შემოწმებულია: ტერორისტები არ არიან. რეპორტაჟი პანკისის ხეობიდან

რეპორტაჟი პანკისის ხეობიდან

Novaya Gazeta-Europe-ის კორესპონდენტების ფარიზა დუდაროვასა და ვლად დოკშინის რეპორტაჟი პანკისის ხეობიდან იმის შესახებ, როგორ ცდილობენ ქართველი ჩეჩნები პანკისის რეპუტაციის აღდგენას და როგორ აშენებენ ხეობაში ტურისტულ სამოთხეს.

_______________________________________

„ჟურნალისტები ადგილობრივების მეგობრები არ არიან. ათი წელია, რაც აქ ვმუშაობ, მედიის წარმომადგენლები მოდიან და წერენ სტატიებს იმის შესახებ, თუ რამდენად საშიშია აქ. მაგრამ, როგორც ტურისტი, ბევრ ქვეყანაში ვყოფილვარ და არსად არ ვგრძნობ თავს ისე უსაფრთხოდ, როგორც აქ. ქალები აქ ტურიზმის განვითარებას ცდილობენ, მაგრამ ჟურნალისტები ხელს უშლიან. იმედი მაქვს, ერთმანეთს გავუგებთ.”

ბრიტანელი გურჯიტ სინგჰი – ფართო შარვალი, თმა დაფარული ფერადი ტურბანით – ზის მაგიდის თავთან, იდაყვები თავდაჯერებულად უდევს მაგიდაზე და ნიკაპით ეყრდნობა მუშტებს. ის ჩერდება და თავისი ყურადღებიანი, შავი თვალებით გვიყურებს, ოდნავ დახრილი თავით.

ჩვენი ვიზიტი პანკისში – საქართველოს ერთ-ერთ ყველაზე დამაინტრიგებელ რეგიონში, რომელმაც, მიუხედავად მისი მძიმე ისტორიული კვალისა და მიუხედავად პატრიარქალური დამოკიდებულებისა – ამ ოდნავ ამაღელვებელი ტონით დაიწყო.

პანკისის ხეობაში უკვე რამდენიმე საუკუნეა ცხოვრობენ ქისტები – XVIII-XIX საუკუნეების ჩამოსახლებული ჩეჩნების შთამომავლები. 1990-იან და 2000-იანი წლების დასაწყისში აქ თავშესაფარი იპოვა 6 ათასზე მეტმა ჩეჩენმა ლტოლვილმა, რომლებიც იძულებულნი გახდნენ დაეტოვებინათ სახლები ჩეჩნეთის ორი ომის დროს. მას შემდეგ პანკისის საზოგადოებრივი იმიჯი განუყოფლად იყო დაკავშირებული ტერორიზმთან: იჩქერებმა აქ შეაფარეს თავი – მაგალითად, საველე მეთაურის, რუსლან გელაევის რაზმებმა. ამასთან დაკავშირებით, 2002 წელს რუსეთმა ხეობაზე რამდენიმე საჰაერო დარტყმა განახორციელა.

---

• პანკისში მშვიდობა აღარ არის
• სტრასბურგის სასამართლომ მაჩალიკაშვილის საქმეზე მთავრობას 25 000 ევროს გადახდა დააკისრა

---

ჩეჩნეთის ომი დასრულდა, მაგრამ პანკისში მშვიდობა მაინც არ დადგა. 2015 წელს რამდენიმე ათეული ახალგაზრდა წავიდა ჩეჩნეთიდან სირიაში საბრძოლველად; პანკისიდანაა ისლამური სახელმწიფოს ერთ-ერთი ოდიოზური ემირი აბუ უმარ ალ-შიშანიც, იგივე თარხან ბათირაშვილი. ამის გამო, ტერორიზმის კერის რეპუტაციამ მტკიცედ დაიმკვიდრა პანკისში სახელი და ეს რეპუტაცია დღემდე რჩება – მიუხედავად იმისა, რომ რამდენიმე წელია ხეობიდან ხალხი თითქმის აღარ ხვდებოდა ტერორისტულ ორგანიზაცია ISIS-თან დაკავშირებულ ისტორიებში. ახლა ადგილობრივი მცხოვრებლები „კრიმინალური პანკისის ხეობის“ იმიჯის გამოსწორებას და ტურიზმის განვითარებას ცდილობენ, რაც რეგიონისთვის, სადაც სრული უმუშევრობაა, ერთგვარი ხსნა იქნება.

პანკისის ხეობა ესაზღვრება დაღესტანსა და ჩეჩნეთს, რუსეთამდე აქედან მხოლოდ 60 კმ-ია – ქვეყანებს მთიანი ქედი ჰყოფს. აქ ჩამოედინება მდინარე ალაზანი. იქ ზემო წელში რამდენიმე დასახლებაა, სადაც ქისტები ცხოვრობენ. თანამედროვე ქისტების წინაპრები ხეობაში მე-19 საუკუნის დასაწყისში გამოჩნდნენ. პირველ ქისტს, რომელიც აქ გადმოვიდა, დუი ერქვა, ის ჩეჩნეთის სოფელ ბეჩიგადან იყო. მისი შვილიშვილის, ნონა ხანგოშვილის თქმით, დუის ოჯახი პანკისში გადავიდა საცხოვრებლად სისხლის შუღლად გადაქცეული კონფლიქტის გამო. პანკისის ხეობაში ახლად ჩასახლებულ ჩეჩნებს ადგილობრივი ხელისუფლება სთავაზობდა შემცირებულ გადასახადს, თუ ისინი ქართულ გვარებს აიღებდნენ. ამიტომ, ადგილობრივი მცხოვრებლების უმეტესი გვარი „შვილით“ ბოლოვდება და მშობლიური ენის გარდა, აქ ხალხი თავისუფლად ფლობს ქართულს, სკოლებში სწავლაც ქართულ ენაზეა.

