«Մարդիկ սովամահ են լինում քաղաքական խաղերի պատճառով»․ ՀՀ արտգործնախարար
Արարատ Միրզոյանի ելույթը Եվրախորհրդարանում
«Լեռնային Ղարաբաղում հումանիտար ճգնաժամն օրեցօր սրվում է, անհրաժեշտ է միջազգային հանրության անհապաղ միջամտությունը: Մենք չենք կարող մի կողմ քաշվել և հետևել, թե ինչպես են մարդիկ դանդաղորեն սովամահ լինում՝ քաղաքական խաղերի և, գուցե, աշխարհաքաղաքական հաշվարկների պատճառով»,- Եվրախորհրդարանում հայտարարել է Հայաստանի արտգործնախարարը։
Խորհրդարանի՝ արտաքին հարցերով կոմիտեի քննարկման ժամանակ Արարատ Միրզոյանը նշել է, որ կա Լաչինի միջանցքի շրջափակումը վերացնելու երկու տեսական տարբերակ՝ ռազմական կամ դիվանագիտական: Վստահեցրել է՝ Հայաստանը հավատարիմ է երկրորդ տարբերակին։
Դեկտեմբերի 12-ից որպես բնապահպան ակտիվիստ ներկայացող ադրբեջանցիները փակ են պահում Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանին և արտաքին աշխարհին կապող միակ ճանապարհը՝ Լաչինի միջանցքը։ Պահանջում են տարածքի հանքավայրերի մոնիթորինգ և հանդիպում ԼՂ-ում տեղակայված ռուս խաղաղապահների հրամանատարի հետ։
Մինչ օրս տարբեր երկրներ և միջազգային կառույցներ հանդես են եկել հասցեական հայտարարություններով։ Օրեր առաջ բանաձև է ընդունել Եվրախորհրդարանը՝ Բաքվին կոչ անելով «անհապաղ բացել Լաչինի միջանցքը»։
JAMnews-ն առանձնացրել է Արարատ Միրզոյանի ելույթի՝ Լաչինի միջնացքին առնչվող հատվածներն ու ամփոփել ԼՂ-ում ստեղծված հումանիտար ճգնաժամի վերաբերյալ վերջին տեղեկությունները։
«Գործելու ժամանակը հիմա է»
Նման հայտարարություն է արել Հայաստանի արտաքին գերատեսչության ղեկավարը։ Նրա խոսքով՝ խնդրի կարգավորման դիվանագիտական տարբերակը հնարավոր է միայն «միջազգային հանրության կողմից վճռական միջամտության, Ադրբեջանի վրա ուժեղ ճնշման և այդ ուղղությամբ շոշափելի գործողությունների պարագայում»։
«Ադրբեջանը պետք է պատասխանատվության ենթարկվի իր գործողությունների համար։ Ադրբեջանին պետք է բացատրել, որ միջազգային կանոններ կան, որոնց բոլորը պետք է ենթարկվեն»,- նշել է Միրզոյանը։
Նա հիշեցրել է, որ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը շարունակում է գտնվել անմարդկային շրջափակման մեջ ու շեշտել, որ Ադրբեջանը կյանքի անտանելի պայմաններ է ստեղծելում՝ նպատակ հետապնդելով «հարկադրել Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին լքել իրենց տներն ու հայրենի հողը»։ Սա, ըստ նրա, ոչ թե առանձին դրվագ է, այլ Բաքվի քաղաքականության մաս․
«Ադրբեջանի նախագահի վերջին հայտարարությունը, որով առաջարկում էր վտարել այն հայերին, որոնք չեն ցանկանում դառնալ Ադրբեջանի քաղաքացիներ, ևս մեկ անգամ ապացուցում է էթնիկ զտումներ իրականացնելու նրանց մտադրությունը»։
Արտգործնախարարը ևս մեկ անգամ խոսել է տեղում հումանիտար իրավիճակը գնահատելու նպատակով Լեռնային Ղարաբաղ և Լաչինի միջանցք միջազգային փաստահավաք առաքելություն ուղարկելու, ինչպես նաև ԼՂ ՄԱԿ-ի համապատասխան մարմինների անխոչընդոտ մարդասիրական մուտքն ապահովելու անհրաժեշտության մասին։
Միրզոյանը նաև շնորհակալություն է հայտնել Եվրոպական խորհրդարանի պատգամավորներին նախորդ շաբաթ ընդունած բանաձևի համար։ Նա հույս է հայտնել, որ այդ օրինակով «եվրոպական մյուս կառույցները ևս Հարավային Կովկասին վերաբերող հարցերում կդրսևորեն բավարար համարձակություն և արդարություն»։
Հրատապ օգնությունը մնացել է Արցախ տանող ճանապարհին
Լաչինի միջանցքի արգելափակումից առաջ ամեն օր Հայաստանից Արցախ 400 տոննա բեռ էր ուղարկվում։ Շրջափակման պայմաններում Լեռնային Ղարաբաղի տարածք մուտք են գործում միայն ռուս խաղաղապահների և Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի մեքենաները։
Մինչ օրս Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեն Արցախից Հայաստան է տեղափոխել հրատապ բուժօգնության կարիք ունեցող 46 բուժառուի։ Կոմիտեն է իրականացնոմ նաև կիսված ընտանիքների վերամիավորման գործընթացը։
