Հոգևորականի օրագիրն ու ՀՀ-ում հեղաշրջման փորձը․ մանրամասնում է ՔԿ-ի նախագահը
ՔԿ նախագահը՝ ՀՀ-ում հեղաշրջման փորձի մասին
Հայաստանում պետական հեղաշրջման փորձի բացահայտումն ու երկու բարձրաստիճան հոգևորականների հանդեպ հարուցված քրեական գործերը պետք է դիտարկել ոչ թե առանձին-առանձին, այլ որպես մեկ ամբողջական շղթայի մաս։ «Հանրայինի» եթերում նման պնդում է արել Քննչական կոմիտեի նախագահ Արթուր Պողոսյանը։
Նրա փոխանցմամբ՝ հեղաշրջման փորձի գործի շրջանակում իրենց հայտնի էր դարձել՝ գործընթացում ներգրավվելու են նաև որոշ հոգևորականներ։ Ասում է՝ այդ պայմաններում է Շիրակի թեմի առաջնորդ Միքայել արքեպիսկոպոս Աջապահյանը վերահաստատել «ռազմական հեղաշրջման» վերաբերյալ իր հայտարարությունը, ինչին էլ արձագանքել է իրավապահ համակարգը։
Շեշտում է՝ անհետաձգելի քննչական գործողությունների արդյունքում ՔԿ ձեռքի տակ են հայտնվել փաստական տվյալներ, այդ թվում՝ 2022 թ․-ից մինչ օրս Աջապահյանի վարած օրագիրը։
«Այնտեղ կա ուղիղ կապը Վազգեն [Բագրատ Սրբազան] Գալստանյանի հետ, թե ով պետք է գլխավորի շարժումը սկզբնական [«Սրբազան պայքար»՝ ընդդեմ սահմանազատման], ով առաջարկեց, որպեսզի գլխավորի, երբ շարժումը ձախողվեց, ինչ հանդիպումներ տեղի ունեցան, ինչու պլանավորվեց կոչով հանդես գալ»,- շեշտել է Պողոսյանն ու հավելել՝ այս ամենը պետք է դիտարկել գործի ընդհանուր համատեքստում։
Մի քանի օրվա տարբերությամբ ՀՀ-ում քրեական հետապնդում հարուցվեց երկու հոգևորականների՝ Տավուշի և Շիրակի թեմի առաջնորդների նկատմամբ։ Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանը մեղադրվում է «ՀՀ-ում ահաբեկչական և իշխանությունը զավթելուն ուղղված գործողություններ» պլանավորելու մեջ։ Շիրակի թեմի առաջնորդ Միքայել արքեպիսկոպոս Աջապահյանը մեղադրվում է «իշխանությունը զավթելուն և սահմանադրական կարգը բռնի տապալելուն ուղղված հրապարակային կոչեր» հնչեցնելու մեջ։ Բարձրաստիճան հոգևորականները երկու ամսով կալանավորվել են։
Քրեական հետապնդումների հարուցմանը նախորդել էր ՀՀ իշխանությունների հետ փոխկապակցված Civic.am կայքի՝ «Բացառիկ․ Ընդդիմության հեղաշրջման պլանը» վերնագրված նյութի հրապարակումը։ «Հեղաշրջման պլանի» հետ կապ ունեցող կոնկրետ անուններ էին մատնանշված՝ նախկին նախագահներ Ռոբերտ Քոչարյան ու Սերժ Սարգսյան, գործարարներ Սամվել Կարապետյան, Գագիկ Ծառուկյան ու Սամվել Ալեքսանյան։ Իշխանազավթման կոչ հնչեցնելու մեղադրանքով երկամսյա կալանքի տակ է նաև Սամվել Կարապետյանը։
ՔԿ նախագահի հարցազրույցի կարևոր դրվագները՝ ստորև
- Կոմպրոմատային շանտա՞ժ, թե՞ ուղերձ կաթողիկոսին. Փաշինյանի գրառումների հետքերով
- «Նախկիններն ուզում են ցույց տալ, թե մենք էլ ենք իրենց պես թալանչի»․ Փաշինյան
- Հավանակա՞ն, թե՞ ի սկզբանե ձախողված․ ՀՀ-ում քննարկվում է Փաշինյանի իմպիչմենտի հարցը
«Էական նշանակություն ունի, թե երբ է հնչել Աջապահյանի կոչը»
Հաղորդավար Պետրոս Ղազարյանը ՔԿ նախագահից հետաքրքրվել է՝ ինչո՞ւ քրեական վարույթ նախաձեռնվեց հենց հիմա, եթե Աջապահյանը կոչը հնչեցրել էր 2024 թվականի փետրվարին։ Ի պատասխան Պողոսյանը հղում է կատարել Գլխավոր դատախազության տարածած պարզաբանման վրա, ըստ որի՝ հոգևորականը «ռազմական հեղաշրջման» կոչը կրկնել է նաև 2025 թ․-ի հունիսի 21-ին։
«Էական նշանակություն ունի, թե անձը երբ և որ իրադրությունում է նման հայտարարություն կատարում»,- նկատել է նա։
