«Հայաստանը կկորցներ իր անկախությունը, եթե չլիներ ժողովրդավար»․ Փաշինյան
Փաշինյանի ելույթը Եվրախորհրդարանում
«Ոմանք ձև են անում, թե չեն հասկանում՝ ինչու Լեռնային Ղարաբաղի հայերը զանգվածաբար լքեցին իրենց տները։ Նման հարցադրումն ինքնին ցինիզմի է նման։ Պատասխանն ավելի քան պարզ է։ Ադրբեջանը հստակ և աներկբա ի ցույց էր դրել հայերի կյանքը ԼՂ-ում անհնար դարձնելու իր որոշումը»,- Եվրախորհրդարանում հայտարարել է Հայաստանի վարչապետը։
Փաշինյանի խոսքով՝ հայերը մեկ շաբաթում լքեցին ԼՂ-ի իրենց տներն ու բնօրրանը և դա տեղի ունեցավ «Ռուսաստանի խաղաղապահ զորախմբի անգործության պայմաններում»։
«Այն ժամանակ, երբ 100 հազար հայեր ԼՂ-ից փախչում էին ՀՀ, անվտանգային ոլորտի մեր դաշնակիցները մեզ ոչ միայն չէին օգնում, այլև ՀՀ-ում իշխանափոխություն անելու, ժողովրդավարական իշխանությունը տապալելու հրապարակային կոչեր էին հնչեցնում»,- շեշտել է նա ու հավելել, որ հայ ժողովրդի համախմբման արդյունքում պետության դեմ ուղղված «հերթական դավադրությունը» ձախողվել է։
Եվրախորհրդարանում ունեցած ելույթում վարչապետն անդրադարձել է ԼՂ-ի հայերի խնդիրներին, Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության պայմանագրի կնքմանը, հայկական ժողովրդավարությանը և դրան սպառնացող վտանգներին։
JAMnews-ն առանձնացրել է Փաշինյանի ելույթի ամենակարևոր դրվագները։
«Ի վիճակի չեղանք կանխել էթնիկ զտումը»
Փաշինյանը չի ընդունում որոշ միջազգային պաշտոնյաների զարմացած դեմքերը Լեռնային Ղարաբաղի հայաթափման առիթով։ Ասում է՝ Երևանը ամիսներ շարունակ ահազանգում էր ԼՂ-ում էթնիկ զտման սպառնալիքի մասին, հնչում էին հայտարարություններ, կոչեր, բանաձևեր էին ընդունվում, այդ թվում՝ Եվրախորհրդարանում, և մինչև անգամ Արդարադատության միջազգային դատարանի որոշում եղավ, բայց ապարդյուն։
«Ոչ մի կառույց այդպես էլ չկայացրեց Լեռնային Ղարաբաղ փաստահավաք առաքելություն ուղարկելու որոշում»,- արձանագրել է նա։
«Պատվով ենք կատարել ԼՂ-ի հայերին ընդունելու գործը»
Հայաստանի կառավարության և ժողովրդի իրականացրած աշխատանքների մասին Փաշինյանի կարծիքն է։ Դա, ըստ նրա, հաջողվել է անել նաև Հայաստանի ժողովրդավարության շնորհիվ։
«Մեր միջազգային գործընկերները խոստովանում են՝ չեն տեսել մի դեպք, երբ մեկ շաբաթում մի երկիր 100 հազար փախստական մտնի և այդ երկիրը կաորղանա բոլորին ընդունել առանց փախստականների ճամբարներ և վրանային ավաններ հիմնելու»,— հայտարարել է նա, ինչից հետո խորհրդարանականները ծափահարել են։
Փաշինյանի փոխանցմամբ՝ Երևանը 100 մլն դոլարի աջակցության ծրագրեր է իրականացնում բռնի տեղահանվածների համար։ Շնորհակալություն է հայտնել այն երկրներին, որոնք արդեն իսկ ֆինանսական օգնություն են ցուցաբերել և նշել, որ ստեղծված հումանիտար ճգնաժամը հաղթահարելու համար երկիրը դեռևս ունի «բյուջետային աջակցության» կարիք։
«Հարավային Կովկասն ունի խաղաղության կարիք»
Արձանագրել է Հայաստանի ղեկավարն ու հավելել, որ ինքը խորհրդարան է եկել հենց այդ ուղերձով։
«Կա մի վիճակի կարիք, երբ տարածաշրջանի բոլոր երկրներն ապրում են բաց սահմաններով, տնտեսական, քաղաքական, մշակութային ակտիվ կապերով կապված, բոլոր հարցերը դիվանագիտական եղանակով և երկխոսությամբ լուծելու փորձ և ավանդույթ կուտակած»,- պարզաբանել է նա։