Հունվարի 17-ին Արցախ են վերադարձել շրջափակման պատճառով ավելի քանի մեկ ամիս ծնողական խնամքից և ընտանիքից կտրված 19 երեխաներ։ Նրանց տեղափոխությունը կազմակերպել են ռուս խաղաղապահները։ Տեղափոխող մեքենան ադրբեջանցիները կանգնեցրել են և նկարահանել երեխաներին։ Հայ իրավապաշտպանները հայտարարում են, որ ադրբեջանցիները «էմոցիոնալ և հոգեբանական բռնության են ենթարկել հայ երեխաներին, նրանց նկարահանելով են իրենց կամքին հակառակ»։
Հունվարի 20-ից Արցախում ապրանքները տրամադրվում են կտրոններով։ Յուրաքանչյուր անձի մեկ ամսվա համար մեկական կիլոգրամ հնդկաձավար, մակարոնեղեն, բրինձ, շաքարավազ ու ձեթ են հատկացնում։
Հաշվի առնելով ստեղծված հումանիտար ճգնաժամը՝ «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամն Արցախին 100 տոննա պարենային մթերք է նվիրաբերել։ Սակայն հրատապ մարդասիրական աջակցությունը դեռևս տեղ չի հասել։ Այն գտնվում է Սյունիքի մարզի Գորիս քաղաքում։
«Ռուս խաղաղապահ զորակազմի հրամանատարության հետ բանակցություններ են տարվում ստեղծված ճգնաժամային իրավիճակում հումանիտար բեռը Արցախի հասցնելու ուղղությամբ»,- ասված է Արցախի սոցիալական զարգացման և միգրացիայի նախարարության հաղորդագրությունում։
«Հայաստան» հիմնադրամի փոխանցմամբ՝ օգնությունը ներառում է այն ամենն, ինչ Արցախի կառավարությունն է խնդրել՝ շաքարավազ, մակարոնեղեն, բրինձ ու հնդկաձավար։
Էներգետիկ խորը ճգնաժամն ու դրա հետևանքները
Շրջափակմանը զուգահեռ ադրբեջանական կողմն արգելափակել է ԼՂ գազի և էլեկտրաէներգիայի մատակարարումները։ Գազամատակարարումը չորրորդ անգամ խափանվեց օրեր առաջ՝ հունվարի 21-ին և մինչ օրս չի վերականգնվել։
Ինչ վերաբերում է էլեկտրաէներգիային, վնասվել է Հայաստանից Արցախ մտնող հոսանքի գիծը, ադրբեջանական կողմը չի թողնում վթարը վերացնել։ Արցախը ներքին՝ սահմանափակ ռեսուրսների հույսին է մնացել։ Ամեն օր վեց ժամանոց հովհարային անջատումներ են լինում։
Լրջագույն խնդիրներ ունեն ԼՂ-ի առողջապահական կազմակերպությունների և հիվանդանոցների 70 տոկոսը, որոնք գազով էին ջեռուցվում։
«Դրանցում այս պահի դրությամբ ստացիոնար բուժօգնություն է ստանում 156 հիվանդ, այդ թվում՝ 45 երեխա»,— հաղորդում է Արցախի օմբուդսմեն Գեղամ Ստեփանյանը։
Գազամատակարարման խափանման և հոսանքի անջատումների հետևանքով Արցախում փակվել է 117 դպրոց, 41 մանկապարտեզ։ Խախտվել է ավելի քան 20 հազար երեխայի կրթության իրավունքը։
Այսօրվանից Ստեփանակերտում և ԼՂ-ի շրջաններում դադարեցվելու է նաև գազալցակայանների աշխատանքը։
«Կուտակված գազն այսուհետև կտրամադրվի միայն առողջապահական հաստատություններին և կենսական նշանակության օբյեկտներին»,- հայտնում է Արցախի տեղեկատվական շտաբը:
Կեղծ փաստաթղթեր «տարհանման մասին»
Արցախի ազգային անվտանգության ծառայությունը հաղորդում է, որ ադրբեջանական հատուկ ծառայություններն օգտագործում են ԼՂ քաղաքացիների ֆեյսբուքյան էջերն ու տարածում կեղծ փաստաթղթեր «Ստեփանակերտի բնակիչների տարհանման վերաբերյալ»։ Կառույցի տարածած հաղորդագրության համաձայն՝ նպատակը բնակչության շրջանում խուճապ ստեղծելն է։
ԼՂ-ի շրջափակման առաջին օրը՝ դեկտեմբերի 12-ին նույնպես նման դեպք էր գրանցվել։
«Առանց առաջընթացի»․ երկխոսություն Ադրբեջանի հետ
Ռուսաստանի արտաքին գերատեսչությունը պարբերաբար հաղորդագրություններ է տարածում՝ հայտնելով, որ միջանցքի բացման ուղղությամբ բանակցությունները շարունակվում են։ Օրերս մամուլի ասուլիսի ժամանակ Սերգեյ Լավրովը հայտարարեց, որ ռուսական կողմի միջնորդությամբ կազմակերպվել է հաղորդակցություն ԼՂ-ի իշխանությունների և ադրբեջանական կողմի միջև։ Միայն այս ելույթից հետո Արցախի նախագահը Արայիկ Հարությունյանը Անվտանգության խորհրդի նիստի ժամանակ տեղեկացրեց, որ նման հանդիպում եղել է։
«Արցախը արտաքին աշխարհի հետ կապող միակ մայրուղու վերաբացման ուղղությամբ որևէ առաջընթաց չի արձանագրվել»,— միաժամանակ նշել էր նա։
Արցախի իշխանությունների դիտարկմամբ՝ սա ոչ միայն ճանապարհի արգելափակում է, այլև «քաղաքական շրջափակում»։
«Ադրբեջանի նպատակը Արցախի սուբյեկտայնությունը ոչնչացնելն է»,- հայտարարում է պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանը:
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Արարատ Միրզոյանի ելույթը Եվրախորհրդարանում
