თბილი საბანი და ცირკი სახლში - როგორ გადააქვთ აფხაზეთის მცხოვრებლებს უშუქობა
ნოემბრის დასაწყისიდან უკვე მერამდენედ, აფხაზეთის უმეტესი ნაწილი 8 ნოემბერსაც ელექტროენერგიის გარეშე დარჩება. მიუხედავად იმისა, რომ აფხაზეთში დენის გათიშვა ჩვეულებრივი “სეზონური” პრობლემაა, წელს ვითარება გამწვავდა აჭგუარას მაღალი ძაბვის ხაზის წარუმატებელი შეკეთებისა და რუსეთის მიერ ელექტროენერგიის მიწოდებაზე უარის თქმის გამო.
აფხაზეთში ზამთარი მაშინ მოდის, როცა მცოცავი გრაფიკი იწყება – ეს სიცივის მოახლოების ყველაზე საიმედო ინდიკატორია, მაგრამ წელს სიტუაცია ჩვეულებრივზე მძიმეა. პირველი ნოემბრიდან აფხაზეთში ელექტროენერგია თითქმის ყოველდღე ითიშება და უშუქობა რამდენიმე საათს გრძელდება. ეს ძალიან ბევრია თუნდაც მუდმივ ენერგეტიკულ კრიზისში მცხოვრები ქვეყნის სტანდარტებითაც. ოფიციალური მიზეზი აჭგუარას მაღალი ძაბვის ხაზზე წარუმატებელი რემონტია და ეს წარუმატებელი აღმოჩნდა, რადგან რუსეთმა მოულოდნელად შეწყვიტა ელექტროენერგიის მიწოდება აფხაზეთისთვის – ამბობენ, რომ თვითონაც საკმარისი აღარ აქვთ.
როგორ გავუძლოთ ბლექაუთს ბავშვებთან ერთად და როგორ არ გავგიჟდეთ
აფხაზეთის მცხოვრებლებმა დიდი ხანია გაიგეს, რომ ზამთარში ელექტროენერგიაზე დატვირთვა მატულობს, ხაზზე ავარიები ხშირდება და დროდადრო ელექტროენერგია ითიშება. ხალხი “იარაღდება” გაზის ბალონებით, თვითდამტენი ნათურებით, მძლავრი დენის ბანკებითა და აქლემის მატყლის საბნებით, რათა ამ ყველაფერმა გაუადვილოს გადარჩენა უშუქობის დროს. მაგრამ ეს ყველაფერი არ მუშაობს, თუ სახლში ბავშვებიც არიან. რაც უფრო პატარაა ბავშვი, მით მეტ პრობლემას უქმნის აფხაზეთში ელექტროენერგიის გათიშვა მათ მშობლებს.
ჯერ ერთი, შუქთან ერთად წყალიც ყოველთვის ითიშება. როდესაც ეს მოულოდნელად ხდება, თქვენ გაქვთ ხუთიდან შვიდ წუთამდე, რომ შეავსოთ ჭურჭელი და მოიმარაგოთ წყალი, მაგრამ ეს მწირი მარაგი ძალიან სწრაფად იწურება ბავშვებთან, განსაკუთრებით კი ჩვილებთან ერთად, რომლებიც მშობლებმა ხშირად უნდა დაიბანონ.
და მეორე: როცა საღამო მოდის (და ის შემოდგომის დასაწყისში მოდის), მშობლებმა უნდა გამოიგონონ რაღაც ისეთი, რაც მათ შვილებს გაართობს. სიბნელეში მათთვის კითხვა ან თამაში ძალიან რთულია და ექვს საათზე მათი დაძინებაც შეუძლებელი. ამიტომ ფანტაზია და სამსახიობო ოსტატობა შემოდის სცენაზე – მშობლები აწყობენ ცირკის წარმოდგენებს სიმღერებითა და ცეკვებით ბავშვების გასართობად. მაგრამ ყველა ბავშვი ვერ ერთობა და ყველა მშობელს არ აქვს მოთმინება, დადგას ასეთი სპექტაკლები. ამიტომ, გაციება და ნერვული აშლილობა ყველაზე გავრცელებული დიაგნოზია ელექტროენერგიის ხანგრძლივი უქონლობის შემდეგ.
