«Որևէ գյուղ հանձնելու մասին խոսք լինել չի կարող»․ Փաշինյան
Փաշինյանը՝ ՀՀ տարածքները հանձնելու մասին
«Երբեք, ոչ մի քննարկման ժամանակ խոսք չի եղել և չի կարող լինել Տավուշի մարզի որևէ գյուղ հանձնելու մասին։ ՀՀ տարածքից ոչինիչ չենք պատրաստվում զիջել ոչ մեկին»,- վերջին օրերի քննարկումներին այսպես է արձագանքել Հայաստանի վարչապետը։
Նիկոլ Փաշինյանն ասել է, որ ադրբեջանական մամուլում ներկայացված անուններով գյուղերը երբեք ՀՀ տարածքում չեն եղել, այդ թվում՝ ԽՍՀՄ տարիներին։ Միևնույն ժամանակ հայտարարել է՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև կա սահման, այն պետք է վերարտադրվի սահմանազատման գործընթացում՝ «ելնելով դե յուրե իրողությունից»։
Ասուլիսի ընթացքում վարչապետ Փաշինյանն անդրադարձել է հայ-ադրբեջանական հարաբերություններին, խաղաղության օրակարգին, ինչպես նաև խոսել Ռուսաստանի, Եվրամիության հետ Երևանի հարաբերությունների մասին։
Կարևորագույն դրվագները՝ հակիրճ
«Չլինի խաղաղության օրակարգ, չի լինի Հայաստան»
«Մեծ հաշվով խաղաղության օրակարգը լինի, թե չլինի, դա նշանակում է՝ Հայաստանի Հանրապետությունը լինի, թե չլինի։ Երբեք, ոչ մի պայմաններում չի կարելի հրաժարվել խաղաղության օրակարգից»,- հայտարարել է վարչապետը։
Նրա փոխանցմամբ՝ ՀՀ շուրջ և տարածաշրջանում անվտանգային իրավիճակը շարունակում է մնալ լարված։ Ասում է՝ կառավարությունը շարունակում է արտաքին և անվտանգային հարաբերությունների դիվերսիֆիկացման քաղաքականությունը։ Այդ համատեքստում, ըստ նրա, խաղաղության օրակարգն առաջնային է։
Մյուս կողմից նկատել է՝ քանի դեռ գլոբալ և միջազգային իրադրությունը չի կայունացել, ավտանգության ոլորտում դիվերսիֆիկացիայի հաջողության մասին խոսելը տեղին չէ։
«Սահմանազատման գործընթացը կարող է մեկնարկել Տավուշի մարզից»
Նկատել է կառավարության ղեկավարը։ Նրա խոսքով՝ բանակցային պրոցեսներում երբեմն եղել է տպավորություն, թե հնարավոր է «սահմանի գծի վերականգնումից հետո կամ զուգընթաց տարածքների որոշակի փոխանակումներ անել»՝ նկատի ունենալով դե ֆակտո իրողությունները․
«Բայց ես տեսնում եմ, որ նման հնարավորությունները մեծ չեն կամ դա կարող է դեֆորմացնել գործընթացը, լրացուցիչ ռիսկեր բերել»։
Փաշինյանի փոխանցմամբ՝ առաջիկայում պետք է գործողություններ անել հետևյալ տրամաբանությամբ՝ վերակառուցել կոմունիկացիաներն այնպես, որ դրանք բոլորը լինեն ՀՀ դե յուրե սահմաններից ներս։ Նրա խոսքով՝ քարտեզի վրա «ճշգրիտ տեսնում ենք` Տավուշում կան ճանապարհներ, մասնավորապես՝ Ոսկեպար գյուղի հատվածում, որ մի կտոր դե-յուրե հատում է ՀՀ տարածքի գիծը ու նորից մտնում ՀՀ տարածք»։
