Արցախից տեղահանված երկու ընտանիքի պատմություն․ ծնողի կորուստ, երեխայի ծնունդ
Տեղահանված արցախցիները Հայաստանում
Լեռնային Ղարաբաղից Հայաստան տեղափոխված հազարավոր մարդիկ ապաստանել են տարբեր մարզերում։ Նրանք փորձում են հարմարվել նոր իրականության՝ հայրենիքի, իրենց տների ու ողջ ունեցվածքի կորստի հետ։
Հումանիտար կենտրոնից, որը զբաղվում է տեղահանվածների բնակեցման հարցերով, հայտնում են, որ Հայաստանի մարզերում տեղավորվել է 85 հազար մարդ։ Կենտրոնի աշխատանքները համակարգող փոխվարչապետ Տիգրան Խաչատրյանը կարծում է, որ սա գիտակցված ընտրություն է, մեծամասնությունը այստեղ էլ կհաստատվի։ Հայաստանի կառավարությունն աջակցում է արցախցիներին վարձակալության հարցում և առաջարկում երկարաժամկետ բնակության վայր ընտրել:
Այս մարդիկ շատ տարբեր պատմություններ ունեն։ Ոմանք կորցրել են նաև հարազատներին, ոմանց ընտանիքներն էլ արդեն Հայաստանում համալրվել են նոր ծնված երեխաներով։ Նրանց բոլորին այժմ միավորում է անորոշության զգացումը, մարդիկ չգիտեն՝ ինչպես կդասավորվի իրենց ապագան։
JAMnews-ը ներկայացնում է տեղահանված երկու ընտանիքների պատմություն։
- Բաքուն հաղթեց, հայերը լքում են ԼՂ. էլ ի՞նչ սպասել, հակամարտության կողմերի կարծիքները
- «Զոհաբերենք ԼՂ-ն, որ պատժենք Փաշինյանին»․ Թոմ դը Վաալը Մոսկվայի դիրքորոշման մասին
- «Հայաստանը ամենայն հոգատարությամբ կընդունի ԼՂ-ի քույրերին ու եղբայրներին». Փաշինյան
«Չէին հասցրել մարսել պատերազմը, մի հատ էլ ծնողներին կորցրին»
Ղարաբաղից Հայաստան եկած այս երեխաները հայրենիքը, տունը կորցնելուց զատ կորցրել են նաև ծնողներին։ Նրանց մայրն ու հայրը Ստեփանակերտ-Ասկերան ավտոճանապարհի մոտ գտնվող բենզինի պահեստում տեղի ունեցած պայթյունի զոհ են դարձել։
Այդ պայթյունը խլել է ավելի քան 200 մարդու կյանք, մինչ օրս հայաստանյան հիվանդանոցներում բուժվում են տասնյակ վիրավորներ։ Վարկածներ այն մասին, թե ինչի արդյունքում և ինչից հետո է այն տեղի ունեցել, դեռևս չեն շրջանառվում։
Ամուսինները 4-րդ կարգի այրվածքներ են ստացել ու մահացել հիվանդանոցում՝ մեկը Ստեփանակերտի, մյուսը՝ Գորիսի։ Երեխաները մնացել են 86-ամյա տատի խնամակալությանը։
Նրանց հորաքույրը՝ Սիլվա Սարգսյանը, JAMnews-ին պատմեց, որ ընտանիքը բնակվել է Մարտունու շրջանի Մյուրիշեն գյուղում։ Փոքրիկ խանութ են ունեցել, զբաղվել են հողագործությամբ, անասուններ են պահել։
«Մյուրիշենը Ադրբեջանին սահմանակից գյուղ է։ Առաջինը սկսել են այդտեղ կրակել, իրենք գիշերը 4-ին գյուղից արագ դուրս են եկել, գնացել են Ստեփանակերտ։ Իմացել են, որ գյուղ թուրք ա մտել, գյուղացու գլուխն ա կտրել, մորթել, դրա համար փախել են։ Երեք օր Ստեփանակերտի ապաստարանում են եղել։ Չորրորդ օրը եղբայրս ու կինը դուրս են եկել բենզին վերցնեն, որ գան Երևան։ Պահեստում պայթյուն ա եղել, վառվել են։ Եղբորս ուղաթիռով Ստեփանակերտից բերել են Գորիս, բայց չեն կարողացել փրկել, իսկ կինը Ստեփանակերտում է մահացել, աճյունը տեղափոխել են Հայաստան»,- պատմեց Սիլվա Սարգսյանը։
Ասում է՝ երեխաները «կորցրել են մանկությունը», ունեն հոգեբանի կարիք, իրենց զգում են անօգնական ու անպաշտպան։
