«ԵՄ որոշումները լավ հեռանկարներ են բացում Հայաստանի համար»․ հայ քաղաքագետ
ԵՄ որոշումներ Հայաստանի վերաբերյալ
ԵՄ արտգործնախարարների խորհրդի նիստում նախօրեին հաստատվել է Հայաստանի վերաբերյալ երկու որոշում։ Դրանց համաձայն՝ Եվրամիությունը Խաղաղության եվրոպական հիմնադրամից ՀՀ-ին է տրամադրելու 10 մլն եվրո, Եվրահանձնաժողովը մեկնարկելու է Հայաստանի հետ վիզային ռեժիմի ազատականացման շուրջ երկխոսություն։
Պաշտոնական Երևանը ողջունել է այս որոշումները՝ դրանք անվանելով պատմական։
«Հայաստանի եվրաինտեգրման գործընթացի տեսանկյունից սրանք շրջադարձային որոշումներ են, որոնք ՀՀ-ԵՄ հարաբերությունները բարձրացնում են որակապես նոր մակարդակի»,- ընդգծել է խորհրդարանի եվրոպական ինտեգրման հանձնաժողովի նախագահ Արման Եղոյանը։
Քաղաքագետ Դավիթ Ստեփանյանի խոսքով՝ դրանք կենսական նշանակություն ունեն Հայաստանի համար, միևնույն ժամանակ լավ հիմքեր են ստեղծում ԵՄ-ՀՀ գործակցության սերտացման համար։
Ի՞նչ են ենթադրում կայացված որոշումները
ԵՄ-ն Խաղաղության եվրոպական հիմնադրամից Հայաստանին տրամադրվող գումարով ստեղծվելու է դաշտային մոդուլային ճամբար մեկ գումարտակի համար։ Դրա կազմում լինելու է նաև բժշկական օգնության ամբուլատորիա։
Խաղաղության եվրոպական հիմնադրամը (European Peace Facility) ստեղծվել է 2021 թվականին: Այն գործիք է, որով Բրյուսելը ոչ մահաբեր զինատեսակներ է տրամադրում ԵՄ անդամ չհանդիսացող երկրներին: Նպատակն աշխարհում հակամարտությունները կանխելն ու խաղաղությունն ամրապնդելն է: Այս մեխանիզմի միջոցով նախկինում Եվրամիությունից աջակցություն են ստացել Ուկրաինան, Վրաստանն ու Մոլդովան:
Բրյուսելի փոխանցմամբ՝ որոշման նպատակն է բարձրացնել Հայաստանի զինված ուժերի նյութատեխնիկական կարողությունները և նպաստել ճգնաժամային ու արտակարգ իրավիճակներում խաղաղ բնակչության պաշտպանության բարելավմանը:
Վիզաների ազատականցման շուրջ երկխոսության մեկնարկը ենթադրում է, որ ՀՀ իշխանությունները պետք է էական բարեփոխումներ իրականացնեն մի շարք ոլորտներում՝ ճամփորդական փաստաթղթերի անվտանգությունից մինչև ապաստան հայցելու կառավարում։ Բարեփոխումների իրականացման համար Երևանը դեռ պետք է ստանա գործողությունների ծրագիր, իրականացնի այդ ծրագրով նախատեսված բոլոր քայլերը։
Վերջնական որոշումը կայացվելու է միայն պահանջվող չափանիշներին համապատասխանելու պարագայում։ Գործընթացը, սակայն, ժամանակատար է և կարող է տարիներ ձգվել։
Եվրամիության արտաքին գործերի և անվտանգության քաղաքականության հարցերով բարձր ներկայացուցիչ Ժոզեպ Բորելի խոսքով՝ ԵՄ-ն հավատարիմ է Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի վրա Հայաստանի հետ քաղաքական և տնտեսական գործընկերությունն ընդլայնելուն և բոլոր հարթություններում հարաբերություններն էլ ավելի ամրապնդելուն։
«Սա ներառում է արտաքին և անվտանգային քաղաքականության ոլորտում երկխոսության և համագործակցության ակտիվացում»,- շեշտել է նա։
«Սա ՀՀ-ԵՄ գործընկերության շատ կարևոր հանգրվան է»
Հաստատված որոշումներին այսպես է արձագանքել Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարը։ Արարատ Միրզոյանի խոսքով՝ Եվրամիության հետ գործընկերությունը խորանում է և այն հիմնված է ընդհանուր արժեքների և սկզբունքների, ինչպես նաև կայունության, խաղաղության և բարեկեցության տեսլականի վրա։
