«Ուշացած պատասխան»․ ՀԱՊԿ-ում Հայաստանի մասնակցությունը սառեցնելու մասին
ՀԱՊԿ-ում Հայաստանի մասնակցությունը
«Հայաստանի մասնակցությունը Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպությանը (ՀԱՊԿ) գործնականում, ըստ էության, սառեցված է»,- France 24-ին տված հարցազրույցում հայտարարել է Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։
Ի պատասխան՝ ՀԱՊԿ քարտուղարությունից նշել են, որ անդամակցության կասեցման հայտ Երևանից չեն ստացել։
Քաղաքագետ Գուրգեն Սիմոնյանն ասում է՝ Փաշինյանն այս կերպ արձագանքել է Ռուսաստանի «ապիկար քաղաքականությանը»։ Նկատում է՝ պատասխանն ուշացած էր։ Չի բացառում, որ դա պայմանավորված լինի ձմռան ավարտով, այն է՝ հայկական կողմը հաշվի է առել նաև ՌԴ-ից պատասխան քայլերի, մասնավորապես՝ գազամուղի «խափանումների» հավանականությունը։
JAMnews-ը քաղաքագետից հետաքրքրվել է՝ արդյո՞ք Մոսկվան նաև ռազմական ուժի կդիմի՝ օգտագործելով Բաքվին։ Սիմոնյանի գնահատմամբ՝ Արևմուտքն է զսպում Ադրբեջանին, սակայն պարզ չէ՝ դա որքան կշարունակվի։
«ՀԱՊԿ-ը չի կատարել անվտանգային ոլորտի պարտավորությունները Հայաստանի նկատմամբ»
France 24-ին տված հարցազրույցում վարչապետ Փաշինյանն անդրադարձել է նաև ՀՀ մասնակցությունը ՀԱՊԿ-ում «գործնականում սառեցնելու պատճառներին»։
«Ես գնահատում եմ, որ ՀԱՊԿ-ը չի կատարել անվտանգային ոլորտի պարտավորությունները Հայաստանի նկատմամբ, մասնավորապես 2021 թ․-ին, 2022 թ․-ին։ Եվ դա չէր կարող անցնել առանց հետևանքների»,- հայտարարել է նա։
Խոսելով ՀՀ-ում ռուսական ռազմաբազայի մասին՝ ասել է, որ դրա տեղակայումը ռազմաքաղաքական դաշինքի հետ առնչություն չունի․
«Դա բոլորովին այլ իրավապայմանագրային հարթություն է, և այդ հարթությանն անդրադառնալու առիթ չենք ունեցել»։
Ավելի վաղ մամուլում տեղեկություններ էին շրջանառվում այն մասին, որ հնարավոր է «Զվարթնոց» միջազգային օդանավակայանից դուրս բերվեն ռուս սահմանապահները։
«Գործընթացը տեղի է ունենալու մոտ ժամանակներում, կա քաղաքական որոշում»,- Factor TV-ի հետ զրույցում վստահեցրել էր բարձրաստիճան պաշտոնյաներից մեկը։
«Անդամակցության կասեցման հայտ չենք ստացել»
ՀՀ վարչապետի հայտարարություններին ի պատասխան հայտարարել է ՀԱՊԿ քարտուղարությունը։
«Ինչ վերաբերում է մասնակցությունը սառեցնելու վերաբերյալ թեզին, ապա, ըստ ամենայնի, խոսքը վերաբերում է նրան, որ ՀՀ-ն չի մասնակցում վերջին շրջանում կազմակերպության կողմից անցկացվող մի շարք միջոցառումների»,- ՌԻԱ Նովոստիին հայտնել են Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության քարտուղարությունից:
Ավելի ուշ թեմային անդրադարձել է նաև ՌԴ նախագահի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը։ Նշել է, որ նախատեսում են Հայաստանի հետ շփումներում հստակեցնել ՀԱՊԿ-ին անդամակցության հետ կապված իրավիճակը:
Փորձագիտական կարծիք
Քաղաքագետ Գուրգեն Սիմոնյանի խոսքով՝ Փաշինյանի հայտարարություններն արվում են ոչ թե իր՝ Ֆրանսիայի կատարած այցի, այլ ՌԴ՝ վերջին տարիների քաղաքականության ֆոնին։ Շեշտում է՝ Մոսկվան դրժել է Երևանի հետ երկկողմ ռազմաքաղաքական պայմանագրերն ու պայմանավորվածությունները։
«Ոչ միայն չկանխեցին պատերազմը ԼՂ-ում, այլև օժանդակեցին մեր թշնամիներին։ Սա միայն ուշացած պատասխանն է այն ապիկար քաղաքականության, որը ՌԴ-ն իրեն թույլ տվեց ՀՀ նկատմամբ»,- JAMnews-ի հետ զրույցում ասել է նա։
Վերլուծաբանը մատնանշում է նաև ՀԱՊԿ կողմից ՀՀ ինքնիշխան տարածքը չճանաչելու հանգամանքը։ Շեշտում է՝ ինչպես ՀԱՊԿ-ը, այնպես էլ մյուս ինտեգրացիոն կառույցները միտված են Ռուսաստանի մեծապետական, կայսերապաշտական նպատակները սպասարկելուն։
Քաղաքագետի գնահատմամբ՝ ՀԱՊԿ կանոնադրությամբ սառեցման/ապասեռցման գործիքակազմ նախատեսված չէ։
Վարչապետի հայտարարությունն ընդամենը նշանակում է, որ ՀՀ-ն վճարումներ կատարում է, սակայն նիստերին չի մասնակցում։ Հույս ունի, որ հայկական կողմի հայտարարությունները կվերածվեն կոնկրետ գործողությունների ինչպես ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու, այնպես էլ «Զվարթնոց» օդանավակայանից ռուս սահմանապահներին հեռացնելու ուղղությամբ։
«Իրական դուրս գալը կլինի այն, երբ Հայաստանը ծանուցում հղի ՀԱՊԿ, որ դադարեցնում է անդամակցությունը ռազմաքաղաքական դաշինքին, որից հետո արդեն մենք մեզ կհամարենք լիակատար ՀԱՊԿ-ից դուրս եկած»,- ասել է նա։
Մինչ օրս արձանագրված միակ կամային քայլն, ըստ նրա, Հայաստանի կողմից Հռոմի ստատուտի վավերացումն է եղել։ Սիմոնյանը հիշեցնում է՝ դրանից հետո, սակայն, հայկական կողմը գնաց ԵԱՏՄ, նախագահություն ստանձնեց և «կոմպլեմենտարիզմ է խաղում»։
Կարծում է՝ Փաշինյանի հայտարարությունը պայմանավորված է նաև ՀՀ նոր անվտանգային ճարտարապետությամբ կայացմամբ, որի նպատակով Երևանը համագործակցության եզրեր է փնտրում արևմտյան երկրների՝ ԱՄՆ, Ֆրանսիայի հետ։ Հեռանկարում չի բացառում նաև Գերմանիայի և Մեծ Բրիտանիայի հետ գործակցությունը։
Անդրադառնալով Փաշինյանի՝ նոր պատերազմի հնարավորության մասին հայտարարությանը՝ քաղաքագետը նկատել է՝ «ակնառու և շոշափելի է», այդ թվում՝ Մոսկվայի մասնակցության իմաստով։ Ռուսական կողմն, ըստ նրա, միտված է դրան՝ առանց պատճառի կամ առիթի սպասելու․
«Անկախ նրանից՝ մենք ինչ մոդելի վարք կդրսևորենք՝ պաշտպանողակա՞ն, թե՞ ջայլամի քաղաքականության, միևնույն է՝ ՌԴ-ն գնում է դրան։ Այլ խնդիր է՝ արդյոք Ալիևը կցանկանա այդ պրոքսիի դերակատարությունը կատարել Մյունխենից [Փաշինյան-Ալիև-Շոլց հանդիպումից] հետո։ Եթե հանդգնեց, ուրեմն լիարժեքորեն աֆիլացվում և կցվում է ռուսական նավին»։
France 24-ին տված հարցազրույցում Փաշինյանը հայտարաել էր, որ թեև դիվանագիտական մակարդակում Ադրբեջանը հավաստիացնում է՝ հարձակման ոչ մի մտադրություն չունի, սակայն մի շարք փաստեր, այդ թվում՝ Ներքին Հանդի դեպքերը, վկայում են՝ «Ադրբեջանը նոր հարձակում է պատրաստում Հայաստանի վրա»։
Հարձակում, ըստ Սիմոնյանի, արդեն իսկ պլանավորված էր, Արևմուտքը կարողացավ առկախել այն և զսպել Բաքվին։ Նրա դիտարկմամբ՝ «հզոր զսպաշապիկ» էր, մասնավորապես՝ մյունխենյան հանդիպումը։
«Ադրբեջանը, սակայն, սպասելու է հարմար աշխարհաքաղաքական կոնյուկտուրայի, որպեսզի այդ քայլին [նոր հարձակման] գնա։ Միևնույն է՝ գնալու է։ Տեսնենք՝ ինչքան կտևի այդ զսպաշապիկը»,- ամփոփել է քաղաքագետը։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
ՀԱՊԿ-ում Հայաստանի մասնակցությունը