Առաջիկայում վարչապետը պլանավորում է այցելել Տավուշ և տեղում ծանոթանալ խնդիրներին։ Ասում է՝ այս պահի դրությամբ որոշումներ կառավարությունը չունի․
«Պետք է գնալ լուծումների և ՀՀ դե յուրե սահմանները արձանագրել, ճանաչել, և դե ֆակտո գործողությունները տեղավորել դե յուրե սահմանների ներսում»։
Ասում է՝ իրավական հենքից և ենթակառուցվածքների բնականոն գործունեությունից բացի կարևոր է նաև սահմանի երկայնքով ապրող մարդկանց անվտանգությունը։ Նրա բնորոշմամբ՝ «արդեն իսկ դելիմիտացված սահմանը պետք է դառնա երկաթյա երաշխիք այդ հատվածի հարատև կայունության համար»։
«Իրավական պատերազմների» մասին
Արդյո՞ք ՀՀ-ն պատրաստվում է հետ կանչել միջազգային տարբեր ատյաններում ընդդեմ Ադրբեջանի ներկայացված հայցերը։ ՀՀ վարչապետն ասում է՝ բանակցությունների ընթացքում այդպիսի հարց քննարկվել է և քննարկվում է։
Հայկական կողմի դիրքորոշումն, ըստ նրա, այն է, որ հարցը քննարկվի ամենավերջում, երբ համաձայնեցված կլինեն խաղաղության պայմանագրի դրույթները, ակնհայտ կլինի, որ կողմերը պատրաստ են փաստաթուղթ ստորագրել։
«Տրամաբանական է։ Եթե կողմերը կնքում են խաղաղության պայմանագիր, ինչո՞ւ են շարունակում իրավական պատերազմներն իրար դեմ։ Իսկ եթե չեն կնքում, ՀՀ համար դա մի գործոն է, որը կարևոր է մեր ասելիքը և օրակարգը առաջ մղելու համար»,- շեշտել է նա։
Փաշինյանի դիտարկմամբ՝ նման լուծում հնարավոր է միայն երկուստեք, խոսք չի կարող լինել միայն ՀՀ անելիքների մասին։
«Չգիտենք՝ հաջորդ զինվորը որ կողմից կլինի»
Արձագանքելով ադրբեջանցի զինծառայողին Բաքու վերադարձնելու մասին հարցին՝ նկատել է նա։ Վարչապետի խոսքով՝ մոլորված զինծառայողներին վերադարձնելու պայմանավորվածություն Հայաստանն ու Ադրբեջանը վաղուց են ունեցել, հայկական կողմը պարզապես «վերակենդանացրել» է այն։
«Հարուցվել է քրեական գործ, տարվել է քննություն։ Քննության արդյունքում է պարզվել է, որ ադրբեջանցի զինծառայողին Քրեական օրենսգրքի որևէ հոդվածով մեղադրելու հիմք չկա, հետևաբար պայմանավորվածությունը պետք է գործի»,- պարզաբանել է Փաշինյանը։
Գործադիրի ղեկավարը դժվարացել է ասել՝ Բաքուն հավատարիմ կմնա՞ պայմանավորվածությանը, եթե զինվորներ մոլորվեն հայկական կողմից։ Միայն հույս է հայտնել, որ ՀՀ զինծառայողները «չեն շփոթվի և հակառակ կողմում չեմ հայտնվի»։
Փետրվարի 28-ին ՀՀ Սյունիքի մարզի Տեղ գյուղի հատվածում ադրբեջանցի երկու զինծառայողներ հատել էին սահմանը և հայտնվել Հայաստանի տարածքում։ Նրանցից միայն մեկին՝ Ռուսլան Փանախովին էր հաջողվել բռնել։ ԱԱԾ-ն հաղորդել էր, որ նա զինված է ԱԿՄ ինքնաձիգով ու 1 պահատուփով։ Ավելի ուշ հաղորդվեց, որ Փանախովի նկատմամբ քրեական հետապնդումը դադարեցվել է, Երևանը նրան վերադարձրել է։