Շեշտել է՝ Աջապահյանը կոչը վերահաստատել է պետական հեղաշրջման փորձի բացահայտման ֆոնին, մի իրադրությունում, երբ «նախաքննական մարմնի տրամադրության տակ կային տվյալներ, որ գործընթացում պետք է ներգրավվեն նաև որոշ հոգևորականներ»։
«Բնականաբար, ի՞նչ պիտի անեինք։ Որպես պետական մարմին՝ պետք է սա որպես առիթ դիտարկեինք և նախաձեռնեինք քրեական վարույթ»,- ասել է Պողոսյանը։
Ըստ նրա՝ հանցակազմի էությունը հետևյալն է՝ այս կոչով ազդել հանրության կամքի, գիտակցության վրա, մարդկանց մղել իշխանությունը զավթելուն ուղղված գործողությունների։
«Գործողությունների ժամկետը պարբերաբար փոփոխվել է»․ հանցավոր խմբի նպատակները
ՔԿ նախագահն անդրադարձել է Բագրատ արքեպիսկոպոսի և «Սրբազան պայքարի» անդամների դեմ հարուցված գործին և ներկայացրել մանրամասներ։
Ասում է՝ փաստական տվյալների համաձայն՝ խումբը 2024 թ․-ի նոյեմբերից պլանավորել է որոշակի գործողություններ։ Սակայն դրանց կատարման ժամանակագրությունն անընդհատ փոփոխությունների է ենթարկվել՝ կախված «հանցավոր խմբի համախմբվածության, պատրաստվածության, այլ գործիքներ, միջոցներ ձեռք բերելու հանգամանքից»։
«Ունենք տվյալներ, որ որպես գործողությունների կատարման օր պլանավորվել է, օրինակ՝ 2025 թ․-ի ապրիլի 24-ը, գործողությունների կատարման ժամանակ են մատնանշվել նաև 2025 թ․-ի մայիսի 9-ը, մայիսի 28-ը, հունիսի կեսերը։ Վերջին տվյալն այն է, որ հանցավոր խմբի անդամները սպասում էին այնպիսի ազդակների, որոնք հանրությանը կմատուցեին իրենց ուզած ձևաչափով, կգեներացնեին դժգոհություն և կսկսեին իրենց գործողությունները»։
Պողոսյանը թվարկել է այն գործողությունները, որոնք խումբը պլանավորել էր իրագործել և շեշտել՝ չէին բացառում նաև «անձանց կյանքից զրկելը, անձանց առողջությանը ծանր վնաս պատճառելը»։
«Հանցավոր խմբի նպատակը մեկն է եղել, որպեսզի երկրում ստեղծեն քաոս, անկառավարելի իրավիճակ, որպեսզի հասնեին իրենց նպատակին։ Իսկ նպատակը մեկն էր՝ իշխանությունը յուրացնել»,- հայտարարել է ՔԿ նախագահը։
Ի՞նչ կապ ունի Սամվել Կարապետյանը
ՔԿ նախագահը հիշեցրել է՝ քրեական վարույթի շրջանակում ձեռք էր բերվել տվյալ այն մասին, որ գործարար մարդիկ որոշակի խմբեր էին հավաքագրելու։ Ընդ որում՝ կոնկրետ նշված էր, թե որ գործարարը ինչքան մարդ էր բերելու՝ մասնակից դարձնելու այս գործողություններին։ Շեշտել է՝ կային նաև տվյալներ, որ որոշ գործարարներ պետք է կոչ հնչեցնեն:
«Եվ դրանից հետո, երբ մենք տեսնում ենք, որ կոնկրետ անձը [Սամվել Կարապետյանը], ում վերաբերյալ տվյալ կա, որ պետք է մարդ հավաքի, բերի ու նաև կոչ հնչեցնի, արդեն հայտարարություն է կատարում, մենք սա գնահատում ենք այդ հանցակազմի տիրույթում»,- ընդգծել է Պողոսյանը։
«Շուրջ 100 քննիչից կազմված խումբ է աշխատում»
Քննչական կոմիտեի նախագահի խոսքով՝ ձևավորվել է շուրջ 100 քննիչից կազմված խումբ, որն աշխատում է հեղաշրջման փորձի բացահայտման գործով։ Հիշեցնում է՝ արդեն հասցրել են տասնյակ միջնորդություններ ներկայացնել, գրեթե հարյուր խուզարկություն իրականացնել․
«Նախաքննությունն ակտիվ փուլում է։ Հույս ունեմ՝ առաջիկայում կավարտվեն հիմնական գործողություններն ու առնվազն հանցավոր խմբի հիմնական մասով քրեական վարույթը մեղադրական եզրակացությամբ կուղարկենք դատարան»։
Պողոսյանի բնորոշմամբ՝ ՔԿ-ն ու ԱԱԾ-ն գործ են ունեցել «ծավալի և սուբյեկտների առումով աննախադեպ հանցանքի հետ», կարողացել են կանխել այդ «հանցավոր ոտնձգությունը»։
«Բոլորը չէ, որ ձերբակալված են»
