"სომხეთისთვის ახალ ფანჯარა იხსნება" - მოსაზრება სომხეთის სამხედრო ინდუსტრიაზე

ექსპერტი სამხედრო ინდუსტრიის განვითარებაში სომხეთში

“სომხეთისთვის ახალი ფანჯარა იხსნება. ჩვენ უკვე მივაღწიეთ თავისუფალი ბაზრის კონცეფციის დონეს, რომელსაც, ობიექტური მიზეზების გამო, არ ვართ მიჩვეულები. შედეგად, ერთდროულად ბევრ შეცდომას ვუშვებთ და სწორ გადაწყვეტილებებს ვიღებთ“, – ამბობს სამხედრო ექსპერტი ლეონიდ ნერსისიანი სხვადასხვა ქვეყნებთან სამხედრო თანამშრომლობასთან დაკავშირებით.

მისი აზრით, როგორც სახელმწიფო, ასევე კერძო სამხედრო ინდუსტრიის კომპანიებმა უნდა ისწავლონ ახალი ფორმატით მუშაობა. ამავდროულად, ისინი უნდა მოერგონ სხვადასხვა ქვეყანაში მიღებულ მიდგომებს:

“ინდოეთი ერთია, აშშ მეორე, საფრანგეთი მესამე, ირანი, ჩინეთი, იაპონია ან იტალია მეოთხე. თითოეულ ქვეყანას აქვს თავისი მახასიათებლები“.

ნერსისიანი დადებითად აფასებს სომხურ-ინდურ თანამშრომლობას სამხედრო ინდუსტრიაში და ელის, რომ სომხეთი სხვა ქვეყნებთანაც დაამყარებს მსგავს პროდუქტიულ კავშირებს.

კომენტარი

სამხედრო ექსპერტი ლეონიდ ნერსისიანი აღნიშნავს, რომ სომხური მედია და საზოგადოება ძირითადად ინდოეთიდან იარაღის შესყიდვებზე საუბრობს. ის ამას იმით ხსნის, რომ მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობა, როგორც წესი, მცირე ინფორმაციას ავრცელებს შესყიდვების შესახებ, ინდური მედია აქტიურად საუბრობს ამაზე. მისი აზრით, ეს მარკეტინგული ხრიკია:

“ინდური კომპანიებისთვის ამ გარიგებების საიდუმლოდ შენახვა მომგებიანი არ არის. მათ სჭირდებათ საზოგადოებასთან ურთიერთობა სხვა მყიდველების მოსაზიდად. მათ სურთ სხვა მყიდველების მოზიდვა იმით, რომ აცხადებენ, რომ კონფლიქტში მყოფმა ან რისკის ქვეშ მყოფმა ქვეყანამ ეს იარაღი ინდოეთისგან შეიძინა“.

მისი თქმით, დამთხვევა არ არის ის, რომ ინდოეთის თავდაცვის მდივანი ამიტ სატიჯა რამდენიმე დღის წინ ერევანს ეწვია. მიუხედავად იმისა, რომ ერევანმა ვიზიტის დეტალები არ გაახმაურა, ნერსისიანი მიიჩნევს, რომ განიხილეს სომხურ და ინდურ კომპანიებს შორის ერთობლივი მუშაობა. მისი თქმით, სატიჯა კონკრეტულად ინდოეთის სამხედრო ინდუსტრიაზეა ორიენტირებული.

სამხედრო ექსპერტი მიიჩნევს, რომ ინდოეთთან სამხედრო ინდუსტრიაში თანამშრომლობა სომხეთისთვის სწორი გადაწყვეტილებაა, რადგან ეს საშუალებას მისცემს:

• შეინარჩუნოს მეტი სახსრები ქვეყანაში,
• განავითარის ადგილობრივი წარმოება და კომპანიები,
• დაამყარეთ მჭიდრო კავშირები მსხვილ ინდურ კომპანიებთან და დაიწყოს მათთან მუშაობა უცხოურ ბაზრებზე.

ის მიესალმება მსგავს თანამშრომლობას სხვა ქვეყნებთან, მაგალითად, საფრანგეთთან.

