«Կուլիսային բանակցություններ են ընթանում, միայն արդյունքն ենք տեսնում»․ կարծիք Բաքվից
Իրավիճակը Ղարաբաղի շուրջ
Իրավիճակը Ղարաբաղի այն հատվածի շուրջ, որտեղ ժամանակավորապես տեղակայված է ռուսական խաղաղապահ զորախումբը, ինչպես նաև Ադրբեջանի հետ Հայաստանի սահմանին, շարունակում է լարված մնալ։ Այսօր առավոտյան Ռուսաստանի Կարմիր խաչի ընկերության մարդասիրական օգնությամբ բեռնատարը մտել է Ստեփանակերտ Աղդամի ճանապարհով։
Ադրբեջանցի քաղաքական մեկնաբանը կարծում է, որ այս փաստը դրական քայլ էր իրավիճակի կարգավորման համար, և «ակտիվ ռազմական գործողությունների վերսկսման սպառնալիքն այնքան սուր չէ, որքան մի քանի օր առաջ»։
- 1000 փաթեթ՝ 120 հազար մարդու․ ՌԴ օգնությունը շրջափակված ԼՂ-ին
- «Փորձում ենք կառավարել ուժային սցենարները, որ Բաքուն դնում է սեղանին». Փաշինյան
- «Զսպո՞ղ, թե՞ լարում մտցնող գործոն»․ հայ-ամերիկյան զորավարժություններ ՀՀ-ում
Ղարաբաղի շուրջ ստեղծված իրավիճակը և Ադրբեջանի ու Հայաստանի հարաբերություններն այս փուլում JAMNews-ի համար մեկնաբանել է ադրբեջանցի քաղաքական մեկնաբան Հաջի Նամազովը․
«Ես վերլուծում էի այն, ինչ տեղի է ունենում վերջին շաբաթվա ընթացքում ադրբեջանա-հայկական հարաբերություններում, և գալիս եմ այն եզրակացության, որ այս օրերին հակամարտության կողմերի և միջնորդների միջև կուլիսային բանակցությունների ինտենսիվությունը կտրուկ մեծացել է։ Մենք միայն դրանց արդյունքներն ենք տեսնում»,- ասում է նա։
«Դատեք ինքներդ։ Անցած շաբաթվա կեսերից ադրբեջանական իշխանամետ լրատվամիջոցները գրեթե միաժամանակ սկսեցին իրենց պահել այնպես, ինչպես 2020 թվականի սեպտեմբերի վերջին՝ Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի մեկնարկից անմիջապես առաջ։
Դրանից շատ ժամանակ չի անցել, ու մարդիկ ամեն ինչ լավ են հիշում, այդ օրերի հետ կապված ասոցիացիաներ կան։ Պաշտպանության նախարարությունից անընդհատ հաղորդագրություններ էին ստացվում հրադադարի ռեժիմի խախտման մասին, իսկ «իրազեկ» բլոգերների կողմից սոցցանցերում տարածվում էին ինչպես այս, այնպես էլ մյուս կողմից զինտեխնիկայի տեղաշարժի մասին տեսանյութեր և լուսանկարներ։
Այսինքն՝ բոլորը բառացիորեն սպասում էին ակտիվ ռազմական գործողությունների մեկնարկին։ Բայց այստեղ ևս կային հարցեր՝ ինչպե՞ս են սկսվելու մարտերը, դա լինելու է հակաահաբեկչական գործողություն Ղարաբաղո՞ւմ, թե՞ բախում Հայաստանի հետ սահմանին։ Որովհետև երկու ուղղությամբ էլ նկատվել են տեխնիկայի տեղաշարժեր և հրադադարի ռեժիմի խախտումներ»,- ասում է վերլուծաբանը։
Նրա խոսքով՝ ընդհանուր լարվածությանը գումարվել են բազմաթիվ հաղորդագրություններ Նիկոլ Փաշինյանի՝ տարբեր երկրների ու միջազգային կազմակերպությունների ղեկավարների՝ հարևանների և ակտիվ միջնորդների հետ ունեցած հեռախոսազրույցների մասին, ինչպիսիք եղել էին նաև Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի ժամանակ։
