კონფლიქტის ზონა აღმოსავლეთ უკრაინაში ეკოლოგიური და დემოგრაფიული კატასტროფის ზღვარზეა

წყარო – რადიო თავისუფლება

ქვანახშირის მაღაროები და მათთან დაკავშირებული მეტალურგიული ქარხნები აღმოსავლეთ უკრაინის თვითგამოცხადებული დონეცკის და ლუგანსკის რესპუბლიკების ეკონომიკის ხერხემალია. მათი დახურვა ადგილობრივ მოსახლეობას საარსებო წყაროს გარეშე დატოვებს და ეკოლოგიურ კატასტროფას გამოიწვევს არამხოლოდ თვითგამოცხადებული რესპუბლიკების, არამედ მეზობელი რეგიონების ტერიტორიაზეც.

დატბორე და დაჭერი 

2017 წელს “დონეცკის სახალხო რესპუბლიკამ” შეიმუშავა გეგმა, რომლის მიხედვითაც რეგიონში მხოლოდ ეკონომიკურად მომგებიანი 17 მაღარო უნდა დარჩენილიყო.

თუმცა, ეს გეგმები მხოლოდ ქაღალდზე დარჩა. ძირითადად იმიტომ, რომ რუსეთი დონბასის რეგიონის ინდუსტრიაში ინვესტიციის განხორციელებას არ აპირებდა.

• რეპორტაჟი აღმოსავლეთ უკრაინის ომისგან გაყოფილი სოფლიდან

• მოქალაქეობის რიგში – როგორ ურიგებენ უკრაინის აღმოსავლეთის მოსახლეობას რუსულ პასპორტებს

 • უკრაინელები ხელისუფლებას გაეხუმრნენ

მაღაროები მარტივი მეთოდით დაიხურა: გამორთეს ტუმბოები, რომლებიც მიწის სიღრმიდან წყალს ტუმბავდნენ. მოწყობილობები დაჭრეს და ჯართში ჩააბარეს. 

შედეგად, დახურული მაღაროები წყლით ივსება, რაც ახლომდებარე სოფლებს დატბორვის საფრთხეს უქმნის.

ეს აუცილებლად იმოქმედებს უკრაინის მიერ კონტროლირებად ტერიტორიაზე არსებულ ვითარებაზე – იქაური მაღაროები დონბასის მაღაროებთან ერთად წყლის ამოტუმბვის ერთიან სისტემას ქმნის. 

რადიოაქტიური დაბინძურების საფრთხე 

განსაკუთრებულ შეშფოთებას იუნკომის მაღარო იწვევს, რომელზეც 1979 წელს 0.3 კილოტონის სიმძლავრის ექსპერიმენტული ბირთვული აფეთქება განხორციელდა.

აფეთქების შემდეგ მიწისქვეშ თხევადი რადიოაქტიური ნარჩენებით სავსე მინის კაფსულა შეიქმნა, რომელიც 903 მეტრის სიღრმეზე მდებარეობს. 2018 წლის აპრილში ტუმბოების გამორთვის შემდეგ ის დაიტბორა.  

რა ემართება რადიოაქტიურ კაფსულას წყალქვეშ, როდესაც ის ბუნებრივად იშლება და სად მიდის მისი შიგთავსი, ეს არცერთმა ექსპერტმა იცის. არც თვითგამოცხადებული რესპუბლიკების ხელისუფლება და არც უკრაინის მთავრობა რადიოაქტიური დაბინძურების მონიტორინგს არ ახორციელებს. ის არ ჩატარებულა რუსეთის როსტოვის რეგიონშიც, სადაც მიედინება მდინარე სევერსკი დონეცის წყლები.

ქალაქი ლუგანსკი უწყლოდ რჩება?

თუმცა, როგორც ექსპერტები ამბობენ, პირველი ეკოლოგიური  კატასტროფა მოხდება არა დონეცკში, რომელიც ვერცხლისწყლის მაღაროებით, ქიმიური ნარჩენების შესანახი ობიექტებითა და “იუნკომის” რადიოაქტიური მაღაროთია ცნობილი, არამედ მეზობელ ლუგანსკის რეგიონში.

ლუგანსკის რეგიონი წყალს მიწისქვეშიდან იღებს. თუ წყლის ჰორიზონტი მაღაროდან გადმოსული ბინძური  წყლებით დაიტბორა, ასობით ათასი ადამიანის სასმელი წყლით მომარაგება უდიდეს პრობლემად იქცევა. 

დამწვარი მიწა 

”ხელისუფლება ანადგურებს საკუთრ თავს და ადამიანების ცხოვრებასაც, რომლებიც მასობრივად ტოვებენ სამსახურს, რადგან პერსპექტივა არ აქვთ, – ჰყვება ქალაქ ანტრაციტის მაღაროს ერთ-ერთი თანამშრომელი, – თუ ადრე, 2014 წელს (კონფლიქტის დაწყების შემდეგ), ხალხი დაბრუნდა, რადგან სულ მცირე სახლები მაინც ჰქონდათ, ახლა ბევრი მზად არის სახლი არათუ გაყიდოს, არამედ უბრალოდ მიატოვოს!

ყველა, ვისაც განათლება და პროფესია აქვს, ძირითადად რუსეთში მიემგზავრება… რეგიონის ასეთი სისტემური ამოშანთვა თუ  კიდევ ხუთ წელიწადს გაგრძელდა, უკრაინასთან სამშვიდობო მოლაპარაკებას აზრი აღარ ექნება, ამ მიწაზე უბრალოდ აღარავინ დარჩება. “