Ինչո՞ւ է Աստանան ուզում դառնալ Երևան-Բաքու բանակցությունների հարթակ
Տոկաևի այցը Երևան
«Ղազախստանը պատրաստ է առավելագույն օժանդակություն տրամադրել և բարի ծառայությունների առաքելություն ստանձնել, այսինքն՝ իր հարթակը տրամադրել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև բանակցությունների համար»,- Երևանում հայտարարել է Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը։
Նա առաջին անգամ էր Երևանում պաշտոնական այցով։ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ հանդիպումից հետո Ղազախստանի նախագահը ողջունել է խաղաղության համաձայնագիր կնքելու Երևանի և Բաքվի ձգտումները․ «Մեր հիմնական նպատակը մեր բարեկամական երկրներին մերձեցնելն է, ճանապարհ բացելը անքակտելի բարիդրացիական հարաբերությունների, խաղաղության և կայուն զարգացման համար»։
Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանն ասում է՝ Աստանան հազիվ թե կարողանա «որևէ էական և արդյունավետ» դեր ունենալ Հայաստան-Ադրբեջան գործընթացում, այդ ներուժը չունի, ինքն էլ է «աշխարհաքաղաքական պայքարի ենթակա ուղղություն»։ Կարծում է՝ կարևոր է հասկանալ, թե իր 4 գործընկերներից ո՞ր մեկի՝ Ռուսաստանի՞, Չինաստանի՞, Բրիտանիայի՞, թե՞ Թուրքիայի հետ համակարգմամբ է Տոկաևը նման հայտ ներկայացնում։
«Այդ խաղացողներն այսօր շատ կոշտ ու դաժան պայքարի մեջ են ենթակառուցվածքների՝ քաղաքական, տնտեսական և այլ հնարավորությունների ամեն մի սանտիմետրի կամ գրամի համար»,- JAMnews-ի հետ զրույցում շեշտել է Բադալյանը։
Ղազախստանը ողջունում է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը
Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը ասել է, որ երկկողմ շահավետ համագործակցությունն ամրացնելու համար մեծ նշանակություն ունի տրանսպորտային լոգիստիկ սեկտորը։
«Մենք բարձր ենք գնահատում Հարավային Կովկասում տրանսպորտային կապերը վերականգնելու Հայաստանի ձգտումը։ Այդ իմաստով ողջունում ենք վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի նախաձեռնությունը, որը կոչվում է «Խաղաղության խաչմերուկ»,- նկատել է Տոկաևը։
Բանակցություներից հետո արված հայտարարություններում Հայաստանի վարչապետն ու Ղազախստանի նախագահը հիմնականում անդրադարձել են առևտրատնտեսական և ներդրումային ոլորտներում համագործակցության ընդլայնմանը։ Տոկաևը հայտարարել է՝ Ղազախստանը պատրաստ է դեպի Հայաստան արտահանման ծավալները հասցնել 350 միլիոն դոլարի․
«Պետք է փնտրել նոր ուղղություններ, որոնք նոր իմպուլս կհաղորդեն առևտրաշրջանառության ծավալների մեծացմանը»։
Բացի այդ, ՀՀ-ին առաջարկել է իրականացնել մի շարք համատեղ ներդրումային ծրագրեր, ակտիվացնել գործարար շրջանակների միջև շփումները։
Նիկոլ Փաշինյանի փոխանցմամբ՝ գործընկերոջ հետ քննարկել են Հարավային Կովկասում անվտանգության և կայունության ապահովման հետ կապված իրավիճակը։ Ղազախստանի նախագահին է ներկայացրել նաև Ադրբեջանի հետ բանակցությունների վերջին զարգացումները։