წარმოიდგინეთ, რად უჯდებათ შუქის გამორთვა მათ, ვისთვისაც ეს სამუშაოს იძულებით შეფერხებას ნიშნავს. პირველ ნოემბერს, დენის გათიშვის დროს, სმარტფონები მობილური ინტერნეტით თითქმის ერთადერთი ხსნა გახდა სტრესისგან თავდასახსნელად. მომხმარებლებმა გული იჯერეს სოციალურ ქსელებში – განათავსეს სანთლებისა და ბნელი ქუჩების ფოტოები, იგივე “ნათელი მომავალი” უსურვეს ენერგეტიკულ ინჟინრებსა და ჩინოვნიკებს, გაიხსენეს ხელისუფლების ყველა შეუსრულებელი დაპირება ელექტროენერგიასთან დაკავშირებით და შეთხზეს ლექსები, რომლებიც პერსონალურად შუქს ეძღვნებოდა.
მოსაზრება: ენერგოკრიზისი აფხაზეთში ვერ გადაიჭრება, სანამ ქსელში კერძო ბიზნესს არ დაუშვებენ
“რემონტი” შეწყდა “ყველაზე საინტერესო ადგილას”
აფხაზეთში ელექტროენერგიის ავარიული გათიშვა ყველაზე ხშირად აჭგუარას მაღალი ძაბვის ხაზის გადატვირთვას უკავშირდება. სახელმწიფო საწარმო „ჩერნომორენერგომ“, რომელიც პასუხისმგებელია აფხაზეთის ენერგომომარაგებაზე, ხაზის კაპიტალური რემონტი განახორციელა. ამ საქმისთვის 50 მილიონი რუბლი [დაახლოებით 81 700 აშშ დოლარი] გამოიყო და რუსეთთან დაიდო ხელშეკრულება აღჭურვილობის მიწოდების, მუშახელის დაქირავებისა და რემონტი შესახებ.
მაგრამ პირველ ნოემბერს სიტუაცია კონტროლიდან გამოვიდა. გვიან ღამით შუქი მოვიდა, მეორე დღეს კი ისევ გამოირთო, თანაც მთელი დღის განმავლობაში. “სადგურზე სამუშაოები ჩატარდა” – ნათქვამია “ჩერნომორენერგოს” პრესსამსახურის მწირ გზავნილში. მხოლოდ მესამე დღეს გადაწყვიტეს კომპანიის წარმომადგენლებმა აეხსნათ რა ხდებოდა სინამდვილეში. მათი ვერსიით, ხაზი რემონტის დასრულებამდე გაეშვა, ვინაიდან რუსეთიდან ნაკადი შეთანხმებულზე ადრე შეჩერდა.
„[რემონტის] ვადა განისაზღვრა თვენახევრით. ნაკადი [რუსეთიდან] უზრუნველყოფილი იყო, ვიმუშავეთ, მაგრამ, სამწუხაროდ, ბოლო ორ კვირაში სამუშაოს მთელი სპექტრი ბოლომდე ვერ დავასრულეთ. ეს იყო მხოლოდ ექსპლუატაციის დასრულების პერიოდი. ამრიგად, გამოდის, რომ ხაზის მხოლოდ ნაწილი გაკეთდა“, – განუცხადა ჟურნალისტებს „ჩერნომორენერგოს“ გენერალური დირექტორის მოვალეობის შემსრულებელმა ზურაბ ბაღაფშმა.
რუსეთმა დეფიციტის გამო აფხაზეთს ელექტროენერგიის მიწოდება შეუწყვიტა და ამის შესახებ აფხაზურ მხარეს ორი დღით ადრე ეცნობა – განმარტა “ჩერნომორენერგოს” მთავარი ინჟინრის მოვალეობის შემსრულებელმა რუსლან კვარჩიამ
შედეგად, ხაზის დატვირთვის მატებასთან ერთად, გადამცემი ხაზის მუშაობაში პრობლემების დაიწყო, რომელთა აღმოფხვრა ვეღარ მოხერხდა. ეს ნიშნავს, რომ არ არის გამორიცხული, მომავალში ელექტროენერგიის მიწოდება ისევ შეფერხდეს.