თბილისიდან საქართველოს ჩრდილოეთით – პანკისის ხეობამდე მისვლა ადვილი არ არის. აქ მუდმივი ტრანსპორტი არ დადის და ტაქსით უნდა მოხვდეთ, რომელიც ძვირია და მთიან გზებზე 2,5 საათი უნდა იარო. ამ დროის განმავლობაში, სურათი მანქანის ფანჯრების გარეთ მკვეთრად იცვლება: დატვირთული მოდური დედაქალაქის ქუჩები ჩანაცვლებულია მიტოვებული, დანგრეული საბჭოთა პანელებით, შემდეგ ისინი ქრება მხედველობიდან და იწყება პატარა სოფლები მოწესრიგებული სახლებით, სადაც ინფრასტრუქტურა მხოლოდ კერძო მაღაზიებია. და ეს ყველაფერი მთების ფონზე. ღობეებზე დაკიდებული ჩეჩნეთის რესპუბლიკის – იჩქერიისა და საუდის არაბეთის დროშებიდან (რადგან „ისლამი იქიდან წამოვიდა“) უტყუარად შეიძლება გაგება, საიდან იწყება ქისტი მუსლიმებით დასახლებული სოფლები.

“ჩეჩნეთში ასეთი რამ არ არსებობს”

ჯოყოლოს ხეობის ბოლო სოფელში, სადაც მზის ჩასვლის შემდეგ მივედით, არის სასტუმრო სახლი, რომელსაც ადგილობრივი მცხოვრები ნაზი დაქიშვილი მართავს. აქ რამდენიმე დღე ვიცხოვრეთ.

ნაზი ახალგაზრდა, შავგვრემანი ქისტია, რომელიც თბილისში ადვოკატად მუშაობდა და ახლა საკუთარ ბიზნესს მშობლიურ სოფელში მართავს. საოჯახო სასტუმროში არსებული საინფორმაციო ბროშურიდან შეიტყობთ, რომ ნაზიმ შექმნა პანკისის ტურიზმის განვითარების ასოციაცია, რომელიც ეხმარება ადგილობრივ მოსახლეობას ბიზნესის დაწყებაში – ძირითადად გესტჰაუსების გახსნაში და ინვესტიციების მოძიებაში. არის განცდა, რომ ამ საქმით ძირითადად ქალები არიან დაკავებულნი.

სასტუმრო ოთახი მდებარეობს ულამაზეს თეთრ გრძელ სახლში, რომელიც ბაბუამ 1948 წელს ააშენა. გასული საუკუნის შუა წლებში ბევრმა ვაინახმა ააშენა მსგავსი სახლები. ჯერ კიდევ ბავშვობაში მთელი ქუჩა, რომელზეც ბებიაჩემი ცხოვრობდა ინგუშეთში, ასე იყო აშენებული. სახლის მასპინძელი გულითადად მოგვესალმა, მაგრამ როცა გაიგო, რომ ჟურნალისტები ვიყავით, უცებ გამოფხიზლდა.

– სხვადასხვა გამოცემის ჟურნალისტები გვესტუმრნენ, რომლებიც პატივსაცემით მივიღეთ. ჩვენ მათ ვუმასპინძლეთ და შემდეგ გამოაქვეყნეს სტატიები, სადაც ვარაუდები იყო გამოთქმული ტერორიზმის თემაზე და ამბობდნენ, რომ აქ საშიშია. ჩვენ აქ მრავალი წელია მშვიდად და უსაფრთხოდ ვართ, – გვეუბნება ნაზი ინგლისურად და შემდეგ, როცა გაიგო, რომ მესმის ქისტინი [ვაინახური ენის ერთ-ერთი დიალექტი. – დაახლ. ავტ.] გაგვაფრთხილა, რომ ადგილობრივებს არ უყვართ მედიასთან ურთიერთობა და დასძენს, რომ ბოლო წლებში ჟურნალისტებს საკუთარ სასტუმროში არ უშვებდა, ჩვენთვის კი ნაზიმ გამონაკლისი დაუშვა.

ბრიტანელი გურჯიტ სინგი ნაზის ტურიზმის განვითარებაში ეხმარება. პირველ შეხვედრაზე ის ჩვენც დაგვეხმარა პანკისის გაგებაში და აქცენტების სწორად დასმაში. აქ ტურისტულად დაახლოებით 10 წლის წინ ჩამოვიდა, შეუყვარდა აქაურობა და დარჩა. ის ნიჭიერი ფოტოგრაფია, პანკისის საოჯახო სასტუმროს შესახებ საიტი და სოციალური ქსელები სავსეა მისი ნამუშევრებით.

ნაზის ეზოში აქვს ცალკე შენობა, გრძელი საკონფერენციო მაგიდით, კომპიუტერებითა და სინგის მიერ შეგროვებული ფოტოალბომების თაროებით.

შემდეგ, ნახევარ საათზე მეტი ხნის განმავლობაში, გურჯიტი გვიყვება პანკისის შესახებ და ქალების, მაგალითად, ნაზის მუშაობაზე მშობლიური სოფლის განვითარებისთვის. ღიად, ევროპულად გვეუბნება, რომ ხეობის სოციალურ ცხოვრებაში გადამწყვეტი როლი ქალებს აქვთ. ისინი განათლებისა და ჯანდაცვის უკან დგანან, პანკისის დადებით იმიჯს ქმნიან. ჟურნალისტები ხშირად ერევიან მათ მძიმე სამუშაოში და აფერხებენ ტურისტების ნაკადს. პერიოდულად მიჩნდებოდა განცდა, რომ ახლა ჩვენ უნდა გვეგო პასუხი ყველა მედიის წარმომადგენლის მაგივრად, ვინც ოდესმე ყოფილა აქ.

გურჯითმა პანკისის განვითარებაში ქალების წვლილზე საუბრისას, ნაზის სახლიდან ნახევარი საათის სავალზე, ხეობის მთავარ სოფელ დუისში მდებარე კულტურის სახლი ახსენა. აი სად წავედით.

კულტურის სახლი თეთრი ორსართულიანი შენობაა, სადაც ახლა რეგიონული განვითარების ფონდი ფუნქციონირებს. აქ დადიან ბავშვები, მოზარდები და ქალები, რომლებისთვისაც გახსნილია ისტორიის, ინგლისურისა და ქართულის, ცეკვის, ქსოვისა და კულინარიის კურსები.

გამხდარი დამლაგებელი ვედროთი ხელში გვაცილებს მეორე სართულზე. მიგვიყვანა პატარა ოთახში, სადაც ოვალური მაგიდა დგას და რომელიც მასწავლებლის ოთახს ჰგავს. კარგად რომ ვუყურებ, კედელზე ვამჩნევ სტენდს ინგლისურად და ქართულად, რომელსაც აწერია: „ქალთა საბჭო“. განვითარების ფონდის კოორდინატორი კამეტა ტემირბულატოვა ჩემს კითხვას: „მართლა არის თუ არა ორგანიზაცია მუსლიმური სოფლის მთების შუაგულში, რომელიც ეხება ქალთა უფლებებს? – ამაყად პასუხობს: „დიახ, ათიოდე წელია ვეხმარებით ადგილობრივ ქალებს, რომლებიც სხვადასხვა პრობლემის წინაშე დგანან“.

