«Հումանիտար ճգնաժամն ավելի է սրվել»․ իրավիճակը ԼՂ-ում
Իրավիճակը շրջափակված Լեռնային Ղարաբաղում
«Եվրամիությունը լրջորեն մտահոգված է ազատ տեղաշարժի և կենսական անհրաժեշտության ապրանքների մատակարարման շարունակական սահմանափակումների պատճառով տեղի բնակչությանը հասցված տառապանքների առնչությամբ», — Լաչինի միջանցքի արգելափակման մասին ասել է ԵՄ արտաքին քաղաքականության և անվտանգության հարցերով բարձր ներկայացուցիչ Ժոզեպ Բորելը։
Նա միջանցքը բացելու հերթական կոչն է հնչեցրել, նաև շեշտել, որ ուշադիր հետևում են զարգացումներին։ Հիշեցրել է, որ Հայաստան — Ադրբեջան հակամարտության հետևանքների վերացման համար հավաքագրված գումարը՝ 3,6 միլիոն եվրո ԵՄ-ն փոխանցել է Կարմիր խաչին՝ նպաստելու համար շրջափակման հումանիտար հետևանքների վերացմանը։
Դեկտեմբերի 12-ից որպես բնապահպան ակտիվիստ ներկայացող ադրբեջանցիները փակ են պահում Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանին և արտաքին աշխարհին կապող միակ ճանապարհը՝ Լաչինի միջանցքը։ Պահանջում են տարածքի հանքավայրերի մոնիթորինգ և հանդիպում ԼՂ-ում տեղակայված ռուս խաղաղապահների հրամանատարի հետ։
Սննդի և դեղորայքի պակաս կա։ Նախքան շրջափակումը ամեն օր Հայաստանից Արցախ էր մատակարարվում 400 տոննա բեռ։ Այժմ, սակայն, միայն ռուս խաղաղապահների և Կարմիր խաչի կոմիտեի մեքենաներն են կարողանում անցնել միջանցքով և մարդկանց անհրաժեշտ ապրանքներ հասցնել՝ անհամեմատ և մի քանի անգամներ պակաս քանակով։
Չնայած միջազգային հանրության՝ ճանապարհը բացելու պահանջներին, պաշտոնական Բաքուն պնդում է՝ միջանցքը փակ չէ, ակտիվիստները թույլ են տալիս մեքենաներին անցնել, պարզապես իրենց բողոքն են արտահայտում հանքավայրերի շահագործման հետ կապված։ Ռուսաստանի ԱԳՆ-ն պարբերաբար հայտնում է՝ բանակցությունները շարունակվում են։ Թե ում միջև և ինչ պայմաններով՝ չի հաղորդվում։
Ւ՞նչ իրավիճակ է շրջափակված Արցախում․ վերջին տեղեկություններն՝ ամփոփ
«Ադրբեջանի նպատակն ավելի ակնհայտ է դառնում»․ Փաշինյան
Կառավարության նիստում անդրադառնալով Լաչինի միջանցքի արգելափակման հետևանքներին՝ Հայաստանի վարչապետը շեշտել է՝ «էներգետիկ բլոկադայի հետևանքով հումանիտար ճգնաժամը Լեռնային Ղարաբաղում ավելի է սրվել»։ Փաշինյանի խոսքով՝ միջազգային հանրությունը թերահավատորեն էր մոտենում հայկական կողմի այն պնդումներին, որ Ադրբեջանի գործողությունների նպատակը Լեռնային Ղարաբաղի հայությանը էթնիկ զտման ենթարկելու քաղաքականությունը ավարտին հասցնելն է։ Ըստ նրա՝ ժամանակի հետ դա ավելի ու ավելի ակնհայտ է դառնում․
«Պատահական չէ, որ Ցեղասպանության կանխարգելման Լեմկինի միջազգային ինստիտուտը Լաչինի միջանցքի ապօրինի շրջափակման և Ադրբեջանի ղեկավարության հռետորաբանության վերաբերյալ վերջին երեք ամսում երեք անգամ հայտարարությամբ է հանդես եկել: Վերջին հայտարարության մեջ ինստիտուտը համաշխարհային առաջնորդներին խնդրում է լրջորեն վերաբերվել Լեռնային Ղարաբաղում հայերի ցեղասպանության սպառնալիքին»։
Ստեփանակերտը դիմել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի երկրներին
Օրերս Արցախի նախագահը դիմել է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը համանախագահող երկրներին՝ Ռուսաստանին, ԱՄՆ-ին և Ֆրանսիային, ինչպես նաև միջազգային հանրության բոլոր անդամներին։ Հարությունյանը կոչ է արել միասին կամ առանձին-առանձին արդյունավետ միջոցներ ձեռնարկել «Արցախի կյանքի ճանապարհի բացման և նորանոր հանցագործությունների կանխման ուղղությամբ»․
«Մենք հորդորում ենք պատժամիջոցներ սահմանել Արցախի ժողովրդի դեմ կատարվող հանցագործությունների բոլոր հեղինակների ու աջակիցների և Ադրբեջանի դեմ՝ ի թիվս այլ պատժամիջոցների՝ արգելելով նրանց մուտքը սեփական տարածքներ եւ սառեցնելով իրենց երկրներում գտնվող շարժական և անշարժ գույքը»։