სქელი “მავთული”
ამასობაში ინტერნეტში გაჩნდა აჭგუარის ძაბვის სქელი ხაზის ვარდნის ფოტოები და ვიდეოები. ექსპერტების აზრით, ეს ხდება მაშინ, როდესაც “მავთული” უფრო თხელია ვიდრე საჭიროა. ანალოგიური ვერსია ფეისბუქის საკუთარ გვერდზე გამოაქვეყნა აფხაზეთის ომის ვეტერან არასამთავრობო ორგანიზაცია „არაუას“ უმაღლესი საბჭოს წევრმა, ვიტალი გაბნიამაც. ის წერს:
„ჩვენ ვიყიდეთ ათობით კილომეტრი თხელი მავთული, რომელიც ჩართვის შემდეგ საჭირო ძაბვას ვერ იჭერს და პირიქით – იკლებს. ინგურგესის [ენგურჰესის] თანამშრომლებთან პირად საუბარში კრიტიკული შენიშვნები გაკეთდა როგორც მასალების ხარისხზე, ასევე შესრულებულ სამუშაოზე.“
ამის შემდეგ თავად “არუას” ორგანიზაციამ გააკეთა ოფიციალური განცხადება, რომელშიც ეჭვი შეიტანა ეკონომიკის მინისტრის მოადგილის, ქრისტინა ოზგანისა და მისი მრავალი ხელქვეითისა თუ კურატორის კომპეტენციაში. “არუას” წევრებმა პარლამენტს მოუწოდეს შექმნან კომისია, ჩაატარონ გამოძიება და გაარკვიოს, რა მოხდა აჭგუარას ხაზზე.
ასევე არსებობს რამდენიმე „ხალხური“ ვერსია იმის შესახებ, თუ რა მოხდა რეალურად და რა უნდა გაკეთდეს.
მაგალითად, ზოგიერთი მიიჩნევს, რომ საგანგებო მდგომარეობა ხელოვნურად იქმნება, რათა გაადვილდეს აფხაზეთში ენერგეტიკული ობიექტების პრივატიზაცია, ანუ კერძო პირების ხელში გადასვლა. აფხაზეთის პრეზიდენტმა ასლან ბჟანიამ არაერთხელ ახსენა ენერგეტიკის სფეროში არსებული პრობლემები და ამ სფეროში ინვესტიციების საჭიროება.
ასევე არსებობს მოსაზრება, რომ ენერგომომარაგების სისტემაში არსებული პრობლემების მოგვარება შესაძლებელია, თუ ელექტროენერგიის ტარიფი ეკონომიკურად გამართლებულ ნიშნულამდე აიწევს – ხალხი ელექტროენერგიის დაზოგვას დაიწყებს, ნაკლებს მოიხმარს და შესაბამისად, დატვირთვაც შემცირდება. გამოდის, რომ მეტი თანხა დარჩება ენერგეტიკული ინფრასტრუქტურის რემონტისთვის და ენერგეტიკოსების ხელფასებისთვის.
არა გრაფიკის მიხედვით, არამედ როგორ გამოვა
როგორც ჩანს, აფხაზეთში ელექტროენერგიის გათიშვა მწვავე პრობლემად დარჩება განუსაზღვრელი ვადით. ხალხს ითხოვს, რომ ოფიციალურმა პირებმა თავად დააწესონ გრაფიკი, რომელიც მოსახლეობასთან შეთანხმებით მოხდება, რათა მოერგოთ მათ და დაგეგმონ მომავალი დღე.
„თმები ახლახან დავიბანე და თმის გაშრობა როცა დავიწყე, შუქი ჩაქრა. სახლიდან უნდა გავიდე, გარეთ კი გვიანი შემოდგომაა, მაგარია! თქვენ უნდა გარისკოთ თქვენი ჯანმრთელობა. მკაფიო განრიგი რომ შემოიღონ, გასაგები გახდება, რომ ისინი მართლა ჩვენზე ზრუნავენ“, – ამბობს სოხუმში მცხოვრები ლიუბა ვართაგავა.
მაგრამ “ჩერნომორენერგომ” უკვე განაცხადა, რომ გრაფიკი არ იქნება და ელექტროენერგიის გათიშვა მოხდება მხოლოდ რემონტის დასრულებამდე. აფხაზეთის მცხოვრებლებმა ეს ასე გაიგეს: „ჩვენ ნებისმიერ დროს გაგითიშავთ შუქს და ეს რამდენ ხანს გაგრძელდება, უცნობია.“
