Թմրամոլությունը կարանտինի օրերին։ Թմրանյութերի դեմ պայքարի առանձնահատկություններն Աբխազիայում համավարակի ընթացքում
Երկար ժամանակով սահմանի փակ լինելը ազդել է նաև Աբխազիայի թմրամոլների կյանքի և թմրանյութերի շրջանառության վրա։ Իշխանությունները հաշվետվություններ են ներկայացնում կանեփի դաշտերի դեմ հաջող պայքարի մասին, թեև «պլան» գտնելը նախկինի պես խնդիր չէ։ Իսկ թմրավաճառները միջոցներ են գտնում ավելի ծանր թմրանյութեր արտասահման ուղարկելու համար՝ չնայած նրան, որ Աբխազիայում դրա համար մահապատիժ է գործում։ Այնուամենայնիվ, ըստ մասնագետների, Աբխազիայում թմրանյութերի սպառումը կարանտինի ընթացքում նվազել է։
«Թմրամաֆիայի» որս
Եթե այցելեք Աբխազիայի ՆԳՆ կայք, ապա թոփ լուրերում մոտավորապես հետևյալ վերնագրերը կկարդաք․ «Թմրանյութեր պարունակող արգելված բույսերի ապօրինի մշակում», «Թմրանյութերի ապօրինի պահպանում», «Հոգեմետ նյութերի ապօրինի պահպանում և օգտագործում»։
ՆԳՆ մամուլի ծառայության լրահոսի տեսանյութը նույնպես ամբողջությամբ կազմված է մարիխուանա արմատախիլ անելու և հոգեմետ նյութ պարունակող դեղորայքի առգրավման կադրերից։ Իրավախախտների անուններն ու դեմքերը չեն թաքցնում։ Ըստ օպերատիվ լրահոսի՝ ձերբակալվածների արյան մեջ հիմնականում հայտնաբերվում է մետադոն, ափիոն և մարիխուանա։
• «Բնակչության շրջանում առկա զենքն աղետ է Աբխազիայի համար»․ ՆԳՆ ղեկավար
• Նարկոքաղաքականությունը Վրաստանում․ հրաժարում բռնաճնշումների՞ց
• Թե ինչպես են Ռուսաստանում թմրանյութեր վերագրում նրանց, ովքեր քննադատում են իշխանություններին
Սակայն կան փաստեր, որոնք հնարավոր չէ գտնել պաշտոնական լրահոսում, մարդիկ այդ տեղեկություններով փոխանակվում են հիմնականում Ֆեյսբուքի մեսենջերով։
«Լսե՞լ ես, երեկ այսինչին մետադոնի վրա են բռնացրել։ Փորձել է սահմանով անցկացնել։ Բայց նա հաստատ ջրից չոր դուրս կգա», — այսպիսի նորությունները չեն հայտնվում ներքին գործերի նախարարության կայքում, սակայն բուռն քննարկվում են մի տուփ արևածաղկի սերմերի շուրջ Սուխումի յուրաքանչյուր բակում։
Սուխումում գրեթե յուրաքանչյուր ոք ունի ընկեր, որը կարող է ցանկացած պահի «պլան» ճարել։ Այդ պատճառով էլ թմրեցնող մոլախոտի դեմ պայքարի թեմայի նկատմամբ անտարբեր չէ ոչ ոք։
«Ավելի լավ է, պլանն օրինականացնեն, այդ ժամանակ գյուղատնտեսությունն էլ կզարգանա, զբոսաշրությունն էլ, — կարծում է Սուխումի բնակիչ Լևանը (անունը փոխված է), — թող նստացնեն նրանց, ովքեր ծանր թմրանյութեր են վաճառում։ Նրանք իրենց համար պալատներ են սարքել և անձեռնմխելի նստած են ծաղկագրերով դարպասների հետևում, իսկ հաշմանդամներին, որոնք պլանով ցավն են մեղմում, նստացնում են։ Նրանք երկու թուփ են իրենց համար տնկել։ Կարող է, հարևանին մի քանի անգամ հյուրասիրեն։ Դա թմրաբիզնես չի։ Ո՞ւր է արդարությունը»։
Օրենքը ոչ մի՞շտ է արդար
Թմրանյութերի դեմ պայքարը բոլոր քաղաքական գործիչների ելույթների հիմնական թեզն է, հատկապես՝ նախընտրական փուլում։
Սակայն ներքին գործերի նախարար Դմիտրի Դբարը որոշել է «թմրամոլությունը հնգամյակում հաղթահարելու» մասին հռետորական հայտարարությունը կյանքի կոչել։ Եվ նրա ղեկավարությամբ թմրանյութերի շրջանառության վերահսկողության բաժինը սկսել է ոչնչացնել տեղական արտադրության թմրանյութը՝ կակաչն ու մարիխուանան։
Համենայն դեպս, այդպիսի տպավորություն է ստեղծվում ներքին գործերի նախարարության օպերատիվ լրահոսից։ Քանի որ այլ տիպի թմրանյութեր այսօր շատ ավելի հազվադեպ են հանդիպում։
«Շատ լավ է, որ սկսել են զբաղվել մարիխուանա աճեցնողներով, — ասում է փաստաբան Ինգա Գաբիլայան, — սակայն օրենքը, որը նույնպիսի պատիժ է նախատեսում և նրանց համար, ովքեր «պլան» են աճեցնում իրենց համար, և նրանց, ովքեր կանեփի դաշտեր են մշակում, մեղմ ասած, անարդար է»։
Քրեական օրենսգրքի համաձայն՝ 10–12 տարվա ազատազրկում է նախատեսվում նրանց համար, ովքեր ավելի քան վեց արմատ կանեփ են աճեցնում։
