«ՄԱԿ ԱԽ դիմելու հարցում ոչ մի դժվարություն չկա»․ Փաշինյան
Փաշինյանը՝ ՀՀ-ի և Արցախի խնդիրների մասին
«ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդին դիմելը մեր հնարավոր գործիքակազմի մեջ է»,- այսօր կազմակերպված մամուլի ասուլիսի ժամանակ հայտարարել է Հայաստանի վարչապետը։ Լրագրողները դիմել են նրան այս հարցով ԼՂ-ի հայերի անվտանգության խնդիրը ՄԱԿ-ում քննարկելու տեսակետից։
Նիկոլ Փաշինյանը նշել է, որ Երևանը աշխատում է այդ ուղղությամբ, քննարկումների փուլում է ինչպես մշտական, այնպես էլ ոչ մշտական անդամ երկրների հետ։ Հայտարարել է՝ դիմելու հարցում «ոչ մի դժվարություն չկա», կարելի է մեկ ժամում դիմել։ Խնդիրն, ըստ նրա, այն է, թե արդյոք դիմելու արդյունքում որոշում կընդունվի և ինչպիսին կլինի այդ որոշումը։
Ընդգծել է՝ պետք չէ մոռանալ, որ ԱԽ-ն քաղաքական մարմին է, և նման քայլի գնալուց առաջ կարիք կա բավարար չափով նախապատրաստվել, ինչն էլ հայկական կողմն անում է։
Հայաստանի վարչապետի ասուլիսը տևեց 5 ժամ 15 րոպե։ Ներկայացնում են կարևորագույն դրվագները՝ ամփոփ
Ի՞նչ ակնկալիքներ ունի մոսկովյան հանդիպումից
Այսօր ՌԴ մայրաքաղաքում սպասվում է Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների հերթական հանդիպումը։ Փաշինյանից լրագրողները հետաքրքրվել են՝ ի՞նչ ակնկալիքներ ունի։ Նա նշել է, որ իր ակնկալիքները ոչ թե առանձին հանդիպումից են, այլ երկրի արտգործնախարարից և մյուս գործընկերներից։
«Որ նրանք կարողանան հնարավոր խաղաղության պայմանագրի ևս մի քանի հոդված համաձայնեցնել և ինչ-որ լուծման հասնել Լաչինի միջանցքի բացման հարցում»,- ընդգծել է նա։
Փաշինյանի խոսքով՝ անկախ նրանից, թե որտեղ կկայանան բանակցությունները՝ Մոսկվայում, Բրյուսելում, թե Վաշինգտոնում, բանակցողները Հայաստանն ու Ադրբեջանն են, «որևէ ձևով չի փոխվում» նաև քննարկումների օրակարգը։
«Սկզբունքային հարցերը, խոսակցության տրամաբանությունը չի փոխվում, շարունակում են մեկը մյուսին»,- նկատել է նա։
«Խաղաղության պայմանագրի բացակայությունը կրկնապատկում է պատերազմի վտանգը»
Կառավարության ղեկավարի խոսքով՝ դա փաստ է այնպես, ինչպես փաստ է, որ նման պայմանագրի ստորագրումն ինքնին չի երաշխավորում խաղաղություն։
«Չենք պատրաստվում ստորագրել ամեն փաստաթուղթ, որի վերևում գրված է խաղաղության պայմանագիր։ Մենք պետք է ստորագրենք այնպիսի պայմանագիր, որը կապահովի խաղաղություն կամ խաղաղություն ապահովելու հնարավորինս մեծ շանսեր կունենա»,– ընդգծել է նա։
Ասում է՝ Հայաստանը պետք է անի առավելագույնը, որ խաղաղությունը ստացվի, որպեսզի արված աշխատանքն անիմաստ չլինի․
«Ավելի շատ պետք է կենտրոնանանք տարածաշրջանային մեր հարաբերությունների վրա, այստեղ միջազգային երաշխիքները ևս կարևոր են, որ առաջադրված խնդիրները լուծվեն։ Խաղաղությունն այս դեպքում նպատակ չէ, այլ զարգացած, բարեկեցիկ, երջանիկ և ուժեղ պետություն ունենալու միջոց»։
Հարցին՝ ինչ քայլեր կձեռնարկի Հայաստանը, եթե լայնածավալ ռազմական գործողություններ մեկնարկեն Արցախում, Փաշինյանը չի արձագանքել։ Նշել է միայն, որ իր ասուլիսի ուղերձը հենց այն է, որ «ԼՂ-ում ռազմական գործողություններ չպետք է սկսվեն»։
«Հայաստանը չի կարող որոշել ԼՂ-ի ժողովրդի ճակատագիրը»
