Մարտեր Արցախում։ 2020 թ-ի հոկտեմբերի 22 ռեպորտաժները, տեսանյութերը, լուսանկարները

Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է այս փուլում ղարաբաղյան հարցի դիվանագիտական լուծման անհնարինության մասին հոկտեմբերի 21-ին։ Այսօր նա Ինտերֆաքս գործակալությանը տված հարցազրույցում մեկնաբանել է, թե ինչ է նկատի ունեցել։

Հիմնական թեզերը

• Դիվանագիտական լուծում՝ նշանակում է փոխզիջում:Սակայն երբ Հայաստանը հայտարարում է, որ այս կամ այն փոխզիջումն իր համար ընդունելի է, որը, թվում է, պետք է ընդունելի լինի նաև Ադրբեջանի համար, նրա համար այդ փոխզիջումը դառնում է անընդունելի, և նա ավելին է պահանջում։ «Ադրբեջանի այս դիրքորոշումը փոխելու ուղղությամբ դիվանագիտական աշխատանք կատարելն անհրաժեշտ է: Եվ ես շատ բարձր եմ գնահատում այն ջանքերը, որ ներդնում են ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները և մասնավորապես՝ Ռուսաստանի Դաշնությունը»։
• Պետք է վերադառնալ բանակցային գործընթացին, և Հայաստանը նախկինի պես պատրաստ է փոխզիջումային լուծումների։
• Հայաստանի համար սկզբունքային հարց է Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցը:
• Անհրաժեշտ է պայքարել ղարաբաղյան հակամարտության գոտում ահաբեկչական խմբավորումների ներկայության դեմ։
• Հայաստանի համար ընդունելի է խաղաղապահ ուժերի տեղակայումը, մասնավորապես, ռուսաստանյան խաղաղապահների ներկայությունը:
• Եթե մարտական գործողությունները տեղափոխվեն Հայաստանի սահման, երկիրն այդ հարցով կդիմի ռազմական դաշինքին՝ ՀԱՊԿ-ին, որի անդամ է, կամ՝ ուղիղ Ռուսաստանին:
• Հայաստանի նպատակն է, որ միջազգային հանրությունը ճանաչի Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը։
• Փաշինյանը վերահաստատել է Ալիևի հետ հանդիպելու և այս իրավիճակի դիվանագիտական լուծմանը հասնելու համար ջանքեր գործադրելու պատրաստակամությունը։ Ենթադրվում է, որ այդ հանդիպումը կանցկացվի Մոսկվայում։
• Հայաստանի ակնկալիքն այդ հանդիպումից Ղարաբաղի խնդրի վերջնական լուծումն է։ Ըստ Նիկոլ Փաշինյանի՝ դա Հայաստանի համար նշանակում է, որ «Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը պետք է պաշտպանված և հարգված լինի»։
• 

Ավելի վաղ Իլհամ Ալիևը Twitter-ում գրել էր, թե ադրբեջանական բանակն իր վերահսկողության տակ է առել Աղբենդ ավանը՝ վերականգնելով Իրանի հետ Ադրբեջանի սահմանը։

«Ողջ սահմանի երկայնքով ինտենսիվ մարտեր են ընթանում։ Ադրբեջանի լիակատար վերահսկողության մասին խոսք անգամ լինել չի կարող։ Եթե ինչ-որ հատվածներում ադրբեջանական զորքերը կարողացել են տեսնել Արաքս գետը, դա չի նշանակում լիակատար վերահսկողություն»։

Հովհաննիսյանը կրկին ասել է, որ ադրբեջանական ԶՈՒ-ն օրվա ընթացքում գործել է առաջնագծի բոլոր ուղղություններով, սակայն «հարձակման բոլոր փորձերը կասեցվել են, տեղ-տեղ հետ են շպրտվել»։

Պաշտպանության նախարարության ներկայացուցիչը մեկնաբանել է նաև Վլադիմիր Պուտինի այսօրվա հայտարարությունն այն մասին, որ հակամարտության յուրաքանչյուր կողմ արդեն ավելի քան 2000 զոհ ունի։ Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունը հայտարարել է 900 զոհի մասին։

«Մի՞թե պարզ չէ, որ ընդհանրացված թիվ է նշվել։ Ռուսաստանի նախագահը չէր կարող հստակ թիվ նշել, դա բացառվում է», — հայտարարել է Հովհաննիսյանը։

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը Թվիթերում հաղորդել է ճակատում ևս երեք շրջանների մի քանի բնակավայրերի նկատմամբ ադրբեջանական բանակի վերահսկողության մասին։