«Փոքրերին հեքիաթներ եմ պատմում, ասում եմ, որ մաման, պապան վերևից իրենց են նայում, միշտ իրենց հետ են, բայց․․․ Աչքները սառած, քարացած մի կետի են նայում, չեն հասկանում՝ ինչ կատարվեց, ոնց եղավ։ Չէին հասցրել մարսել, որ պատերազմ է, մի հատ էլ ծնողներին կորցրին»,- հուզված պատմում է տիկին Սիլվան։
Հորաքրոջ խոսքով՝ ծանր հոգեվիճակում է նաև իր 86-ամյա մայրը․
«Ամբողջ օրը լաց է լինում։ Այժմ նրա վրա է անչափահասների մասին հոգ տանելու պարտականությունը։ Ես Աշխաբադում եմ ապրում, իմ ընտանիքն այնտեղ է։ Ես երեխաներին ինձ մոտ կտանեի, բայց նրանց բոլոր փաստաթղթերն այրվել են, հարսիս պայուսակում են եղել պայթյունի ժամանակ։ Այնպես որ, մոտակա ժամանկներս դեռ չի հաջողվի նրանց տեղափոխել»։
Հիմա ընտանիքը բնակվում է Մասիսում՝ բարեկամների տանը։ Հույս ունեն, որ պետությունն իրենց կօգնի բնակարան ձեռք բերել, որ մշտական տանիք ունենան։
Տիկին Սիլվան առաջնահերթ խնդիրը դա է համարում։ Հենց կարողանան լուծել մշտական բնակության հարցը, կկարողանան զբաղվել երեխաների կրթությամբ։ Մտածում է՝ դպրոց կգնան, ընկերներ ձեռք կբերեն ու գուցե մի փոքր խաղաղվեն։
«Ամուսինս երազում էր տղա ունենալ, ունեցանք, հիմա չգիտենք՝ ուրախանանք, թե լացենք»
36-ամյա Անուշ Մովսիսյանն էլ Հայաստանում, Սևան քաղաքում լույս աշխարհ է բերել իր չորրորդ երեխային։ Հայաստան գալու 15 ժամերի ընթացքում մեկ միտք է ունեցել՝ միայն թե ճանապարհին չծննդաբերի։ Երնբ ընտանիքը հասել է Սևան, Անուշին անմիջապես տարել են հիվանդանոց։
Կինը պատմում է, որ շրջափակման ինը ամիսները համընկել են իր հղիության հետ։ Շատ դժվար օրեր է ունեցել, բայց ապրել է որդու ծննդյան սպասումով․
«Ամուսինս երազում էր տղա ունենալ։ Երեք աղջիկ ունենք, շատ ենք սիրում մեր աղջիկներին, իրանք մեր լույսն են, բայց տղա էլ էր ուզում։ Անունը Գրիգորի դրեցինք, ամուսնուս հոր անունով։ Չգիտենք՝ ուրախանանք, թե լացենք։ Կյանքներս խառնվեց իրար։ Երեխես իր հայրենիքն էլ չի տեսնի»։
Մովսիսյանների ընտանիքը Մարտունու շրջանի Հերհեր գյուղում է ապրել։
Տիկին Անուշն ասում է, որ իրենք բլոկադայի ժամանակ «սննդի սուր դեֆիցիտ չեն ունեցել, հողը բերք է տվել՝ քիչ, բայց կարողացել են ուտելիք պատրաստել»։
Հղիության ժամանակ ճնշման տատանումներ է ունեցել ու բավական հաճախ է ստիպված եղել հիվանդանոց գնալ։
«Բենզին չունեինք, եղել են օրեր, որ ոտքով գնացել եմ երկար ճանապարհ, որ մեկին խնդրեմ ինձ տանի։ Երբ ադրբեջանցիները սկսեցին կրակել, ես Ստեփանակերտի հիվանդանոցում էի, ճնշումս բարձրացել էր, հոսպիտալացրել էին, որ հսկողության տակ լինեմ՝ կարող է երեխան ծնվի։ Ու չէի կարողանում կապվել երեխեքիս հետ, չգիտեի՝ ոնց են, ինչ վիճակում են։
Փոքր աղջիկս երեք տարեկան է, շատ էր վախեցել էդ կրակոցներից։ Միջնեկ աղջիկս էլ ութ տարեկան է, մինչև հիմա չի կարողանում գիշերները քնել, լաց է լինում, վախենում է մենակ զուգարան գնալ, ինձ հետ է քնում։ Երեխեքը պատուհանից տեսել են հարևանի մեքենայի վրա սնարյադի ընկնելու պահը, դրանից շատ են վախեցել»,- մանրամասնում է նա։
Այժմ ընտանիքը ժամանակավորապես բնակվում է Սևանի հյուրատներից մեկում ու սպասում, որ պետությունը կաջակցի տուն ձեռքբերել։ Հաջորդ քայլերն էլ կլինեն «երեխաներին ուսման տալն ու աշխատանք գտնելը»։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Տեղահանված արցախցիները Հայաստանում
