«Սահմանազատման դեմ շարժման հետևում ՌԴ-ն ու 5-րդ շարասյունն են»․ կարծիք
Սահմանազատման դեմ շարժում ՀՀ-ում
«Ադրբեջանի հետ սահմանազատման գործընթացը թե՛ Տավուշում, թե՛ այլուր պետք է դադարեցվի»,- Հայաստանում նման պահանջ է ձևակերպել «Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժումը։ Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանի գլխավորությամբ մի քանի տասնյակ քաղաքացիներ մայիսի 4-ին սահմանամերձ Կիրանց գյուղից քայլերթով Երևան են գալիս՝ «պատասխաններ պահանջելու»։
Իշխող թիմի անդամները հայտարարում են՝ շարժման կողմից քաղաքական պահանջ չեն լսել: ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը նշել է՝ չի հասկանում, թե սա ինչ պրոցես է։
«Մենք կրոնապետությո՞ւն ենք, ինչո՞վ ենք զբաղված: Քաղաքացին պետք է առաջարկ ունենա: Երբ ինչ-որ մեկն ասում է, որ դեմ է սրան [սահմանազատմանը], պետք է առաջարկ ներկայացնի»,- լրագրողների հետ զրույցում հայտարարել է Սիմոնյանը։
Քաղաքագետ Գուրգեն Սիմոնյանը շարժումը խնդրահարույց է համարում և ոչ եկեղեցու ներգրավվածության պատճառով, այլ Ռուսաստանի և 5-րդ շարասյան, որոնք «տիրապետելով տեխնոլոգիաների՝ կարող են իրենց օգտին ծառայեցնել ցանկացած ապակայունացված իրավիճակ»։
Ապրիլի 19-ին Երևանն ու Բաքուն հայտարարեցին, որ սահմանազատման հանձնաժողովները «նախնական համաձայնեցրել են»՝ Տավուշ-Ղազախ սահմանի որոշ հատվածները համապատասխանեցնել «Խորհրդային Միության փլուզման պահի դրությամբ գոյություն ունեցող միջհանրապետական սահմանին»։ Հայկական կողմը համաձայնել է հետ քաշվել Բաղանիս-Այրում, Աշաղը Ասկիպարա, Խեյրիմլի ու Ղըզըլհաջիլի գյուղերից, որոնք Ադրբեջանն անվանում է իր «ոչ անկլավային գյուղերը»։ Տավուշի շրջանում արդեն 40 սահմանային սյուն է տեղադրվել:
Սահմանազատման գործընթացին զուգահեռ երկրում ընթանում են բողոքի ակցիաներ։ Տավուշցիները նշում են, որ միակողմանի զիջումներ են արվում, իրենց համար անվտանգային լուրջ խնդիրներ են ստեղծվում: Իշխանությունները, սակայն, սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացը անվտանգային ռիսկերի նվազում են համարում։ Օրեր առաջ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր, որ քանի դեռ Ադրբեջանի հետ սահմանը սահմանազատված չէ, կոնֆլիկտի որոշակի առիթ կարող է դառնալ։
«Այս է պատճառը, որ սկսում ենք առավել մեծ կոնֆլիկտային պոտենցիալ ունեցող տեղերից, որպեսզի իրադրությունը պահենք մաքսիմալ կառավարելի»,- «Հանրային» հեռուստաընկերության եթերում ասել էր նա։
«Սևերի և սպիտակների պայքար չէ»
«Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժումը քայլերթ է մեկնարկել շաբաթ օրը՝ մայիսի 4-ին։ Երթի մասնակիցներն արդեն հասել են Գեղարքունիքի մարզ՝ Սևանի թերակղզու հարակից հատված և շարժվում են դեպի Երևան։ Մտադիր են մայիսի 9-ից բողոքի ակցիաները շարունակել մայրաքաղաքում և «հասնել սահմանազատման գործընթացի դադարեցման»։
Թե ինչպես են դա անելու՝ պարզ չէ, հատկապես այն պայմաններում, երբ ակցիաներին զուգահեռ ականազերծման և սահմանազատման գործընթացը Տավուշում շարունակվում է։
«Այս երթը տալու է մեզ մեկ բան՝ պատիվ և հայրենիք»,— երեկ հայտարարել է Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանը։
Երթին մասնակցում են արվեստի գործիչներ, 44-օրյա պատերազմի զոհերի հարազատներ, կան նաև քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչներ՝ ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Գառնիկ Դանիելյանը, «Ժողովրդական համախմբում» կուսակցություն առաջնորդ Սուրեն Պետրոսյանը և այլոք։
Բագրատ Սրբազանի խոսքով՝ սա «սևերի ու սպիտակների» պայքար չէ, նպատակը մեկն է՝ «կանգնեցնել սահմանազատման անընդունելի գործընթացը»։
Հարցին՝ արդյո՞ք Մայր Աթոռը միանալու է շարժմանը, Սրբազանը պատասխանել է հետևյալ կերպ․ «Մայր Աթոռը միացած է մեզ միշտ։ Հայոց հայրապետը ինքն է մեր հայրը, մեզ օրհնողը, մեզ առաջնորդողը»։
Եկեղեցի-պետություն հարաբերությունները լարված են դեռևս 44-օրյա պատերազմի ժամանակներից, երբ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսը պահանջեց վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականը։
Լուսանկարները՝ շարժման ֆեյսբուքյան էջից
«Իշխանափոխության վտանգ չկա»
«Ես հարգանքով եմ վերաբերվում մեր բոլոր քաղաքացիներին, որոնք այլ կարծիք ունեն, որոնց հետ ես համաձայն չեմ: Բայց ես քաղաքական պահանջ չեմ լսել»,– այսօր լրագրողների հետ զրույցում ասել է Հայաստանի խորհրդարանի խոսնակը։
Անդրադառնալով դիտարկմանը, թե շարժումը պահանջում է «կասեցնել միակողմանի զիջումները»՝ ԱԺ նախագահն ասել է՝ Հայաստանը միակողմանի զիջումների չի գնում, պարզապես իրավական հիմք ունեցող քարտեզներով ֆիքսում է իր սահմանը։
Ալեն Սիմոնյանը Հայաստանում իշխանափոխության վտանգ չի տեսնում:
«ՀՀ-ում իշխանափոխություն հնարավոր է միայն խորհրդարանական ընտրություններով, որոնք տեղի են ունենալու 2026 թվականին»,- հայտարարել է նա։
ԱԺ նախագահի կարծիքով՝ ՀՀ ժողովուրդը վստահում է սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացին, չի պատրաստվում «եկեղեցու որոշ անդամների դիտարկել որպես քաղաքական գործիչ»․
«Եվ ժողովուրդը հասկանում է, որ եկեղեցին, Աստված հույզերը, այն էմոցիաները, որ ունենք որպես քրիստոնյա մարդիկ, և անհատները, որոնք այսօր քաղաքական շահ են սպասարկում, տարբեր բաներ են: Ես չեմ հավատում, որ Հայաստանի ժողովուրդն իր իմաստությունը կորցրել է»։
Սիմոնյանն իր խոսքում ակնարկել է, որ շարժումը կապ ունի ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի հետ։ Ասել է նաև, որ այս գործընթացում «արտաքին հետք» է տեսնում։
Բագրատ Սրբազանի մասին
Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանը 2015 թ․-ից Տավուշի թեմի առաջնորդն է։ Ակտիվ հասարակական գործունեություն է ծավալում։ Մարզում մի շարք սոցիալ-կրթական կենտրոններ և առաջնորդության դպրոցներ է հիմել։ Մեծ հարգանք և վստահություն է վայելում տավուշցիների շրջանում։
Վերջին երկու շաբաթներին մասնակցում էր Տավուշի սահմանազատվող հատվածներում տեղի ունեցող բողոքի ակցիաներին։
Այս ընթացքում մի շարք ԶԼՄ-ներում հրապարակվում էին տեղեկություններ, թե, իբր, Սրբազանը բիզնես գործունեությամբ է զբաղվում։ «Բիչինա» մսի արտադրությունը, սակայն, արդեն մոտ մեկուկես տարի է, ինչ դադարել է գործել։ Բացի այդ, Բագրատ Սրբազանը մասնակցել է միայն արտադրության հիմնադրմանը, անձնական եկամուտներ չի ստացել։
Կուսակրոն հոգևորականին վերագրում էին նաև այն, թե «երկու որդի ունի, երկուսին էլ ազատել է բանակից»։ Այս տեղեկությունը հրապարակել էին նաև ԱԺ իշխող ուժի որոշ պատգամավորներ, այնուհետև ներողություն խնդրել՝ նշելով, որ ԶԼՄ-ներից են վերցրել լուրը։
Փորձագիտական կարծիք
Քաղաքագետ Գուրգեն Սիմոնյանն ուշադրություն է հրավիրում այն հանգամանքի վրա, որ շարժմանն աջակցում են նախկին նախագահներ Սերժ Սարգսյանը, Ռոբերտ Քոչարյանը, որոնք ՀՀ-ում հեղինակություն չեն վայելում։ Դա, ըստ նրա, հիմք է տալիս կարծելու, որ այն մեծ թափ չի հավաքի։
«Անկախ նրանից՝ ինչ խնդիր են դնում իրենց առջև, միայն ներգրավված սուբյեկտները բավարար են, որ շարժումը համազգային մեծ հնչեղություն չստանա»,- JAMnews-ի հետ զրույցում շեշտել է քաղաքագետը։
Կրոնապետության կայացման վտանգներ Սիմոնյանը չի տեսնում։ Խնդրահարույց է համարում տեղի ունեցող գործընթացում Ռուսաստանի և 5-րդ շարասյան ներգրավվածությունը։ Շեշտում է՝ հենց այդտեղ է «արտաքին հետքը»․
«ՌԴ-ն ուզում է պայթեցնող, ապակայունացնող քաղաքականություն վարել ՀՀ-ում, որպեսզի կարողանա ավելի հարմար և լոյալ ուժեր բերել իշխանության և դրանց միջոցով իրեն հարմար ռազմաքաղաքական ծրագրեր առաջ մղել մեր երկրում և տարածաշրջանում»։
Քաղաքագետի դիտարկմամբ՝ Բագրատ Սրբազանը պարկեշտ, ազգանվեր ու հայրենասեր մարդ է, ում «կարողացել են ներքաշել քաղաքական պրոցեսների մեջ»։
«Այն ուժերը, որոնք ներգրավված են, պարզապես կարող են նրա գործոնն օգտագործել՝ ելնելով իրենց խմբային կամ անհատական շահերից»,- նկատել է նա։
Ասում է՝ նախկին իշխանությունները իբրև քաղաքական գործիչներ ռեաբիլիտացվելու հնարավորություն չունեն, ուստի եկեղեցուն համոզում են, որ իր ձեռքը վերցնի իրենց մղումների դրոշակը։
Սիմոնյանի խոսքով՝ ՀՀ ներքաղաքական դաշտում աղետ է, ինչը հետևանք է նրա, որ 2018 թ․-ի հեղափոխությունից հետո լյուստրացիա չիրականացվեց, քաղաքական գնահատականներ չտրվեցին։ Նրա փոխանցմամբ՝ տարբեր հարցումներ ցույց են տալիս, որ ՀՀ ներկայիս իշխանությունն ունի հանրության ընդամենը 7-14 տոկոսի աջակցությունը, սակայն «նախկին՝ հետադիմական ուժերն անգամ 2 տոկոսի շեմը չեն հատում»։
Այն անձինք, որոնք մերժվել են 2018 թ․-ին, ըստ նրա, շանսեր չունեն՝ որքան էլ մարդիկ դժգոհ լինեն գործող իշխանություններից։ Կարծում է՝ կա նոր քաղաքական ուժի ձևավորման կարիք, որն էլ կկարողանա վաստակել ժողովրդի համակրանքը, այլընտրանք դառնալ։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Սահմանազատման դեմ շարժում ՀՀ-ում