Վարչապետի համոզմամբ՝ Երևանն ու Աստանան համանման դիրքորոշում ունեն պետությունների ինքնիշխանության ու անկախության վերաբերյալ, երկուստեք հետաքրքրված են տարածաշրջանային ենթակառուցվածքների և տրանսպորտային կապուղիների դիվերսիֆիկացիայով։
«Մեր նպատակներն ու շահերը ռեգիոնալ և միջազգային խաղաղության ու անվտանգության տեսանկյունից համընկնում են»,- իր հերթին նկատել է Ղազախստանի նախագահը։
Փորձագիտական կարծիք
Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանի խոսքով՝ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևի այցի «մեխը» Ադրբեջան-Հայաստան բանակցային գործընթացում ինչ-որ դեր ունենալն է․
«Եվ դա պայմանավորված է հաղորդուղիների ռազմավարական խնդրով, որը հայ-ադրբեջանական հակամարտության առանցքային և ամենազգայուն կետն է աշխարհաքաղաքական դերակատարների հետաքրքրության տեսանկյունից»։
Նկատում է․ հայ-ադրբեջանական գործընթացում միջնորդական հարթակի ծառայություն առաջարկելով՝ Ղազախստանը փորձում է իր դերը բարձրացնել այն աշխարհաքաղաքական դերակատարների մոտ, որոնք հետաքրքրված են Կովկաս-Կասպից ծով-Կենտրոնական Ասիա շղթայով և հաղորդուղիների վերահսկման շուրջ պայքարով․
«Ղազախստանի ներուժը հասկանալու համար պետք է հասկանանք՝ ինչպիսի աշխարհաքաղաքական աջակցություն ունի նրա ներկայացրած հայտը այն դերակատարների մոտ, որոնք պայքարում են Կովկասում»։
Բադալյանի փոխանցմամբ՝ Ղազախստանի վրա ազդեցություն ունեն 4 աշխարհաքաղաքական կենտրոններ՝ Ռուսաստանը, Չինաստանը, Մեծ Բրիտանիան և Թուրքիան։
«Ղազախստանը այս 4-ի հետ ի՞նչ հարաբերակցությամբ է դիրքավորվում Կովկասի ուղղությամբ իր աշխատանքում։ Սա է էական հարցը, որի պատասխանը թույլ կտա հասկանալ՝ առարկայական իմաստով Տոկաևի այցը Երևան իրենից ինչ էր ներկայացնում»,- պարզաբանել է նա։
Օրինակ՝ Բրիտանիան, ըստ նրա, բաց տեքստով հայտարարել է, որ իր համար կարևոր է Միջին միջանցքի ձևավորումը՝ Կենտրոնական Ասիա-Ադրբեջան-Հայաստան-Թուրքիա՝ նպատակ ունենալով թուլացնել ՌԴ և Իրանի ազդեցությունը Կովկասում, ինչպես նաև Մերձավոր Արևելքում։ Ուստի կարիք կա վերանալ «Խաղաղության խաչմերուկ» ընդհանրական ձևակերպումից և պարզել՝ որ դերակատարը որ ռազմավարության հետ և ինչպես է պատրաստ աշխատել։
Անդրադառնալով Երևանի «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագծին՝ Բադալյանը նկատել է՝ Հայաստանը փորձում է ցույց տալ, որ ինքը կողմնակից է ճանապարհների ապաշրջափակմանը, ոչ թե «աշխարհաքաղաքական այս կամ այն կենտրոնի ռազմավարության հաղթանակին»։ Կարծում է՝ գլխավոր հարցը հետևյալն է՝ գործնականում որքանո՞վ է իրատեսական այդ ռեժիմի կիրառումը։
«Երբ որևէ մեկը հայտարարում է, որ կողմնակից է «Խաղաղության խաչմերուկին», հայտարարության իմաստով հասկանալի է։ Բայց առաջանում են շատ կոնկրետ հարցեր, որովհետև ուժային կենտրոնները, որոնք այսօր պայքարում են համաշխարհային ազդեցության համար՝ տնտեսական, քաղաքական, ռազմաքաղաքական և այլն, ունեն իրենց պատկերացումները»,- նշել է քաղաքական մեկնաբանը։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Տոկաևի այցը Երևան