Արցախի նախագահի դիտարկմամբ՝ միջազգային հանրությունը պետք է խոսքից անցնի գործի, ինչպես անում է այլ տարածաշրջաններում՝ «ցեղասպանության վաղ ահազանգող նշանների առկայության դեպքում»։
Մինչ այս տարբեր երկրներ և միջազգային կառույցներ Բաքվին կոչ են արել բացել Լաչինի միջանցքը։ Սակայն նրանցից ոչ մեկն իր ուղերձում չի նշել, որ դիտարկում է նաև պատժամիջոցներ կիրառելու սցենարը։
Կտրոնով տրվող ապրանքների ցանկը կընդլայնվի
Լեռնային Ղարաբաղում նախատեսում են փետրվարի 21-ից ընդլայնել կտրոնով տրամադրվող ապրանքների ցանկը։ Հունվարի կեսերից մի շարք ապրանքներ այս կերպ են վաճառվում, որպեսզի բոլոր բնակիչների համար սնունդը հասանելի լինի։ Պաշարները մնում են սահմանափակ։
Մյուս կողմից՝ մարդկանց սոցիալական վիճակն է սրվել։ Ավելի քան 5000 քաղաքացիներ զրկվել են եկամտի աղբյուրից։ Աշխատանքը կորցրածների և գործազուրկ ծնողների երեխաների համար կառավարությունը սոցիալական աջակցության ծրագիր է մշակել։
Հայաստան է տեղափոխվել ևս 8 հիվանդ
Նախօրեին Արցախի տեղեկատվական շտաբը հայտնեց, որ Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի միջնորդությամբ և ուղեկցությամբ Արցախից ևս 8 բուժառու է տեղափոխվել Հայաստան։ Բացի այդ, Հայաստան ուղեգրված և բուժումն ավարտած 4 բուժառուներ ուղեկցողների հետ վերադարձել են ԼՂ։
Շրջափակման մեկնարկից մինչ օրս բուժօգնություն ստանալու նպատակով Արցախից Հայաստան է տեղափոխվել 105 հիվանդ։
Տեղում պլանային վիրահատությունները դեռևս դադարեցված են։
«Արևիկ» բուժմիավորումում 3 երեխա գտնվում է նորածնային և վերակենդանացման բաժանմունքներում: «Հանրապետական բժշկական կենտրոն»-ում 8 բուժառու գտնվում է վերակենդանացման բաժանմունքում, որոնցից 5-ը ծայրահեղ ծանր վիճակում է»,- ասված է հաղորդագրությունում։
Գազ չկա, էներգետիկ համակարգը «չի դիմանում»
Փետրվարի 15-ին ադրբեջանական կողմը մասնակիորեն վերականգնել էր ԼՂ-ի գազամատակարարումը։ Ժամեր անց, սակայն, հաղորդվեց, որ «Ադրբեջանը կրկին արգելափակել է Հայաստանից Արցախ մտնող միակ գազատար խողովակի աշխատանքը»։
«Նման վարքագծով Ադրբեջանը ձմռան ցուրտ եղանակին և գիշերային ժամերին միացնելով և ապա անմիջապես արգելափակելով Հայաստանից Արցախ գազամատակարարումը, նպատակ ունի ստեղծել խնդիրներ և արտակարգ պատահարներ»,- ասված է Արցախի տեղեկատվական շտաբի հաղորդագրությունում։
«Արցախէներգո» ընկերության տնօրեն Անդրանիկ Խաչատրյանի փոխանցմամբ՝ գազի բացակայության և ցուրտ եղանակի պայմաններում էներգետիկ համակարգը «չի դիմանում ծանրաբեռնվածությանը, ավելացել են վթարները, բաշխիչ ցանցը գտնվում է ծայրահեղ վիճակում»։
Հունվարի 9-ից մինչ օրս Ադրբեջանը թույլ չի տվել նորոգել՝ Արցախը Հայաստանից սնուցող միակ բարձրավոլտ գծի վթարված հաստվածը։ Էլեկտրամատակարարումը Արցախում իրականացվում է տեղական արտադրող կայանների միջոցով՝ համապատասխան սահմանափակումներով։
Կրթության իրավունքը մնում է ոտնահարված
Գազի բացակայության պայմաններում կրթական հաստատություններում շատ ցուրտ է, իսկ հոսանքի անջատումների պատճառով հնարավոր չի լինում դասընթացները կազմակերպել առցանց։
Հայաստանի բուհերում ընդունելության առաջին՝ ձմեռային փուլն ավարտվել է, ԼՂ-ից դիմորդները չեն կարողացել մասնակցել։ Նրանք միասնական քննություն պետք է հանձնեին Սյունիքի մարզում՝ Գորիսի քննական կենտրոնում։ Ճանապարհը, սակայն, փակ է։
Ուսումնական տարվա ավարտին ևս մեկ փուլ է կազմակերպվելու։ Պարզ չէ, սակայն, մինչ այդ Լաչինի միջանցքը կբացվի, թե ոչ։ Կրթական ոլորտի պատասխանատուները քննարկում են քննությունները հանձնելու այլընտրանքային տարբերակներ, այդ թվում՝ առցանց։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Իրավիճակը շրջափակված Լեռնային Ղարաբաղում