საბჭოში მოხვედრა არც ისე ადვილია – აქ მომუშავე ყველა ქალი ადგილობრივმა მოსახლეობამ აირჩია. 68 წლის ეთერი ციხესაშვილი ერთ-ერთია, ვინც საბჭოში 2011 წელს აირჩიეს. გულითადად მოგვესალმა და, როგორც ჩანს, ყველა მათგანს შორის, ვინც პანკისში ვნახეთ, ყველაზე ღია იყო საუბრისთვის. ეთერი დაბალი, აქტიური ქალია, მუქი თავსაბურავით და ნათელი ზურმუხტისფერი საყურეებით. თუკი ჩრდილოეთ კავკასიაში მშობლიურ ენაზე მოლაპარაკე ჩეჩნები და ინგუშები ხშირად იყენებენ რუსულ სიტყვებს, ეთერი ურევს ქისტურს და ქართულს. როცა ქალმა ვერ აყალიბებს წინადადებას ქისტურად, ქართულად წარმოთქვამს და კოლეგებს რუსულად თარგმნას სთხოვს. თვითონ რუსულად თითქმის არ საუბრობს. დროდადრო, თითქოს ბოდიშს ითხოვს, იმეორებს, რომ მშობლიური ენა კარგად არ იცის, მაგრამ მაინც იმაზე უკეთ ლაპარაკობს, ვიდრე იმავე ჩეჩნეთსა თუ ინგუშეთში ბევრი ადამიანი.

ეთერი დაიბადა და ცხოვრების უმეტესი ნაწილი პანკისში გაატარა. ქორწინების შემდეგ და ჩეჩნეთის პირველი ომის დაწყებამდე ჩეჩნეთში ცხოვრობდა. პირველი რუსული აგრესიის დროს იგი იძულებული გახდა პანკისში ოჯახთან ერთად დაბრუნებულიყო. მისი თქმით, მას შემდეგ ის გროზნოში მხოლოდ ერთხელ იყო, რადგან იქ მისთვის აღარაფერია, რადგან მისი სახლი დაბომბეს.

„ჩვენ ჩართული ვართ ქალების განვითარებაში, ვასწავლით მათ უფლებებს. თავიდან აქაური კაცები აქტიურად ეწინააღმდეგებოდნენ ქალთა საბჭოს შექმნას, ამბობდნენ, რომ მუსულმანურ რესპუბლიკებში – ჩეჩნეთში, ინგუშეთში – ქალთა საბჭო არასოდეს ყოფილა, ამიტომ აქაც არ გვჭირდებაო. მაგრამ მერე, როცა დაინახეს, რომ მხოლოდ ჩვენს ხალხს ვეხმარებოდით, სიკეთეს ვაკეთებდით – დარბილდნენ” – ამბობს ეთერი – “ქალები მოდიან ჩვენთან, თუ, მაგალითად, მათი ქორწინება წყდება და მამაკაცები შვილებს ართმევენ. ჩვენ ვმონაწილეობთ ამ პროცესებში, ვეხმარებით დედებს შვილების დაბრუნებაში. ჩვენი ტრადიციების მიხედვით, ბავშვები ძირითადად მამებთან რჩებიან. მივდივართ მამაკაცებთან, ვთხოვთ, გამოყონ კვირაში რამდენიმე დღე, რომელიც ბავშვებს შეუძლიათ დედასთან გაატარონ. ჩვენ გვყავს იურისტები და ფსიქოლოგები, რომლებიც ამას აკეთებენ. ქალებს აქ ბევრი პრობლემა აქვთ. ზოგჯერ ისინი ქორწინდებიან მაშინაც კი, თუნდაც ეს მათ არ სურთ. თუ გავიგებთ, რომ მათ სურთ 15-16 წლის სკოლის მოსწავლე გოგონას ცოლად მოყვანა, მაშინ მის ახლობლებს ვთხოვთ, დაელოდონ განათლების მიღებას. ჩვენს ხალხებს საპატარძლოების მოტაცების ტრადიცია ჰქონდათ. საქართველოს მთავრობასთან ერთად, ჩვენ უზრუნველვყავით, რომ მამაკაცები, რომლებიც ქალებს მათი თანხმობის გარეშე იტაცებენ, დაჯარიმდნენ ხუთი ათასი დოლარით.”

2017 წელს უცნობმა პირებმა ფონდის შენობის დაწვა სცადეს, მისმა ხელმძღვანელმა იზა ბექაურმა მაშინ განაცხადა, რომ ხანძარი, სავარაუდოდ, იმის გამო მოხდა, რომ ფონდი იცავს ქალთა უფლებებს. ბექაურის თქმით, ზოგიერთმა ადგილობრივმა მამაკაცმა ორგანიზაციის მუშაობის გამო უკმაყოფილება გამოთქვა. ახლა ქალები არ პასუხობენ კითხვებს ხანძრის შესახებ და არც იმის შესახებ, იპოვეს თუ არა დამნაშავეები.

• უცნობია, კონკრეტულად ვინ იდგა ხანძრის უკან? – ვცდილობ, მეტი გავიგო ამ საქმეზე, როცა გარშემო არავინაა.

„არა, არაფერი ვიცი, ამაზე საუბარი არ შეიძლება, სხვა რამეზე მკითხეთ“, – მპასუხობს ეთერი.

ეთერის თქმით, საკრებულოში არჩეულ რამდენიმე ქალს მამაკაცმა ნათესავებმა აუკრძალეს აქ მუშაობა, რადგან მათი აზრით ქალების საქმე ოჯახზე ზრუნვაა. თუმცა, მიუხედავად ასეთი ინციდენტებისა, მაინც რჩება განცდა, რომ ქალებს აქ უფრო მეტი უფლებები და შესაძლებლობები აქვთ, ვიდრე იმავე ჩეჩნეთსა და ინგუშეთში, სადაც რომელიმე ქალს იშვიათად შეუძლია გახსნას საკუთარი ბიზნესი და სხვა ქვეყნებში მისი პოპულარიზაცია მოახდინოს, როგორც ამას ნაზი აკეთებს. განათლებული და მშრომელი ქალები აქ ამაყები არიან.

