შვიდმა ქვეყანამ რუსეთს აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის აღიარებაზე უარის თქმისკენ მოუწოდა
შვიდმა დასავლურმა ქვეყანამ მოაწერა ხელი რუსეთის მისამართით ერთობლივ განცხადებას მოწოდებით, უარი თქვას აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის აღიარებაზე და დაუყოვნებლივ გაიყვანოს იქიდან ჯარები. საფრანგეთმა, აშშ-მ, დიდმა ბრიტანეთმა, ნორვეგიამ, ირლანდიამ, ესტონეთმა და ალბანეთმა რუსეთს მიმართეს მოწოდებით, უკან წაიღოს სამხრეთ ოსეთისა და აფხაზეთის აღიარება.
მათ აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის ტერიტორიებზე რუსული სამხედრო კონტინგენტის ყოფნა გააპროტესტეს და განცხადება გააკეთეს მოსკოვსა და თბილისს შორის კონფლიქტის მშვიდობიანი გზით დარეგულირების აუცილებლობაზე. როგორც 4 აგვისტოს, ნიუ-იორკში, გაეროში საფრანგეთის მუდმივი წარმომადგენლობის ვებგვერდზე გამოქვეყნებული განცხადებიდან ჩანს, ერთობლივი მოწოდება 2008 წლის მოვლენების წლისთავს მიეძღვნა.
„ჩვენ კვლავ მოვუწოდებთ რუსეთის ფედერაციას […] დაუყოვნებლივ გაიყვანოს თავისი შეიარაღებული ძალები და უკან წაიღოს აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის დამოუკიდებლობის აღიარება, რომელიც საქართველოს ტერიტორიას წარმოადგენს“, – ციტირებს განცხადებას „კავკაზსკი უზელი“.
განცხადების ავტორთა აზრით, „რუსეთის ქმედებები აშკარად არღვევს საერთაშორისო სამართლის ნორმებს“.
„ჩვენ ვახსენებთ ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს დიდი პალატის 2021 წლის 21 იანვრის გადაწყვეტილებას, რომელშიც ითქვა, რომ ახორციელებს რა ეფექტიან კონტროლს […] აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთზე, რუსეთს ეკისრება პასუხისმგებლობა ადამიანის უფლებათა სერიოზულ დარღვევებზე, მშვიდობიანი მოსახლეობის მკვლელობის, სამხედრო ტყვეების წამების, არაადამიანური მოპყრობისა და დამამცირებელი მოპყრობის ფაქტებზე, ქართველების საკუთარ სახლებში დაბრუნებაში ხელის შეშლასა და ადამიანის უფლებათა დარღვევების ფაქტების გამოუძიებლობაზე“, – ნათქვამია დოკუმენტში.
ასევე, განცხადების ავტორებმა შეშფოთება გამოხატეს იმასთან დაკავშირებით, რომ „ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში, ადამიანის უფლებათა მონიტორინგის არცერთ საერთაშორისო მექანიზმს არ მისცემია შეუზღუდავი წვდომის საშუალება აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის რეგიონებზე“.
ქართულ-ოსური კონფლიქტი მოკლედ
საქმე – „საქართველო რუსეთის წინააღმდეგ“ დაკავშირებულია 2008 წლის აგვისტოში, სამხრეთ ოსეთში მომხდარ ომთან, რომელშიც საქართველო და რუსეთი მონაწილეობდნენ. ამ მოვლენებმა მიიღო სახელწოდება „აგვისტოს ან ხუთდღიანი ომი“. ქართული მხრიდან დაიღუპა 412 სამხედრო მოსამსახურე და სამოქალაქო პირი, ოსური მხრიდან – 365 მებრძოლი და სამოქალაქო პირი. ოფიციალური რუსული მონაცემების თანახმად, ასევე დაიღუპა 67 რუსი სამხედრო. სამხრეთ ოსეთის ტერიტორიაზე მდებარე ქართული სოფლების 20 ათასამდე მცხოვრები იძულებით გადაადგილებულ პირად იქცა.
აგვისტოს 2008 წლის ომი ევროპაში პირველი ომი იყო 21-ე საუკუნეში.
სამხრეთი ოსეთი საბჭოთა კავშირის პერიოდში ავტონომიური ოლქი იყო საქართველოს შემადგენლობაში. ქართულ-სამხრეთოსური კონფლიქტის თანამედროვე ისტორია დაკავშირებულია საბჭოთა კავშირის დაშლის პერიოდთან, 1989-იანი წლების ბოლოსთან. სამხრეთ ოსეთს დამოუკიდებლობა სურდა, საქართველომ კი საპასუხოდ საერთოდ გაუუქმა ავტონომიური ოლქის სტატუსი და ის შიდა ქართლის რეგიონს შეუერთა.
პირველი შეიარაღებული დაპირისპირებები და პირველი მსხვერპლი დაფიქსირდა 1989 წლის ნოემბერ-დეკემბერში. აქტიური საბრძოლო მოქმედებები 1991-1992 წლებში მიმდინარეობდა და 1992 წელს, დაგომისის შეთანხმებით დასრულდა, რომელმაც მხარეებს ცეცხლის შეწყვეტა და დაპირისპირების ზონიდან შეიარაღებული ფორმირებების გაყვანა დაავალდებულა. მაშინ რუსეთის ფედერაციამაც პირობა დადო, რომ სამხრეთ ოსეთის ტერიტორიიდან საკუთარ სამხედრო ნაწილებს გაიყვანდა.
კონფლიქტის შეიარაღებული ფაზის დროს, სხვადასხვა მონაცემით, ყველა მხრიდან დაიღუპა 10 ათასამდე ადამიანი, 100 ათასამდე პირი კი დევნილად და იძულებით გადაადგილებულად იქცა.
სამშვიდობო შეთანხმების შესრულებაზე კონტროლი ევალებოდა შერეულ საკონტროლო კომისიასა და მშვიდობის დამცველ სამმხრივ შერეულ ძალებს – ქართულს, სამხრეთოსურსა და რუსულ ბატალიონებს რუსული სამხედრო პირის მეთაურობით.
2008 წლის აგვისტომდე, კონფლიქტი „გაყინულად“ მიიჩნეოდა. 2008 წლის აგვისტოში, სამხრეთ ოსეთში, საქართველოსა და რუსეთს შორის მომხდარი ხუთდღიანი ომის შემდეგ მოსკოვმა სამხრეთი ოსეთი დამოუკიდებელ სახელმწიფოდ აღიარა. თბილისსა და მოსკოვს შორის დიპლომატიური ურთიერთობები გაწყდა.
სამხრეთი ოსეთი საკუთარ ცხოვრებას წარმართავს, როგორც დამოუკიდებელი რესპუბლიკა, თუმცა, რომელიც აღიარებულია მხოლოდ რუსეთისა და „მესამე სამყაროს“ რამდენიმე ქვეყნის მიერ. საერთაშორისო საზოგადოებაში უმრავლესობა მას საქართველოს სეპარატისტულ რეგიონად მიიჩნევს.
