კორონავირუსი და ბოლო ჟამის ეკლესია. საუბარი გია ნოდიასთან და ბექა მინდიაშვილთან

საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია იქნება ფაქტობრივად ერთადერთი მსოფლიოს ქრისტიანულ ეკლესიებს შორის, რომელიც წლევანდელ აღდგომაზე, კორონავირუსის პანდემიის მიუხედავად, მასობრივ წირვა-ლოცვას არ შეაჩერებს და მრევლსაც ტაძრებში მოსვლისკენ აქტიურად მოუწოდებს. საქართველოს მთავრობამ კი ეკლესიისთვის ფაქტობრივად გამონაკლისი დაუშვა და შეკრებების ნება დართო. იმ დროს, როდესაც სხვა მოქალაქეებს საგანგებო მდგომარეობის წესების დარღვევისთვის მკაცრად სჯის.

ეპიდემიოლოგები ხალხის ტაძრებში შეკრებას სერიოზულ საფრთხედ მიიჩნევენ და ხალხს მოუწოდებენ ამისგან თავი შეიკავონ, თუმცა საპატრიარქო პოზიციას არ ცვლის.

ჩვენ პოლიტოლოგ გია ნოდიას და თეოლოგ ბექა მინდიაშვილს გავესაუბრეთ იმის თაობაზე, თუ რატომ მიიღო საპატრიარქომ ასეთი გადაწყვეტილება და რატომ ეგუება ამას სახელმწიფო.

– დღეს ჩვენ გვსურს ვისაუბროთ იმ სიტუაციაზე,  რაც ჩამოყალიბდა საქართველოში წინასააღდგომოდ კორონავირუსუსის პანდემიასთან და საქართველოს მართლმადიდებელი  ეკლესიის დამოკიდებულებასთან დაკავშირებით ამ მოვლენასთან. და ამავე დროს იმაზე, თუ როგორ იქცევა საქართველოს სახელმწიფო ამ საფრთხის წინაშე. ჩვენ ვიცით, რომ თითქმის ყველა ქრისტიანულმა ეკლესიამ შეზღუდა ან გააუქმა  წირვა-ლოცვა. ჩვენ ვნახეთ რომის პაპი, რომელიც ლოცულობდა ცარიელ მოედანზე. ჩვენს მეზობელ სომხეთში სააღდგომო წირვები ჩატარდა მრევლის გარეშე. რუსეთის ეკლესიამაც კი მოუწოდა საკუთარ მრევლს, რომ სახლში დარჩენილიყო. ჩვენ ვხედავთ, რომ ჩვენი სახელმწიფო  ვერ  მოელაპარაკა ეკლესიას, რომ ჩვენი ეკლესია ბოლომდე  წასულიყო იგივე ზომებზე, უარი ეთქვა მასობრივი წირვების ჩატარებაზე.

ის კომპრომისი, რაზეც საუბრობენ, არის ის, რომ დიდ ტაძრებში მაინც შეიკრიბება მრევლი, თუმცა დისტანციის დაცვით. მაგრამ ეს მაინც იქნება ადამიანების მასობრივი შეკრება, რაც აღიარებულია საფრთხედ კორონავირუსის პანდემიიის დროს.

ბატონო გია, სახელმწიფომ რატომ ვერ მიაღწია იმას, რომ ის საგანგებო მდგომარეობის წესები, შეკრების შეზღუდვა, უსაფრთხოების ზომები რაც სახელმწიფომ შემოიღო ყველა მოქალაქის მიმართ,  გავრცელებულიყო ეკლესიასთან და მრევლთან მიმართებაში? რა არის ამის მთავარი მიზეზი?

გია ნოდია: პირველ რიგში სახელმწიფომ თავიდანვე  აირჩია წამგებიანი სტრატეგია. წამგებიანს ვგულისხმობ საზოგადოებრივი ინტერესებიდან გამომდინარე. სახელმწიფოს ვალდებულებაა, რომ დაგვიცვას ვირუსისგან.  