«Ամեն ինչ հանգեց նրան, որ Ադրբեջանը վերջնագիր ներկայացրեց, իսկ Հայաստանի ղեկավարությունը մեղմացրեց իր դիրքորոշումը։ Այդ երկրի վարչապետն իր բոլոր բանակցություններում մատնանշում էր Ալիևի հետ հրատապ հանդիպում անցկացնելու ցանկությունը։ Այս մասին ասվում է Փաշինյանի հեռախոսազրույցների վերաբերյալ ՀՀ կառավարության տարածած բոլոր հաղորդագրություններում։
Բայց հետո հորիզոնում հայտնվեց ռուսական Կարմիր խաչի բեռնատարը, և լարվածությունը կտրուկ թուլացավ։
Ճիշտ է, այս դեպքում էլ միջադեպ գրանցվեց։ Բեռնատարը ստիպված էր երեք օր սպասել Բարդա քաղաքում, որպեսզի այսօր վերջապես կարողանա անցնել Աղդամ-Խանքենդի [Ստեփանակերտ] ճանապարհով։ Ո՞րն էր խնդիրը։
Ադրբեջանական կողմը հանդես եկավ պարզաբանմամբ, որին կհավատա միայն ընթացող գործընթացներից ամենահեռու մարդը։ Այսպիսով, բառացիորեն ասվեց հետևյալը՝ բեռնատարը չի կարող շարժվել Խանքենդիի ուղղությամբ՝ Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի կողմից Ռուսաստանի Կարմիր խաչի ընկերության վրա ճնշումների պատճառով։
Թե ինչպես կարող էր ԿԽՄԿ-ն խոչընդոտել ռուսական բեռնատարի տեղաշարժը Ադրբեջանից դեպի ռուս խաղաղապահների կողմից վերահսկվող տարածք, պետք էր գուշակել»։
Հաջի Նամազովը նշում է, որ այս դեպքում ուշագրավ է ադրբեջանական կողմի մեկ այլ հայտարարություն։ Հիշեցնում է, որ հենց ռուսական բեռնատարը սկսեց մոտենալ Ղարաբաղին, Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևը հայտարարեց, թե այս բեռնատարի անցումը ներառված չէ Աղդամ-Խանքենդի և Լաչին-Խանքենդի ճանապարհների միաժամանակյա բացման մասին պայմանավորվածության մեջ, և հանդիսանում է տարածաշրջանի հայ բնակչությանն օգնելու առանձին ակտ։
«Ըստ ամենայնի, հենց այստեղ էլ առաջացավ հակասությունը, որը բեռնատարին թույլ չտվեց առաջ շարժվել գրեթե երեք օր։
Բայց բանակցությունները չէին դադարում։ Հրապարակային հաղորդակցությունից այս օրերին մեզ հայտնի է միայն Փաշինյանի և Էրդողանի զրույցի մասին։ Իսկ հաջորդ առավոտ բեռնատարը հասավ Խանքենդի քաղաք։
Այժմ բոլորը սպասում են Խանքենդիի ուղղությամբ երկու ճանապարհների միաժամանակյա բացմանը։ Բայց դրանք տարբեր կարգավիճակներ ունեն։
Եթե Աղդամ-Խանքենդի ճանապարհը համարվում է ներքին, ապա դրանով երթևեկությունն իրականացվում է անխոչընդոտ։ Մեքենաները պետք է ընթանան նաև Լաչինի միջանցքով՝ պահպանելով Ադրբեջանի մաքսային և սահմանային պահանջները»,- ասում է նա։
Քաղաքական մեկնաբանը ևս մեկ շատ կարևոր կետ է մատնանշում.
«Երկու ճանապարհներով էլ կարող են անցնել միայն ԿԽՄԿ մեքենաները: Այսինքն՝ Աղդամի կողմից երկու և հայկական կողմից մոտ երեք տասնյակ բեռնատարները չեն անցնի։ Կամ նրանց բեռը կտեղափոխեն Կարմիր Խաչին պատկանող մեքենաներով։
Ամեն դեպքում լարվածությունը նկատելիորեն թուլացել է, և այսօր կարող ենք փաստել, որ ակտիվ ռազմական գործողությունների վերսկսման սպառնալիքն այնքան սուր չէ, որքան մի քանի օր առաջ։
Որքա՞ն կտևի այս հարաբերական անդորրը։ Հիմա ոչ մի լուրջ փորձագետ նման կանխատեսություն չի անի»,- կարծում է նա։