Փաշինյանի խոսքով՝ խաղաղության կառուցմանն աջակցելն իր քաղաքական հանձնառությունն է։
«Ժողովրդավարությունը Հայաստանում շարունակում է ստանալ ուժեղ հարվածներ»
Փաշինյանի խոսքով՝ 2020 թ․-ից ի վեր մի քանի նման հարվածներ են եղել «գրեթե ճշգրտորեն կրկնվող սցենարով»․
«Այն է՝ արտաքին ագրեսիա, ապա անվտանգության ոլորտում ՀՀ դաշնակիցների անգործություն, ապա պատերազմական կամ հումանիտար իրավիճակը կամ արտաքին անվտանգային սպառնալիքը ՀՀ ժողովրդավարությունն ու ինքնիշխանությունը տապալելու նպատակով օգտագործելու փորձեր, որոնք արտահայտվում են հիբրիդային տեխնոլոգիաներով, ներքին անկայունություն հրահրելով՝ ուղղոդված արտաքին ուժերի կողմից»։
Նման հարվածներից խոշորագույնն, ըստ նրա, 2022 թ․-ի սեպտեմբերին Ադրբեջանի հարձակումն էր ՀՀ ինքնիշխան տարածքի վրա, իսկ ամենավերջինն ու ողբերգականը՝ լայնածավալ հարձակումը ԼՂ-ի վրա։
Կարծում է՝ վերջին տարիներին «իրեն բաժին հասած մեծ հաշվով անխուսափելի փորձություններից ՀՀ-ը պարզապես կաթվածահար կլիներ, կկորցներ իր անկախությունն ու ինքնիշխանությունը, եթե չլիներ ժողովրդավար»։
Ընդգծում է՝ ժողովրդավարությունը ծանր փորձությունների միջով է անցնում և ոչ միայն Հայաստանում․
«Հայաստանում և աշխարհի տարբեր վայրերում տեղի ունեցող մի շարք իրադարձություններ առաջ են բերում հետևյալ հարցը՝ ի վիճակի՞ է արդյոք ժողովրդավարությունը ապահովել անվտանգություն, խաղաղություն, միասնականություն, բարեկեցություն և երջանկություն։ Չեմ եկել այստեղ հարցնելու, եկել եմ պատասխանելու։ Պատասխանս այո է՝ աներկբա»։
«Պատրաստ ենք մինչև տարեվերջ Ադրբեջանի հետ պայմանագիր կնքել»
Դա, ըստ Փաշինյանի, «խիստ իրատեսական» կդառնա, եթե պաշտոնական Բաքուն սպասվելիք բրյուսելյան հանդիպման ժամանակ պաշտոնապես վերահաստատի հարաբերությունների կարգավորման այն սկզբունքները, որոնք մշակվել են մինչ այս տեղի ունեցած հանդիպումների ժամանակ։ Խոսքը, մասնավորապես՝ 2022 թ․-ի հոկտեմբերի 6-ին Պրահայում տեղի ունեցած հանդիպման և այս տարի կազմակերպված բրյուսելյան բանակցությունների մասին է։
Փաշինյանի փոխանցմամբ՝ կարգավորման սկզբունքներն են՝
- երկրների ինքնիշխանության, սահմանների անձեռնմխելիության և տարածքային ամբողջականության փոխադարձ ճանաչում,
- սահմանների սահմանազատման շուրջ աշխատանք՝ հիմնված ԽՍՀՄ գլխավոր շտաբի վերջին քարտեզների վրա, որոնք նաև պետք է հիմք հանդիսանան ուժերի հետքաշման համար,
- ինքնիշխանության և իրավազորության լիակատար հարգման, ինչպես նաև հավասարության և փոխադարձության սկզբունքների վրա հիմնված տարածաշրջային կապերի բացում։
Վստահեցրել է՝ Հայաստանն ունի «դեպի խաղաղություն շարժվելու կամք» և ակնկալում է, որ միջազգային հանրությունը, ԵՄ-ն և տարածաշրջանի երկրները կաջակցեն, որպեսզի այդ հնարավորությունը դառնա իրական։
Ասում է՝ Գրանադայի հանդիպումից առաջ կար խաղաղության գործընթացում ճեղքում արձանագրելու լրջագույն հնարավորություն, սակայն Ալիևը չմասնակցեց դրան։
«Ալիևը երկիմաստություններ է թողնում ՀՀ նկատմամբ տարածքային պահանջներ առաջ քաշելու համար»
