Իլհամ Ալիև. «Ֆրանսիան չի կարող մասնակցել խաղաղության գործընթացին»
Ադրբեջանի նախագահը հայտարարել է, որ Եվրամիության միջնորդությամբ Հայաստանի վարչապետի հետ դեկտեմբերի 7-ին նախատեսված հանդիպումը չի կայանա։ Որպես պատճառ Ալիևը մատնանշել է Փաշինյանի պահանջը՝ հանդիպմանը Էմանուել Մակրոնի ներկայության վերաբերյալ։ «Ֆրանսիան չի կարող մասնակցել խաղաղության գործընթացին։ Եվ դա ոչ թե մեր, այլ նրանց մեղք է, քանի որ ոչ ԱՄՆ-ն, ոչ Ռուսաստանը երբևէ պաշտոնապես որևէ մեկի կողմը չեն բռնել»,- ընդգծել է Ալիևը։
- «Բաքուն շանտաժի է դիմում Լաչինի միջանցքի հարցով»․ կարծիք Երևանից
- «Ռուսական անվտանգային մոդելը վաղուց է իրեն սպառել»․ կարծիք Երևանից
- Ինչի՞ հասավ Իրանը Ադրբեջանի հետ լարվածություն սանձազերծելու արդյունքում
Նոյեմբերի 25-ին Բաքվում ԶՀԳ համալսարանում տեղի է ունեցել միջազգային գիտաժողով՝ «Միջին միջանցքի երկայնքով. աշխարհաքաղաքականություն, անվտանգություն և տնտեսություն» թեմայով։ Ելույթ ունենալով համաժողովի բացման ժամանակ՝ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը պատասխանել է միջոցառման օտարերկրյա հյուրերի հարցերին։
Զանգեզուրի միջանցքի մասին
«Զանգեզուրի միջանցքը քննարկել ենք ռուս պաշտոնյաների հետ իմ վերջին զրույցի ժամանակ։ Ես չեմ կարծում, որ Հայաստանն ի վիճակի է արգելափակել այդ միջանցքը։
Ինչ վերաբերում է Իրանին, ապա կարծում եմ, որ նա նույնպես դա չի անի՝ հաշվի առնելով տարածաշրջանային հաղորդակցության նախագծերի նկատմամբ նրա հետաքրքրությունը»,- հայտարարել է Ալիևը։
Նրա խոսքով՝ այդ նախագծերն ուղղված չեն որևէ մեկի դեմ, այլ, ընդհակառակը, ի շահ բոլոր շահագրգիռ կողմերի են։
Բրյուսելի հանդիպումը չի կայանա
«Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ դեկտեմբերի 7-ին Բրյուսելում նախատեսված հանդիպումը չի կայանա»,- ասել է Ալիևը։
Նա հնչեցրել է այդ որոշման պատճառը.
«Երեկ Հիքմեթ Հաջիևն ինձ հայտնեց, որ իր հետ կապ են հաստատել Շառլ Միշելի գրասենյակից և հայտնել, որ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը համաձայնել է հանդիպմանը միայն այն պայմանով, եթե դրան մասնակցի նաև Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնը։ Սա նշանակում է, որ այդ հանդիպումը չի կայանա»։
«Ֆրանսիան չի կարող մասնակցել խաղաղության գործընթացին»
Ալիևը բացատրել է, թե ինչու է Ֆրանսիայի մասնակցությունը խաղաղության գործընթացին հակասում Ադրբեջանի շահերին.
«Պրահայում հանդիպումից մեկ շաբաթ էլ չանցած Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնը հարցազրույցում քննադատել էր Ադրբեջանին և մեզ մեղադրել մի բանի մեջ, որը մենք չենք արել։
Դրան հաջորդեց Ֆրանսիայի Սենատի հայտնի բանաձևը, որը բացարձակապես անընդունելի է և վիրավորական։ Դրան հաջորդեց Ֆրանսիայի Ազգային ժողովի հերթական հակաադրբեջանական բանաձևը, ապա Ֆրանկոֆոնիայի գագաթնաժողովի միջոցով մեզ վրա հարձակվելու Ֆրանսիայի փորձը։ Սա անընդունելի է, քանի որ Ֆրանկոֆոնիան հանդիսանում է մարդասիրական կազմակերպություն»։
Իլհամ Ալիևն ասել է, որ ադրբեջանական կողմն ունի «Ֆրանսիայի կողմից՝ Հայաստանի հետ տանդեմով կազմված տեքստի բնօրինակը», որը, ըստ նրա, լի է մեղադրանքներով և զրպարտություններով.
«Բայց մենք ընկերներ ունենք ոչ միայն Չմիավորման շարժման մեջ, այլև Եվրոպայում։ Այսպիսով, այդ հակաադրբեջանական բանաձևը ֆորմալ բնույթ ունի։
Այս ամենը հաշվի առնելով՝ պարզ է, որ Ֆրանսիան չի կարող մասնակցել խաղաղության գործընթացին։ Եվ դա ոչ թե մեր, այլ նրանց մեղքն է, քանի որ ոչ ԱՄՆ-ն, ոչ Ռուսաստանը երբևէ պաշտոնապես որևէ մեկի կողմը չեն բռնել։ Սա նշանակում է, որ դեկտեմբերի 7-ի հանդիպումը չի կայանա։ Եվ մենք կդիտարկենք այլընտրանքները: Կտեսնենք՝ ով և ինչ հարթակում հանդես կգա որպես միջնորդ»։
Ալիևը հավելել է, որ Մակրոնի՝ բրյուսելյան հանդիպմանը մասնակցելու Փաշինյանի պայմանը դիտարկում է «որպես խաղաղ բանակցությունները տապալելու փորձ»։
Իրանի հետ հարաբերությունների մասին
Անդրադառնալով Բաքվի և Թեհրանի միջև վերջին ամիսներին լարված հարաբերություններին՝ Ադրբեջանի նախագահը նշել է, որ «Իրանը երբեք մի քանի ամսվա ընթացքում երկու անգամ զորավարժություններ չի անցկացրել Ադրբեջանի հետ սահմանին»։
«Ես աշխատել եմ Իրանի երեք նախկին նախագահների՝ Խաթամիի, Ահմադինեժադի և Ռոհանիի հետ։ Այդքան տարիների ընթացքում այսօրվա նման իրավիճակ երբեք չի եղել։ Երբեք Ադրբեջանի հասցեին ատելությամբ ու սպառնալիքներով լի այսքան հայտարարություններ չեն հնչել»,- հայտարարել է նա։
Ալիևն ընդգծել է, որ Ադրբեջանը ստիպված էր զորավարժություններ սկսել Իրանի հետ սահմանին՝ «ցույց տալու համար, որ մենք նրանցից չենք վախենում».
«Մենք անելու ենք ամեն հնարավորը՝ պաշտպանելու մեր ապրելակերպը, Ադրբեջանի և ադրբեջանցիների, այդ թվում՝ Իրանում ապրող ադրբեջանցիների զարգացման աշխարհիկ վեկտորը։ Նրանք մեր ազգի մի մասն են»,- հավելել է Ադրբեջանի նախագահը։
Ալիևն անդրադարձել է նաև Իրանում բնակվող ադրբեջանցիների իրավունքների հարցին.
«Ադրբեջանում 340 դպրոց կա, որտեղ ուսուցումն իրականացվում է ռուսերենով։ Հանրապետությունում գործում է նաև վրացերենով ուսուցմամբ 10 դպրոց։ Վրաստանում ադրբեջանալեզու 116 դպրոց կա։
Իրանում կան դպրոցներ, որտեղ ուսուցումն իրականացվում է հայերենով, բայց չկան դպրոցներ, որտեղ դասերը ադրբեջաներենով են։ Ինչպե՞ս կարող է նման բան լինել:
Եթե ինչ-որ մեկն ասում է, որ դա միջամտություն է ներքին գործերին, ապա մենք բացարձակապես հերքում ենք նման պնդումները։ Ադրբեջանի արտաքին քաղաքականությունը բյուրեղյա պարզ է՝ մենք երբեք չենք միջամտել և չենք միջամտում որևէ պետության ներքին գործերին»։
Նրա խոսքով՝ Ադրբեջանը բարձրացնում է Իրանի դպրոցներում ադրբեջաներենով ուսուցման հարցը, քանի որ «հակառակ դեպքում, Իրանի ադրբեջանցիները, ովքեր խոսում են իրենց մայրենի լեզվով, կորցնում են լեզվի գրական բաղադրիչը, ադրբեջաներենը մնում է միայն կենցաղային մակարդակում.»։
