Կարո՞ղ է Թուրքիան ռազմաբազա ստեղծել Ադրբեջանում. Մեկնաբանություն Բաքվից
Թուրքական ռազմաբազա Ադրբեջանում
Տարբեր տոների և փառատոների ժամանակ Բաքվի երկնքում թուրքական F-16 կործանիչների աերոբատիկան ադրբեջանցիների համար սովորական բան է դարձել: Օրերս Էդիրնեից Բաքու թռավ թուրքական նորագույն «Աքընջը» անօդաչու թռչող սարքը։ Թուրքիայի և Ադրբեջանի միջև ստորագրվել է ռազմական փոխօգնության պայմանագիր։ Կարո՞ղ է Թուրքիան ռազմաբազա ստեղծել Ադրբեջանում: Քաղաքական մեկնաբան Ագշին Քերիմովի կարծիքով՝ դա դեռ այդքան էլ պարզ չէ:
Անցյալ շաբաթ Բաքվում կայացել է ավիացիոն, ավիատիեզերական և տեխնոլոգիական «Տեխնոֆեստ-2022» փառատոնը, որին մասնակցել են Թուրքիայի և Ադրբեջանի նախագահները։
Փառատոնի շրջանակներում թուրք օդաչուները F-16 կործանիչներով Բաքվի երկնքում աերոբատիկա են ցուցադրել:
Նաև Թուրքիայի ամենաարևմտյան Էդիրնե քաղաքից փառատոնին մասնակցելու համար թուրքական նորագույն «Աքընջը» (Akıncı) անօդաչու թռչող սարքը գրեթե 2000 կիլոմետր հեռավորությունից թռիչք է կատարել դեպի Բաքու:
Բաքվի վրայով թուրքական ռազմական ինքնաթիռների թռիչքներն արդեն սովորական են դարձել ադրբեջանցիների համար։ Երկու եղբայրական երկրների միջև ռազմական կապերը զարգանում են, Թուրքիայի և Ադրբեջանի զինվորականները տարեկան բազմաթիվ համատեղ զորավարժություններ են անցկացնում։ 2021 թվականին Շուշիում ստորագրվել է երկու պետությունների միջև ռազմական փոխօգնության պայմանագիր։
Սրա հետ կապված հարց է առաջանում՝ կարո՞ղ է Թուրքիան ռազմաբազա ստեղծել Ադրբեջանում։
Մեկնաբանություն
«44-օրյա պատերազմում Հայաստանի նկատմամբ Ադրբեջանի հաղթանակից հետո Հարավային Կովկասի աշխարհաքաղաքական կյանքում տեղի ունեցան մեծ փոփոխություններ։
Այժմ հակամարտության տեղ չկա, սակայն վիճելի հարցերի առկայությունը ռիսկեր է ստեղծում տարածաշրջանի հանգստության համար։
Նման ռիսկերի առկայությունն իր հերթին մարտահրավեր է ստեղծում պաշտպանական իմունիտետի ամրապնդման համար, և Ադրբեջանը ռազմաքաղաքական քայլեր է ձեռնարկում այդ ուղղությամբ»,- ընդգծում է քաղաքական մեկնաբան Ագշին Քերիմովը։
Նրա խոսքով՝ Բաքուն ընդլայնում է երկկողմ և բազմակողմ հարաբերությունների մասշտաբները Թուրքիայի հետ ռազմավարական դաշնակցային հարաբերությունների համատեքստում.
«Քայլերից մեկը, որը կապահովի Ադրբեջանի հզոր պաշտպանունակությունը, կարող է լինել երկրում թուրքական ռազմաբազայի ստեղծումը։
Շատ փորձագետներ նշում են, որ դա իրավաբանորեն անհնար է։ Իրականում իրավիճակն այնքան էլ կատեգորիկ չէ։ Փորձեմ բացատրել:
Ադրբեջանի ներկայիս ռազմական դոկտրինի 29-րդ հոդվածի համաձայն՝ պաշտոնական Բաքուն թույլ չի տալիս իր տարածքում օտարերկրյա ռազմակայաններ ստեղծել, բացառությամբ այն դեպքերի, որոնք նախատեսված են միջազգային պայմանագրերով, որոնց կողմ է հանդիսանում երկիրը։
Բայց այս նախադասությունից անմիջապես հետո հիշեցվում է Ադրբեջանի բացառիկ իրավունքի մասին։ Ասվում է.
«Միևնույն ժամանակ, ռազմաքաղաքական պայմանների հիմնարար փոփոխությունների դեպքում Ադրբեջանի Հանրապետությունը պահպանում է իր տարածքում օտարերկրյա ռազմակայանների տեղակայումը կամ այլ ձևերով օտարերկրյա ռազմական ուժերի ներկայությունը ժամանակավորապես թույլատրելու իրավունքը»:
Հարց է առաջանում՝ ռազմաքաղաքական իրավիճակում արմատական փոփոխություններ եղե՞լ են։ Իհարկե եղել են, դա հայտնի է բոլորին: Այո, խոսքը Հարավային Կովկասում նոր իրողությունների մասին է։
Ադրբեջանը դիմում է Թուրքիայի բանակի մոդելին՝ ռազմաքաղաքական միջոցառումներ պլանավորելու, ինչպես նաև դրանց համակողմանի աջակցության և արագ իրականացման նպատակով։
Այս մոդելն արդեն կիրառվում է, և մոտ ապագայում երկրի զինված ուժերն ամբողջությամբ կանցնեն դրան։
Այս տեսանկյունից եղբայրական երկրի բանակային համակարգին ինտեգրվելու գործընթացն արագացնելու համար կարող է առաջանալ Ադրբեջանի տարածքում թուրքական ռազմաբազայի անհրաժեշտություն։ Սա կարող է նոր էջ դառնալ երկու պետությունների ռազմավարական դաշինքում։
Հարկ է հիշեցնել, որ այժմ Ադրբեջանում է գտնվում Թուրքիայի ծառայողական խմբի հրամանատարությունը»։
Թուրքական ռազմաբազա Ադրբեջանում