Փաշինյանի խոսքով՝ ի տարբերություն իրեն՝ Ադրբեջանի նախագահը չի հայտարարել, որ ճանաչում է Հայաստանի 29,800 քառ․ կմ տարածքային ամբողջականությունը, միայն վերջերս է նման հայտարարություն արել՝ առանց հստակ թիվ մատնանշելու։ Հղում անելով վերլուծաբանների վրա՝ նկատել է՝ Ալիևը երկիմաստություններ է թողնում «Հայաստանի նկատմամբ տարածքային պահանջներ առաջ քաշելու համար»։
Մյուս կողմից՝ Իլհամ Ալիևը հայտարարում է, թե Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահման չկա, այնինչ Ալմա-Աթայի հռչակագրի համաձայն՝ վարչական սահմանները դառնում են երկրների պետական սահմաններ։
Նշել է, որ Բաքվից երկիմաստ մեկնաբանություններ են հնչում նաև սահմանազատման քարտեզների հետ կապված։
Հայաստանի ղեկավարը մատնանշել է ադրբեջանական կողմի ևս մեկ պահանջ, որը որևէ հիմք չունի, այն է՝ արտատարածքային միջանցք Հայաստանից։
«Արտատարածքային միջանցքի խոստում չենք տվել»
Հերթական անգամ անդրադառնալով, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքին», ասել է կառավարության ղեկավարը։
«Կան վերլուծություններ, որ Բաքուն միջանցքային խոսույթը նենգափոխում է տարածաշրջանում նոր պատերազմ հրահրելու, Հայաստանից նորանոր տարածքներ օկուպացնելու և ՀՀ-ն շրջափակման մեջ պահելու համար»,- ասել է նա։
Տրանսպորտային հաղորդակցություններն, ըստ նրա, պետք է բացվեն երկրների ինքնիշխանության և իրավազորության փոխադարձ ճանաչման սկզբունքների հիման վրա, դրանց օրենսդրությանը համապատասխան ընթացակարգերով․
«Պատրաստ ենք օր առաջ գնալ այդպիսի լուծումների, պատրաստ ենք վերականգնել Մեղրիի երկաթուղին»։
Նրա փոխանցմամբ՝ հայկական կողմն այս ծրագիրն անվանում է «Հայկական խաչմերուկ», բայց այն կարող է դառնալ տարածաշրջանային և կոչվել «Խաղաղության խաչմերուկ»։ Ի վերջո, ըստ նրա, ծրագրի արդյունքում Արևելքը կկապվի Արևմուտքի հետ։
Վստահեցրել է՝ հաղորդակցությունների բացմանը խոչընդոտելու մեջ Հայաստանին մեղադրելու որևէ հիմք չկա։
Նկատել է՝ Երևանը պատրաստ է նաև ավտոճանապարհների բացմանը, դրանցով անցնող մարդկանց, բեռների, ինչպես նաև խողովակաշարերի և էլեկտրական գծերի անվտանգության ապահովմանը։ Փաշինյանը նաև պատրաստակամություն է հայտնել1991 թ․-ի սահմանից զորքերի հայելային հետքաշման։
«Հայաստանը պատրաստ է առավել մոտ լինել ԵՄ-ին»
Հայտարարել է Նիկոլ Փաշինյանն իր ելույթի ավարտին։ Հավելել է՝ պատրաստ է մոտ լինել այնքան, որքան «ԵՄ-ն հնարավոր կհամարի»։ Նրա դիտարկմամբ՝ Եվրամիությունը Հայաստանի առանցքային գործընկերն է, տնտեսական կապերը գնալով ամրապնդվում են։ Փաշինյանի խոսքով՝ միայն Սյունիքի դիմակայունության բարձրացմանը միությունն ուղղել է 43 մլն եվրո։
Տնտեսական և ներդրումային ծրագրերից բացի հիշատակել է նաև բարեփոխումները կրթության և հանրային կառավարման ոլորտներում, դատական, ոստիկանական և փրկարար ծառայության համակարգերում։
«Առաջին անգամ ԵՄ-ն ներգրավվել է նաև Հայաստանի անվտանգային օրակարգում»,- շեշտել է նա՝ խոսելով Հահաստանի սահմանին տեղակայված ԵՄ քաղաքացիական առաքելության մասին։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Փաշինյանի ելույթը Եվրախորհրդարանում