“სწორი ისლამი”

საკუთარ სახლში ეთერმა ნაზის დახმარებით გესტჰაუსიც გახსნა, რომელსაც ახლა ძირითადად მისი რძალი, ხათუნა მართავს. კითხვაზე, უჭირთ თუ არა ადგილობრივ ქალებს ბიზნესის კეთება და როგორ რეაგირებენ ამაზე კაცები, ეთერი პასუხობს, რომ მისი ქმარი და ვაჟები, ისევე როგორც პანკისელების უმეტესობა, მხარს უჭერენ მათ და თვლიან, რომ ქალებს უნდა შეეძლოთ სწავლა და მუშაობა.

• როგორ ფიქრობთ, რატომ არის ასეთი განსხვავებული დამოკიდებულება მშრომელი ქალების და მათ მიმართ, ვინც საზღვარგარეთ სწავლობს აქ და ჩრდილოეთ კავკასიაში? ვეკითხები ეთერის.

— მეჩვენება, რომ ეს ქართველების გავლენით არის განპირობებული. ისინი სერიოზულად უყურებენ თავიანთი შვილების განათლებას და ჩვენ ეს მივიღეთ იმისთვის, რომ ასე შეგვენარჩუნებინა. რაც შეეხება განათლებას ან სამსახურს, ქისტების უმეტესობა არ განასხვავებს კაცსა და ქალს – ორივე მყარად უნდა იდგეს ფეხზე, პასუხობს ეთერი.

როცა ამაზე ვსაუბრობდით, ახალგაზრდა ქერათმიანი გოგონა მოგვიახლოვდა – ლუიზა მუთოშვილი. წარდგენისას ეთერმა, ძალიან კმაყოფილი გამოხედვით, ჩამოთვალა ლუიზის ყველა დამსახურება და ღირსება: განათლებულია, იცის რამდენიმე ენა, იურისტი, ასწავლის ისტორიას ადგილობრივ აპლიკანტებს, ასევე არის მუნიციპალური დეპუტატი.

ლუიზა მუთოშვილი 33 წლისაა. გოგონა ძირითადად პანკისში ცხოვრობს ამ ადგილის გასავითარებლად. ლუიზი ჩივის, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ადგილობრივების უმეტესობას კარგი განათლება აქვს, სამუშაოს შოვნა უჭირთ. აქ ქალები ძირითადად მხოლოდ სკოლებსა და საბავშვო ბაღებში მუშაობენ და ყველა მამაკაცი, ვისთანაც ჩვენ მოვახერხეთ საუბარი, მშენებლობაზე არის დასაქმებული.

„ვერ ვიტყვი, რომ აქ ქალებს უჭირთ რაღაც ცრურწმენების გამო. ქალებისა და მამაკაცების ძირითადი პრობლემები ერთნაირია. ახლა პანკისში მხოლოდ ოთხი ათასი ქისტი ცხოვრობს, მოსახლეობა სწრაფად მცირდება. ვიღაც თბილისში გადადის, ვიღაც ევროპაში მიდის. ამას რამდენიმე მიზეზი აქვს: უმუშევრობაც და სახელმწიფოსთან დაკავშირებული პრობლემები. ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენლებს ყოველთვის უჭირთ. მაგალითად, არიან ქისტები და ჩეჩნები, რომლებმაც 2000-იან წლებში რუსეთის მოქალაქეობა მიიღეს, რადგან იქ ცოტა მეტი დახმარება იყო, ვიდრე აქ. ახლა კი საქართველოს მოქალაქეობას ვერ იღებენ, მიუხედავად იმისა, რომ აქ მრავალი წელია ცხოვრობენ. ჩვენც დაგვაბრალეს ტერორიზმი, ქართულმა სპეცსამსახურებმა ჩაატარეს სპეცოპერაცია – ამბობს ლუიზი – მაგრამ ჩვენი მთავარი შიდა პრობლემა არის უთანხმოება, შეთანხმების ნაკლებობა და ერთგვარი კავშირი ერთმანეთს შორის. ადგილობრივები იყოფიან დიდ ჯგუფებად, რომლებიც ერთმანეთს არ ერწყმის. მაგალითად, სანამ ჩვენთვის მთავარი სიტყვა უხუცესებს ეხებოდათ, მათი სიტყვა იყო დადგენილება, რომელსაც ყველა ემორჩილებოდა. 90-იან წლებში აქ ხალხი არც თუ ისე რელიგიური იყო და ლტოლვილების შემოსვლასთან ერთად, აქაც შემოვიდა სალაფიზმი (მოძრაობა სუნიტურ ისლამში, რომლის მიმდევრები ხელმძღვანელობენ ადრეული მუსლიმური თემის ცხოვრების წესით და რწმენით. – ავტ.), რომელიც სწრაფად გავრცელდა და ჩვენ ვიცით, თუ რას გრძნობენ თანამედროვე პოლიტიკოსები სალაფიზმთან და ვიცით, რომ ისინი მჭიდროდ აკავშირებენ მას ტერორიზმთან. ადრე გვყავდა უხუცესები, რომლებიც შიდა პრობლემებს აგვარებდნენ და ხელისუფლებას ეკონტაქტებოდნენ. ახლა კი არიან ადამიანთა სხვადასხვა ჯგუფები, რომლებიც თვლიან, რომ უხუცესები მათ აღარ წარმოადგენენ. მე თვითონ ვარ ხელისუფლების წინააღმდეგი. მაგალითად, ჩვენ გვყავს სოფლის თავები, რომლებსაც უხუცესები ირჩევენ და მათთან ძირითადად პოლიტიკოსები მუშაობენ, მაგრამ ბევრი ადგილობრივისთვის ისინი აღარ არიან ავტორიტეტულები, არ წარმოადგენენ მათ ინტერესებს. ყოველივე ამის გამო ქისტებს ახლა ერთმანეთის ნდობა არ აქვთ. როდესაც აქ სალაფიტები გამოჩნდნენ, შესამჩნევი გახდა, რომ მოსახლეობის უმეტესობამ დაიწყო მათთან შეერწყმა. ცოტა არიან ისლამის მიმდევრები, რომლებსაც ჩვენი უხუცესები ასწავლიდნენ და ახლა სალაფიტებიც კი დაყვეს სხვადასხვა ჯგუფებად, რომლებიც ერთმანეთს არ ეთანხმებიან.”

