«Որոշում կայացնելու կամք կա»․ Փաշինյանը՝ ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու մասին
Քաղաքացիների հարցերը Փաշինյանին
Հայաստանի վարչապետն այսօր ավելի քան ութ ժամ շարունակ առցանց ասուլիս է անցկացրել, այս անգամ նոր ձևաչափով՝ պատասխանելով ոչ թե լրագրողների, այլ քաղաքացիների հարցերին, որոնք վերաբերվել են ամենատարբեր ոլորտների՝ մինչև անգամ անձնական առողջական կամ սոցիալական խնդիրների։ Փաշինյանն անդրադարձել է նաև Հայաստանի անվտանգային խնդիրներին, Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագրի կնքմանն ու հայ-ռուսական հարաբերություններին։ Այս անգամ ևս չի հստակեցրել՝ Հայաստանը կայացրե՞լ է ՌԴ հովանու ներքո գործող ՀԱՊԿ ռազմական դաշինքից դուրս գալու որոշում, թե՞ ոչ։
«Ուզում ենք մինչև վերջին հնարավորությունը անել ամեն ինչ ՀԱՊԿ-ին լիարժեք հասկանալու և մեր դիրքորոշումը ռազմական դաշինքին հասկանալի դարձնելու համար»,- հայտարարել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։
Նրա խոսքով՝ եթե այդ ճանապարհին սպառված համարեն ամբողջ պոտենցիալը, հայ հանրությունն է հարցնելու՝ ինչո՞ւ եք մնացել կառույցում, եթե այն ՀՀ-ին ոչինչ չի տալիս, ընդհակառակը՝ լրացուցիչ խնդիրներ է առաջացնում անվտանգային համակարգի համար։ Շեշտել է՝ կառավարությունն ունի երկրի շահերից բխող որոշումներ կայացնելու քաղաքական կամք ու հավելել, որ եթե այդ կամքը չլիներ, չէին լինի նաև դաշինքի գործունեության վերաբերյալ Երևանից հնչող քննադատական հայտարարությունները։
Վարչապետը հայտարարել է՝ ՀԱՊԿ-ի դե ֆակտո գործողությունները կամ անգործությունը չեն հասցեագրում Հայաստանի նկատմամբ նրա ունեցած պարտավորությունները, համապատասխան չեն ՀՀ շահերին։
Ստորև ներկայացնում ենք ասուլիսի կարևոր դրվագները։
Երևանն այդպես էլ ՌԴ-ից զենք չի ստացել․ ո՞րն է ելքը
Տևական ժամանակ է, ինչ ՀՀ բարձրաստիճան պաշտոնյաները խոսում են այն մասին, որ ռուսական կողմին միլիարդավոր դոլարներ են վճարվել, սակայն սպառազինություն այդպես էլ չի մատակարարվել։ Կառավարության ղեկավարին հարց տվեց քաղաքացին՝ ո՞րն է ելքը։ Փաշինյանի խոսքով՝ այժմ էլ տեղի են ունենում քննարկումներ, թե ինչ մեխանիզմներով այդ խնդիրը լուծել․
«Օրինակ՝ տարբերակներից մեկը կարող է լինել վճարված գումարների չափով ՀՀ՝ Ռուսաստանից ունեցած պարտքից նվազեցումը»։
Վարչապետն ասել է, թե «ՌԴ-ն ինքը սպառազինության կարիք ունի» և հավելել, որ հայկական կողմը աշխատանքային է տրամադրված, հույս ունի՝ քննարկումները կբերեն «կոնկրետ արդյունքների»։
«Խնդիրներ արձանագրվել են»․ ռուսական հեռուստաալիքների մասին
Քաղաքացիները հետաքրքրվել են՝ արդյո՞ք կառավարությունը նախատեսում է եթերազրկել ռուսական հեռուստաալիքներին՝ կապված վերջին շրջանում դրանցում տեղ գտած հակահայկական բովանդակության հետ։
Հղում անելով երկու երկրների միջև ստորագրված համաձայնագրին՝ վարչապետն ասել է, որ ՀՀ պետական կառույցները վերջին ամիսներին արձանագրել են խախտումներ։
«Կա հստակ կարգավորում, որ երկրի ներքին գործերին միջամտելու, ներքաղաքական իրավիճակը ապակայունացնելու ուղղությամբ ջանքեր չպետք է գործադրվեն»,- շեշտել է նա։
Տեղեկացրել է՝ հաշվի առնելով ՌԴ հետ ունեցած բարեկամական հարաբերություններն ու առկա իրողությունները՝ Բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարությունը ռուսական կողմին պաշտոնապես հրավիրել է խորհրդակցությունների՝ «ելքերը հասկանալու»։