Անդրադառնալով Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի կարգավորմանը՝ Հայաստանի վարչապետը նշել է՝ բանակցությունների, երկխոսության կողմ պետք է լինեն ԼՂ-ի ներկայացուցիչները, և Հայաստանը հենց այդ օրակարգն է առաջ մղում։ Ընդգծել է՝ ԼՂ-ի ժողովրդի իրավունքներն ու անվտանգությունը պետք է քննարկվեն Բաքու-Ստեփանակերտ երկխոսության ֆորմատով միջազգային մեխանիզմի շրջանակներում․
«ԼՂ-ի ներկայացուցիչները, ժողովուրդը, կառավարությունը այս բանաձևի շրջանակներում հնարավորություն կունենան հասցեագրել իրենց հուզող բոլոր հարցերը և ոչ միայն բովանդակություն գեներացնել, այլև, որ շատ կարևոր է, կրել այդ բովանդակության հետ առնչվող քաղաքականության պատասխանատվությունը»։
Փաշինյանը նաև հայտարարել է՝ չնայած այս դիրքորոշմանը պաշտոնական Երևանը չունի որոշում՝ ԼՂ-ին պետք է անդրադարձ լինի խաղաղության պայմանագրի՞ մեջ, թե՞ պետք է առաջ ընթանալ և խնդիրները հասցեագրել «այլ տրամաբանությամբ»։
«ԼՂ-ից նույնպես հնչում են ձայներ երկխոսության անհրաժեշտության մասին»
Բաքու-Ստեփանակերտ բանակցությունների մասին ասել է նա։ Նշել է՝ Արցախում տարածված է նաև դիրքորոշում, ըստ որի՝ «բացառում են ԼՂ-ի հայերի անվտանգության և իրավունքների թեմայով քննարկումներն Ադրբեջանի հետ»։ Իր համար դա «անհասկանալի է»։ Խոսել է նաև նշված երկխոսության վերաբերյալ ադրբեջանական կողմի տեսակետների մասին։
«Բանակցային սեղանի շուրջ երբեք չեմ լսել այդպիսի ուղերձ, որ Ադրբեջանը հրաժարվում է խոսել ԼՂ հայերի անվտանգության և իրավունքների մասին։ Մյուս կողմից՝ Ադրբեջանի ներկայացուցիչների հրապարակային հայտարարություններում չի երևում նման պատրաստակամություն»,- ընդգծել է նա։
Պատճառն, ըստ նրա, այն է, որ կա «մեծ անվստահություն» Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի նկատմամբ և հակառակը։ Ասում է՝ հայկական կողմը փորձում է անել քայլեր, որպեսզի այն հաղթահարվի․
«Կարծում ենք, որ միջազգային մեխանիզմի շրջանակներում կարող է շատ, թե քիչ արդյունավետ երկխոսություն տեղի ունենալ, որի ընթացքում վստահության ստեղծման աղոտ քայլեր կամ հույսեր կարող են առաջանալ»։
«Երբևէ չեմ ունեցել քննարկում Արցախը ՌԴ կազմում ներառելու վերաբերյալ»
Խոսելով նման սցենարի հավանականության մասին՝ նկատել է կառավարության ղեկավարը։
Նա նշել է, որ Հայաստանը չի քննարկում նաև ԼՂ-ում ապրող հայերին Հայաստանում «վերաբնակեցնելու» սցենար, եթե իրադրությունը զարգանա այնպես, որ հարկ լինի կազմակերպել նրանց տարհանումը․
«Հայաստանը քննարկում է ԼՂ-ի հայության սեփական տներում, երկրում, ծննդավայրում ապրելու հնարավորություններ ստեղծելու հարցը»։
«Նման հարց քննարկելու մանդատ չունեմ»
Աղդամով ԼՂ հումաիտար բեռներ տեղափոխելու մասին նման արձանագրում է արել Նիկոլ Փաշինյանը․
«Ասել եմ, որ ես նման հարց քննարկելու ոչ անհրաժեշտություն ունեմ, ոչ էլ մանդատ»։
Զուգահեռներ տանելով Լաչինի միջանցքի ապաշրջափակման հարցի հետ՝ նկատել է՝ այդ հարցը քննարկելու մանդատ ունի, քանի որ ինքն է ստորագրել 2020 թ․-ի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունը․
«Այդ հարթակներում մենք քննարկում ենք միայն Լաչինի միջանցքի ապօրինի արգելափակման և բացման հետ կապված հարցերը»։
«Համաձա՞յն ենք, որ Հայաստանն ապրի կոնֆրոնտացիոն ռեժիմում»
Հաջակցություն Արցախի Երևանում կազմակերպվող ակցիաներին որևէ գնահատական Փաշինյանը չի տվել։ Նշել է միայն, որ կան շեշտադրումներ, որոնք նշանակում են մի բան՝ ինչպես նախորդ 30 տարում, այնպես էլ հաջորդ 30 տարում Հայաստանը պետք է ապրի կոնֆրոնտացիոն ռեժիմում։ Հարց է հնչեցրել՝ «համաձա՞յն ենք դրա հետ` իրադրության գնահատման տեսանկյունից»․