იმავეს ამბობენ ჩვენი სხვა თანამოსაუბრეებიც – ქისტები მკვეთრად არიან გაყოფილები და ეს არის მრავალი პრობლემის სათავე.

მაგალითად, პანკისის ხეობაში ორი მეჩეთია: „ძველი“ მეჩეთი, სადაც ძირითადად მოხუცები აღიარებენ საბჭოთა პერიოდში დამკვიდრებულ „ყოფილ“ ისლამს და „ახალი“ ანუ „წითელი მეჩეთი“, სადაც სალაფიტები დადიან, ან, როგორც მათ აქ ხშირად უწოდებენ და ყოველ ჯერზე ჩუმდებიან ამ სიტყვის გამოყენების შემდეგ, „ვაჰაბიტები“. სხვადასხვა შეფასებით, რვა წლის წინ „ახალი მეჩეთი“ სირიაში საბრძოლველად 50-დან 200-მდე ადამიანმა დატოვა.

სალაფიზმი პანკისში ჩეჩნეთიდან ლტოლვილებთან და ახალგაზრდა ქისტებთან ერთად შემოვიდა, რომლებმაც 90-იან წლებში, სსრკ-ს დაშლის შემდეგ, შეძლეს არაბულ ქვეყნებში სასწავლებლად წასვლა და წინაპრებისთვის მიუწვდომელი რელიგიის შესახებ ცოდნის მიღება. სალაფიტური ისლამი ადგილობრივებისთვის დამაბრკოლებელი აღმოჩნდა: ახალგაზრდა თაობამ დაიწყო მამების „სწორი რელიგიის“ სწავლება და ისინი ეწინააღმდეგებოდნენ მას. „წითელ“ მეჩეთში მოხვედრა რთულია: აქ უცნობებს არ უშვებენ, ხოლო „ძველი“ ღიაა როგორც ტურისტებისთვის, ასევე ჟურნალისტებისთვის. მაგრამ, როგორც ნაზიმ თქვა, ქისტებს ნამდვილად არ სურთ ჟურნალისტებთან ურთიერთობა – ზოგი ითხოვს, რომ პოლიტიკაზე კითხვები არ დაისვას და ეუბნება, რომ ადგილობრივებს პრობლემები არ აქვთ, სხვები საუბრობენ ხეობაში ცხოვრების სირთულეებზე, მაგრამ ითხოვენ არ გამოქვეყნდეს მათი რეალური სახელები; ასახელებენ შესაძლო პრობლემებს როგორც საქართველოს ხელისუფლების, ასევე კადიროველების მხრიდან, რომლებსაც ადგილობრივები სამართლიანად უფრთხიან.

ჩვენთანაც მხოლოდ ქისტები ურთიერთობენ.

მუსლიმებმა პარასკევის შუადღის ლოცვა მეჩეთში უნდა აღავლინონ, სწორედ ამ დროს აღმოვჩნდით “ძველ” მეჩეთში. იქ ადგილობრივ მცხოვრებს, 21 წლის საიდს [სახელი შეცვლილია გმირის თხოვნით. – რედ.] ქუჩაში შევხვდით, როცა ველოსიპედით მიდიოდა სალოცავად. საიდი ძველი მეჩეთის ერთადერთი ახალგაზრდა მრევლია, რომელიც იქ გატარებული ორი საათის განმავლობაში შევნიშნეთ. ის არის გამხდარი, ცოტა უხერხული და მორცხვი. კითხვაზე, რატომ არ მიდის „წითელ“ მეჩეთში, ის ფრთხილად პასუხობს:

“ვაჰაბიტები მიდიან იქ.”

შემდეგ ბიჭმა დაამატა, რომ ამ სიტყვაში ცუდი არაფერი უგულისხმია, უბრალოდ მათი ცოტა ეშინოდა. ვერაფერი ვუპასუხე.

ზიკრი

კაცები შენობის ძირითად ნაწილში ლოცულობენ, ეზოში კი არის პატარა ფართობი, სადაც ქალები – ყველაზე ხშირად მოხუცები – დადიან სალოცავად. ოთახში შევდივართ დჰიქრის – ლოცვის დროს, რომელსაც სუფისტურ ისლამში იცნობენ იმავე ჩეჩნეთსა და ინგუშეთში და რომელიც მოიცავს სიმღერას, ტაშს, რიტუალურ ცეკვებსა და კითხვებს. შვიდმა მოხუცმა ქალმა, რომელიც ცეკვას უძღვებოდა, ჯერ ღმერთს სთხოვა გამოჯანმრთელება მათი ნათესავისთვის, შემდეგ კი მათ დაიწყეს ღმერთისთვის თხოვნა, დაეცვა ისინი ყველა პრობლემისგან.

„ო, ალლაჰ, დაე, ყველა სახელმწიფომ იცხოვროს მშვიდობიანად, დაე, არ იყოს ომები“, – ლოცულობდნენ ქალები სასიმღერო ხმით, უკრავდნენ ტაშს და ფეხებს აბაკუნებდნენ.

ქალები, რომლებიც ამგვარად ასრულებენ ლოცვას, დიდ პატივს სცემენ პანკისში სუფიზმის მიმდევრებს, მათ ხშირად იწვევენ ქორწილებში, დაკრძალვებზე და მოლიდებზე – რელიგიურ დღესასწაულებზე, რომელსაც ვაინახები აღნიშნავენ იმ თვეში, როდესაც დაიბადა წინასწარმეტყველი მუჰამედი. ან სხვა მნიშვნელოვან მოვლენზე, მაგალითად, ბავშვის დაბადებაზე.

ჯგუფის ლიდერმა რაისა მარგოშვილმა, 60-წლამდე მაღალმა და ღიმილიანმა ქალმა ჰიჯაბით, მითხრა, რომ ეჩქარებოდა, რადგან კიდევ რამდენიმე სახლში სჭირდებოდა წასვლა, სადაც ლოცვის წასაკითხად დაუძახეს. როცა გაიგო, რომ ინგუშეთიდან ვიყავი, გადაწყვიტა დარჩენა. რაისამ მკითხა, რას ვთხოვდი ღმერთს და, დანარჩენი ქალების წრეში დაჯდა – მან ვაინახურ ენაზე დაიწყო გალობა, რათა ჩემი და ჩემი ოჯახისთვის ჯანმრთელობა და ბედნიერება ეთხოვა.

ასეთი ცერემონიები „ახალ“ მეჩეთში არ იმართება: სალაფიტები თვლიან, რომ ისინი ეწინააღმდეგებიან რელიგიას და როგორც ადგილობრივმა მცხოვრებმა ხალიდმა გვითხრა, „მრგვალ ცეკვებს“ წარმართული ფესვები აქვს. რაც არ შეიძლება იყოს ისლამში. ხალიდთას [სახელი შეიცვალა გმირის თხოვნით. – დაახლ. ავტ.] ჩვენ სწორედ „ძველი“ მეჩეთის გასასვლელში შევხვდით, მან მაშინვე დაიწყო ამაზე უღიმღამო ლაპარაკი და თქვა, რომ ისინი იქ „არასწორ ისლამს“ აღიარებენ. მას თავად სურს ახალ მეჩეთში წასვლა, მაგრამ ამან შეიძლება საფრთხე შეუქმნას მის ახლობლებს, რომლებიც რუსეთში ცხოვრობენ. ახალგაზრდა ამბობს, რომ კადიროვის ხელისუფლებაც არ იღებს სალაფიზმს, მიაჩნია, რომ ის ტერორიზმთან არის დაკავშირებული. ამის გამო, ვინც ჩეჩნეთში მიემგზავრება, „ახალ“ მეჩეთში არ დადის.

— როგორც ყველგან, ჩვენც ბევრი ინფორმატორი გვყავს. თუ „ახალ“ მეჩეთში მიხვალ, ტერორისტად მიგიჩნევენ და ეს ინფორმაცია გადაეცემა როგორც საქართველოს, ისე ჩეჩნეთის ხელისუფლებას“, – ჩივის ხალიდი.

სწორედ სუფისტური ისლამია რეკლამირებული ნაზის სასტუმრო სახლის ვებსაიტზე და ტურიზმის ასოციაციის ფეისბუქ ანგარიშზე და ქალები, რომლებიც ლოცვებს აღავლენენ, ამ ადგილის თითქმის მთავარი სახეა. ჟურნალისტები ან ტურისტები ხშირად მოჰყავთ აქ, ქალთა მეჩეთში, რადგან ასეთი რიტუალები მართლაც თითქმის ჰიპნოზური ეფექტისაა განსაკუთრებით იმ ადამიანებზე, ვინც ამას პირველად ხედავს ცოცხლად.

გურჯითთან ჩვენი მეორე შეხვედრისას მან ასევე ისაუბრა ძველი მეჩეთის ქალებზე – მაგრამ მან არ ახსენა “წითურები”, მისი მრევლი და მისი რეპუტაცია. ის გულდასმით ცდილობდა გაერკვია სად წავედით, ვინ ვნახეთ და საერთოდ გველაპარაკნენ თუ არა ადგილობრივები.

თუმცა კაცთან მეორე საუბარი, პრინციპში, უფრო სასიამოვნო იყო.

“ნაზიმ მითხრა, რომ ინგუშეთიდან ხარ”, – ამბობს მამაკაცი. თუმცა პირველად მე ეს მასთან არ მიხსენებია, მივეცი საშუალება თავად ესაუბრა როგორ ცხოვრობს ხალხი ჩრდილოეთ კავკასიაში, რა პრობლემები გვაქვს და როგორაა საქმე „ტერორიზმთან“.

როგორც ჩანს, გურჯიტი მაშინვე მიხვდა, რომ მან დაახლოებით იგივე სტერეოტიპები გააჟღერა ინგუშეთის შესახებ, რაზეც თავად გვაფრთხილებდა პანკისის კონტექსტში.

„ახლა, რა თქმა უნდა, საშიში არ არის, ისე როგორც ჩეჩნეთში, რადგან შენ არ გყავს შენი კადიროვი.”

35 წლის ქერიმი [სახელი შეიცვალა გმირის თხოვნით. – ავტ.] – „წითელი“ მეჩეთის მრევლია უკვე რამდენიმე წელი. მისი თქმით, ხალხის „ძველ“ და „ახალ“ ისლამად დაყოფის პრობლემა და ამის საფუძველზე წარმოქმნილი კონფლიქტები ზედმეტად გაზვიადებულია.

„მეც ვფიქრობ, რომ ისლამი დამახინჯებულია ძველ მეჩეთში, მაგრამ ამას ვერაფერს უზამ, ეს ჩვენს მოხუცებს, ვინც იქ დადის, არ აქცევს ცუდად, არასწორად. მამაჩემიც ძველ მეჩეთში დადის. ყველა მოაზროვნე ადამიანს ესმის, რომ ჩვენს მამებს არ ჰქონდათ შესაძლებლობა მიეღოთ ცოდნა სწორი ისლამის შესახებ, სსრკ-ში რთული იყო ლოცვაც კი და ზოგჯერ ეს მათ ხელისუფლებასთან პრობლემებით ემუქრებოდა. მაგრამ მათ მაინც რაღაც ფორმით შეინარჩუნეს ჩვენი რელიგია. რომ არა ისინი, ჩვენ ახლა ვერ შევძლებდით ისლამის სწორად გაგებას ან არ გვექნებოდა ახალი მეჩეთი.

მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენმა ბევრმა თანამოსაუბრემ აღნიშნა, რომ შეიძლება რთული იყოს “წითელი” მეჩეთის მრევლებთან საუბარი, რომ ისინი ძალიან მკაცრი და კონსერვატიულები არიან, ქერიმ საკმაოდ პროგრესული თვალსაზრისი გამოთქვა – რომ ქალთა უფლებები უნდა იყოს დაცული. მაამებურად ისაუბრა საბჭოს შესახებ და ამაყად ისაუბრა იმაზე, თუ რამდენ კარგს აკეთებენ ქალები ხეობისთვის.

— არ მგონია, რომ თუნდაც უცხოეთში განათლების მიღება ან ბიზნესის კეთება ეწინააღმდეგებოდეს ისლამს. წინასწარმეტყველ მუჰამედის პირველი ცოლი, ხადიჯა, ეწეოდა სავაჭრო საქმიანობას, იყო მისი ტომის უმდიდრესი და გავლენიანი წარმომადგენელი და წინასწარმეტყველმა მას საზოგადოებაში საუკეთესო ქალი უწოდა და სიკვდილამდე სხვაზე არ დაქორწინდა. განსხვავებულად ფიქრობენ მხოლოდ სრულიად რადიკალები, რომლებმაც არაფერი იციან თავიანთი რელიგიის შესახებ. როცა საკრებულოს ცეცხლი წაუკიდეს, ჩვენი მეჩეთის ბევრი მრევლი დაეხმარა მათ გამოჯანმრთელებაში, დაეხმარა დამნაშავეების ძებნაში“, – ამბობს ქერიმი, მაგრამ კითხვაზე, იპოვეს თუ არა, ის პასუხობს, რომ არ იცის.

