Ադրբեջանն ու Թուրքիան պայմանավորվել են ռազմական փոխօգնության մասին
Շուշի քաղաքում, որն Արցախյան երկրորդ պատերազմի հետևանքով անցել է Ադրբեջանի վերահսկողության տակ, դաշնակցության մասին հռչակագիր է ստորագրվել Ադրբեջանի և Թուրքիայի միջև։ Հռչակագիրը ներառում է գրեթե բոլոր ոլորտներում դաշնակցային հարաբերությունների, այդ թվում՝ ռազմական փոխօգնության մասին համաձայնագրեր։ Մոտ ժամանակներս Շուշիում կբացվի Թուրքիայի գլխավոր հյուպատոսությունը։
- 15 զինծառայող վերադարձվել է Ադրբեջանից Հայաստան՝ ականապատ տարածքների քարտեզների դիմաց
- Արդյո՞ք Հայաստանը կարևոր է Իրանի համար․ արևելյան դիվանագիտության առանձնահատկությունները
Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևն իր թուրք գործընկերոջը դիմավորել է Ֆիզուլիի շրջանում, որը նույնպես Ադրբեջանի վերահսկողության տակ է անցել 2020 թ-ի Արցախյան երկրորդ պատերազմի հետևանքով։ Նրանք միասին ուղևորվել են Շուշի։
Դիմավորման պաշտոնական արարողությունից հետո Շուշիի քաղաքապետարանի շենքի դիմաց նախագահներն առանձնազրույց են ունեցել։ Այնուհետև երկու երկրների պատվիրակությունների ներկայությամբ ստորագրվել է Ադրբեջանի և Թուրքիայի միջև դաշնակցության մասին Շուշիի հռչակագիրը։
Հայաստանի ԱԳՆ-ն հայտարարությամբ է հանդես եկել այս կապակցությամբ։
Ի՞նչ է խոսվում հռչակագրում
Դաշնակցության մասին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի և Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի ստորագրած հռչակագիրը հետևյալ կետերն է ներառում․
— գործողությունների համակարգում տարածաշրջանային և միջազգային ռազմավարական հարցերում, որոնք երկկողմանի հետաքրքրություն են ներկայացնում,
— համագործակցություն պաշտպանական արդյունաբերությունում և փոխադարձ ռազմական օգնություն,
— Ադրբեջանն ու Թուրքիան միացնող «Զանգեզուրի միջանցքի» բացման հարց,
— կայունության և անվտանգության ամրապնդում Կովկասյան տարածաշրջանում, բոլոր տնտեսական և տրանսպորտային կապերի վերականգնում, հարաբերությունների կարգավորում տարածաշրջանի երկրների միջև և կայուն խաղաղության ապահովում,
— երրորդ պետության կամ պետությունների կողմից հռչակագրի կողմերից մեկի ինքնիշխանությանն, անկախությանը, տարածքային ամբողջականությանն ու միջազգայնորեն ճանաչված սահմանների անձեռնմխելիությանը սպառնացող վտանգի դեպքում համատեղ խորհրդատվությունների անցկացում, երկու երկրների զինված ուժերի ուժային և վարչական կառույցների գործողությունների համակարգում,
— զինված ուժերի կազմավորում և արդիականացում՝ ժամանակակից պահանջներին համապատասխան,
— երկու երկրների անվտանգության խորհուրդների կանոնավոր համատեղ նիստերի անցկացում, այդ նիստերին տարածաշրջանային և միջազգային հարցերի քննարկում, որոնք վերաբերում են երկու երկրների շահերին և այլն։
Թուրքիայի դիվանագիտական առաքելությունը Շուշիում
Հռչակագրի ստորագրումից հետո ելույթ ունենալով՝ Ադրբեջանի նախագահը հայտարարել է, որ փաստաթուղթը հիմնված է Կարսի պայմանագրի վրա, որի 100-ամյակն այս տարի է լրանում։
Նշվել է, որ, շնորհիվ ստորագրված համաձայնագրերի՝ մոտ ապագայում Ադրբեջանում կսկսվի թուրքական նմուշի ԱԹՍ-ների արտադրություն։
Իր պատասխան ելույթում Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հայտարարել է, որ մոտ ժամանակներս Շուշիում կբացվի Ադրբեջանում Թուրքիայի հերթական գլխավոր հյուպատոսությունը։
Նա ընդգծել է նաև թուրքական ընկերությունների կարևոր դերը պատերազմից հետո Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցած տարածքների վերականգնման հարցում։
Էրդողանի «3+3» բանաձևը
«Մենք համագործակցության «3+3» ձևաչափ ենք առաջարկել։ Այն ենթադրում է Ռուսաստանի, Թուրքիայի, Ադրբեջանի, Հայաստանի, Վրաստանի և Իրանի մասնակցությունը։
Խաղաղություն ենք ցանկանում տարածաշրջանում այս հարթակում։ Այս բանաձևը կյանքի կոչելու համար Թուրքիան ու Ադրբեջանը պատրաստ են ցանկացած քայլի։ Պուտինը նույնպես պատրաստակամություն է հայտնել։
Այս քայլերի շնորհիվ՝ տարածաշրջանում խաղաղություն կապահովվի։ Մենք հույս ունենք, որ այս պատմական շանսը բաց չի թողնվի անիրական ցանկությունների, ելույթների և գործողությունների պատճառով։ Ստեղծված նոր իրավիճակում միակ պայմանը հրաժարումն է թշնամանքից և սադրանքներից, և գործողությունները՝ հանուն խաղաղության և համագործակցության», — հայտարարել է Էրդողանը։
Թուրքիայի ուղերձը Հայաստանին
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը դիմել է Հայաստանին․
«Հրադադարի ստորագրումից հետո համագործակցության նոր հնարավորություններ են հայտնվել։ Մենք վկա ենք այս հարցում մեր ադրբեջանցի եղբայրների անկեղծությանը։ Թուրքիան ցանկանում է մեր աշխարհագրորեն դրացիական հարաբերություններն ուղղել դեպի խորացված համագործակցություն»։
Հայաստանի ԱԳՆ հայտարարությունը
Հայաստանի ԱԳՆ–ն դատապարտել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի և Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի համատեղ այցելությունն Արցախի՝ ներկայում ադրբեջանական օկուպացիայի մեջ գտնվող հայկական պատմական և մշակութային կենտրոն Շուշի քաղաք․
«Այս այցելությանը նախորդել էր բռնի կերպով տեղահանված հայկական բնիկ բնակչության կրոնական և պատմամշակութային ժառանգության ավերումը […]։ Թուրքիայի և Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից իրականացվող նմանատիպ գործողությունները, որոնք միտված են` ամրագրելու Արցախի ժողովրդի դեմ ուժի կիրառման հետևանքները, էականորեն վնասում են տարածաշրջանում կայունության հաստատման միջազգային ջանքերին և ամբողջովին անընդունելի են։
Հայ ժողովրդի հանդեպ թուրք-ադրբեջանական ցեղասպան սպառնալիքի չեզոքացումը հրամայական է դարձնում արցախահայության իրավունքների վերականգնումը, այդ թվում՝ Արցախի Հանրապետության գրավված տարածքների դեօկուպացիան և այդ տարածքներից տեղահանված ազգաբնակչության անվտանգ վերադարձի ապահովումը:
Այս սադրիչ գործողությունները հստակորեն բացահայտում են նաև Հայաստանի և հայ ժողովրդի հետ հարաբերությունները կարգավորելու վերաբերյալ պաշտոնական Անկարայի և Բաքվի կողմից հնչող հայտարարությունների կեղծ և ապակողմնորոշող բնույթը»։