«Ամենօրյա աշխատանք» հանուն գերիների, այդ թվում՝ ԼՂ նախկին պաշտոնյաների վերադարձի
Փաշինյանը շեշտել է՝ կառավարությունը հասկանում է հարցի բարոյական և քաղաքական կողմերը։ Այս թեմայով, սակայն, որևէ բան հրապարակել նպատակահարմար չի համարել։
Միայն վստահեցրել է՝ գերիների, պատանդների, պահվող այլ անձանց վերադարձն իրենց ուշադրության կենտրոնում է, տարվում է ամենօրյա աշխատանք։ Ըստ նրա՝ արված աշխատանքը նկարագրելն անիմաստ է, քանի դեռ արդյունքներ չեն գրանցվել․
«Արդյունավե՞տ է այդ աշխատանքը։ Քանի դեռ վերադարձ տեղի չի ունեցել, անկհայտորեն՝ ոչ»։
Հայտնել է, որ գերիների վերադարձի և այդ ուղղությամբ «որոշ քայլերի նպատակահարմարության հարցը» քննարկել է նաև առավոտյան, նախքան ասուլիսի սկսվելը։
«Ու՞մ հետ և ի՞նչ եմ քննարկել, չեմ կարող ասել»,- նշել է Փաշինյանը։
«Պատրաստ ենք ընդլայնել ԵՄ հետ օրակարգը»
Անդրադառնալով ՀՀ-ԵՄ հարաբերություններին՝ վարչապետը հիշեցրել է Եվրախորհրդարանում իր ունեցած ելույթը, որի ընթացքում հայտարարել էր՝ Հայաստանը պատրաստ է ԵՄ լինել այնքան մոտիկ, որքան միությունը հնարավոր կհամարի։
«Հիմա պետք է հասկանանք՝ ԵՄ-ն ինչքան հնարավոր կհամարի, դրանից հետո անենք հետևություններ։ Բայց նաև կարևոր է, թե ՀՀ ժողովուրդը ինչքան հնարավոր կհամարի»,- նկատել է նա։
ՀՀ վարչապետի գնահատմամբ՝ ԵՄ հետ հարաբերությունները շատ ակտիվ են․
«Լավ է, որ մենք չենք ասում, ԵՄ-ն է ասում, որ ՀՀ-ԵՄ հարաբերությունները երբեք այսքան խորը և ամուր չեն եղել»,- ասել է Փաշինյանն ու հույս հայտնել, որ առաջիկայում հարաբերությունների զարգացումը կունենա նաև այլ դրսևորումներ։
Թվարկել է հնարավոր տարբերակներից մի քանիսը՝
- վիզաների ազատականացման շուրջ բանակցությունների մեկնարկ ՀՀ և ԵՄ միջև,
- առևտրային արտոնյալ պայմանների տրամադրում ՀՀ-ում արտադրված ապրանքներին,
- անվտանգային ոլորտում գործակցության խորացում, այդ թվում՝ դիտորդական առաքելության կարողությունների մեծացում և դրա մանդատի երկարաձգում, օրինակ՝ ևս 2 տարով։
Ո՞ր դեպքում Հայաստանը դուրս կգա ՀԱՊԿ-ից
Փաշինյանը հերթական անգամ հայտարարել է՝ Հայաստանը փաստացիորեն սառեցրել է իր գործունեությունը ՌԴ հովանու ներքո գործող ՀԱՊԿ ռազմական դաշինքում։ Ըստ նրա, սա քաղաքական դիրքորոշում է, որը պետք չէ շփոթել իրավական գործընթացի հետ։
Հիշեցրել է՝ Երևանը չի մասնակցում կառույցի նիստերին, ՀԱՊԿ-ում մշտական ներկայացուցիչ չունի, չի օգտագործում իր քվոտան գլխավոր քարտուղարի տեղակալ նշանակելու համար, ինչպես նաև կարծիք չի հայտնում ՀԱՊԿ-ում շրջանառվող փաստաթղթերի վերաբերյալ։
