«Խաղաղության պայմանագիր լինելու է»․ Փաշինյանը հակադարձում է Ալիևին
Փաշինյանի պատասխանը Ալիևին
«Խաղաղության պայմանագիր լինելու է և լինելու է մինչ օրս բարձրագույն մակարդակներում ձեռքբերված գրավոր փաստաթղթերի հիման վրա»,- Հայաստանի վարչապետն այսպես է արձագանքել Ադրբեջանի նախագահի հայտարարությանը։
Կառավարության՝ մարտի 23-ի նիստի օրակարգային հարցերի քննարկումից առաջ Նիկոլ Փաշինյանը հիշեցրել է Ալիևի ելույթն ու ընդգծել, որ այն տեղի է ունեցել 44-օրյա պատերազմի հետևանքով հայաթափված Թալիշ գյուղում։ Թալիշի հայերի տները քանդելն ու փոխարենը նորերը կառուցելը որակել է որպես «վանդալային ակտ»։
Հիշեցրել է՝ 2020 թ․-ի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության համաձայն՝ գյուղի բնակիչները պետք է վերադառնային իրենց տներ։ Ըստ նրա՝ այս կերպ Բաքուն ցույց է տալիս «ինտեգրացիայի» իր մոդելը, այն է՝ քանդել հայերին պատկանող տները, հայկական կոթողների վրայից ջնջել հայերեն արձանագրություններն ու «հարցը համարել լուծված»։
Մարտի 18-ին Իլհամ Ալիևը ելույթ էր ունեցել հայաթափված Թալիշ գյուղում։ Ադրբեջանի նախագահն ասել էր, թե «Հայաստանը պետք է ընդունի Ադրբեջանի պայմանները և համաձայնի այդ պայմաններով դելիմիտացիա իրականացնել, հակառակ դեպքում՝ ոչ մի խաղաղության պայմանագիր չի լինելու»։
Նախօրեին Ադրբեջանի նախագահի ելույթին անդրադարձել էր նաև Հայաստանի արտգործնախարարը։ Արարատ Միրզոյանը խորհրդարանի ամբիոնից հայտարարել էր, որ ագրեսիվ հռտերաբանությունը նոր երևույթ չէ և հավելել․ «Վերջին շրջանում էլ ավելի են սրվել թե հայատյացության քարոզը, թե ուղղակի սպառնալիքները»։ Բաքվի ագրեսիվ կեցվածքն, ըստ նրա, ոչ միայն չի նպաստում խաղաղության գործընթացին, այլև նոր խոչընդոտներ է ստեղծում այդ գործընթացի ճանապարհին։
Խաղաղության պայմանագրի կնքման հնարավորության մասին հայտարարություն է արել նաև ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը՝ կարծիք հայտնելով, որ «կա հնարավորություն, որը թույլ է տալիս փաստացի ավարտին հասցնել խաղաղության համաձայնագրի նախապատրաստումը»: Ի պատասխան ՌԴ ԱԳՆ խոսնակը շեշտել է՝ հարկավոր է մեկնաբանել արդեն տեղի ունեցած իրադարձությունները, այժմ «մեկնաբանելու ոչինչ չկա»:
JAMnews-ն առանձնացրել է Փաշինյանի ելույթի կարևորագույն դրվագները։
- Եվրախորհրդարանը կոչ է արել պատժամիջոցներ կիրառել Ադրբեջանի պաշտոնյաների նկատմամբ
- Պրահայի հայտարարությունը խաղաղություն կբերի՞։ Վերլուծություն Երևանից և Բաքվից
«Հայաստանի նկատմամբ ագրեսիայի ակտ է»
Վարչապետ Փաշինյանն այսպես է բնորոշել Ալիևի հայտարարությունը։ Նրա գնահատմամբ՝ Ալիևի այս ուղերձը նաև «բարձրագույն մակարդակով ձեռքբերված պայմանավորվածությունների կոպիտ ոտնահարում» է։
Մեջբերել է 2022 թվականին ստորագրված Պրահայի և Սոչիի հայտարարությունները, որոնց համաձայն՝ երկու երկրները հաստատել են «իրենց հանձնառությունը ՄԱԿ-ի կանոնադրությանը և 1991 թվականի Ալմա-Աթայի հռչակագրին» ու համաձայնել «բոլոր խնդրահարույց հարցերը լուծել ինքնիշխանության, տարածքային ամբողջականության և սահմանների անձեռնմխելիության փոխադարձ ճանաչման հիման վրա»։
Ըստ նրա՝ այդ հայտարարություններով արձանագրվել է, որ խորհրդային հանրապետությունների սահմանները վերածվել են պետական սահմանների․
