სამი წელი მაიდანის შემდეგ
უკრაინა ღირსების რევოლუციის მესამე წლისთავს აღნიშნავს. ამ დროის განმავლობაში ქვეყანამ გადაიტანა ხელისუფლების შეცვლა, ყირიმის ანექსია, დონბასში ომის დაწყება. მაგრამ, რა შეიცვალა ამის გარდა უკრაინაში ამ ხნის მანძილზე?
ვინ აგო პასუხი “ციური ასეულის” დაღუპვაზე?
სამი წელია, უკრაინის საზოგადოება სვამს კითხვას: როდის უნდა აგონ პასუხი მაიდანის დროს დაღუპული ადამინების სიკვდილისთვის არამხოლოდ მათ, ვინც ისროდა, არამედ – ვინც ასეთ ბრაძანებას გასცემდა? ამ კითხვის პასუხი სამართალდამცავებს დიდხანს არ ჰქონდათ, მაგრამ მოულოდნელად 21 ნოემბერს უკრაინის გენერალურმა პროკურორმა იური ლუცენკომ ჰააგაში ვიზიტის დროს განაცხადა:
აქტივისტების მიმართ ჩადენილი დანაშაულებისთვის უკვე 35 ადამიანია პასუხისგებაში მიცემული, კიდევ 152 საქმე სასამართლოშია, დაახლოებით 190 პირის მიმართ მიმდინარეობს წინასწარი გამოძიება. მაგრამ, ჩამოთვლილთა შორის არც ერთი ისეთი არ არის, ვინც სროლის ბრძანებას გასცემდა.
“დიახ, მკვლელები დამნაშავის სკამებზე სხედან. მაგრამ ისინი, ვინც მათ ხელში იარაღი მისცა და მშვიდობიანი მოქალაქეების დახოცვა უბრძანა, მოსკოვში იმალებიან,”- ამბობს უკრაინის გენერალური პრიკურატურის ხელმძღვანელი.
შეუწყო თუ არა მაიდანმა ხელი ევროპისკენ კარის გახსნას?
უკრაინის პრეზიდენტი იანუკოვიჩი უარს აცხადებს ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების ხელმოწერაზე, და ახლგაზრდობა, რომელსაც თავისი ევროპული მოლოდინები გაუცრუვდა, მაიდანზე გადის. ეს უკვე მერე იყო, მეპროტესტეების უმოწყალოდ ცემის შემდეგ, ხელისუფლებისადმი უკრაინელების მოთხოვნები რომ გაიზარდა. მაიდანზე გამოსული ათასობით ადამიანი მოითხოვს იანუკოვიჩის გადადგომას, კორუფციის დაძლევას, რეფორმებს…
მაიდანმ გაიმარჯვა, ქვეყნის სათავეში სხვა ხალხი მოვიდა, მაგრამ “ევროპულ მოთხოვნებს” რა ბედი ეწია?
” ხელი მოწერა ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულებას, რაც თავისთავად გულისხმობს თავისუფალი ვაჭრობის ზონასაც – 2016 წლის 1 იანვრიდან ეს შეთანხმება სრულფასოვნად მოქმედებს. მართალია, ჯერ კიდევ საჭიროა ნიდერლანდების სამეფოს მხრიდან მისი რატიფიცირება, მაგრამ იმედი გვაქვს, რამდენიმე თვის განმავლობაში ეს საკითხი გადაწყდება”, – ამბობს საზოგადოებრივი გაერთიანება “უკრაინის ევროპული მოძრაობის” ხელმძღვანელი ვადიმ ტრუხანი.
2010 წელს, კერ კიდევ იანუკოვიჩის მმართველობის დროს, ევროკავშირმა უკრაინას “სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაციის სამოქმედო გეგმა” გადასცა. მას შემდეგ ექვსი წელიწადი გავიდა, ღირსების რევოლუციის შემდეგ კი – სამი, მაგრამ უკრაინელები ევროპაში უვიზოდ ისევ ვერ მიემგზავრებიან. რატომ?
“უკრაინამ შეასრულა ყველა ვალდებულება, რაც “სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაციის გეგმის” მიხედვით ჰქონდა დაკისრებული, მაგრამ გაჩნდა გაუთვალისწინებელი გარემოებები – ევროკავშირი მიგრაციული კრიზისის წინაშე აღმოჩნდა. სხვა გზა არ არის, საჭიროა მოცდა, ვიდრე არ შემოიღებენ სავიზო რეჟიმის დროებითი შეჩერების წესს, და მასთან სიმეტრიულად – უკრაინის მოქალაქეებისთვის უვიზო რეჟიმს”.
უკრაინაში ელოდებიან, რომ ეს უახლოეს ხანში მოხდება, მაგრამ არ არის ცნობილი – ზუსტად როდის.
სად არიან ახლა მაიდანის ლიდერები?
თითქმის ყველა მათგანი ხელისუფლებაშია, ან მის ახლომახლო.