Վարչապետի խոսքով՝ ՀՀ խնդրանքն ու պահանջը ՀԱՊԿ-ից մեկն է՝ հստակեցնել, թե որն է կառույցի պատասխանատվության գոտին Հայաստանի Հանրապետությունում։ Ասում է՝ այդ հարցի պատասխանը երկիրը դեռ չի ստացել։
Եթե լինի արձագանք և այն համապատասխանի Երևանի պատկերացումներին, դա կնշանակի «Հայաստանի և ՀԱՊԿ միջև հարցերը հասցեագրված են, լուծված»։
«Եթե ոչ, Հայաստանը դուրս կգա ՀԱՊԿ-ից։ Թե երբ, չեմ կարող ասել»,- ընդգծել է Փաշինյանը։
Օդանավակայանի և ռուս սահմանապահների մասին
Փաշինյանն անդրադարձել է նաև «Զվարթնոց» միջազգային օդանավակայանից ռուս սահմանապահներին «հեռացնելու» մասին տեղեկություններին։ Նշել է, որ Հայաստանի սահմանապահ զորքերը նամակով դիմել են ՀՀ-ում ՌԴ սահմանապահ զորքերին, շնորհակալություն հայտնել իրականացրած ծառայության և ցուցաբերած աջակցության համար։
«Տեղեկացրել են, որ քանի որ մեր երկրում պետական ինստիտուտները զարգանում են, այդ թվում՝ նաև ՌԴ մեր գործընկերների աջակցությամբ, ՀՀ սահմանապահ ծառայությունն արդեն իսկ բավարար փորձ, հմտություն և հնարավորություններ է ձեռք բերել, որպեսզի «Զվարթնոց»-ում հսկողությունն իրականացնի առանց ռուսական կողմի աջակցության»,- մանրամասնել է երկրի ղեկավարը։
Կարծում է՝ ՌԴ սահմանապահների դուրսբերումը աշխատանքային գործընթաց է, ոչ թե քաղաքական կամ աշխարհաքաղաքական։ Վարչապետի խոսքով՝ հայկական կողմը ոչ թե դիմել է Ռուսաստանին, այլ տեղեկացրել իր որոշման մասին․
«Ժամկետը կարծեմ նշված է 2024 թվականի օգոստոսի 1-ը»։
«Տեքստ չկա, կա քաղաքական խոսույթ»․ նոր Սահմանադրության մասին
Լրագրողները Փաշինյանից հետաքրքրվել են՝ արդյո՞ք կա նոր Սահմանադրության հայեցակարգ։ Ի պատասխան՝ կառավարության ղեկավարը նշել է, որ նախկինում մշակված հայեցակարգն այլևս արդիական չէ, նորն էլ դեռ չկա․
«Նոր Սահմանադրության վերաբերյալ չկա տեքստ, կա քաղաքական խոսույթ և քաղաքական օրակարգ»։
Չի հստակեցրել նաև՝ երբ է նախատեսվում հանրաքվեն։ Ըստ նրա՝ գործնականում այս կամ հաջորդ տարի դա հնարավոր չէ իրականացնել։ Մյուս կողմից նկատել է՝ հանրաքվեի անցկացման համար անհրաժեշտ է, որ կառավարությունը զգա՝ ՀՀ ժողովուրդը «բավարար չափով տեղեկացված է՝ ինչ է տեղի ունենում, ինչի համար, ինչ բովանդակությամբ և ինչ խնդիր է լուծելու»։
«Ֆունդամենտալ հարցը, որ պետք է լուծվի պոտենցիալ նոր Սահմանադրությամբ, հետևյալն է՝ ՀՀ ժողովուրդը դե յուրե և դե ֆակտո պետք է ինքն իր համար արձանագրի ՀՀ-ում ապրելու կանոնները»,- շեշտել է վարչապետը։
Տեղեկացրել է՝ ինքն այս թեմայով տասնյակ փակ հանդիպումներ է ունեցել՝ սկսած 2019 թ․-ից՝ ակնարկելով, որ խոսակցությունը նոր չէ և կապ չունի արտաքին, օրինակ՝ Ադրբեջանի ճնշումների հետ։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Փաշինյանը՝ ՀՀ տարածքները հանձնելու մասին