«Եթե ՀՀ–ն ձևակերպի բանաձև, ըստ որի` առաջիկա 15-30 տարում ևս ուզում է ապրել կոնֆրոնտացիոն ռեժիմով, դա նշանակում է ՀՀ–ն, պետականությունը, ինքնիշխանությունն ու անկախությունը դնել կասկածի տակ»։
Վարչապետի գնահատմամբ՝ 44–օրյա պատերազմից հետո գրեթե հրաշքով է հաջողվել փրկել պետությունն ու պետականությունը։ Մյուս կողմից նկատել է․
«Մենք էլ ենք հարվածի տակ դրել պետականությունը։ Ոչ թե ուզելով ենք դա արել, այլ հակառակը` լավ մտադրություններով, լեգիտիմ մտավախություններով»։
«Միջազգային հանրության ջանքերը բավարար չեն»
Հայաստանի վարչապետի դիտարկմամբ՝ միջազգային հանրությունը ԼՂ-ի շուրջ ստեղծված իրադրության հասցեագրման ուղղությամբ դիրքորոշումներ է արտահայտում, քայլեր ձեռնարկում։ Օրինակ է բերել ՄԱԿ Արդարադատության միջազգային դատարանի որոշումները, Եվրոպայի խորհրդի ընդունած և մի շարք այլ բանաձևեր։
«Արդյո՞ք այդ ջանքերը բավարար են։ Ոչ»,- արձանագրել է նա։
Փաշինյանն ասում է՝ մոլորության մեջ ենք, եթե կարծում ենք՝ խնդրի կարգավորումն ավելի շատ միջազգային հանրությանն է պետք, քան Հայաստանին և ԼՂ-ին․
«Միջազգային հանրությունը չի կրում այդ տառապանքները։ Այո, ունի որոշակի պատասխանատվություն, բայց մյուս կողմից՝ ո՞վ է ասել, որ միջազգային հանրությանն ավելի շատ է հարկավոր խնդիրների լուծումը, քան Հայաստանին»։
Սա, ըստ նրա, ամենևին չի նշանակում, թե խնդրի լուծումը միջազգային հանրությանն ու մյուս դերակատարներին, այդ թվում՝ Ռուսաստանին պետք չէ։
«Ռուս խաղաղապահ առաքելությունը դրված է կասկածի տակ»
Նման արձանագրում է արել Փաշինյանը՝ խոսելով Լաչինի միջանցքի շրջափակման և ԼՂ-ում ստեղծված հումանիտար ճգնաժամի մասին։ Դա, ըստ նրա, Մոսկվայի համար աշխարհաքաղաքական, բայց նաև հեղինակության հետ կապված խնդիրներ է ստեղծում։
Հիշեցրել է՝ 2020 թ․-ի 44-օրյա պատերազմից հետո ռուսական խաղաղապահ զորախումբն Արցախում տեղակայվել է տեղի հայ բնակչության «զանգվածային սպանդը կանխելու» նպատակով։ Տեղակայման ժամկետը լրանում է 2025 թ․-ին և այն ավտոմատ կերպով կերկարաձգվի, եթե Հայաստանը կամ Ադրբեջանը դեմ չարտահայտվեն․
«Եթե ՌԴ-ն որոշի դուրս գալ՝ անկախ նրբություններից, դա առնվազն նշանակում է, որ ԼՂ-ում սպանդի վտանգ այլևս չկա։ Եթե կա նման վտանգ, դժվար է պատկերացնել, թե ինչպես կարող է նման որոշում կայացվել»։
Շեշտել է՝ այսօր, երբ խոսում ենք ԼՂ-ում հումանիտար ճգնաժամի մասին, պարենի սպառման պարագայում ևս կարող են լինել զանգվածային մահեր, ինչն ինքնին մեծ խնդիր է Ռուսաստանի համար՝ «խաղաղապահ առաքելության վստահելիության և իրագործելիության առումով»։
«Արևմուտքի և Ռուսաստանի դիրքորոշումներում ներդաշնակեցման միտումներ կան»
Փաշինյանի գնահատմամբ՝ ՌԴ բանակցային ակտիվությունը որոշակիորեն նվազել է Ուկրաինայի իրադարձությունների հետ կապված, ոչ թե պայմանավորված ցանկության բացակայությամբ։ Ասում է՝ այն էներգիան ու ժամանակը, որ այլ պայմաններում կարող էին ներդնել ԼՂ-ի հակամարտության կարգավորման հարցում, ներկա պահին չեն կարող․
«Վերջին տարիներին արևմտյան հարթակները, որտեղ ես բանակցել եմ, գերակշռել են, սակայն դա նրանից չէ, որ ուզել ենք` ՌԴ–ն դուրս մղվի բանակցություններից, ուղղակի այլ օբյեկտիվ հանգամանքներ են ստեղծվել»։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Փաշինյանը՝ ՀՀ-ի և Արցախի խնդիրների մասին
