«Պարտության օրակարգ չէ». ՀՀ վարչապետն ընդունել է Արցախի նախագահին
Փաշինյանն ընդունել է Արցախի կառավարության անդամներին
Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի կարգավորման թիվ մեկ շահառուն Արցախն է և Արցախի ժողովուրդը: Հայաստանի վարչապետը նման հայտարարություն է արել Արցախի կառավարության անդամների հետ հանդիպման ժամանակ:
Ապրիլի 29-ին կազմակերպված խորհրդակցությունը նվիրված էր Արցախում իրականացվող ծրագրերին և առկա խնդիրների լուծման ուղիներին:
Հատկանշական է, որ Նիկոլ Փաշինյանի և Արայիկ Հարությունյանի գլխավորությամբ այս քննարկումը տեղի է ունենում ՀՀ-ում ներքաղաքական լարվածության և ԼՂ-ի կարգավիճակի հարցում հայկական կողմի նշաձողն իջեցնելու շուրջ քննարկումների ֆոնին:
ՀՀ վարչապետի և Արցախի նախագահի հայտարարությունների, հանդիպման արդյունքների մասին, ինչպես նաև փորձագիտական կարծիք։
Վարչապետի աշխատակազմից հայտնում են, որ Նիկոլ Փաշինյանի և Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանի գլխավորությամբ խորհրդակցությանը մասնակցել են Հայաստանի և Արցախի կառավարությունների ֆինանսատնտեսական բլոկը ներկայացնող պաշտոնյաներ:
Փաշինյանն ու Հարությունյանը, օգտագործելով առիթը, հանդես են եկել նաև բացման խոսքով՝ անդրադառնալով Լեռնային Ղարաբաղի առջև ծառացած խնդիրներին և հակամարտության կարգավորմանը:
«ԼՂ-ի հիմնախնդրի կարգավորման թիվ մեկ շահառուն Արցախն է». Նիկոլ Փաշինյան
Վարչապետը կարևորել է անցկացվող հանդիպումը արված աշխատանքներն ամփոփելու և հետագա անելիքները պլանավորելու տեսանկյունից:
Փաշինյանը նշել է, որ Արցախի նախագահի հետ մշտական և ամենօրյա կապի մեջ է՝ ընդգծելով, որ ինչպես 44-օրյա պատերազմից առաջ, այնպես էլ հետո Երևանն ու Ստեփանակերտը մշտապես կոորդինացրել են աշխատանքները:
«Կարևոր ենք համարել, որ Արցախի իշխանությունները լիարժեք տեղեկացված լինեն մեր ծրագրերի, անելիքների վերաբերյալ, այդ թվում՝ Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրին վերաբերող բանակցությունների բովանդակությանը և ընթացքին, մարտահրավերներին և հնարավորություններին»,- ասել է Նիկոլ Փաշինյանը:
Կառավարության ղեկավարը վստահեցրել է, որ այդ սկզբունքը շարունակելու է պահվել՝ ընդգծելով, որ ԼՂ-ի հիմնախնդրի կարգավորման թիվ մեկ շահառուն Արցախն է և Արցախի ժողովուրդը:
«Եվ, հետևապես, այնպիսի բովանդակություն, որ բանակցվի և իրագործվի ծածուկ, ուղղակի անտրամաբանական է, և նման բան երևակայելն ուղղակի անհնար է»:
Անդրադառնալով Արցախի նախագահի հայտարարություններին՝ ՀՀ վարչապետը բարձր է գնահատել դրանցից մեկում արված հիշատակումը խաղաղության օրակարգի մասին:
Փաշինյանի համոզմամբ՝ խաղաղության օրակարգն ամենևին էլ պարտության օրակարգ չէ:
«Խաղաղության օրակարգը պատերազմի արհավիրքը և պատերազմին հաջորդած դժվարությունները հաղթահարելու, ժողովրդի անվտանգությունը, իրավունքները, ապագան երաշխավորելու օրակարգ է»,- ասել է վարչապետն ու հավելել, որ իր համար տեսանելի է այն ճանապարհը, որը կհանգեցնի Հայաստանի և Արցախի ժողովրդի անվտանգության և իրավունքների երաշխավորմանը:
Վերադառնալով խորհրդակցության օրակարգին՝ գործադիրի ղեկավարը նշել է, որ ՀՀ-Արցախ համատեղ աշխատանքի հսկայական մասը վերաբերում է սոցիալ-տնտեսական ոլորտին: Ասում է՝ պետք է ամեն ինչ անեն, որպեսզի մարդիկ ապրեն, անվտանգ զգան ու իրենց ապագան տեսնեն Արցախում: Նիկոլ Փաշինյանի համոզմամբ՝ շարժվում ենք ճիշտ ճանապարհով:
ՀՀ վարչապետը նշել է, որ անվտանգությունն այսօր թիվ մեկ խնդիրն է: Արցախում ներդրված անվտանգության երաշխիքների համակարգը գնահատելու տեսանկյունից Փաշինյանը կարևորել է խաղաղապահ զորախմբի պատասխանատվության գոտուց ադրբեջանական ստորաբաժանումների դուրսբերման ապահովումը:
«Ինքնորոշման իրավունքից չենք շեղվելու». Արցախի նախագահ
Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանի խոսքով՝ այսօր արցախահայությունը ողջունում ու ընդունում է խաղաղության օրակարգը: Ասում է՝ «արցախցիներից ավելի շատ խաղաղության գինն իմացող երևի թե չկա:
«Մյուս կողմից, ուզում եմ ֆիքսել, որ մեր ինքնորոշման իրավունքից, որին մենք սկիզբ ենք դրել շարժման առաջին օրվանից, շեղվելու որևէ ուղղություն չենք տեսնում»,- շեշտել է Հարությունյանը:
Նախագահը շնորհակալություն է հայտնել ՀՀ ղեկավարությանը ցանկացած թեմա և փաստաթուղթ Արցախի իշխանությունների հետ քննարկելու դիրքորոշման համար, բայց նաև հավելել՝ այլ կերպ հնարավոր էլ չէր:
«Այսինքն՝ հնարավոր չէ մի փաստաթուղթ, որն Արցախի ժողովուրդը մերժի: Դա մենք բոլորս հասկանում ենք և այդ առումով հասկանում ենք նաև, որ երկար քաղաքական պայքար ունենք տանելու»:
Հարությունյանի դիտարկմամբ՝ ռուս խաղաղապահների միջնորդությամբ անվտանգային իրավիճակը վերջին շրջանում կայունացել է, ինչն էլ հնարավորություն է տալիս քննարկել սոցիալ-տնտեսական ծրագրերը.
«Եթե չլինի մարդ Արցախում, ապա անիմաստ են դառնում քաղաքական պայքարը և նաև անվտանգության մասին խոսելը: Դրա համար ժողովրդագրությունը և սոցիալ-տնտեսական ծրագրերն այսօր նորից դառնում են կարևոր, ակտուալ, և այն ծրագրերը, որոնց սկիզբ է դրվել պատերազմից հետո, շարունակվում են: Եվ գտնում ենք, որ դրանք ոչ միայն պետք է շարունակվեն, այլև այն հավակնոտ ծրագրերը, որ սկսել ենք, ավարտենք»:
Հանդիպման արդյունքների մասին
Կառավարությունում տեղի ունեցած խորհրդակցությունից ժամեր անց հանդիպման արդյունքների մասին տեղեկություններ հրապարակեց Արցախի պետական նախարար Արտակ Բեգլարյանը:
Բեգլարյանի փոխանցմամբ՝ հանդիպման օրակարգում է եղել երկու հարց․ Արցախի սոցիալ-տնտեսական վիճակն ու ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացը: Բացի այդ՝ զրուցակիցները մտքեր են փոխանակել Արցախի անվտանգության, կարգավիճակի հարցերի վերաբերյալ:
Արցախի պետական նախարարի փոխանցած տեղեկություններով՝ 2022 թ.-ին ՀՀ կառավարությունը լրացուցիչ գումարներ է հատկացնելու Արցախին.