ორ ცეცხლს შუა

მართლაც, ქისტებს სიფრთხილის მიზეზები აქვთ: ერთის მხრივ, საქართველოს ხელისუფლება, რომელმაც სულ ცოტა ხნის წინ ჩაატარა სპეცოპერაცია ხეობაში „ბოევიკების გასანადგურებლად“, მეორე მხრივ, კადიროველები, რომლებიც ჯერ კიდევ ცდილობენ გააკონტროლონ ის, რაც აქ ხდება.

მეჩეთისკენ მიმავალ გზაზე საიდმა გვიჩვენა დიდი სასაფლაო, რომელიც მდებარეობს მთის ძირში.

-ნამყოფი ხარ სასაფლაოზე? 2017 წელს აქ მოკლეს ადგილობრივი ბიჭი, თქვეს, რომ ტერორისტი იყო, იქ დაკრძალეს. ამიტომაც არ დავდივარ ახალ მეჩეთში – არ მინდა იგივე ბედი გავიზიარო.

მოკლული ბიჭი 19 წლის თემირლან მაჩალიკაშვილია. სახლი, სადაც ის ცხოვრობდა, ძველი მეჩეთიდან ათი წუთის სავალზე მდებარეობს. ახლა იქ მისი მშობლები და და ცხოვრობენ.

თემირლანი ვახა-მალხაზ მაჩალიკაშვილის ერთადერთი ვაჟი იყო, 2017 წლის დეკემბერში მას ცეცხლსასროლი იარაღიდან ქართველმა სპეცრაზმის მებრძოლმა „ანტიტერორისტული ოპერაციის“ დროს საკუთარ საწოლში ესროლა. სამართალდამცავებმა განაცხადეს, რომ თემირლანი კავშირში იყო ტერორისტებთან და იმ დროს დახვრიტეს, როდესაც ის ყუმბარის აფეთქებას ცდილობდა. თუმცა, გარდაცვლილის ოჯახი ყველა ამ ბრალდებას უარყოფს. არასამთავრობო ორგანიზაცია „ადამიანის უფლებათა კვლევისა და მონიტორინგის ცენტრის“ ექსპერტების განცხადებით, საქართველოში 19 წლის ბიჭის მკვლელობის ფაქტზე გამოძიება ფორმალურად მიმდინარეობდა. თავად ვახა უკვე ხუთი წელია ცდილობს შვილის გარდაცვალებაში დამნაშავეების პოვნას.

მაჩალიკაშვილის სახლში 24 ნოემბერს, თემირლანის დაბადების დღის მეორე დღეს მივედით, რომელიც იმ დღეს 24 წლის გახდებოდა. დიასახლისი ამ დროს ისედაც მოწესრიგებულ ეზოს ალაგებდა, თავად ჭაღარა, გამხდარი ვახა მაჩალიკაშვილი შავებში გამოწყობილი დაგვხვდა. შვილის გარდაცვალების შემდეგ ის საქართველოში ცნობილი აქტივისტი და მოქმედი ხელისუფლების ოპოზიციონერია. მისი წინაპრებიც მე-19 საუკუნეში გადმოვიდნენ ხეობაში, მაგრამ ვახა და მისი მეუღლე 80-იანი წლების ბოლოს დაბრუნდნენ გროზნოში, საიდანაც ომების გამო იძულებული გახდნენ მცირეწლოვან ბავშვებთან ერთად ისევ პანკისში დაბრუნებულიყვნენ.

-მეორე ომის დროს მეუღლესთან და სამ შვილთან ერთად დავბრუნდი ჩეჩნეთიდან. აქ მოვაწყვე ჩვენი ცხოვრება – ვასწავლე ქალიშვილებს. ჩემი შვილი IT სპეციალობაზე სწავლობდა, ბევრი გეგმები გვქონდა – ჩეჩნეთში დაბრუნება უნდოდათ, მაგრამ გეგმები ჩვენს სახლში ღამით შემოსულმა ქართულმა სპეცსამსახურებმა გაანადგურეს. მათ მოკლეს ჩემი ვაჟი, რომელიც 20 წლისაც არ იყო. მეორე სართულზე თავის საძინებელში, მას იმ დროს ეძინა.

კადრი ვიდეოდან “ნოვაია გაზეტა ევროპა”

როგორც საქართველოს სახალხო დამცველმა ნინო ლომძარიამ, ისე სხვა უფლებადამცველებმა აღნიშნეს, რომ სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურს არ წარმოუდგენია დამაჯერებელი მტკიცებულებები თემირლან მაჩალიკაშვილის ტერორისტულ ჯგუფებთან კავშირის შესახებ. თუმცა, პროკურატურამ საქმე შეწყვიტა და „სამსახურებრივი უფლებამოსილების, ძალადობის ან იარაღის გამოყენებაზე“, ბრალი არავისთვის წაუყენებიათ. თემირლანის მკვლელობის საქმე მაჩალიკაშვილების ოჯახმა სტრასბურგის სასამართლოს განსახილველად გაუგზავნა.

ვახამ შვილის საძინებელში მიგვიყვანა. ტრაგიკულ მოვლენებს გაგვახსენებს საწოლის თავზე ნატყვიარიც.

„2017 წლის 26 დეკემბრიდან, როცა თემირლანი მოკლეს, ამ ხელისუფლებასთან ომში ვარ. ბევრჯერ სცადეს ჩემი გატეხვა: ფულს მთავაზობდნენ, მემუქრებოდნენ, მაგრამ ვერ შემაშინეს და სანამ მის მკვლელს არ ვიპოვი, არ დავმშვიდდები, – ამბობს ვახა და მაგიდაზე თითებს აკაკუნებს. – ასე მოვედი ოპოზიციაში, ჩავერთე პოლიტიკაში. 2020 წელს, არჩევნებზე, შემეძლო საქართველოს პარლამენტში შესვლა, მაგრამ ადგილობრივებმა რომ არ თქვან, რომ მე, ჩემი შვილის გარდაცვალების გამოყენებით შევედი პოლიტიკაში, არ მივიღე მონაწილეობა. ახლა მე შევქმენი ჩემი პარტია „სამართლიანობის მოძრაობა“ და მომავალ არჩევნებზე გავაგრძელებ ბრძოლას ამ ხელისუფლების წინააღმდეგ. ყველაფერს, რასაც ვაკეთებ, იმ განზრახვით ვაკეთებ, რომ სამართალი ვიპოვო როგორც ჩემი შვილისთვის, ასევე ყველა სხვა შვილისთვის, ვინც ამ პოლიტიკოსების მიერ არის დაჩაგრული.