მასობრივი შეკრებების აკრძალვა ეს არის სწორად  ჩვენი დაცვა ვირუსის გავრცელებისგან და მან თავიდანვე ორმაგი სტანდარტის პრინციპი აღიარა პრაქტიკულად. ანუ ყველასთვის  მის მიერ შემუშავებული წესები სავალდებულოა და მან საკმაოდ მკაცრი იმპლემენტაცია მოახდინა აკრძალვების. საქართველოსთვის ძალიან მაღალი, შეიძლება ითქვას, რომ ფანტასტიკურად მაღალი ჯარიმები შემოიღო და მეტნაკლებად მიაღწია თავის მიზანს. ბოლომდე ვერ მიაღწია, განსაკუთრებით რეგიონებში, მაგრამ   თბილისში რასაც ვუყურებთ იდეალურს ვერ დავარქმევთ, მაგრამ ძირითადად ხალხი მაინც ემორჩილება ამ ზომებს.

ანუ სახელმწიფოს პოლიტიკა იყო ის, რომ მე შემომაქვს გარკვეული ზომები, ეს ყველასთვის სავალდებულოა და ვინც  არ შეასრულებს, დაისჯება. მაგრამ თავიდანვე პრაქტიკულად ითქვა, სჭვიოდა სახელმწიფოს წარმომადგენელთა რიტორიკიდან, რომ ეკლესიის მიმართ ეს სტრატეგია არ არის. ანუ ეკლესიისთვის სავალდებულო არ არის ეს წესები. იგულისხმება რა თქმა უნდა მართლმადიდებელი ეკლესია, საქართველოს საპატრიარქო. არ იგულისხმება სხვა რელიგიური ორგანიზაციები.

აქ ის ლოგიკა კი არ არის, რომ ჩვენ ვიღებთ წესებს და ის ყველასთვის ერთია, მათ შორის  ეკლესიისთვისაც,  და ვინც მათ დაარღვევს, მიუხედავად რელიგიისა დაისჯება თანაბრად, არამედ აქ ჩვენ  ვადგავართ მოლაპარაკების გზას. მოლაპარაკების გზით წასვლა ნიშნავს იმას, რომ თუ ეკლესია კეთილს ინებებს და დათანხმდება ხომ კარგი, თუ ვერ დავითანხმეთ და რა ვქნათ. ე.ი ვერ დავითანხმეთ.

როგორც დავინახეთ ეკლესია პრაქტიკულად არ დათანხმდა. საუბარი სოციალურ დისტანცირებაზე ეკლესიის შიგნით, ეს პრაქტიკულად ზღაპარია. ეს იქნება მხოლოდ და მხოლოდ ისევ მრევლის კეთილ ნებაზე დამყარებული. იქ არ ივლის პატრული, როგორც მაღაზიებში დადის ხანდახან და არ ეტყვის, რომ ახლოს დგანან ერთმანეთთან. ცხადია, ასეთი ტიპის მონიტორინგი სოციალური დისტანციის არ იქნება.

ანუ პრაქტიკულად სახელმწიფომ ხელი აიღო თავის ფუნქციის შესრულებაზე. ეს რეალობა გვაქვს. რატომ გააკეთა ეს სახელმწიფომ, ან უფრო სწორად მმართველმა პარტიამ, მმართველმა გუნდმა, ჩემი ახსნა არის წმინდად პოლიტიკური. ხელისუფლებას, მმართველ პარტიას, ქართულ ოცნებას აქვს შეგნებული, რომ მას აუცილებლად სჭირდება ეკლესია, როგორც მხარდამჭერი ძალა და ის პოლიტიკურად თავს უფლებას ვერ მისცემს, რომ ეკლესიასთან კონფლიქტზე წავიდეს.

ეკლესიამაც ეს იცის. ეკლესიამ იცის, რომ ის უფრო სჭირდება ხელისუფლებას, ვიდრე მას სჭირდება ხელისუფლების მხარდაჭერა  და აქედან გამომდინარე დგამს იმ ნაბიჯებს, რასაც დგამს.

