პარლამენტმა თავდაცვის ახალი კოდექსი პირველი მოსმენით დაამტკიცა. რა წერია ახალ კოდექსში

თავდაცვის ახალი კოდექსი საქართველოში

4 აპრილს პარლამენტის პლენარულ სხდომაზე თავდაცვის ახალი კოდექსი პირველი მოსმენით დაამტკიცეს. კანონპროექტს მხარი 80 დეპუტატმა დაუჭირა, ორი კი წინააღმდეგ წავიდა.

რა წერია ახალ კოდექსში

● პირველ რიგში, შეიცვლება სავალდებულო სამხედრო სამსახურის, რომელსაც ახალი კოდექსით წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახური ერქმევა, ხანგრძლივობა. თუ სავალდებულო ჯარი აქამდე 12 თვის განმავლობაში გრძელდებოდა, ახლა მას დიფერენცირებული ვადები ექნება: 6 თვე – საბრძოლო ქვედანაყოფში სამსახურისთვის, 8 თვე – დაცვის და უზრუნველყოფის ქვედანაყოფში სამსახურისთვის, 11 თვე – უმცროს სამეთაურო თანამდებობებზე და წინასწარ განსაზღვრულ სპეციალობებზე სამსახურისთვის.

● წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლა შესაძლებელი იქნება მხოლოდ თავდაცვის სამინისტროს სისტემაში. შესაბამისად, გაწვეულებს აღარ მოუწევთ ვალდებულების მოხდა სპეციალური პენიტენციური სამსახურის, სახელმწიფო დაცვის სპეციალური სამსახურისა და საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ბაზებზე. კანონპროექტის მიღების შემდეგ, ეს ცვლილება 2025 წელს ამოქმედდება.

●  წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევა განხორციელდება ყოველწლიური შემთხვევითი შერჩევის პრინციპის საფუძველზე, დადგენილი რიგითობის მიხედვით ელექტრონული სისტემის მეშვეობით, რომლის მართვისა და ფუნქციონირების საკითხები განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის მიერ. ეს ბოლო დეტალი, რომ გაწვევის მართვა არა სამინისტროს, არამედ ხელისუფლების ხელში იქნება, კოდექსში, რომელშიც ძირითადი მოვალეობები სწორედ თავდაცვის უწყებას აბარია.

● “ტოტალური თავდაცვის” პრინციპს ეფუძნება, სამხედრო სამსახურის სახეები იყოფა შემდეგნაირად: რეგულარული სამხედრო სამსახური (რომელიც ჩაშლილია პროფესიულ სამხედრო სამსახურად და წვევამდელ ეროვნულ სამხედრო სამსახურად) და თავდაცვის ძალების რეზერვი (დაყოფილი აქტიურ და სამობილიზაციო რეზერვებად).

● ცვლილება შეეცდება, რომ რეზერვი დაკომპლექტდეს პირებისგან, რომელთაც სამხედრო სამსახური გავლილი ექნებათ. რეზერვში ჩაირიცხებიან 18-დან 60 წლამდე პირები. 18 წლის შესრულებასთან ერთად, პირი ჩარიცხული იქნება მოუმზადებელ სამობილიზაციო რეზერვში

● ამასთან, სიახლის მიხედვით, პირს, რომელსაც შეუსრულდება 18 წელი, ჩაირიცხება მოუმზადებელ სამობილიზაციო რეზერვში. მოუმზადებელ სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხული პირი, თუ კანონმდებლობით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული, 27 წლის ასაკის მიღწევამდე არ იხსნება წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის აღრიცხვიდან და კანონმდებლობით დადგენილი წესით, ექვემდებარება წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევას.

● გაწვევის სისტემასთან დაკავშირებით, კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ცვლილება გადავადების შესაძლებლობის გაძვირებაა. თუ, ახლანდელი კანონმდებლობით, 18-დან 25 წლამდე (გაწვევა 27 წლამდეა, თუმცა 25-ს გადაცილებულებს ფასიანი გადავადება არ შეეძლოთ) მოქალაქეებს სავალდებულო სამხედრო სამსახურის 18 თვით გადასავადებლად 2 000 ლარის გადახდა შეუძლიათ, რისი უფლებაც ორჯერ ჰქონდათ, ახალი კოდექსის მიღების შემდეგ მათ 10 000 ლარის გადახდა მოუწევთ, შესაძლებლობა კი მხოლოდ ერთხელ ექნებათ.