“წარმოიდგინეთ 100 მილიონი დოლარის ღირებულების იარაღის მიწოდების კონტრაქტი. თუ დღეს ეს 100 მილიონი დოლარი რომელიმე ქვეყანას გადაეცემა, ჩვენ უნდა გვაინტერესებდეს, რომ ამ 100 მილიონი დოლარის მინიმუმ 20% სომხეთში დარჩეს. მაგალითად, ამ სამუშაოს ნაწილი შეიძლება სომხურმა კომპანიამ შეასრულოს, და ეს 20 მილიონი დოლარი ხელფასებზე, გადასახადებსა და ამ კომპანიაში ინვესტიციებს მოხმარდება“, – განმარტა მან.

ნერსისიანი ხაზს უსვამს, რომ სომხური სამხედრო-სამრეწველო კომპანიები ახლა იწყებენ დამკვიდრებას, მაგრამ მათ განვითარების უამრავი შესაძლებლობა აქვთ:

“მათ კიდევ 3-5 წელი სჭირდებათ, რომ უფრო მომწიფდნენ და, მაგალითად, არასომხურ, უცხოურ ბაზარზე იმოქმედონ“.

ის მიიჩნევს, რომ ახალ ბაზრებზე შესვლა სომხეთის სამხედრო ინდუსტრიის განვითარების სტრატეგიულ მიმართულებად უნდა იქცეს, თუნდაც ეს დროსა და ინვესტიციებს მოითხოვდეს:

“ამ შემთხვევაში, რამდენიმე წელიწადში სომხეთში რამდენიმე ძლიერი კომპანია გაჩნდება. ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ისინი ისეთივე ძლიერები იყვნენ, როგორც გერმანული Rheinmetall. მაგრამ ყოველ შემთხვევაში, ისინი დიდ ბელგიურ კომპანიებს არ ჩამოუვარდებიან“.

სამხედრო ექსპერტი განმარტავს, რომ სახელმწიფოს მხარდაჭერის გარეშე სამხედრო ინდუსტრია ვერ განვითარდება – და არა მხოლოდ სომხეთში. ის დარწმუნებულია, რომ არავინ იყიდის სომხურ იარაღს, თუ ის სომხეთში არ გამოიცდება და შეიარაღებული ძალების არსენალის ნაწილი არ გახდება.

მისი შეფასებით, ამ მიზნების მიღწევას მინიმუმ 10 წელი დასჭირდება. ამისათვის სახელმწიფომ ამ სექტორში ინვესტიცია უნდა ჩადოს და ადგილობრივი კომპანიებისგან მეტი პროდუქტი შეიძინოს. მომავალში კი სხვა ქვეყნებიც შეიძლება გახდნენ მომხმარებლები.

ლეონიდ ნერსისიანი მიიჩნევს, რომ არმიისა და სამხედრო ინდუსტრიის პარალელურად განვითარება უმნიშვნელოვანესია.

“ახლა თითქმის ყველა არმიისთვის კრიტიკული პერიოდია. გარკვეული გაგებით, ისინი სამხედრო ინდუსტრიას ჩამორჩებიან, მათ შორის მიდგომებში. სხვადასხვა ქვეყანა მიჩვეულია იარაღის, ჭურვების და მსგავსი ნივთების წარმოებას, მაგრამ ისინი არ არიან მიჩვეულები ისეთ გარემოში მუშაობას, სადაც ტექნოლოგიები შეიძლება ყოველ ორ თვეში შეიცვალოს.

ამ ტიპის პროდუქტები უნდა განვითარდეს, მაგალითად, ყოველ ორ-სამ კვირაში ახალი ფუნქციური ელემენტის დამატებით. ასეთი პროდუქტებისთვის რამდენიმეწლიანი შესყიდვის ციკლი არაპრაქტიკულია. ჩვენ გვაქვს მოქნილობა, დავგეგმოთ 5-7 წელი, როდესაც საქმე ეხება ქვემეხს ან ტანკს, მაგრამ არა დრონების ან პროგრამული უზრუნველყოფის შემთხვევაში – ყველაფერი კვირებსა და თვეებში იცვლება“.