როგორც „კავკაზკი უზელ“ იტყობინება, შვილის მკვლელობის შემდეგ მან საქართველოს ხელისუფლებასთან კარავი გაშალა და იქ ასი დღე იდგა დამნაშავეების დასჯის მოთხოვნით. მისი თქმით, პანკისელები მის პოლიტიკაში ჩართვას მხარს არ უჭერენ, რადგან „ხელისუფლების საშინლად ეშინიათ“. ზოგიერთ ადგილობრივ მოსახლეობას “სტუმრებისაც კი ეშინია”.

-ასეთი შიში ხევის ისტორიას უკავშირდება. როდესაც ჩვენი წინაპრები ორი საუკუნის წინ გადმოვიდნენ აქ, იმამებიც და უხუცესთა საბჭოც კი არანაირად არ მოითხოვდნენ თავიანთ უფლებებს. საქართველოს ყოფილმა პრემიერ-მინისტრმა გიორგი კვირიკაშვილმა ჩემთან შეხვედრაზე თქვა, რომ 200 წელია, რაც ქისტები საქართველოში ცხოვრობენ და მხოლოდ მე დავიწყე ჩვენი უფლებების მიმართ პატივისცემით მოპყრობა, რომ ჩვენ სრულფასოვანი მოქალაქეები ვართ.

ჩრდილო კავკასიელი ხალხი, მართლაც, ხშირად განიცდის საქართველოს ხელისუფლების მხრიდან განსაკუთრებულ უყურადღებობას. თუნდაც ბოლოდროინდელი შემთხვევები ავიღოთ, როდესაც რუსეთის მოქალაქეები პუტინის მიერ გამოცხადებული მობილიზაციის გამო ზემო ლარსის საგუშაგოს გავლით საქართველოში გაიქცნენ, მედიის ცნობით, ქვეყანაში შესვლის პრობლემა ძირითადად ჩეჩნებს, ინგუშებსა და დაღესტნელებს შეექმნათ. უკვე რუსეთის საზღვრის გადაკვეთის შემდეგ, მათ მოუწიათ რამდენიმე დღე ცალ-ცალკე, ხალხით გადაჭედილ ოთახში, საკვებისა და წყლის გარეშე ყოფნა – სანამ საფუძვლიანად არ შემოწმდნენ, ისინი საზღვარზე არ შემოუშვეს. მაშინ ბევრი ჩრდილო კავკასიელი საზღვრიდან გააბრუნეს.

პანკისელი ქისტები ცდილობდნენ დაეხმარონ საკუთარ ხალხს, რომლებმაც საქართველოს სასაზღვრო გამშვებ პუნქტ დარიალზე ჩარჩენილებისთვის ფული, საკვები, წყალი და ტანსაცმელი შეაგროვეს. რამდენიმე ათეულმა ქისტმა მაშინ მიტინგებიც კი გამართა კავკასიელთა მობილიზაციისგან გადარჩენის მოთხოვნით. იმავე მოთხოვნით ადგილობრივ ოპოზიციურ ტელეარხებზე თავად ვახა მაჩალიკაშვილი გამოვიდა. რამდენიმე დღის შემდეგ, ალბათ, ამან შედეგი გამოიღო – ყოველ შემთხვევაში, კავკასიელების საზღვარზე შემოშვება დაიწყო, მაგრამ ძირითადად მათი, ვისაც ჰქონდათ მტკიცებულება, რომ საქართველო მათთვის სატრანზიტო ქვეყანაა და აქ დარჩებიან არა უმეტეს ორი კვირისა.

მეც შემხვდა მსგავსი შერჩევითი დამოკიდებულება ლატვიიდან ჩამოსვლის შემდეგ სასაზღვრო კონტროლის გასავლელად. ჩემს პასპორტში ჩემი დაბადების ადგილი „ინგუშეთის რესპუბლიკა“ რომ დაინახა, მესაზღვრემ მიმითითა პოლიციელებით გადაჭედილი ოთახისკენ და მე ვუთხარი. არცერთ მათგანს, ვინც ჩემთან ერთად კონტროლი გაიარა, პოლიციას პრეტენზია არ ჰქონია. მაგრამ კარგა ხანს ამოწმებდნენ ჩემს პასპორტს, სვამდნენ კითხვებს ჩემი ვიზიტის მიზნების შესახებ, გამადიდებელი შუშის ქვეშ დაათვალიერეს ლატვიის ვიზა და ბოლოს მეც გადამიღეს.

„ჩემი ექვსი მეგობარს არ შეუშვეს – ამბობს ვახა. – მაშინ საქართველოს ხელისუფლების წყაროებმა მითხრეს, რომ ადგილობრივ ხელისუფლებას ომის დაწყების შემდეგ რუსეთიდან ჩამოსულ რუსებსა და კავკასიელებს შორის შეტაკების ეშინოდა. არ ვიცი. ასე ახდენდნენ ჩვენზე ზეწოლას ადგილობრივი და რუსი პოლიტიკოსები. საქართველოდან გასვლა ამიკრძალეს. ამის გამო და ასევე იმის გამო, რომ ჩემი პოლიტიკის გამო კადიროველები მეწინააღმდეგებიან, ჩეჩნეთშიც ვერ შევდივარ – იქ მომკლავენ.”

ვახა აღნიშნავს, რომ ამ კონტექსტიდან გამომდინარე, ბევრ ქისტს აქვს მარტივი პოლიტიკა – იმის თქმა, რომ ისინი კარგად ცხოვრობენ პანკისში და მათი ურთიერთობა ყველა ხელისუფლებასთან შესანიშნავია. როგორც მაჩალიკაშვილი განმარტავს, ისინი ასე იმედოვნებენ, რომ არ დაკარგავენ იმას მაინც, რაც აქვთ – ნუ გახდებით კიდევ ერთი „ტერორისტი“, რომელსაც საკუთარ საწოლში თავში ტყვია ხვდება.