«ՀՀ գործընկերների հետ պայմանավորվածություն ենք ձեռք բերել, որ այս տարվա ընթացքում ՀՀ կառավարությունը լրացուցիչ 20 միլիարդ դրամ կհատկացնի Արցախի բնակարանաշինական ծրագրերի համար՝ հաշվի առնելով Արցախում առկա բնակարանային հրատապ կարիքները»,- ֆեյսբուքյան էջում գրել է Բեգլարյանը:
Փորձագիտական կարծիք
Քաղաքագետ Տիգրան Գրիգորյանի խոսքով՝ Փաշինյանի և Հարությունյանի հայտարարությունները խոսում են այն մասին, որ Հայաստանի և Արցախի իշխանությունների միջև ձևավորվում է որոշակի կոնսենսուս: Խոսքը գնում է ԼՂ-ի վերջնական կարգավիճակի մասին․ այն պետք է համաձայնեցվի Արցախի իշխանությունների և հասարակության հետ:
«Այո, բոլորն ընդունում են, որ խաղաղություն պետք է լինի, խաղաղության օրակարգը մի շարք կոմպոնենտներ ունի՝ ապաշրջափակման գործընթաց, դելիմիտացիա և դեմարկացիա, գուցե վերջում նաև ինչ-որ փաստաթղթի ստորագրում, սակայն երբ հարցը հասնի կարգավիճակին, այստեղ վճռական խոսք պետք է ունենան հենց ԼՂ-ի իշխանությունները»,- JAMnews-ի հետ զրույցում նշել է Գրիգորյանը:
Քաղաքագետի գնահատմամբ՝ սա Փաշինյանի՝ Մոսկվա կատարած այցի արդյունքներից մեկն է.
«ՌԴ-ն ևս հետաքրքրված չէ, որ կարգավիճակի հարցում ինչ-որ կտրուկ փոփոխություն տեղի ունենա, այսինքն՝ կողմերը հասնեն վերջնական հանգուցալուծման՝ ի օգուտ այս կամ այն կողմի»:
Գրիգորյանը մոսկովյան այցից հետո Հայաստանի վարչապետի հայտարարություններում շեշտադրումների, մինչև անգամ տոնայնության փոփոխություն է նկատում՝ հիշեցնելով կառավարության՝ ապրիլի 22-ի նիստում Փաշինյանի ելութը։ Դրա ընթացքում վարչապետն ասել էր՝ «բացառում եմ, որ գոյություն ունենա ստորագրմանը շատ թե քիչ մոտ մի փաստաթուղթ, որն ստորագրվի առանց լայն հանրային քննարկման, այդ թվում՝ Արցախի հանրության բոլոր շերտերի հետ»:
Քաղաքագետի դիտարկմամբ՝ այս կերպ Փաշինյանը սահմանափակում է ապագա բանակցություններում որոշվելիք հարցերի շրջանակը.
«Արցախյան հանրության բոլոր շերտերը չեն ընդունելու այնպիսի տարբերակ, որը նախատեսում է ԼՂ-ի կարգավիճակ Ադրբեջանի կազմում։ Այսինքն այս հայտարարությունն անելով՝ Փաշինյանը նաև սահմանափակում է ապագա բանակցություններում որոշվելիք հարցերի այն շրջանակը, որոնք կարող են տեղ գտնել ինչ-որ փաստաթղթի մեջ՝ նշելով, որ կարգավիճակի հարցը գտնվում է ոչ միայն իր լիազորությունների տիրույթում, այլև Արցախի իշխանությունների և հասարակության»:
Գրիգորյանի կարծիքով՝ Երևանի և Ստեփանակերտի ուղերձների հասցեատերը Ադրբեջանն է, ինչպես նաև միջազգային հանրությունը:
«Գալիք այսպես կոչված խաղաղության պայմանագրի շուրջ բանակցություններում հայկական կողմի գլխավոր ուղերձներից մեկը կարող է լինել այն, որ Երևանը մեծ հաշվով մանդատ չունի կարգավիճակի հարցով որևէ լուծում ստորագրելու»:
Անդրադառնալով ՀՀ ներքաղաքական իրավիճակին և խորհրդարանական ընդդիմությանը՝ Գրիգորյանը նշել է, որ Ստեփանակերտը ոչ միայն այս հանդիպման, այլև տարբեր առիթներով է ուղերձներ հղում ընդդիմադիրներին:
Ըստ նրա՝ փողոցային պայքար մղող ուժերին Արցախի միակ ուղերձն այն է, որ «պետք չէ օգտագործել ԼՂ-ի հակամարտությունը, Արցախյան հիմնահարցը ներքաղաքական նպատակների հասնելու համար»:
