პუტინი, ალიევი და ფაშინიანი ინფრასტრუქტურული პროექტების განვითარებაზე შეთანხმდნენ
11 იანვარს, მოსკოვში, რუსეთის პრეზიდენტის ინიციატივით გამართული აზერბაიჯანისა და სომხეთის ლიდერების შეხვედრის ძირითადი შედეგები – ერთობლივი სამუშაო ჯგუფის შექმნა, რომელმაც უახლოეს მომავალში უნდა წარმოადგინოს მთიანი ყარაბაღის განვითარების გეგმა.
პრიორიტეტად დასახელდა გამჭოლი სარკინიგზო და საავტომობილო კავშირი სომხეთისა და აზერბაიჯანის ტერიტორიების გავლით.
სამუშაო ჯგუფს სამი ქვეყნის ვიცე-პრემიერები უხელმძღვანელებენ და მისი პირველი შეხვედრა 30 იანვარს უნდა გაიმართოს.
ამის შესახებ საუბარია სამი ქვეყნის ლიდერების ერთობლივ განცხადებაში. ასევე, რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმირ პუტინმა, აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა ილჰამ ალიევმა და სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა მედიისთვის განცხადებები გააკეთეს. რუსულ ენაზე გამოსვლის ვიდეო იხილეთ ამ სტატიის ბოლოს.
ილჰამ ალიევმა სრულად დადებითად შეაფასა შეხვედრის შედეგები. მაგრამ ნიკოლ ფაშინიანმა განაცხადა, რომ რჩება ბევრი დაურეგულირებელი საკითხი. მათგან ყველაზე მნიშვნელოვნად მან მთიანი ყარაბაღის სტატუსის და სამხედრო ტყვეების გათავისუფლებისა და სამშობლოში დაბრუნების საკითხები დაასახელა. სომხურმა საზოგადოებამ ის მოსკოვში გასამართ შეხვედრაზე პროტესტითა და სასტიკი უკმაყოფილებით გააცილა.
- სომხეთი და აზერბაიჯანი: „ახალი-ძველი საზღვარი“
- რა მიიღეს აზერბაიჯანმა და სომხეთმა ზავის შესახებ შეთანხმების შემდეგ
ერთობლივი განცხადების ტექსტი
მოლაპარაკებები დახურულ კარს მიღმა 3 საათი და 45 წუთი გაგრძელდა. ეს ყარაბაღის მეორე ომის (2020 წლის 27 სექტემბერი – 10 ნოემბერი) შემდეგ, აზერბაიჯანისა და სომხეთის ლიდერების პირველი პირისპირ შეხვედრა იყო.
სამი ქვეყნის ლიდერების ერთობლივი განცხადების ტექსტი:
„სამუშაო ჯგუფი 2021 წლის 30 იანვრამდე გამართავს პირველ სხდომას, რომლის შედეგების მიხედვითაც შეადგენს სამუშაოს ძირითადი მიმართულებების ჩამონათვალს, განცხადების მე-9 პუნქტის რეალიზაციიდან გამომდინარე, რომელმაც პრიორიტეტებად განსაზღვრა სარკინიგზო და საავტომობილო მიმოსვლა, აგრეთვე განსაზღვრავს სხვა მიმართულებებს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის, სომხეთის რესპუბლიკისა და რუსეთის ფედერაციის შეთანხმებით.
საქმიანობის ძირითადი მიმართულებების რეალიზაციის მიზნით, სამუშაო ჯგუფის თანათავმჯდომარეები დაამტკიცებენ ამ მიმართულებებით მომუშავე საექსპერტო ქვეჯგუფების შემადგენლობას მხარეების კომპეტენტური ორგანოების თანამდებობის პირებიდან და ორგანიზაციებიდან. საექსპერტო ქვეჯგუფები სამუშაო ჯგუფის სხდომის შემდეგ ერთი თვის ვადაში წარადგენენ პროექტების ნუსხას, მათი რეალიზებისა და მხარეების მიერ უმაღლეს დონეზე დამტკიცებისთვის აუცილებელი რესურსებისა და ღონისძიებების დასაბუთებით.
სამუშაო ჯგუფი 2021 წლის 1 მარტამდე მხარეების მიერ უმაღლეს დონეზე დასამტკიცებლად წარადგენს იმ ღონისძიებების ჩამონათვალსა და რეალიზების გრაფიკს, რომლებიც გულისხმობს აღდგენასა და აშენებას სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის ახალი ობიექტებისა, რომლებიც აუცილებელია აზერბაიჯანის რესპუბლიკისა და სომხეთის რესპუბლიკის გავლით საერთაშორისო გადაზიდვების ორგანიზების, შესრულებისა და უსაფრთხოების უზრუნველყოფისთვის, ისევე როგორც გადაზიდვებისა, რომლებიც ხორციელდება აზერბაიჯანის რესპუბლიკისა და სომხეთის რესპუბლიკის მიერ, რომელთა შესასრულებლად საჭიროა აზერბაიჯანის რესპუბლიკისა და სომხეთის რესპუბლიკის ტერიტორიების გადაკვეთა“.
პუტინი ყარაბაღში რუსი მშვიდობისმყოფელებით კმაყოფილია და სამხრეთ კავკასიის განვითარების ახალ პერსპექტივებზე საუბრობს
პუტინმა თქვა, რომ რეგიონში, საერთო ჯამში, სრულდება 2020 წლის 10 ნოემბერს ხელმოწერილი სამმხრივი განცხადების პირობები, რომელმაც მთიან ყარაბაღსა და მიმდებარე რაიონებში საბრძოლო მოქმედებები შეაჩერა.
„არ შეინიშნება არანაირი სერიოზული ინციდენტები. რუსი სამშვიდობო დანაყოფები სრულად ასრულებენ საკუთარ ვალდებულებებს ორივე მხარის წინაშე. მთიან ყარაბაღში დაბრუნდა უკვე 48 ათასზე მეტი იძულებით გადაადგილებული პირი და დევნილი. მიდის მუშაობა ინფრასტრუქტურის მოსაწესრიგებლად“, – განაცხადა ვლადიმირ პუტინმა.
გამართულ შეხვედრას მან „ძალიან მნიშვნელოვანი და სასარგებლო უწოდა“. „სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურისა და ეკონომიკის განვითარება წაადგება როგორც სომეხ, ისე აზერბაიჯანელ ხალხს და მთლიანად რეგიონს, შესაბამისად, რუსეთის ფედერაციის ინტერესებსაც“, – აღნიშნა პუტინმა.
ალიევი: „10 ნოემბრის შეთანხმების პუნქტების ძირითადი ნაწილი შესრულებულია, ღია სატრანსპორტო კომუნიკაცია რეგიონში უსაფრთხოებას გაამყარებს“
„დღევანდელი შეხვედრა იმაზე მეტყველებს, რომ ჩვენ შედეგზე ვართ ორიენტირებულები. 2020 წლის 10 ნოემბრის განცხადების პუნქტების ძირითადი ნაწილი შესრულებულია. ერთ-ერთი მათგანი იყო სატრანსპორტო კავშირის გახსნა. ამან შეიძლება დიდი დინამიკა მისცეს რეგიონის განვითარებას.
ასევე, სატრანსპორტო კომუნიკაციის გახსნა გაამყარებს უსაფრთხოებას რეგიონში, რადგან ეს პასუხობს აზერბაიჯანელი, სომეხი, რუსი ხალხებისა და ჩვენი მეზობლების ინტერესებს“, – განაცხადა აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა, ილჰამ ალიევმა.
მან თქვა, რომ რუსული სამშვიდობო მისია ეფექტიანად ასრულებს თავის სამუშაოს და „ორი თვის განმავლობაში, მცირეოდენი ინციდენტების გამოკლებით, არ ყოფილა შეშფოთების სერიოზული საფუძველი“.
ფაშინიანი: „მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტი ამ დრომდე არ დარეგულირებულა“
მოლაპარაკებების შემდეგ გამართულ ერთობლივ ბრიფინგზე, სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა მადლობა გადაუხადა რუსეთის პრეზიდენტს იმ ძალისხმევისთვის, რომელიც მან „რეგიონში სტაბილურობისა და უსაფრთხოების აღდგენისთვის გაიღო“.
თუმცა, შემდეგ, ნიკოლ ფაშინიანმა განაცხადა, რომ მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტი „ამ დრომდე არ დარეგულირებულა“.
„მოხერხდა ცეცხლის შეწყვეტის რეჟიმის უზრუნველყოფა, მაგრამ კიდევ რჩება ძალიან ბევრი საკითხი, რომელიც უნდა გადაიჭრას. ერთ-ერთი ასეთი საკითხია – მთიანი ყარაბაღის სტატუსი. სომხეთი მზად არის გააგრძელოს მოლაპარაკებები ეუთოს მინსკის ჯგუფის ფარგლებში“, – აღნიშნა ფაშინიანმა.
სომხეთისთვის ყველაზე მნიშვნელოვან საკითხად მან სამხედრო ტყვეების გაცვლა დაასახელა.
„ეს გათვალისწინებული იყო 10 ნოემბრის განცხადების მე-8 პუნქტით, მაგრამ, სამწუხაროდ, ის სრულად არ სრულდება.
ეს ყველაზე მგრძნობიარე და მტკივნეული საკითხია და ჩვენ შევთანხმდით, რომ გავაგრძელებთ ამ მიმართულებით მუშაობას. იმედი მაქვს, რომ უმოკლეს დროში მოვახერხებთ კონკრეტულ გადაწყვეტილებამდე მისვლას“.