Իր թվիթում նա նշել է հետևյալ բնակավայրերը․

Ֆիզուլիի շրջան․ Մոլլավելի, Յուհարը Ռաֆիդինլի, Աշաղը Ռաֆիդինլի գյուղերը;

Ջաբրայիլի շրջան․ Սիրիկ, Շըհլար, Մաստալիբեյլի, Դերզիլի գյուղերը;

Զանգելանի շրջան․ Աղբենդ ավանը, Քոլուղըշլաղ, Մալաթքեշին, Քենդ Զանգելան, Գենլիկ, Վելիգուլուբեյլի, Ղարադերե, Չոփեդերե, Թաթար, Թիրի, Ամիրխանլի, Ղարղուլու, Բարթազ, Դելլեքլի գյուղերը։

Իլհամ Ալիևը նշել է, որ Աղբենդ բնակավայրն իր վերահսկողության տակ առնելով, ադրբեջանական բանակն ամբողջությամբ վերականգնել է Իրանի հետ Ադրբեջանի պետական սահմանը։

Ակցիայի մի քանի հարյուր մասնակից պահանջել է ճանաչել Արցախի անկախությունն ու կանգնեցնել պատերազմը։

«Աշխարհը չի արձագանքում մեր ցավին՝ ասելով, որ մեր երկիրը ճանաչված չէ։ Ուրեմն թող ճանաչեն Արցախը և սկսեն հարգել մեր իրավունքները և, որ ամենագլխավորն է, կյանքի մեր իրավունքը», — ասել է ակցիայի մասնակիցներից մեկը։

Ակցիայի կազմակերպիչները հանդիպել են դեսպանատան ներկայացուցչի հետ, ներկայացրել իրենց պահանջները, որոնց թվում է նաև դեսպան Լինն Թրեյսիի հետ հանդիպումը։ Նրանք նախազգուշացրել են, որ, եթե իրենց պահանջները հաշվի չառնվեն, նրանք վրաններ են խփելու դեսպանատան մոտ։

«Մենք այլ տուն չունենք։ Մենք այստեղ ենք ապրելու և խոսելու մեր իրավունքների, մեր ցավի, մեր տղամարդկանց մասին, որոնք զոհվում են, մինչ նրանք լռում են։ Արցախում ցեղասպանություն է իրականացվում, մեր զինվորներին գլխատում են, ձևական հայտարարությունները քիչ են։ Գործե՛ք։ Անկարան է հովանավորում ահաբեկչությունը», — ասել է ակցիայի մասնակիցներից մեկը՝ Լիաննա Այվազյանը։

Դեսպանատան դիմաց հավաքված կանանց և երեխաների ձեռքին պաստառներ են «Ճանաչե՛ք Արցախը», «Կանգնեցրե՛ք Էրդողանին», «Կանխե՛ք նոր ցեղասպանությունը», «Ո՛չ ահաբեկչությանը» գրառումներով։ Նրանք կարգախոսներ են հնչեցնում և հայրենասիրական երգեր երգում։

ՊՆ խոսնակ Շուշան Ստեփանյանը գրում է Facebook-ի իր էջում, որ «դա կատարյալ անհեթեթություն և ցինիկ սուտ է»:

Նրա խոսքով՝ Հայաստանի Հանրապետության տարածքից որևէ հրթիռ չի արձակվել Ադրբեջանի ուղղությամբ:

Ադրբեջանի գլխավոր դատախազությունը հաղորդում է այն մասին, որ այսօր առավոտյան Հայաստանի ԶՈՒ արձակած հրթիռերից մեկի թիրախն Օղուզ-Գաբալա-Բաքու ջրատարն էր։

Այն խմելու ջուր է մատակարարում Ապշերոնի թերակղզուն և հատուկ ռազմավարական նշանակություն ունի։

«Ադրբեջանի ԶՈՒ ՀՕՊ ստորաբաժանումները չեզոքացրել են հրթիռը։ Դրա բեկորներն ընկել են խողովակաշարի մերձակայքում։

Մյուս հրթիռն, ըստ գերատեսչության հաղորդագրության, ընկել է շրջանի գյուղերից մեկի տարածքում, խաղաղ բնակիչ է վիրավորվել, լրջորեն վնասվել է հինգ տուն», — ասված է գերատեսչության հաղորդագրությունում։

«Հոկտեմբերի 22-ի առավոտյան Հայաստանի տարածքից օպերատիվ-մարտավարական հրթիռային համալիրից Ադրբեջանի տարածքի ուղղությամբ բալիստիկ հրթիռներ են արձակվել։

Ժամը 07.00-ին մոտ հակառակորդը 3 հրթիռ է արձակել Սիազանի շրջանի ուղղությամբ, 09.00-ին մոտ՝ 2 հրթիռ՝ Գաբալայի և 1 հրթիռ՝ Քյուրդամիրի ուղղությամբ։

Հայկական զինված ուժերի նպատակը խաղաղ բնակչությունն ու քաղաքացիական ենթակառուցվածքներն են եղել։

Հակառակորդի հրթիռային հարվածի հետևանքով զոհեր չկան», — ասված է Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարության մամուլի ծառայության հաղորդագրությունում։

«Հոկտեմբերի 21-ին ողջ օրվա ընթացքում և լույս 22-ի գիշերը տարբեր ինտենսիվությամբ մարտական գործողություններն Աղդերե-Աղդամ, Ֆիզուլի-Ջաբրայիլ և Զանգելան-Գուբաթլի ուղղություններով շարունակվել են։ Հակառակորդը հրետակոծել է ադրբեջանական բանակի պաշտպանական դիրքերը հրազենով, ականանետներով և հրանոթներով։

Ներկա պահին մարտական գործողությունները շարունակվում են ողջ ճակատի երկայնքով։ Մեր զորքերը վերահսկում են օպերատիվ իրավիճակը», — ասված է Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարության մամուլի ծառայության հաղորդագրությունում։

Գիշերը ռազմաճակատի առանձին հատվածներում շարունակվել են հրետանային մենամարտերը: Համեմատաբար հանգիստ է եղել խաղաղ բնակավայրերում։

Առավոտյան ճակատային գծի բոլոր ուղղություններով տեղային նշանակության մարտերի հետ մեկտեղ հակառակորդը կենտրոնական ուղղությամբ իրականացրել է դիվերսիոն ներթափանցման փորձեր, որոնք հաջողությամբ կանխվել են։

Արցախի արտակարգ իրավիճակների պետական ծառայությունը միաժամանակ հայտնում է, որ այս պահին թշնամին հրետանի է կիրառում խաղաղ բնակավայրերի՝ Մարտունու և հարակից գյուղերի ուղղությամբ։

Արցախում մարտերի 26-րդ օրը

• Ըստ Հայաստանի պաշտպանության նախարարության տեղեկությունների՝ հոկտեմբերի 21-ին ողջ օրվա ընթացքում մարտեր են ընթացել և՛ հյուսիսային (Քելբաջար, Մարտակերտ), և՛ հարավային ուղղությամբ (Իրանի սահմանի մոտ)։ Ըստ տեղեկությունների՝ ադրբեջանական բանակը հարձակվել է, սակայն հետ է շպրտվել։

• Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը նույնպես հաղորդել է հյուսիսային ուղղությամբ մարտերի, ինչպես նաև Ադրբեջանի Տերտեր քաղաքի հրթիռակոծման մասին։

• Ադրբեջանական բանակն իր վերահսկողության տակ է առել ևս 22 բնակավայր Զանգելանի, Ֆիզուլիի և Ջաբրայիլի շրջաններում, հաղորդել է Ադրբեջանի նախագահը։

• Ադրբեջանը նոր տվյալներ է հրապարակել խաղաղ բնակչության շրջանում զոհերի մասին․ զոհվել է 63 մարդ, վիրավորվել՝ 292-ը։

• Հայաստանի վարչապետը հայտարարել է, որ «արցախյան հարցն այս փուլում դիվանագիտական լուծում չունի», և բոլորին կոչ է արել պաշտպանել հայրենիքը՝ զենքը ձեռքին, ինչպես նաև օգնել բանակին գիտելիքով և հմտություններով։ Այս ելույթին նախորդել էին վարչապետի հանդիպումները Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի նախկին նախագահների, ինչպես նաև խոշոր կուսակցությունների առաջնորդների հետ, ինչը նշանակում է, որ սա Հայաստանի և Արցախի բոլոր քաղաքական ուժերի ընդանուր մոտեցումն է։

• Ռուսաստանի արտգործնախարարը հանդիպել է իր հայ և ադրբեջանցի գործընկերներին։ Հանդիպումներն առանձին են եղել, քննարկվել են «ղարաբաղյան հակամարտության գոտում հրադադարի մասին ավելի վաղ ձեռք բերված պայմանավորվածությունների իրացման, ինչպես նաև կայուն կարգավորման համար պայմանների ստեղծման հնարավորությունները»։

• ԱՄՆ Կոնգրեսում առաջին անգամ Արցախի անկախության ճանաչման նախաձեռնություն է ներկայացվել։ Դրա հեղինակը կալիֆոռնիացի դեմոկրատ-կոնգրեսական Գրեյս Նապոլիտանոն է։

• Մարտեր Արցախում։ 2020 թ-ի հոկտեմբերի 21 ռեպորտաժները, տեսանյութերը, լուսանկարները