«Ադրբեջանը շարունակաբար խոսում է ինչ-որ պատմական քարտեզների հիման վրա դելիմիտացիա անելու մասին, որը բացարձակապես անընդունելի է՝ այն պարզ պատճառով, որ հակասում է բարձրագույն մակարդակում ձեռքբերված գրավոր պայմանավորվածություններին»,- հայտարարել է Փաշինյանը։
«Հուսալի միջազգային մեխանիզմներ են հարկավոր»
Հերթական անգամ պնդել է կառավարության ղեկավարը։ Նրա դիտարկմամբ՝ նման բանակցային մեխանիզմի անհրաժեշտությունն ընդգծում է նաև «պայմանավորվածությունները խախտելու Ադրբեջանի գործելակերպը»։
Կարծում է՝ հուսալի մեխանիզմ է հարկավոր ինչպես Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության պայմանագրի, այնպես էլ Ստեփանակերտ-Բաքու ֆորմատում ձեռքբերված պայմանավորվածությունների իրագործման համար։
«Միջազգայնորեն ձեռքբերված պայմանավորվածությունների անպատիժ խախտումները Ադրբեջանի կողմից նրան քաջալերում են գնալ նորանոր սադրանքների»,- շեշտել է նա ու հիշեցրել, որ նախօրեին ադրբեջանական կողմը նպատակային, դիպուկահար կրակոցով սպանել է Հայաստանի ԶՈՒ զինծառայողի: Այս միջադեպը որակել է որպես «հրեշավոր սադրանք»։
«Ադրբեջանը իրադրությունը զարգացնում է դեպի նոր էսկալացիա»
Տևական ժամանակ է, ինչ Հայաստանի բարձրաստիճան պաշտոնյաներն ու փորձագիտական շրջանակներն ահազանգում են այս մասին։ Կառավարության նիստում Նիկոլ Փաշինյանը կրկին հրավիրել է միջազգային հանրության ուշադրությունը։ Շեշտել է, որ նոր էսկալացիան ավելի է հիմնավորվում «Ադրբեջանի կողմից պետական մակարդակով վարվող, այսպես կոչված, արևմտյան Ադրբեջան անհեթեթ խոսույթով»։ Սա, ըստ նրա, Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ «ոտնձգության բացահայտ ակտ» է։
«Այդ շարունակական, Հայաստանի գոյության իրավունքը կասկածի տակ դնող քաղաքականությունն ու խոսույթն է Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության չկարգավորման պատճառը»,- հայտարարել է նա։
Բաքուն «կոպտորեն միջամտում» է Հայաստանի ներքին գործերին
Վերջին շրջանում ադրբեջանական կողմը Հայաստանին մեղադրում է «մոնոէթնիկ երկիր» լինելու մեջ և նշում, թե երկրում, իբր, ազգային փոքրամասնություններ չկան։ Այս ձևակերպումները Հայաստանի ղեկավարը համարում է «կոպիտ միջամտություն Հայաստանի ներքին գործերին»։ Հիշեցնում է՝ Հայաստանում կան ազգային փոքրամասնություններ, բացի այդ՝ երկրի խորհրդարանում նրանց շահերն է ներկայացնում 4 պատգամավոր։
Նիկոլ Փաշինյանի արձանագրմամբ՝ Ադրբեջանում ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների նկատմամբ հետապնդումները կրում են համակարգային բնույթ։ Նկատում է՝ միջազգային մամուլը հեղեղված է «ազգային փոքրամասնությունների շահերը պաշտպանող լիդերների սպանությունների, բանտարկությունների մասին պատմող նյութերով»։
«Ադրբեջանը գուցե բարի կամք դրսևորի և Միլի մեջլիսում ազգային փոքրամասնությունների համար նախատեսված պատգամավորական քվոտաներ սահմանի ազգային փոքրամասնությունների համար և դա երաշխավորի սահմանադրությամբ: Սա գուցե իրավիճակի շտկմանն ուղղված առաջին քայլը կլինի»,- առաջարկել է նա։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Փաշինյանի պատասխանը Ալիևին