მიღწეულ შეთანხმებას ერთობლივი სამუშაო ჯგუფის შექმნასა და სატრანსპორტო კომუნიკაციების გახსნაზე, ფაშინიანმა „ძალიან მნიშვნელოვანი“ უწოდა.
„შეთანხმების რეალიზაციამ შეიძლება შეცვალოს ჩვენი რეგიონის ეკონომიკური იმიჯი. ეკონომიკურმა ინოვაციებმა შეიძლება კიდევ უფრო საიმედო უსაფრთხოების გარანტიები შექმნას. და ჩვენ მზად ვართ, კონსტრუქციულად ვიმუშაოთ ამ მიმართულებით“, – თქვა ფაშინიანმა.
ოპოზიცია იმუქრება, რომ პრემიერს უკან სომხეთში არ შეუშვებს – როგორ „გააცილეს“ ფაშინიანი მოსკოვში შეხვედრაზე
11 იანვარს, დილით ადრე, როდესაც პრემიერ-მინისტრი ჯერ კიდევ არ იყო მოსკოვში გაფრენილი, ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლებმა ერევნის საერთაშორისო აეროპორტისკენ მიმავალი გზა გადაკეტეს.
ამ გზით, ოპოზიციას სურდა ხელი შეეშალა ნიკოლ ფაშინიანის მოსკოვში გაფრენისთვის. საბოლოოდ, აეროპორტის გზაზე გადაისროლეს პოლიციის დამატებითი ძალები.
აქციის მონაწილეები ყვიროდნენ ლოზუნგებს – „ნიკოლ მოღალატე“, „ნიკოლ, წადი“. გაერთიანებული ოპოზიციური პარტიები, რომლებიც ომის დასრულებიდან მოყოლებული პრემიერის გადადგომას ითხოვენ, ისევ იმეორებდნენ, რომ ფაშინიანი არ წარმოადგენს სომხეთსა და მთიან ყარაბაღს და მას არ აქვს გადაწყვეტილებების მისაღებად საჭირო მანდატი.
აქციის ერთ-ერთმა მონაწილემ პრემიერი „გააფრთხილა“: თუკი ის მოსკოვში, ქვეყნისთვის რაიმე არასახარბიელო დოკუმენტს მოაწერს ხელს, „სომხეთის საჰაერო სივრცე მისთვის სამუდამოდ ჩაიკეტება“.
ზუსტად როგორ აპირებს ოპოზიცია საჰაერო სივრცის დაკეტვას და პრემიერის სომხეთში დაბრუნების არდაშვებას, არავის უთქვამს.
პროტესტი რუსეთში სომხეთის საელჩოსთან, ფოტო
რუსეთში, სომხეთის საელჩოს წინ, ჯერ კიდევ სამმხრივი მოლაპარაკებების დაწყებამდე შეიკრიბა რამდენიმე ადამიანი. ათზე მეტი პოლიციელი გარს შემოერტყა საელჩოს.
აქციის მონაწილეებმა ადგილზე დიდი პლაკატები მიიტანეს, წარწერით – „ხალხი – ეს ჩვენ ვართ. და ჩვენ შენი წინააღმდეგნი ვართ“, „თურქი ნიკოლი“, „Stop ნიკოლ“.
შემდეგ, სომხეთის საელჩოს დაცვის მოთხოვნით, პროტესტის მონაწილეებმა მოაშორეს პლაკატი, რომელზეც ეწერა „თურქი ნიკოლი“.
საელჩოსთან შეკრებილი სომხები გამოდიოდნენ მოსკოვში ნიკოლ ფაშინიანის ვიზიტისა და მის მიერ სომეხი ხალხის სახელით რაიმე დოკუმენტზე ხელმოწერის წინააღმდეგ.
აქციის მონაწილეები პრემიერისგან მოითხოვდნენ, მოუსმინოს ხალხის, სომხეთის პრეზიდენტის, საპარლამენტო და არასაპარლამენტო პარტიების, ინტელიგენციის ბევრი წარმომადგენლის მოწოდებებს და წავიდეს თანამდებობიდან. ამის შესახებ საუბარია პეტიციაში, რომელსაც მათ პირდაპირ საელჩოს წინ მოაწერეს ხელი.
„ჩვენ მიგვაჩნია, რომ კეთილსინდისიერი მხედართმთავარი, ქვეყნის ხელმძღვანელი, რომელმაც ომი წააგო, პატრიოტი რომ ყოფილიყო და სომეხ ხალხზე ეფიქრა, თავად დატოვებდა საკუთარი ნებით თანამდებობას“, – განაცხადა სრულიად რუსეთის საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „რუსეთის სომეხთა კავშირის“ ვიცე-პრეზიდენტმა, ლევონ მანუკიანმა.