«Հույս ունեմ, որ այդ խորհրդակցությունները տեղի կունենան հնարավորինս արագ, որպեսզի կարողանանք այս հարցը նորմալ՝ աշխատանքային, բարեկամանական մթնոլորտում կարգավորել»,- ասել է նա։
Կա՞ ապակայունացման վտանգ ՀՀ հարավում
Մեղրի քաղաքից նման հարց են ուղղել վարչապետին։ Փաշինյանը նշել է, որ կառավարությունը չի առանձնացնում Սյունիքի մարզը՝ որպես անվտանգային խոցելի գոտի․
«Տավուշում, Գեղարքունիքում, Արարատում, Վայոց Ձորում էլ կան անվտանգային խնդիրներ։ Այդ խնդիրներն ակնհայտ են, պետք չէ դրանք ոչ թերագնահատել, ոչ գերագնահատել»։
Վարչապետի դիտարկմամբ՝ Սյունիքը երկրի տնտեսապես ամենաակտիվ հատվածներից մեկն է։ Բացի այդ, վերջին 5 տարիներին գործադիրը մարզում 100 մլրդ դրամից ավելի ներդրումներ է արել։ Հիշատակել է իրականացվող մի շարք այլ ծրագրեր, մասնավորապես՝
- ԵՄ աջակցությամբ ՀՀ-Իրանի սահմանի մաքսակետի վերակառուցումը,
- Հյուսիս-հարավ մայրուղու Ագարակ-Քաջարան հատվածի կառուցման մեկնարկը,
- Սյունիքի դիմակայունության բարձրացմանն ուղղված ԵՄ հատկացումները,
- Կապանի օդանավակայանի գործարկումը,
- մարզում 60 կրթահամալիրների կառուցումը։
«Այս ամենն արվում է հղելու համար հստակ քաղաքական ուղերձ՝ Սյունիքի հետ կապված մեր բոլոր պլանները կապվում են ռազմավարական զարգացման, բարեկեցության, տնտեսական ակտիվության հետ»։
Նկատել է՝ Մեղրիի հետ է կապվում նաև Հայաստանի տրանսպորտային համակարգերի զարգացման տեսլականը, որը ձևակերպվել է որպես «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծ։
«Վերադարձը ԼՂ այս պահին իրատեսական չէ»
Պատճառն, ըստ վարչապետի, այն է, որ Ադրբեջանի էթնիկ զտման քաղաքականությունը չի փոխվել։
Նրա խոսքով՝ այն պայմաններում, երբ բռնի տեղահանվածներն իրենց ծննդավայր վերադառնալու հնարավորություն չունեն, ՀՀ կառավարության քաղաքականությունը հետևյալն է՝ ամեն ինչ անել, որ նրանք մնան Հայաստանում և չարտագաղթեն։
Ասում է՝ Լեռնային Ղարաբաղի հայերի՝ ՀՀ-ից մեկնելու մեծ հոսք կար սկզբնական շրջանում։ Սակայն վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ նրանք գնացել էին հարազատներին տեսակցելու, այնուհետև վերադարձել։
«Շոշափելի արտագաղթային միտումներ չկան»,- նկատել է Փաշինյանը։
«Բացարձակ անվտանգություն գոյություն չունի»
«Անվտանգային խնդիրը լուծելու համար Հայաստանի կառավարությունը որդեգրել է խաղաղության օրակարգ, նաև միջազգային բավականին ուժեղ կոնսոլիդացիա ենք ապահովել ՀՀ տարածքային ամբողջականության, ինքնիշխանության, անկախության և ժողովրդավարության պաշտպանության շուրջ»,- ընդգծել է վարչապետը։
Փաշինյանն ընդգծել է՝ այսօրվա աշխարհում բացարձակ անվտանգություն գոյություն չունի, պետք է նոր միջավայրում հուսալի անվտանգային մեխանիզմներ ձևավորել։ Նրա համոզմամբ՝ 100 տոկոսանոց անվտանգություն կարող է ապահովել միայն «տևական, դե յուրե արձանագրված և պարտադիր խաղաղությունը», որն էլ հայկական կողմը փորձում է ստանալ։
Բաքուն պատրա՞ստ է գնալ խաղաղության
Վարչապետի փոխանցմամբ՝ այս պահին դեռևս ակնհայտ և պարզ չէ՝ Ադրբեջանը վերահաստատո՞ւմ է բրյուսելյան ձևաչափով համաձայնեցված սկզբունքների հիման վրա խաղաղության պայմանագիր կնքելու հանձնառությունը, թե՞ հրաժարվում է։
«Չենք կարող վստահաբար պնդել, որ Ադրբեջանը հրաժարվում է այդ սկզբունքների հիման վրա պայմանագիր կնքել, բայց նաև չենք կարող ասել, որ Բաքուն վերահաստատում է իր հավատարմությունը այդ երեք սկզբունքներին»,- հայտարարել է նա։
