«Հայաստանի տարածքի որևէ միլիմետր քննարկման առարկա լինել չի կարող»․ Փաշինյան
Հայ-ադրբեջանական սահմանին իրավիճակի ամփոփում
Նախօրեին ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի նիստում Հայաստանը ներկայացրել է իր դիրքորոշումը՝ Ադրբեջանի զինված ուժերը պետք է դուրս գան Հայաստանի ինքնիշխան տարածքից։ Խոսքը ոչ միայն վերջին, այլև նախորդ տարվա մայիսի 12-ին Սոթք-Խոզնավար հատվածում տեղի ունեցած ներխուժման մասին է։ Կառավարության նիստի ժամանակ նման հայտարարություն է արել Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։
Արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանը տեղեկացրել է, որ նիստին մասնակցող երկրների ճնշող մեծամասնությունը ընդգծել են ուժի կիրառման անթույլատրելիությունը, Հայաստանի սուվերեն տարածքի անձեռնմխելիությունը, ինչպես նաև Ադրբեջանի ստորաբաժանումների՝ ելման դիրքեր վերադառնալու անհրաժեշտությունը։
Կառավարության՝ սեպտեմբերի 16-ի նիստի ընթացքում օրակարգային հարցեր չեն զեկուցվել, չեն քննարկվել, անդրադարձ է եղել միայն ադրբեջանական ագրեսիայի հետևանքներին։
JAMnews-ն առանձնացրել է կառավարության նիստի կարևոր դրվագները։
«Դադարել են հավասարության նշան դնել ագրեսորի և ագրեսիայի թիրախի միջև»
Վերջին օրերին ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը Հայաստանի խնդրանքով երկու նիստ անցկացրեց։ Առաջին քննարկումը փակ ռեժիմով էր, երկրորդը՝ բաց։ Նիստերի արդյունքներով որևէ փաստաթուղթ չի ընդունվել։
Հայաստանի արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանի խոսքով՝ այդ հանգամանքը որևէ կերպ չպետք է նսեմացնի քննարկումների կարևորությունը։ Միջազգային հանրությունն, ըստ նրա, հստակ դիրքավորվել է։
«Բազմիցս օգտագործվել է ագրեսիա եզրույթը։ Շատ հստակ ընկալում կա, որ սա ագրեսիա է, ներխուժում է Հայաստանի ինքնիշխան տարածք»,- ասել է Միրզոյանը։
Նախարարը գոհունակությամբ է արտահայտվել այն երկրների մասին, որոնք «համարձակորեն դադարել են հավասարության նշան դնել ագրեսորի և ագրեսիայի թիրախի միջև»։ Միաժամանակ ընդգծել է, որ առանձին երկրների դեպքում հայկական կողմի ակնկալիքներն այնքան էլ չեն արդարացել։ Սակայն Միրզոյանը դիվանագիտորեն խուսափեց ասել, թե որ պետությունների մասին է խոսքը։
«Երեկ երեկոյան ես ևս մեկ հեռախոսազրույց եմ ունեցել խորհրդում նախագահող երկրի՝ Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի հետ: Պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել, որ իրավիճակը պետք է մնա ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի ուշադրության կենտրոնում»,- կառավարության անդամներին տեղեկացրել է վարչապետ Փաշինյանը։
«Ագրեսիա Հայաստանի և հայկական ժողովրդավարության դեմ»
Կառավարության ղեկավարի խոսքով՝ ամենևին էլ անհիմն չէ այն տեսակետը, որ «Ադրբեջանի ագրեսիան Հայաստանի դեմ նաև ագրեսիա է հայկական ժողովրդավարության դեմ»։ Նրա հետ համակարծիք է և Հայաստանի Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը։ Ասում է՝ այդ մասին է վկայում այն, որ ադրբեջանական ուժերը Հայաստանի ինքնիշխան տարածք ներխուժեցին 2021 թ․ի մայիսի 12-ին։
«Հայաստանը պատրաստվում էր արտահերթ ընտրությունների։ Ժողովրդավարության ամենակարևոր գործիքներից մեկն էր փորձում գործարկել ներքին կայունության ապահովման և ճգնաժամը հաղթահարելու նպատակով»,- նշել է Գրիգորյանը։
Հայաստանի վարչապետը վստահեցրել է՝ ժողովրդավարական բարեփոխումները շարունակելու են՝ ի հեճուկս բոլոր հարձակումների։
Փաշինյանը տեղեկացրել է, որ նախքան սահմանային վերջին ագրեսիան առաջիկա տարիների համար նախանշել էին երեք առաջնահերթություն՝ խաղաղություն, կրթություն, բարեփոխումներ Զինված ուժերում։ Այս ուղղություններով աշխատանքը շարունակվելու է․
