თურქეთი: არშემდგარი გადატრიალების შედეგები
18 ივლისი
თურქეთში გადატრიალების მცდელობის შედეგად დაღუპულთა რაოდენობამ 290-ს მიაღწია. დაახლოებით 100 გარდაცვლილი აჯანყებაში მონაწილეობდა.
ქვეყანაში 15 ივლისს მომხდარი წარუმატებელი გადატრიალების შემდეგ, დაახლოებით, 6 ათასი ადამიანი დააკავეს. მათ შორის 3 ათასამდე ჯარისკაცია და რამდენიმე ათასი მოსამართლე. დაკავებულთა შორისაა ერდოღანის მთავარი სამხედრო მრჩეველი, ჩოლ ალი იაზიჩი.
ანკარის გუბერნატორმა 17 ივლისს განაცხადა, რომ სამსახურიდან დაითხოვეს 149 პოლიციელი, რომლებიც აჯანყებასთან კავშირში არიან ეჭვმიტანილები
პრეზიდენტმა ერდოღანმა პირობა დადო, რომ სახელმწიფოს გაწმენდს იმ “ვირუსისგან”, რამაც აჯანყება გამოიწვია.
16 ივლისი:
15-16 ივლისის ღამეს, თურქეთში სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობისას 161 ადამიანი დაიღუპა და 1,154 დაიჭრა. დაპატიმრებულია 3,000 სამხედრო პირი.
გადატრიალების მცდელობის მომენტში რეჯეპ ტაიიპ ერდოღანი მარმარისში იმყოფებოდა. სტამბოლში ჩასვლისას, ათათურქის აეროპორტში მიცემულ ინტერვიში მან განაცხადა, რომ გადატრიალების მცდელობა იმ ადამიანების მიერ არის ორგანიზებული, რომლებიც ამისთვის 40 წელიწადს ემზადებოდნენ.
“ჩადენილისათვის ისინი უმკაცრესად დაისჯებიან … ვითვალისწინებ ანდაზას, რომლის მიხედვითაც, ყველაფერში შეიძლება დადებითი მხარეების პოვნა. ამ მოვლენას ალაჰის წყალობად მივიჩნევ. ეს სამხედრო ძალთა რიგების გაწმენდაში დაგვეხმარა.”
15 ივლისს ადგილობრივმა და საერთაშორისო მედიამ გაავრცელეს ცნობა იმის შესახებ, რომ თურქეთის სამხედრო ძალების ოფიცრების ჯგუფი სამხედრო გადატრიალების მოწყობას შეეცადა.
თურქეთის სამხედრო ძალების ოფიციალურ ვებგვერდზე გამოქვეყნებულ განცხადებაში აღნიშნული იყო, რომ დემოკრატიის აღსადგენად, ადამიანის უფლებების დაცვის უზრუნველსაყოფად, ქვეყანაში სამართლებრივი სისტემის აღსადგენად და ა.შ. ქვეყნის მართვის სადავეები თურქეთის სამხედრო ძალების ხელში გადადის. განცხადებაში ასევე აღნიშნული იყო, რომ თურქეთის სამხედრო ძალებს მსოფლიოს ქვეყნებთან არსებული ურთიერთობის ნორმალიზების იმედი აქვთ.
ძირითადი სიახლეები
15 ივლისი:
23:10 ათათურქისა და საბიხა გიოკჩენში სამხედრო ტექნიკა შევიდა. შეიარაღებული ჯარისკაცები ბარიკადებს აშენებენ;
02:39 თურქეთის დიდი ეროვნული კრების შენობას ესროლეს (სახელმწიფო სააგენტო “ანადოლუს” ინფორმაციით);
22:26 ჯარისკაცებმა მთლიანად გადაკეტეს ბოღაზიჩის ხიდი, რომელიც ბოსფორზეა გადებული. ათათურქის აეროპორტში ყველა რეისი გადაიდო (იუწყება “სიოზჩუ”, ოპოზიციური მედია);
22.30 თურქეთის სამხედრო ძალებმა სრულად დაამყარეს კონტროლი მმართველობაზე (NTV, პროსახელისუფლებო ტელეარხი).
ამას გარდა, სოციალურ ქსელებში გავრცელდა ცნობები ტანკების მოძრაობის, აფეთქებების, სროლებისა და ქუჩებში მომხდარი დაპირისპირებების შესახებ.
ადგილობრივმა ტელეარხმა NTV-მ გაავრცელა ცნობა, რომ დაატყვევეს გენშტაბის უფროსი, ჰულუსი აქარი.
ამის შემდეგ გენშტაბის ყოფილმა უფროსმა, ნაჯეთ ოზალმა განაცხადა, რომ მაღალი რანგის ოფიცრების დატყვევება მიუღებელია და ისინი დაუყოვნებლივ უნდა გათავისუფლდნენ. მოგვიანებით ჰულუსი აქარი გათავისუფლდა.