Փաշինյանի խոսքով՝ 2023 թ․-ի մայիսի 14–ին և հուլիսի 15–ին Բրյուսելում տեղի ունեցած եռակողմ հանդիպումների ժամանակ Ադրբեջանի հետ համաձայնեցվել են երեք հիմնական սկզբունքներ․
- «Հայաստանը և Ադրբեջանը ճանաչում են միմյանց տարածքային ամբողջականությունը, այն ըմբռնմամբ, որ Հայաստանի տարածքը 29․ 800 քառակուսի կմ է, իսկ Ադրբեջանի տարածքը 86․ 600 քառակուսի կմ։
- 1991 թ․-ի Ալմա-Աթայի հռչակագիրը ՀՀ և Ադրբեջանի միջև սահմանների դելիմիտացիայի քաղաքական հենքն է։ Ըստ էության, կա նաև ըմբռնում այն մասին, որ դելիմիտիացիայի համար պետք է օգտագործվեն Խորհրդային միության զինված ուժերի գլխավոր շտաբի 1974-90 թվականների քարտեզները։ Համաձայնեցված է նաև հետևյալը, որ ՀՀ և Ադրբեջանը միմյանց նկատմամբ տարածքային պահանջներ չունեն և պարտավորվում են ապագայում նույնպես նման պահանջներ առաջ չքաշել։
- Տարածաշրջանային կոմունիկացիաները պետք է վերաբացվեն երկրների ինքնիշխանության, իրավազորության, փոխադարձության, հավասարության հիման վրա»։
Փաշինյանի խոսքով՝ առաջիկա բանակցությունների ընթացքում կարիք կա պարզաբանել այս հարցերն ու նրբությունները, ըստ այդմ՝ հետևություններ անել․
«Չնայած Բաքվից հնչել է հայտարարություն, որ Ադրբեջանը ճանաչում է ՀՀ տարածքային ամբողջականությունը, բայց կոնկրետություններ են պետք, թե ինչ նկատի ունեն իրենք դա ասելով»։
«Աշխատանքը բավարար չէ, քանի դեռ բոլոր գերիները չեն վերադարձվել»
Գործադիրի ղեկավարը հիշեցրել է՝ հայրենիք են վերադարձվել 100-ից ավելի գերիներ։ Այնուամենայնիվ դժգոհ է, որ կան գերիներ, որոնց մասով արդյունքներ չեն կարողացել արձանագրել։ Նրա խոսքով՝ Բաքուն հումանիտար հարցն օգտագործում է քաղաքական նպատակներով, ինչը «տրամաբանական չէ»։
«Պատրաստակամություն ենք հայտնում ճկունություն ցուցաբերել և Ադրբեջանի հետ աշխատել, որպեսզի գերիները վերադառնան, նույնիսկ ՀՀ-ում դատապարտված ադրբեջանցիներին փոխանակել՝ բոլորը բոլորի դիմաց սկզբունքով։ Շարունակում ենք աշխատանքը»,- տեղեկացրել է նա։
Հիշեցրել է, որ բանակցություններին զուգահեռ ՀՀ-ն աշխատանք է տանում երկրորդ՝ իրավական ուղղությամբ՝ դիմելով ՄԻԵԴ և մի շարք այլ ատյաններ։
Հարցին, թե ինչ է ձեռնարկում Հայաստանը ԼՂ-ից գերեվարված պաշտոնյաների ազատ արձակման համար՝ Փաշինյանը չի պատասխանել։
Հայաստանը «լիարժեք պաշտպանում է» Վրաստանի տարածքային ամբողջականությունը
Հարցին, թե Հայաստանը պատրա՞ստ է Աբխազիան և Հարավային Օսիան ճանաչել որպես Ռուսաստանի կողմից օկուպացված տարածքներ, Փաշինյանը պատասխանել է.
«Իմ հրապարակային հայտարարություններում ես բազմիցս հայտարարել եմ, որ մենք լիովին և միանշանակ աջակցում ենք Վրաստանի միասնականությանն ու պետականությանը։ Իսկ մեր դիրքորոշումը հետևյալն է՝ մենք լիարժեք և միանշանակորեն պաշտպանում ենք Վրաստանի միասնականությունը, ինքնիշխանությունը, տարածքային ամբողջականությունը, անկախությունը և ժողովրդավարությունը»։
Նա նաև ասել է, որ այս հարցում Հայաստանի քվեարկությունները ՄԱԿ-ում 2019 թ․-ից առաջ և հետո էապես տարբերվում են։ Հայաստանը նախկինում դեմ է քվեարկել բանաձևին, որը ճանաչում է բոլոր փախստականների և ներքին տեղահանվածների՝ Աբխազիա և Հարավային Օսիա վերադառնալու իրավունքը, իսկ 2019 թվականից ՀՀ-ն չի մասնակցում քվեարկությանը։ Եվ Վրաստանի ղեկավարությունն այս կապակցությամբ գոհունակություն է հայտնել։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Քաղաքացիների հարցերը Փաշինյանին