● ახალი თავდაცვის კოდექსი ცდილობს წვევამდელებსა და სამხედრო მოსამსახურეებს უკეთესი პირობები და სარგებლები შესთავაზოს, პარალელურად კი ერთ-ერთ მიზნად სამართლებრივი ხვრელების გაქრობას ისახავს.

● აღმოიფხვრება საკანონმდებლო ხარვეზი და გამოირიცხება არაკეთილსინდისიერი ფიქტიური “რელიგიური ორგანიზაციების” შესაძლებლობა დაეხმარონ ცალკეულ პირებს თავი აარიდონ გაწვევას – საუბარია პარტია “გირჩის” მიერ შექმნილ ბიბლიურ თავისუფლებაზე, რომლის სასულიერო პირის სერტიფიკატის დახმარებითაც ზოგიერთი ახალგაზრდა სავალდებულო სამხედრო სამსახურს თავს არიდებდა.

● სამხედრო გაწვევა – სამშობლოს დასაცავად თუ უფასო ყარაულებად?
● კომენტარი: სამშობლო წმინდა სიტყვაა, მაგრამ მისი ჯარი – არა. ქართული პატრიოტიზმის თავისებურებები
● ახალქალაქი: ცხოვრება რუსული ბაზის შემდეგ

აღსანიშნავია, რომ 7-8 მარტს უცხოური გავლენის აგენტის კანონპროექტთან დაკავშირებული საპროტესტო აქციების შემდეგ, როდესაც მთავრობამ კანონის მიღება გადაიფიქრა, გადაიფიქრეს თავდაცვის კოდექსით გათვალისწინებული ერთ-ერთი აჟიოტაჟის გამომწვევი ცვლილებაც, რომლის მიხედვითაც სტუდენტის სტატუსი პირს სავალდებულო სამხედრო სამსახურის გადავადებაში აღარ დაეხმარებოდა და მათ შემთხვევითი პრინციპით გაიწვევდნენ.

ამის ნაცვლად, 23 წლამდე სტუდენტებს შეეძლებათ ნებაყოფლობით გაიარონ წვევამდელთა სამხედრო სამსახური ისე, რომ ვადა 4 წელზე, არდადეგებზე გადაანაწილონ, ან აკადემიური წელი აიღონ.

ახალი კოდექსით გათვალისწინებული ცვლილებები ცდილობს წვევამდელებსა და ჯარისკაცებს დამატებითი სარგებელი მიანიჭოს, რაც იმაზეა გათვლილი, რომ გადავადების ან არიდების სურვილი ნაკლებად არსებობდეს. მაგრამ ექსპერტები კითხულობენ: რამდენად საკმარისად იქნება გათვალისწინებული კეთილდღეობა იმისთვის, რომ მოქალაქეებს მოტივაცია გაეზარდოთ.

როგორც კანონპროექტის განმარტებით ბარათში წერია, სამხედრო მოსამსახურე სამინისტროსათვის სახელმწიფო ბიუჯეტიდან გამოყოფილი ასიგნებების ფარგლებში ისარგებლებს რკინიგზითა და მუნიციპალური ტრანსპორტით უფასო მგზავრობის უფლებით, ასევე სამხედრო მოსამსახურე გადაიხდის ელექტროენერგიის, ბუნებრივი გაზის, სასმელი წყლისა და დასუფთავების მომსახურების საფასურის 50%-ს, ხოლო დანარჩენი 50% ანაზღაურდება სახელმწიფო ბიუჯეტიდან, კერძოდ თავდაცვის სამინისტროსთვის გამოყოფილი ყოველწლიური ბიუჯეტიდან.

იგეგმება წვევამდელთათვის ანაზღაურების გაზრდაც, ასევე, ახალი კოდექსით, გაწვეულ პირებს სამუშაო ადგილი, დაწესებულების სამართლებრივი ფორმის მიუხედავად, შეუნარჩუნდებათ.

იცვლება სამხედრო მოსამსახურის დაჭრის ან დაღუპვის შემთხვევაში გაწეული ანაზღაურებაც. ამჟამინდელი კანონით, დაჭრა-დასახიჩრების შემთხვევაში სამხედრო მოსამსახურე 7 000 ლარს იღებს, ახალი კანონით კი 20 000-მდე გაიზრდება. დაღუპვის შემთხვევაში საკომპენსაციო თანხა ახლა 15 000 ლარია, ინიციირებული კოდექსით კი 30 000-მდე გაიზრდება.

უცვლელი რჩება საომარი მდგომარეობის დროს დაღუპვის ან მიღებული ჯანმრთელობის დაზიანების გამო გარდაცვალების შემთხვევაში 2013 წელს დაწესებული 100 000-ლარიანი ერთჯერადი დახმარება.