«Մենք ողջունում ենք ԵՄ կողմից՝ արտաքին գործերի նախարարների մակարդակով կայացված պատմական որոշումները Եվրոպական խաղաղության գործիքի ներքո Հայաստանին աջակցության տրամադրման և վիզայի ազատականացման երկխոսության մեկնարկի վերաբերյալ»,- հայտարարել է նա։
Եվրամիությանն ու անդամ երկրներին շնորհակալություն է հայտնել նաև Պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը․
«Համագործակցության այս արդյունքը, որը հիմնված է Հայաստանի և ԵՄ միջև փոխադարձ վստահության և ընդհանուր շահերի վրա, նպատակ է հետապնդում ամրապնդելու ՀՀ պաշտպանական կարողությունները»։
Պապիկյանի դիտարկմամբ՝ այն նոր լիցք կհաղորդի ԵՄ անդամ երկրների հետ երկկողմ և բազմակողմ համագործակցությանը:
Փորձագիտական կարծիք
Քաղաքագետ Դավիթ Ստեփանյանի խոսքով՝ Հայաստանի պաշտպանական ծախսերի համար 10 մլն եվրոյի հատկացումը ճակատագրական որոշում չէ։ Սակայն ուշադրություն է հրավիրում այն հանգամանքի վրա, որ Խաղաղության հիմնադրամից առաջին անգամ է աջակցություն տրամադրվելու մի երկրի, որը փաստացի հանդիսանում է Ռուսաստանի հովանու ներքո գործող ՀԱՊԿ ռազմական դաշինքի անդամ։ Շեշտում է՝ կայացվել է կարևոր որոշում, որի համար ՀՀ-ն երկար ճանապարհ էր անցել․
«Շատ լավ հեռանկարներ են բացվում, որպեսզի Եվրամիության աջակցությունը Հայաստանի պաշտպանական ծրագրերին ու մեր երկրի դիմադրողականության բարձրացմանը գնալով ավելի ընդլայնվի»։
Ստեփանյանն «Արմենպրեսի» հետ զրույցում անդրադարձել է նաև վիզաների ազատականացման շուրջ երկխոսության մեկնարկին, նշել, որ վաղուց սպասված որոշում էր։
Քաղաքագետի գնահատմամբ՝ Հայաստանը վիզաների ազատականացման կհասնի մոտ ապագայում՝ ամենաուշը 2 տարում:
«Հայաստանի համար վիզային ռեժիմը կհանվի, եթե մեր քաղաքականության մեջ դեպի Եվրամիություն տանող ճանապարհին չլինեն փոփոխություններ»,- ընդգծել է Ստեփանյանը։
Այս որոշումներն, ըստ նրա, ՀՀ-ն ավելի են մոտեցնում Եվրոպային։ Կարծում է՝ ճանապարհը «երկար ու ծանր» է, բայց Հայաստանն այլընտրանք չունի, պետք է շարժվի դեպի ԵՄ և դառնա «եվրոպական ընտանիքի լիիրավ անդամ»։
Դավիթ Ստեփանյանը խոսել է նաև Հայաստանում ԵՄ-ին անդամակցելու թեմայով հանրաքվե անցկացնելու մասին։ Նման նախաձեռնությամբ էին հանդես եկել 4 արտախորհրդարանական ուժեր։ Այդ թեմայով տարբեր քննարկումներ եղան, ԱԺ լսումներ տեղի ունեցան, իշխող մեծամասնությունը, սակայն, որևէ որոշում չկայացրեց։ Նախաձեռնության անդամներն այժմ այդ նպատակով ստորագրահավաքի անցկացում են ծրագրում։
Ստեփանյանը կարծում է՝ առանց հանրաքվեի անցկացման ՀՀ-ն չի կարող տարածաշրջանում դիրքավորվել որպես եվրաինտեգրման հեռանկար ունեցող երկիր։ Վստահ է՝ կհաջողվի հավաքել 50 հազար ստորագրություն, դեռ մի բան էլ ավելի.
«ժողովրդի մեծամասնությունն ուզում է գնալ Եվրոպա, երկիրը տեսնում է որպես արևմտյան արժեքային համակարգի մաս։ Ժողովուրդն ակնկալում, սպասում և պահանջում է իշխանությունից հենց դա։ Եթե լինի հանրաքվե, միանշանակ վստահ եմ, որ կլինի դրական արդյունք»։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
ԵՄ որոշումներ Հայաստանի վերաբերյալ