რამდენად სწორია ან მორალურად, ან რელიგიურად  ეკლესიის მხრიდან რასაც ის აკეთებს, ეს კიდევ ცალკე საკითხია. ამაზე ცალკე შეგვიძლია ვისაუბროთ, მაგრამ ეკლესია, ჩემი გაგებით, ამ შემთხვევაში მოქმედებს როგორც პოლიტიკური მოთამაშე. ის ჩვენებს თავის ძალას. ეუბნება ხელისუფლებას უფროსი ვინ არის. შენ რაც გინდა ის მიიღე, საგანგებო მდგომარეობა გამოაცხადე, მაგრამ ჩემზე სხვა კანონები ვრცელდება. ჩვენ შენს კანონმდებლობას კი არ ვემორჩილებით, ჩვენ ჩვენი კანონმდებლობა გვაქვს და თუ კეთილ ნებას გამოვიჩენთ ხომ კარგი, მაგრამ შეგვიძლია არც გამოვიჩინოთ.

• რა ხდება ქართულ ეკლესიაში? პატრიარქის ტახტისთვის ბრძოლა გადამწყვეტ ფაზაში შედის
• ეკლესია და საზოგადოება საქართველოში – ხომ არ არის მეტისმეტი დიქტატი?
• საქართველო პიკს უახლოვდება. მზად არის თუ არა ქვეყანა

– ბატონო ბექა, თქვენი აზრით, რითი ხელმძღვანელობს თავად ეკლესია ამ შემთხვევაში. მას გულწრფელად სწამს, რომ ქართველ მართლმადიდებელ ქრისტიანებს ტაძრის შიგნით ვირუსი არ ემუქრებათ? თუ გაცნობიერებული აქვთ საფრთხე და მაინც მიდიან ამაზე?

ბექა მინდიაშვილი: უპირველეს ყოვლისა უნდა ამოვიდეთ იქიდან რასაც უშუალოდ საპატრიარქო აცხადებს. საპატრიარქოს წარმომადგენელმა ანდრია ჯაღმაიძემ პირდაპირ ბრძანა, რომ ზიარება და ტაძარში შეკრება ადამიანებს ვირუსისგან არ იცავს, თუმცა ეს არ არის საფუძველი საიმისოდ, რომ მათ დახურონ მრევლისთვის მსახურება, როგორც უკლებლივ ყველა მართლმადიდებლურმა ეკლესიამ, ვინაიდან ეს ვირუსი ისედაც ყველას მოედება. აი ასეთი ლოგიკაა გაცხადებული.

არ ვიცი სხვა რა სახელი შეიძლება ამას მოეძებნოს გარდა ბიოტერორიზმისა. ბიოტერორისტული ლოგიკაა ასე ვთქვათ საპატრიარქოს მხრიდან გაცხადებული. მაგრამ ამ ლოგიკის აქვს აპოკალიპტური საფუძველი და ის წარმოდგენები და შეხედულებები, რომლებიც ათეული წლების განმავლობაში ინერგება და მიზანმიმართულად მკვიდრდება ეკლესიაში  უშუალოდ პატრიარქით დაწყებული, რიგითი მღვდლებით დამთავრებული, რამდენიმე გამონაკლისის გარდა.

ის გულისხმობს იმას, რომ საქართველო და საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია არის ერთადერთი, ბოლო ჟამის ეკლესია, რომელიც გაუძლებს ანტიქრისტეს ზეწოლას და შეინარჩუნებს მართლმადიდებლურ აღმსარებლობას. ეს გადაარჩენს უშუალოდ საქართველოს ანტიქრისტეს შემოტევისგან და ამ ხსნის მისიაში განსაკუთრებულ როლს შეასრულებს კათოლიკოს-პატრიარქი. რომელიც, თავისივე წარმოდგენით, არის ბოლო ჟამის კათოლიკოს-პატრიარქი. ბოლო კათოლიკოსი საქართველოში.

