib. Daha sonra Ermənistanın iki hərbçisinin həlak olduğu və ikisinin yaralandığı haqda informasiya yayılıb.

Ermənistan-Azərbaycan sərhədində vəziyyət 21:00-da nisbətən sabitləşib. Amma səhər Müdafiə Nazirliyindən bildirilib ki, daha bir hərbçinin meyiti tapılıb – gecəyarısından sonra.

Ermənistanın İstintaq Komitəsi Ermənistan ordusunun üç hərbçisinin həlak olması faktı ilə bağlı cinayət işi açıb. İlkin istintaq başlayıb.

XİN: “Ermənistanın ərazi bütövlüyünə təcavüz davam edir”

Azərbaycan SQ tərəfindən atəşkəs rejiminin kobud pozulmasını qınayan Ermənistan XİN vurğulayıb:

“Azərbaycan Silahlı Qüvvələri bölmələrinin təxribatı Azərbaycanın 2021-ci il mayın 12-də Ermənistan Respublikasının suveren ərazisinə soxulması ilə başlayan və müntəzəm silahlı hücumlarla davam edən Ermənistanın ərazi bütövlüyünə qarşı təcavüzünün növbəti təzahürüdür.

Ermənistan Respublikası beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini rəsmi Bakının Ermənistan Respublikasının suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə qarşı təcavüzü davam etdirərək, beynəlxalq hüququn təməl prinsiplərini, o cümlədən də BMT Nizamnaməsini və regional sabitliyi pozması faktına çəkib”.

Xarii İşlər Nazirliyi yeni gərginliyin qarşısını almaq naminə yenidən Ermənistan hakimiyyətinin təklifini təkrarlayıb:

• Qoşunların qarşılıqlı şəkildə Ermənistan-Azərbaycan sərhədindən geri çəkilməsi,
• Sərhəd boyu beynəlxalq monitorinq mexanizminin işə salınması.

Ermənistan XİN-in bəyanatı Azərbaycan hakimiyytinə “təxribatçı əməllərdən çəkinmək və Soçidə imzalanan üçtərəfli bəyanat və Brüssel görüşünün nəticələrinə əsasən üzərinə götürdüyü regionda stabilliyin bərqərar olması üzrə öhdəlikləri yerinə yetimək” çağırışı ilə müraciət edib.

Ombudsmen: “Azərbaycan törədilən cinayətlərə görə məsuliyyət daşıyır”

Ermənistanın ombudsmeni hesab edir ki, “Azərbaycan hakimiyyəti beynəlxalq qaydaları aşkar pozur: onlar törədilmiş cinayətlərə görə məsuliyyət daşıyırlar”. Arman Tatoyan yanvarın 11-də Azərbaycan SQ-in Ermənistanın hərbi mövqelərini atəşə tutmasını belə şərh edib.

“Bu gün Güqarkunikdə Ermənistan hərbçilərinin qətl edilməsi onların yaşamaq hüquqlarının pozulması, yaralanmış hərbçilərin səhhətinə ziyan vurulması, o cümlədən də mülki əhalinin təhllükəsizliyinin pozulması – insanlara qarşı təcavüzdür”.

Tatoyan vurğulayıb ki, Azərbaycan tərəfi mövqeləri kəndlərin bilavasitə yaxınlığında, “dinc əhalinin həyatı və təhlükəsizliyi, digər həyat əhəmiyyətli hüquqlarına təhlükəli şəkildə”, artilleriya və dronlardan istifadə edərək atəşə tutub.

Yanvarın 12-də Arman Tatoyan bildirib ki, bu hadisələrdən sonra o, Azərbaycanın apardığı ermənifob və ksenofob siyasətlə, erməni hərbçilərə və mülki şəxslərə qarşı cinayətlərlə bağlı növbədənkənar məruzə hazırlayacaq.

Sosial şəbəkələrdə

Ermənistanlı sosial şəbəkə istifadəçiləri fəal şəkildə gərginliyi və Ermənistan hakimiyyətinin reaksiyasını müzakirə edirlər. Bir neçə şərhi təqdim edirik:

“Qeyd etmək lazımdır ki, heç kim Azərbaycanın zaman-zaman etdiyi kimi peşəkarca KTMT-ni gözdən salmır. Bu dəfə də əgər Rusiya Ermənistan-Azərbaycan sərhədindəki vəziyyəti gözardı etsə, Moskva Qazaxıstanda qazandığı bütün təbliğat hallarını sıfırlayacaq”.

“XİN qoşunların qarşılıqlı şəkildə sərhəddən geri çəkilməsini tələb edir. Bilmirəm, bu, kimin “dahiyanə” ideyasıdır, nəyin nəticəsidir, amma Ermənistan ordusunu Ermənistan sərhədindən geri çəkmək nə deməkdir? Əksinə, sərhəddə hərbi iştirak artırılmalıdır və gücləndirilməlidir ki, rəqib geri sıxışdırılsın və bütün cəhdlər beşiyindəcə boğulsun ki, o, bizim mövqelərə yaxınlaşmaq haqda belə düşünməsin. Bu siyasəti kim hazırlayır? Onlar harada öyrəniblər?”

“Deyəsən, hamı başa düşür ki, türk dünyası Qazaxıstanda alçaldılması ilə barışmaq istəmir. Ərdoğan və Əliyev qürurlarına dəymiş zərbədən ağlayırlar rəsmən: Ermənistan Qazaxıstana qoşun yeritmiş KTMT-ə üzv ölkədir. Axı onlar artıq bizə qalib gəliblər. axı oonlar artıq Paşinyanı öz ölkəsini və xalqını satmağa, kapitulyasiya haqda biabırçı bəyanatı imzalamağa məcbur ediblər.

Məgər aydın deyil ki, onlar Ermənistan “öz yerini” bilsin deyə əllərindən gələni edəcəklər? bu qanunauyğunluqdur. Nikol Paşinyan baş nazir olduğu müddətcə belə də davam edəcək”.