Արձագանքելով հանցավոր խմբի անդամների ինքնությունը պարզելու մասին հարցին՝ նկատել է՝ բոլորը չէ, որ ձերբակալված են։
«Խմբի գործողությունները չեն սահմանափակվել այդ անձանց շրջանակով։ Կան այլ մասնակիցներ, որոնց առաջիկայում դատավարական կարգավիճակներ կտանք»,- ասել է Քննչական կոմիտեի նախագահը։
Մինչ այս պահը հաղորդվել է պետական հեղաշրջման գործով 14 անձի ձերբակալման մասին։
«Ահաբեկչության կազմակերպման համար զենքի օրինական լինելը նշանակություն չունի»
Իրականացրած խուզարկությունների արդյունքում ՔԿ-ն հանցավոր խմբի ղեկավարների և մասնակիցների բնակարաններում հայտնաբերել էր հանցագործության համար նախատեսված մեծաքանակ առարկաներ և իրեր, այդ թվում՝ հրազեն և ռազմամթերք։ «Սրբազան պայքար» շարժման անդամներն ու նրանց փաստաբանները պնդում էին՝ տարածված լուսանկարներում երևացող զենքերն օրինական են։
ՔԿ նախագահ Արթուր Պողոսյանը հարցնում է՝ ահաբեկչության կատարման համար նշանակություն ունի՞ զենքի օրինական լինելը։
«Եթե զենքն անօրինական է, դրա համար այլ հանցակազմեր կան, համակցության մեջ կդիտարկեինք։ Ի՞նչ, մենք բացառո՞ւմ ենք, որ օրինական զենքով հնարավոր լինի պլանավորել և կատարել ահաբեկչական գործողություն։ Բնականաբար, ոչ»,- մանրամասնել է նա։
Ովքե՞ր են կանգնած հեղաշրջման հետևում
«Քննության ուղղություններից մեկը նաև այն է, որ պարզենք հանցավոր խմբի ամբողջական շրջանակը»,- նկատել է պաշտոնյան։
Քննությունը պետք է պարզի նաև՝ կա՞ արդյոք արտաքին հետք։ Կոնկրետ երկրներ, սակայն, ՔԿ նախագահը չի մատնանշել։
Արտաքին հետքի հետ մեկտեղ քննությունը պետք է պարզի հանցավոր խմբի ֆինանսավորման աղբյուրները։
«Ձայնագրություններից մեկում խոսվում է «պատերի տակ գյուլելու» մասին [և այդ մարդկանց ընտանիքներին փոխհատուցում տրամադրելու]։ Ըստ էության, առաջանալու էր նաև ֆինսավորման և փոխհատուցման հարցը»,- նկատել է նա։
Պողոսյանը հայտնել է՝ դեռ որոշ մասն են հրապարակել այն գործիքների ու միջոցների, որոնց ձեռքբերումը ենթադրում է ֆինանսական միջոցների առկայություն։
«Կեղծ է»․ Փաշինյանին վերագրվող ձայնագրության մասին
Հեղաշրջման փորձի բացահայտման ֆոնին համացանցի հայկական տիրույթում տարածվել էր ձայնագրություն, որում, իբր, վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը իրավապահ մարմինների ղեկավարներին կոչ է անում տարբերակներ գտնել և ձերբակալել ընդդիմության առաջնորդներին։ Վարչապետի խոսնակն այն կեղծ էր որակել, Քննչական կոմիտեն հայտարարել էր քրեական վարույթի հարուցման մասին։
«Ակնհայտ էր, որ այդ ձայնագրությունը կեղծված է։ Նպատակը մենք կպարզենք, բայց, իմ կարծիքով՝ հիմնական նպատակը պետական ինստիտուտների հեղինակազրկումն էր, մեր գործողությունները կասկածի տակ դնելը և այլ լույսի ներքո ներկայացնելը»,- նկատել է ՔԿ նախագահը։
Պողոսյանը հայտնել է՝ վարույթը նախաձեռնվել է համակարգչային կեղծիք կատարելու հատկանիշներով։ Ասել է նաև, որ Փաշինյանին վերագրվող կեղծ ձայնագրությունը պատրաստվել է արտերկրում։
«Քննչական կոմիտեում կա համապատասխան մասնագիտացված ստորաբաժանում, որը զբաղվում է նման հանցագործությունները բացահայտելով։ Արդեն իսկ քննությամբ ձեռք ենք բերել որոշակի տվյալներ, պարզել ենք սկզբնաղբյուրը։ Առաջիկայում կոմիտեն այդ մասով նույնպես պաշտոնական հրապարակմամբ հանդես կգա»,- հավելել է նա։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
ՔԿ նախագահը՝ ՀՀ-ում հեղաշրջման փորձի մասին