აი ასეთი აპოკალიპტური წარმოდგენებია ამასთან დაკავშირებით და ის რაც დღეს ხდება ვირუსთან გლობალური  ბრძოლის  თვალსაზრისით, კვებავს და უფრო მეტად აძლიერებს ამ წარმოდგენებს.  უკვე  ტოტალიტარული სექტების აღწერით შეგვიძლია აღვწეროთ ის რეალობა, რომელშიც დღეს ჩვენ რელიგიური თვალსაზრისით ვიმყოფებით.

-ძალიან მძიმე სცენარი და მძიმე რეალობაა, რაზეც საუბრობთ.  ბატონ გიას მინდა ვკითხო: ანუ გამოდის, რომ  ჩვენი სახელმწიფო, რომელიც შეეჯახა ამგვარად მოაზროვნე ადამიანებს, ინსტიტუტს, ფაქტიურად პრემიერ გახარიას პირით თანაბარ სტატუსს ანიჭებს სახელმწიფოს და ეკლესიას და გვეუბნება, რომ მოქალაქეების პასუხისმგებლობაზეა დამოკიდებული, მომავალში რა  მოხდება…

-რა თქმა უნდა ასეა. პოლიტოლოგიურად რომ შევხედოთ, ეკლესია ჩვენთან ყოველთვის იყო  ძალა, რომელსაც შეუძლია ვეტო დაადოს სამოქალაქო  ხელისუფლების  გადაწყვეტილებებს.

იყო შემთხვევები როცა ვერ  დაადო ვეტო, ვთქვათ,  ანტიდისკრიმინაციული კანონის მიღებას, თუმცა ეს კანონი საკმაოდ გამოშიგვნა. ბოლომდე ვეტო ვერ დაადო, მაგრამ  აშკარად აქვს ამის პრეტენზია, რომ ასეთი  ძალა იყოს, რომელიც კანონზე და კონსტიტუციაზე მაღლა დგას და იმ საკითხებში რომელიც მისივე თვალსაზრისით მას ეხება, მის გარეშე სახელმწიფომ გადაწყვეტილება ვერ მიიღოს.

ეს არის ეკლესიის რწმენა, საპატრიარქოს რწმენა და ფაქტობრივად გამოდის რომ ხელისუფლება თამაშის ამ წესებს იღებს. ჩვენ ხშირად 90-იან წლებში ვსაუბრობდით, რომ ჩვენ ვართ არშემდგარი სახელმწიფო, დაუსრულებელი სახელმწიფო და სწორად ეს გამოდის დღეს. ანუ სამოქალაქო ხელისუფლებას არ აქვს სრული სუვერენიტეტი. ის იყოფს სუვერენიტეტს ეკლესიასთან იმ საკითხებში, რომელშიც ეკლესიას სურს რომ ეს სუვერენიტეტი გაყოს. 

ეს არის რეალობა და ამას მმართველი გუნდი ეგუება, იმიტომ, რომ ჩემი აზრით, ეს პოლიტიკურად აწყობს. თვლის რომ პოლიტიკურად დამარცხდება სხვა შემთხვევაში, ამიტომ თვლის, რომ ამაზე უნდა წავიდეს.

– ნუთუ ხელისუფლება ვერ აცნობიერებს საფრთხეს, თუ რის წინაშე დგება საზოგადოება, მოქალაქეების უსაფრთხოება? და თუ რამე მძიმე და ცუდი შედეგი მოჰყვა ამას, ეს ხომ თავად ხელისუფლებისთვის, მმართველი პარტიისთვისაც საფრთხეა? ის ვერ აცნობიერებს ამას, თქვენი აზრით?

გია ნოდია: ჩემი აზრით, ის ძალიან კარგად აცნობიერებს. არამგონია რომ გახარია ან ბიძინა ივანიშვილი რაღაც აპოკალიპტური თეოლოგიის ხედვას იზიარებდნენ. არცერთი არ ჩანს მაინცდამაინც მაგ ჭკუაზე და როგორც პოლიტიკოსები, ცინიკურად უყურებენ რელიგიის საკითხებს, უბრალოდ ისინი ხედავენ ორ  საფრთხეს.