«Տարբերություն չկա մարդը վեց ծաղկաման ունի տանը, թե մի ամբողջ կանեփի դաշտ։ Երկուսն էլ անցնում են «առանձնապես խոշոր չափի» հոդվածով։ Նորմալ մարդը տարբերությունը տեսնում է, օրենքը՝ ոչ», — ասում է Ինգա Գաբիլայան։
Ըստ վիճակագրության՝ 2019 թ–ին թմրանյութերի և հոգեմետ դեղերի ապօրինի շրջանառության համար Աբխազիայում քրեական պատասխանատվության է ենթարկվել 164 մարդ, 2020 թ–ի վեց ամսում՝ 34։
2020 թ–ի հունվարից Աբխազիայում հետխորհրդային տարածքի համար աննախադեպ կոշտ օրենք է գործում՝ մահապատիժ կամ ցմահ ազատազրկում առանձնապես խոշոր չափի թմրանյութերի տարածման համար։
Սակայն նման դաժան պատժի կիրառման նախադեպ հանրապետությունում դեռ չի եղել։
Թմրանյութերն ու կարանտինը
Հուլիսի վերջին բուսական ծագման թմրանյութերի դեմ պայքարը նվազեց։ Կանեփի սածիլներն ու կակաչի ցողունները ոչնչացվեցին։ Եկել է տարանցման ժամանակը։ Համավարակի ժամանակ ռուս–աբխազական փակ սահմանի պայմաններում, կարծես, անհնար է թմրանյութ անցկացնել, սակայն ավելանում են այն անձանց մասին լուրերն, ովքեր կուլ տալու միջոցով են փորձում անցկացնել այն։
Հուլիսին երկու անձ է ձերբակալվել Պսոու անցակետով ռուս–աբխազական սահմանն անցնելիս, նրանք հարցաքննվել են, ուղարկվել քննչական մեկուսարան և սպասել, որ թմրանյութը բնական ճանապարհով դուրս գա օրգանիզմից, որից հետո քրեական գործ է հարուցվել։
Ստացվում է, որ սահմանն այնքան էլ փակ չէ։ Իրոք, երկքաղաքացիություն ունեցող ցանկացած մարդ կարող է այն մեկ անգամ հատել։ Այդ բացից էլ օգտվում են թմրավաճառները։
Բացի այդ, սահմանը հատում են բեռնատարները։
Ինչպես պատմում են իրավապահ մարմինների աշխատակիցները, թմրավաճառները թմրանյութերը սահմանով անցկացնելու համար օգտվում են ավտոտրանսպորտից։ Մագնիսի միջոցով ռուսական կողմում թմրանյութով փաթեթը նրանք ամրացնում են բեռնատարի թափքին, իսկ աբխազական կողմում նրանց հանցակիցները վերցնում են «ծանրոցը», և այդ ամենն՝ առանց բեռնատարի վարորդի իմացության։
Ալխասը Սուխումի խանութներից մեկի մատակարարն է։ Շաբաթը երկու անգամ նա Կրասնոդար է մեկնում ապրանքի, և ամեն ուղևորության ընթացքում սարսափելի սթրես է ապրում։
«Յուրաքանչյուր կանգառում գործընկերոջս հետ ստիպված ենք լինում զննել մեքենան, իսկ սահմանը հատելիս ամեն վայրկյան հետևում ենք, թե ով է անցնում մեքենայի կողքով։ Մինչ ես զբաղվում եմ փաստաթղթերի ձևակերպմամբ, գործընկերս ոչ մի քայլ չի հեռանում մեքենայից, աստված չանի՝ թմրավաճառները որևէ բան կպցնեն վրան։ Ես ընտանիք, երեխաներ ունեմ, չեմ կարող ինձ թույլ տալ այդպիսի անախորժությունների մեջ ընկնել։ Դեպքեր գիտեմ, որ վարորդներին և խանութների տերերին են մեղադրել թմրանյութերի տեղափոխման համար», — պատմում է Ալխասը։
Հանրապետական դիսպանսերում իրավիճակը խոսում է այն մասին, որ թմրանյութերը երկրում պակասել են։ Ըստ դիսպանսերի վարիչ Իրմա Անուայի, կարանտինի շրջանում զգալիորեն աճել է թմրամոլությունից բուժվել ցանկացողների թիվը։
«Թմրամոլը որոշում է, որ պետք է բուժվի միայն այն ժամանակ, երբ անհարմարություններ են առաջանում։ Այժմ դա թմրանյութի պակասն է և միլիցիայի ավելի կոշտ աշխատանքը, — ասում է Աբխազիայի գլխավոր թմրաբանը, — շատերը զրկանքի համախտանիշ են ունենում, սակայն մենք այն չենք բուժում, և նրանք բուժման պատրվակով դետոքսիկացիա են անցնում, և ոմանք իրոք թողնում են թմրանյութերը»։
Ինչպես պատմում է Իրմա Անուան, այս ընթացքում, ինչ Աբխազիան փակել է իր սահմանները՝ մարտի վերջից, զգալիորեն նվազել է գերդոզավորման դեպքերի քանակը։ Եվ դա երկրում թմրանյութերի սպառման նվազման ևս մեկ հավաստումն է։
Հրապարակման հեղինակի օգտագործած եզրերը, տեղանունները, կարծիքներն ու գաղափարները պատկանում են միայն նրան, և պարտադիր չէ, որ համընկնեն JAMnews-ի կամ նրա առանձին աշխատակիցների կարծիքների և գաղափարների հետ: JAMnews-ն իրեն իրավունք է վերապահում հեռացնել հրապարակման այն մեկնաբանությունները, որոնք կգնահատվեն որպես վիրավորական, սպառնալից, կհնչեն որպես բռնության կոչեր կամ էթիկապես անընդունելի կլինեն այլ պատճառներով:
