Դրոշներ, կարգախոսներ և մրգեր․ ի՞նչն է հայ–ադրբեջանական կոնֆլիկտների առիթ դառնում արտասահմանում
Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին նախորդ շաբաթ անսպասելիորեն տեղի ունեցած ռազմական բախումներից հետո տարբեր երկրներում բնավող հայերի և ադրբեջանցիների միջև կոնֆլիկտների շարք է սկսվել։
«Ծիրանամարտ» Մոսկվայում
Այսպես են Ռուսաստանում անվանում հայերի և ադրբեջանցիների միջև կոնֆլիկտը, որն անցյալ շաբաթվա վերջում առաջացել էր Մոսկվայի «Ֆուդ սիթի» շուկայում։ Այն պատկանում է ադրբեջանցի գործարարներ Գոդ Նիսանովին և Զարահ Իլիևին։
Ուրբաթ օրը շուկայի ղեկավարությունը հայ հեռագնաց վարորդներին արգելել էր մուտք գործել համալիրի տարածք։ «Ֆուդ սիթիի» ղեկավարությունն իր գործողությունները բացատրել էր «անվտանգության պահպանմամբ»։
Արագ փչացող ապրանքը՝ հիմնականում ծիրան և կեռաս, որով բեռնված էին ավելի քան 50 բեռնատարներ, ստիպված էին պարզարան թափվել։ Մթերքի մի մասը հաջողվեց փրկել․ այն ընդունեցին Մոսկվայի առևտրի մյուս կենտրոններն, օրինակ՝ «Բուխտա» շուկան, որը պատկանում է հայ գործարար Սամվել Կարապետյանին։
Ինչպես գրում է ռուսական «Նովայա գազետա» պարբերականը, «ծիրանամարտի» հետքերը շուկայում անզեն աչքով չեն երևում։ Կոնֆլիկտի հետևանքների մասին է խոսում միայն հայկական խանութների ցուցապաստառների լիակատար բացակայությունը, բարձրախոսներով գովազդ նույնպես չի հնչում։ Հայաստանից ներկրվող ապրանքի վաճառողները բողոքում են կտրուկ նվազած վաճառքներից։
Սակայն մնացած հարցերում, ինչպես պնդում են նրանք, շուկայի ղեկավարության վերաբերմունքը լիովին հարգալից է, կոնֆլիկտ չկա նաև հարևան տաղավարների գործընկերերի՝ ադրբեջանցիների հետ։ «Աշխատում ենք և աշխատում ենք բոլոր ազգերի հետ, դա նշանակություն չունի»։ Մոտավորապես նույն բանն են ասում նաև ադրբեջանցի վաճառողները։
Հայկական բեռնատարների հետ կապված միջադեպի հաջորդ օրը Մոսկվայի առևտրի և ծառայությունների դեպարտամենտի ղեկավար Ալեքսեյ Նեմերյուկը հայտարարեց, որ «Ֆուդ սիթիում» հայկական ապրանքի վաճառքի հետ կապված ոչ մի խնդիր այլևս չկա։ Կոնֆլիկտի կարգավորման մասին հաղորդեց նաև Ռուսաստանում Հայաստանի դեսպան Վարդան Տողանյանը։
Սակայն, նրա խոսքով, իրավիճակը մինչև վերջ չի հարթվել․ «Մեր խնդիրն այն է, որ առևտրի այդ կենտրոնում գերակայի Ռուսաստանի օրենսդրությունը։ Այո, դեռևս ամեն ինչ հանգիստ է, սակայն չգիտենք, թե արդյոք անխափան աշխատանք կապահովվի, եթե մեր գործարարները կրկին ապրանք ուղարկեն այնտեղ»։
Լոնդոն, Լոս Անջելես, Քիշնև
Ուրբաթ օրը հայերն ու ադրբեջանցիները բախվել են Լոնդոնում։ Միջադեպը տեղի է ունեցել Մեծ Բրիտանիայում Ադրբեջանի դեսպանատան մոտ։ Ադրբեջանական լրատվամիջոցները հաղորդում են, որ ցույցի դուրս եկած ադրբեջանցիների վրա են հարձակվել հայերը։ Հայկական լրատվամիջոցները պնդում են, որ վեճն ադրբեջանցիներն են հրահրել։
Հուլիսի 21–ին բախում է տեղի ունեցել հայերի և ադրբեջանցիների միջև Լոս Անջելեսում (ԱՄՆ)։ Ադրբեջանի հյուպատոսարանը հաղորդել է տուժածների մասին․ վնասվածքներ են ստացել ոստիկանության մեկ աշխատակից և յոթ ադրբեջանցի։ Ինչպես «Կավկազսկի ուզելին» պատմել է Լոս Անջելեսում Ադրբեջանի գլխավոր հյուպատոսության աշխատակիցը, կռիվը սկսվել է այն բանից հետո, երբ ցույցի հայ և ադրբեջանցի մասնակիցները Լեռնային Ղարաբաղի մասին կարգախոսներով են փոխանակվել։
Հուլիսի 22–ին Քիշնևի ոստիկանությունը կանխել է Մոլդովայում Հայաստանի դեսպանատան մոտ անցկացված ցույցի ընթացքում հասունասող կոնֆլիկտը։ Սակայն ավելի ուշ հայտարարությամբ է հանդես եկել Մոլդովայում Ադրբեջանի դեսպան Գուդսի Օսմանովը և Մոլդովայի քաղաքական գործիչներին մեղադրել հայամետ դիրքորոշման համար։ Նրա խոսքով՝ Հայաստանի շահերի ակնհայտ պաշտպանություն են դրսևորել իշխող «Սոցիալիստների կուսակցության» պատգամավոր Հայկ Վարդանյանն ու Մոլդովայի նախագահի խորհրդական Էռնեստ Վարդանյանը։