ერთი საფრთხე არის  საფრთხე მოსახელობისთვის, მეორე არის პოლიტიკური საფრთხე მათი პარტიისთვის. ანუ მათი პარტიისთვის პოლტიკური საფრთხეა ეკლესიასთან ურთიერთობის გაფუჭება.

ამ ორი საფრთხიდან ისინი არჩევენ იმას, რომელიც მათ თვალში, მათი, როგორც პოლიტიკური პარტიის თვალში ნაკლებია.

უკეთესია მოხდეს ვირუსის აფეთქება, ვიდრე მათ დაკარგონ ხელსუფლება უახლოეს არჩევნებში, როდესაც ეს არჩევნები ჩატარდება.ანუ ამ გადაწყვეტილებას იღებენ სრულიად შეგნებულად. პარტიის ინტერესი უფრო მნიშვნელოვანია ვიდრე საზოგადოების უსაფრთხოება. აქ, მე მგონი, სრულიად ცალსახაა რომ ეს დილემაა და ცალსხააა, რას მიანიჭა პრიორიტეტი ხელისუფლებამ.

–ბატონ ბექას მინდა ვკითხო. ეს ვითარება, ის სავარაუდო მძიმე შედეგები,  რაც ამ ყველაფერს შეიძლება მოჰყვეს,   როგორ აისახება მართლმადიდებელი ეკლესიის ავტორიტეტზე საზოგადოებაში? ეს ავტორიტეტი გამტკიცების გზაზეა, ისინი ამით ძალს აჩვენებენ და გაიმყარებენ თავის  მდგომარეობას თუ პირიქით?

ბექა მიდიაშვილი: თუ შევხედავთ ბოლო წლების მოვლენებს, ციანიდის სკანდალიდან მოყოლებული განსაკუთებით,  ხედავთ რომ საპატრიარქოს ავტორიტეტი, გავლენა იკლებს.ამას კვლევებიც აჩვენებს.

ყოველწლიურად  რაღაც აკლდება ამ რეიტინგს.  უფრო და უფრო მეტი ადამიანი  ღიად და თამამად აკრიტიკებს საპატრიარქოს. ასე დაწყებული იყო, აქამდე ყოველ შემთხვევაში, ძალიან  დიდი შიდა დაპირისპირება საპატრიარქო ტახტისთვის და ასე ვთქვათ,  ფოკუსირდა ციანიდის სკანდალზე.

ასევე ერთის მხრივ ეპისკოპოსები მეორე ეპისკოპოსებს ამხელენ ათასნაირ ცოდვაში, მკვლელობით დაწყებული რუსეთის აგენტობით დამთავრებული, ანალოგიურ მხილებას აქვს ადგილი მეორე მხრიდან მეორე ეპისკოპოსების მიმართ, ასევე წარმოუდგენელი მხილება მოვისმინეთ ჩვენ მიტროპოლიტ ცაავასგან უშუალოდ პატრიარქის მიმართ.

ამ პროცესს რასაკვირველია თავისი გავლენა აქვს და მე ვფიქრობ, რომ თუ  წარმოვიდგენთ იმას, რომ (ეკლესიაში) არის პრაგმატული ნაწილი, რომელიც  ამ თვალსაზრისით,  ამ კუთხით ფიქრობს, რომ სწორად ახლა არის მათთვის ის ხელსაყრელი დრო, როდესაც მათ შეუძლიათ კიდევ უფრო მეტად განამტკიცონ შიგნით უპირველეს ყოვლისა ეკლესისის, საპატრიარქოს და უშუალოდ პატრიარქის, როგორც ცოცხალი წმინდანის, ბოლო მოციქულის, როგორც მას სინოდმა უწოდა, ავტორიტეტი.

ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი მათთვის. ჩვენ არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ სასულიერო სემინარიაში მან ჯერ კიდევ სტალინის დროს ჩააბარა და ეს არის საბჭოთა პერიოდგამოვლილი ადამიანი, რომლისთვისაც უმთავრესი არის ძალაუფლება და მერე ყველაფერი დანარჩენი. აი ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი.