არსენი იაცენიუკი პრემიერმინისტრის თანამდებობიდან გადადგომის შემდეგ უკრაინის პოლიტიკაზე გავლენას ისევ ახდენს: ის პარტია “სახალხო ფრონტის” ლიდერია, რომელსაც უმაღლეს რადაში თავისი დეპუტატები ჰყავს.
ვიტალი კიჩკო – კიევის მერია.
და მხოლოდ პარტია “თავისუფლების” ლიდერ ოლეგ ტიაგნიბოკს არ მიუღია “პრიზი”- არც ადგილი მთავრობაში, და უმაღლეს რადაში დეპუტატის მანდატიც კი. ახლა ის მხოლოდ პარტიული ლიდერია.
ეს მაიდანის ყველაზე თვალსაჩინო სამეულია. და სხვები?
იმ ტალღამ, რომელიც ჟურნალისტი მუსტაფა ნაიემის მოწოდებამ ააგორა – “ვასხამთ ჩაის თერმოსებში, და მივდივართ მაიდნზე”- ჟურნალისტი დეპუტატის სავარძლამდე მიაცურა.
პიოტრ პოროშენკო ქვეყნის პრეზიდენტი გახდა და აქამდე “შოკოლადის მეფედ რჩება” – თავისი ქარხნები არც რუსეთში და არც უკრაინაში დღემდე არ გაუყიდია.
ალექსანდრ ტურჩინოვი – უკრაინის ეროვნული უსაფრთხოების საბჭოს თავმჯდომარეა გაფართოებული უფლებამოსილებებით.
ანდრეი პორუბი – უკრაინის უმაღლესი რადას თავმჯდომარე.
იური ლუცენკო – გენერალური პროკურორი.
“ადამიანები ძალიან დაიბნენ, ხელებჩამოყრილები არიან”
რიგითი უკრაინელების საქმე როგორღაა?
ფრონტისპირა იზიუმელი მეწარმე ვიაჩესლავ საველიევი მიიჩნევს: ხელისუფლებამ თითქოს კარგი, პროევროპული კანონები მიიღო, მაგრამ მათი შესრულება და ევროპის მიმართულებით ნამდვილი სვლა არ ჩანს.
“ადამიანები ძალიან დაიბნენ, ხელები აქვთ ჩამოყრილი… ჩვენ ყოველთვის გვიჭირდა მუშაობა, მაგრამ ახლა უბრალოდ ვაკუუმია – ფული არ არის. როგორც დეკლარაციებმა უჩვენა, ადამიანებს მთელი ფული ტომრებში აქვთ. სამოქალაქო საზოგადოება არანაირად არ ვითარდება, ყველაფერს ფესვებშივე კვეთავენ. ადამიანები შევკრიბე, რომ პარკები დაგველაგებინა, ქალაქი მოგვეწესრიგებინა, მაგრამ ყველა საზოგადოებრივ ორგანიზაციაში მაშინვე შემოჰყავთ ხელისუფლების და სისტემის წარმომდგენლები და შიგნიდან შლიან. საზოგადოების ერთიანობა ხელს არ აძლევთ”.
სოლომია, ფოსტის თანამშრომელი, ლვოვი:
“ადამიანები უფრო ძლიერები გახდნენ, გაერთიანება დაიწყეს. ცხოვრების დონეს ახლა არაუშავს. სამუშაოს მოძებნა ძნელი არ არის, მაგრამ ხელფასია დაბალი. მხოლო IT სფეროშია ყველაფერი კარგად”.
ლიტრეტურული მენეჯერი ხერსონიდან, ევგენია ვირლიჩი ამბობს, რომ მაიდანის შედეგ უკრაინელები უფრო გახსნილები და გულწრფელები გახდნენ, ყოველთვის მზად არიან ერთმანეთის დასახმარებლად, და თავიანთი ქვეყნის ისტორიით დაინტერესდნენ.
ამავე დროს ყველა კარგად ხედავს, რომ ხელისუფლება ქვეყანაში არც ისე კარდინალურად შეიცვალა – ხელმძღვანელ თანამდებობებზე იანუკოვიჩის ვერტიკალის ბევრი ხელმძღვანელი მუშაობს.
“ყოფის თვალსაზრისით ძალიან რთული მდგომარეობაა: დოლარის კურსის მკვეთრი ზრდა, ეროვნული ვალუტის გაუფასურება, ფასების მატება. დღეს ჩვენთვის დიდი პრობლემაა კომუნალური მომსახურეობა, რაც ძალიან ძვირი ღირს. ეს ყველაფერი მაიდანის შედეგი კი არ არის, არამედ იმის, რაც მას შემდეგ მოხდა: საომარი მოქმედებები, რის გამოც, მატერიალური თვალსაზრისით ძალიან გაჭირდა ცხოვრება. შეიძლება მე ოპტიმისტი ვარ, მაგრამ რატომღაც მგონია, რომ თუ ჩვენ დღეს შეგვიძლია, რომ არმიას დავეხმაროთ, მაშინ არც ისე ცუდად არის საქმე”.
გამოქვეყნებულია:25.11.2016