«Նման հարձակումները նաև Հայաստանի երկարաժամկետ զարգացման ռազմավարությունների նկատմամբ են։ Ակնհայտ է, որ կան ուժեր, որոնք չեն ուզում, որ ՀՀ-ն դառնա մրցունակ պետություն։ Որևէ ագրեսիա մեզ չի կարող շեղել մեր արժեքներից, նպատակներից, որոնք ամրագրված են Սահմանադրության ոչ փոփոխելի հոդվածներում»։
«Քայլեր են արվելու տևական խաղաղության և կայունության հասնելու համար»
Նիկոլ Փաշինյանի համոզմամբ՝ տեղի ունեցող իրադարձությունները ոչ թե նսեմացնում են խաղաղության օրակարգի կարևորությունը, այլ ավելի են ընդգծում այն։ Վստահեցրել է՝ Հայաստանը հետևողականորեն գնալու է այդ ճանապարհով։
Վարչապետի խոսքով՝ ինչպես նախկինում, այնպես էլ հիմա Հայաստանը ներգրավված է քաղաքական, բանակցային գործընթացում, այդ թվում՝ սահմանազատման հարցերով հանձնաժողովի աշխատանքներում։
«Մեր դիրքորոշումը հստակ է՝ բոլոր հնարավոր քայլերը ձեռնարկելու ենք տևական խաղաղության և կայունության հասնելու համար։ Սակայն մեզ համար անընդունելի է սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացը տարածքային պահանջներ և նկրտումներ առաջադրելու նպատակով օգտագործելու ցանկացած փորձ։ Հայաստանը 29.8 քառակուսի կիլոմետր տարածք ունի, այդ տարածքի որևէ միլիմետր քննարկման առարկա լինել չի կարող»,- հայտարարել է Փաշինյանը։
Վերջին տվյալները սահմանային իրավիճակի, զոհերի և վիրավորների մասին
Վարչապետը տեղեկացրել է, որ զոհերի հաստատված թիվը 135 է, բայց այն վերջնական չէ։
«Ունենք նաև բազմաթիվ վիրավորներ»,- հայտնել է նա՝ առանց թիվ հնչեցնելու։
ՄԻՊ Քրիստինե Գրիգորյանը նշել է, որ թիրախավորվել են ոչ միայն քաղաքացիական ենթակառուցվածքները, այլև բնակչությունը։ Նրա փոխանցած տեղեկությունների համաձայն՝ մեկ քաղաքացի մահացել է, առնվազն վեցը՝ վիրավորվել։
Գրիգորյանն ընդգծել է, որ Մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակն այժմ հավաքագրում է պատերազմական հանցագործությունների վերաբերյալ բոլոր տեղեկությունները, դրանք կհրապարակվեն զեկույցի տեսքով։
Պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը հայտնել է, որ հայ-ադրբեջանական սահմանին օպերատիվ իրավիճակն այս պահին գնահատվում է հարաբերական հանգիստ:
«Երեկ գիշերվա ընթացքում հրադադարի ռեժիմը պահպանվել է: Զինված ուժերը շարունակում են կատարել իրենց առջև դրած խնդիրը»,- ասել է նա։
Սեպտեմբերի 14-ի երեկոյան ՊՆ խոսնակ Արամ Թորոսյանը հայտնել էր, որ ժամը 20։00-ից բոլոր ուղղություններով կրակը գրեթե դադարել է: Դրանից հետո հրապարակված հաղորդագրություններում նշվում է, որ սահմանին էական միջադեպեր չեն արձանագրվել։
Վարչապետը շեշտել է, որ իրադրությունը մնում է լարված։ Փաշինյանի խոսքով՝ Անվտանգության խորհրդի նիստերում քննարկել են ռազմական դրություն մտցնելու հարցն ու որոշել այս պահին չգնալ նման որոշման։
Ասում է՝ բոլոր այն քաղաքացիները, որոնք այս փուլում ուզում են մասնակցել հայրենիքի պաշտպանությանը, կարող են «ծառայության մեջ ներգրավվել կամավորության հիմքով»։ Վարչապետը նրանց հորդորել է դիմել զինկոմիսարիատներ։
Վնասների մասին
Արտակարգ իրավիճակների ու Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությունները համատեղ աշխատանքի արդյունքում արձանագրել են, որ ադրբեջանական ագրեսիայի հետևանքով միայն Սոթքում 55-60 տուն է վնասվել։
ԱԻՆ նախարար Արմեն Փամբուխչյանի խոսքով՝ Գեղարքունիքի մարզում վնասվել են տներ, հեկտարներով ցորենի և գարու արտեր, գազամատակարարման խողովակներ։ Սյունիքում վնասվել են շտապօգնության մեքենաներ, էլեկտրամատակարարման գծեր, Վայոց ձորում՝ քաղաքացիական մեքենաներ, առողջարան, հյուրատներ, ճոպանուղի։ Երկու արկ էլ ընկել է Կեչուտի ջրամբարի վրա։
Փաշինյանը կարևորել է հասցված բոլոր վնասների գույքագրումը՝ նշելով, որ դա ունի երկու նպատակ՝
- համապատասխան միջոցներ տրամադրել կրած վնասները վերականգնելու համար,
- փաստագրել ռազմական հանցագործությունների դեպքերը՝ հետագայում միջազգային ատյաններում դրանց իրավական ընթացք տալու համար։
Հայ-ադրբեջանական սահմանին իրավիճակի անփոփում