იმაში ვეთანხმები რასაკვირველია ბატონ გიას, რომ ხელისუფლება უფრთხის ეკლესიას საკუთარი პოლიტიკური ქულების დაკარგვის თვალსაზრისით. მათ აქვთ შესაბამისი გამოცდილება წინამორბედისგან, იმიტომ რომ გვახსოვს 2011 წელი, როდესაც უშუალოდ კათოლიკოს-პატრიარქი და მთელი საპატრიარქო და მთელი ოპოზოცია გამოვიდა ხელისფლების წინააღმდეგ, როდესაც მან გადაწყვეტილება მიიღო, სხვა რელიგიური ჯგუფების ლიბერალური რეგისტრაცია განეხორციელებინა.

მაშინ ხალხიც გამოვიდა. ათასობით ადამინი გამოვიდა, მაგრამ ძალიან მტკიცე იყო მაშინ ხელისუფლების პოზიცია, თუმცა ამან  შემდეგ მოუტანა ძალიან დიდი დარტყმა ხელისუფლების რეიტინგს. ფაქტობრივად მაშინ ჩამოყალიბდა, რომ აი ეკლესიას ებრძვის ხელისუფლება და ამას იმეორებდა ყველა.

პარტიებით დაწყებული, უშუალოდ სასულიერო პირებით დამთავრებული.ამიტომ ეს საფრთხე არის.  მაგრამ მე ვფიქრობ, რომ მაინც შეეძლო ამ ფანატიზმის გადაძლევა ხელისუფლებას, თუ მას ექნებოდა შესაბამისი სურვილი და უბრალოდ აუხსნელია.

სიმართლე გითხრათ, ბოლომდე ვერ ვხსნი იმ მიზეზს, თუ რატომ დაიწყო ხელისუფლებამ თანამშრომლობა ფატობრივად ამ ბიოტერორისტულ მიმართებასთან საზოგადოების მიმართ.

სხვათაშორის კონკორდატს ახსნებენ ხშირად ბოლო პერიოდში.  ხშირად ახსენებენ კონსტიტუციურ შეთანხმებას. კონსტიტუციურ შეთანხმებაში ძალიან მკაფიოდ ერთმნიშვნელოვნად  არის პირველ პუნქტად ჩამოყალიბებული ამ შეთანხმების უმთავრესი  აზრი –  რომ ხელისუფლება და ეკლესია ურთიერთდამოუკიდებლობის  პრინციპების საფუძველზე თანამშრომლობენ ადამიანების საკეთილდღეოდ. საქართველოს მოქალაქეების საკეთილდღეოდ.

მთლიანად არღვევენ  თუნდაც ამ კონცეფციას როგორც ხელისუფლება, ისე საპატრიარქო ბოლო დღეებში.

– ბატონ გიას მინდა ვკითხო. მე მომხვდა თვალში ასეთი ფაქტი, იგივე მარნეულში, როდესაც კარანტინი შემოიღეს, იქ მოქალაქეებს დაუშალეს ნოვრუზობის აღნიშვნა. იყო რამდენიმე ეპიზოდი, როცა სუფრა გაიშალა და დაჯარიმდა ხალხი. ჩვენ ვხედავთ, რომ სხვა კონფესიები, თავისი შეგნების  თუ გადაწყვეტილების გამო, შეკრებებს არ ატარებენ. გამოდის თუ არა, რომ საქართველოს ხელისუფლება პირდაპირ ხაზს უსვამს ჩვენი მოქალაქეების უთანასწორობას, ამ შემთხვევაში რელიგიური ნიშნით, მათი  სამოქალაქო უფლებების საკითხებში? არსებობს თუ არა ეს ფაქტორი და მეორე: ჩვენ გვახსოვს აქცია “არა თეოკრატიას!” რომელიც ჩატარდა რამდენიმე წლის წინ. ვდგავართ თუ არა ისევ იმ    რეალობის წინაშე, რომ თეოკრატიის საფრთხე  ისევ დაგვიდგა დღის წესრგში  ამ ქვეყანაში?

გია ნოდია:  თეოკარია შეიძლება გაზვიადებული ნათქვამია ამ შემთხვევაში, მაგრამ ერთის მხრივ რაც  მე ვთქვი ეს არის ფაქტობრივად სამოქალაქო მმართველობის სუვერენიტეტის უარყოფა.

ანუ არსებობს ეკლესია, რომელიც არის თანამმართველი ქვეყნის. ამას აცხადებს ეკლესია და სახელმწიფო ეთანხმება, მაგრამ მეორე ფაქტორია, რა თქმა უნდა ასეთ ვითარებაში  აშკარა  და შეუნიღბავი ხდება ორმაგი სტანდარტი.

ორმაგი სტანდარტი იგულისხმება ამ შემთხვევაში როგორც , ფართო გაგებით მართლმადიდებლები, ვისშიც იგულისხმება თითქმის ყველა ქართველი, გარდა მუსლინამანი ქართველისა, მიუხედავად იმისა ისინი ეკლესიაში დადიან თუ არა და რელიგიური უმცირესობები.

გასაგებია, რომ  რელიგიურმა უმცირესობებმა ამ შემთხვევაში თავისი ნებით და თავისი ინიციატივით სავარაუდოდ მიიღეს  ის გადაწყვეტილება რაც მიიღეს. ანუ დახურეს ღვთისმსახურება მრევლისთვის, მაგრამ ისიც აშკარაა, რომ სრულიად სხვა სტანდარტი აქვს ხელისუფლებას დომინანტი ეკლესიისათვის და სრულიად სხვა სტანდარტი აქვს ყველა სხვა ადამიანისადმი.

თუმცა ამ შემთხვევაში ეს ორმაგი სტანდარტი არ არის მხოლოდ  უმრავლესობა-უმცირესობა რელიგიური ნიშნით, ეს არის ორმაგი სტანდარტი  – რიგითი მოქლაქეები, ყველანი ვინც ამ გადაცემაში ვმონაწილეობთ და უმრავლესობა, ვინც ამას შეხედავს და საეკლესიო მრევლი, უფრო სწორად საპატრიარქო და ის ადამიანები ვინც საპატრიარქოს მიყვებიან ასე ვთქვათ.

ესენი არიან კანონს გარეშე, კანონზე მაღლა და მათ მიმართ არის სხვა სტანდარტი. ფაქტობრივად  მოქალაქეთა უმრავლესობა არის ამ ორმაგი სტარნდარტის მსხვერპლი. და არა მხოლოდ რელიგიური უმცირესობები. ეს რეალობა გვაქვს.

ბექა მინდიაშვილი: ერთს დავამატებ, დღეს მოხდა ეს ფაქტი: მუსლიმთა სასულიერო საბჭოს  ლიდერი შეიხი მირტაგ ასადოვი, არის ძალიან ცნობილი ადამიანი ქვემო ქართლში, ძალიან სწორი შეხედულებების ადამიანია სამოქალაქო თვალსაზრისითაც ყველა საკითხთან მიმართებით. აქტიური პიროვნება გახლავთ.

მან გააკრიტიკა პრემიერი გახარია იმასთან დაკავშიებით, რაც გახარიამ თქვა, რომ სახელმწიფო არის მართლმადიდბლური. ეს გააპროტესტა და ასევე თქვა, რომ თუკი ის გახსნის მეჩეთებს, ანალოგიურად არ მოექცევა ხელისუფლება მათ, როგორც საპატრიარქოს ექცევა.

დღეს ეს ადამინი არის დაბარებული სუს-ში საბოტაჟის ბრალდებით. თუმცა ეს ბოლომდე ჯერ გარკვეული არ არის რა ხდება ამ საქმესთან მიმართებით, მაგრამ ნამდვილად რომ დაბარებულია და საბოტაჟი რომ არის ერთ-ერთი შინაარსი ამ  დაბარების, ეს ნამდვილად ვიცით. ასე რომ ეს კონკრეტულად აისახება უკვე უმცირესობებზე.