ამის შემდეგ თურქეთის პრემიერმინისტრმა, ბინალი ილდირიმმა NTV-სთვის მიცემულ ინტერვიუში განაცხადა, რომ თურქეთში მოხდა სამხედრო გადატრიალების მცდელობა, რომელიც დემოკრატიის წინააღმდეგ იყო მიმართული, მაგრამ ეს მცდელობა აღიკვეთა. პრემიერმინისტრმა ტვიტერში, საკუთარ გვერდზე დაწერა, რომ ისინი, ვინც ამას შეეცადა, ძალიან მკაცრად დაისჯებიან.
სააგენტო “ანადოლუს” მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში სროლის დროს დაღუპულ და დაჭრილ ადამიანებზეა საუბარი. სააგენტომ “Gölbaşı” აღნიშნა, რომ სპეცდანიშნულების რაზმზე თავდასხმისას 17 ჯარისკაცი დაიღუპა.
სახელმწიფოს ოფიციალურმა პირებმა ეს ქმედებები სხვადასხვა პლატფორმებიდან განიხილეს. ოპოზიციის ლიდერებმა ხელისუფლებას დაუჭირეს მხარი (“სიოზჩუ”).
სახელმწიფოს მეთაურმა, რაჯაპ ტაიიპ ერდოღანმა გაავრცელა ვიდეომიმართვა, რომელშიც ხალხს ქუჩაში გამოსვლისა და კანონიერი ხელისუფლების დაცვისკენ მოუწოდებდა (აღნიშნული განცხადების ტრანსლაცია ყველა არხზე მოხდა).
ამის შემდეგ, უკვე დილის საათებში (4:30) სტამბოლში ჩასულმა ერდოღანმა ათათურქის აეროპორტში ჟურნალისტებს ინტერვიუ მისცა.
ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრმა მუჰამედ ზარიფმა ტვიტერში, საკუთარ გვერდზე თურქეთს მხარდაჭერა გამოუცხადა.
თურქეთის მსხვილ ქალაქებში მოსახლეობა ქუჩებში გამოვიდა გადატრიალების მცდელობის დასაგმობად.
16 ივლისის დილას თურქულმა მედიამ გაავრცელა ცნობა, რომლის მიხედვითაც, გადატრიალების მცდელობის ორგანიზატორები თურქეთის სამხედრო საჰაერო ძალების მოსამსახურეები იყვნენ. მათი ბაზა ანკარიდან ჩრდილოეთით, 35 კილომეტრში, ყაზანის რაიონის სიახლოვეს მდებარეობდა.
სამხედრო პირები, რომლებმაც ღამით ბოღაზიჩის ხიდი ტანკებით გადაკეტეს, დილით ხელისუფლების ერთგულ ძალებს ჩაბარდნენ.
09:02-ზე ოპოზიციურმა რესურსმა “სიოზჩუმ” გამოაქვეყნა ცნობა იმის შესახებ, რომ ბოღაზიჩის ხიდზე დანებებულ ერთ-ერთ ჯარისკაცს თავი მოკვეთეს. განცხადებას სათანადო ფოტომასალაც ერთვოდა.
—————————————————-
15 ივლისი:
თურქეთის სამხედრო ძალებმა განცხადება გაავრცელეს, რომ სახელმწიფო გადატრიალება მოახდინეს და ქვეყანას ახლა ისინი მართავენ.
გადატრიალების შესახებ ინფორმაცია თურქეთის პრემიერმინისტრმა ბინალ ილდირიმმაც დაადასტურა. თუმცა, მან განაცხადა, რომ უსაფრთხოების ძალები “ყველაფერს აკეთებენ, რაც საჭიროა”. პრემიერის თქმით, ეს არის გადატრიალების მცდელობა, რაც მიმართულია მთავრობისა და თურქი ხალხის წინააღმდეგ.
“ეს მთავრობა წავა მაშინ, როდესაც ხალხი იტყვის,” – განაცხადა ილდირიმმა.
თურქული მედიის ცნობით, აჯანყებულ სამხედროებს ანკარაში, თურქეთის არმიის შტაბში აყვანილი ჰყავთ მძევლები, მათ შორის – გენშტაბის უფროსი. ქალაქში სამხედრო ტექნიკა გადაადგილდება, ტანკები დგას ათათურქის აეროპორტის ტერიტორიაზეც.
როგორც ანკარაში ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩო იტყობინება, ანკარასა და სტამბულს რამდენიმე საათის წინ სამხედრო თვითმფრინავებმა გადაუფრინა.
სტამბულში 2 ხიდი ერთი მხრიდან სამხედროების მიერ არის დაკეტილი. მანქანები ქალაქის ევროპული ნაწილისკენ მიემართებიან, თუმცა სამხედროები ტრანსპორტს გზას უკეტავენ.
