რუსეთში საპრეზიდენტო არჩევნები დაიწყო - კენჭისყრა სამი დღე გასტანს. მოკლედ, რა უნდა იცოდეთ ამ "არჩევნების" შესახებ

საპრეზიდენტო არჩევნები რუსეთში

რუსეთში საპრეზიდენტო არჩევნები დაიწყო, კენჭისყრა სამი დღის განმავლობაში 15-დან 17 მარტამდე გაიმართება. მთავარი დღეა 17 მარტი.

ცენტრალური საარჩევნო კომისიის მონაცემებით, რუსეთის რეგიონებში 94 ათასამდე საარჩევნო უბანი გაიხსნა.

ვინ არიან კანდიდატები?

რუსეთის საპრეზიდენტო არჩევნებში ოთხი კანდიდატი მონაწილეობს: ვლადიმერ პუტინი, რომელიც მეხუთე ვადით იყრის კენჭს, ლეონიდ სლუცკი, ჟირინოვსკის პარტიიდან ლდპრ, კომუნისტი ნიკოლაი ხარიტონოვი და ვლადისლავ დავანკოვი პარტია “ახალი ხალხი”.

პუტინის სამივე კონკურენტი სისტემური ოპოზიციის წარმომადგენელია. რეალური ოპოზიციიდან არც ერთი კანდიდატი არჩევნებზე არ დაუშვეს. ასევე, არჩევნებზე არ დაუშვეს არც ერთი კანდიდატი, რომელსაც ომის საწინააღმდეგო პოზიცია ჰქონდა.

პუტინის “კონკურენტ” სამ კანდიდატს აერთიანებს ასევე ის, რომ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს არც ერთი მათგანი არ აკრიტიკებდა პუტინს. ძირითადად, ისინი ერთმანეთთან დებატებით იყვნენ დაკავებული.

საზოგადოებრივი აზრის გამოკითხვების მიხედვით, ამომრჩეველთა 70 პროცენტზე მეტი აპირებს არჩევნებში პუტინს მისცეს ხმა.

კრემლის წყაროები, რომლებსაც დამოუკიდებელი რუსული მედია, “მედუზა” ციტირებს, აცხადებენ, რომ არსებობს კონკრეტული ამოცანა:

პუტინმა უბრალოდ კი არ უნდა მოიგოს არჩევნები, არამედ უნდა აჩვენოს „რეკორდული შედეგი“ – მოიპოვოს 80 პროცენტზე მეტი.

ამ შედეგის მიღწევას კრემლი ტრადიციული მეთოდებით ცდილობს – ხდება საჯარო სექტორში დასაქმებული თანამშრომლების მობილიზება და მათი იძულება, რომ მივიდნენ არჩევნებზე. BBC-მ დეტალურად აღწერა, თუ როგორ აიძულებენ ქვეყნის მასშტაბით სახელმწიფო კორპორაციების თანამშრომლებს, მასწავლებლებს და ექიმებს მონაწილეობა მიიღონ არჩევნებში.

პირველ შედეგებს, 17 მარტს, უბნების დახურვისთანავე გამოაცხადებენ.

როგორი იყო საარჩევნო კამპანია

თებერვალსა და მარტში პუტინი აქტიურად მოგზაურობდა მთელ ქვეყანაში, შეხვდა სამხედრო პერსონალს, მუშებს, მეცნიერებს, ფერმერებს და ახალგაზრდებს. ფაქტობრივად, ყველა ეს შეხვედრა წინასაარჩევნო იყო, თუმცა არც ერთ შეხვედრაზე სიტყვა „არჩევნები“ არ უხსენებიათ და არც უბნებზე მისვლის მოწოდებები არ ისმოდა.

მოძრაობამ ამომრჩეველთა უფლებებისთვის, „გოლოსმა“ გამოაქვეყნა ანგარიში, რომელშიც მიმდინარე კამპანიას „ყველაზე უშინაარსო“ უწოდეს რუსეთის საპრეზიდენტო არჩევნების ისტორიაში. “გოლოსის” ექსპერტები მივიდნენ დასკვნამდე, რომ არჩევნების მიმართ ინტერესი არც ფედერალურ და არც რეგიონულ მედიას არ გამოუჩენია. ხოლო კანდიდატები „არც კი ცდილობენ იმიტირება მაინც მოეხდინათ, რომ პრეზიდენტობისთვის და ხმებისთვის იბრძვიან“.

ამ საპრეზიდენტო კამპანიის მთავარი სიახლე დისტანციური კენჭისყრაა, რომელიც 29 რეგიონში, ანუ რუსეთის ტერიტორიის მესამედზე დაინერგა. ამ რეგიონებში საპრეზიდენტო არჩევნებზე პირველად იქნება გამოყენებული ელექტრონული ხმის მიცემა (EV). როგორც BBC წერდა, ადმინისტრაციულ რესურსს იყენებენ ზუსტად იმისთვის, რომ აიძულონ ხალხი ხმა მისცენ ელექტრონულად, კენჭისყრის პირველივე დღეს, 15 მარტს. როგორც BBC იტყობინება, საჯარო სექტორის თანამშრომლებს სამსახურში მოსთხოვეს სქრინშოტის წარდგენა, რომელიც დაადასტურებს, რომ ისინი დარეგისტრირდნენ დისტანციურ კენჭისყრაში მონაწილეობის მისაღებად.

არჩევნები ანექსირებულ ტერიტორიებზე

რუსეთის საპრეზიდენტო არჩევნები ასევე იმართება ანექსირებულ ყირიმში და დონეცკის, ლუგანსკის, ხერსონისა და ზაპოროჟიეს ოლქების ტერიტორიებზე. ეს უკრაინის ტერიტორიებია, რომლებიც ამჟამად ოკუპირებულია რუსული ჯარების მიერ.

ანექსირებულ ტერიტორიებზე ხმის მიცემა რამდენიმე დღით ადრე დაიწყო. რეგიონებში ფუნქციონირებს საარჩევნო უბნები, თუმცა ხელისუფლება მოსახლეობას მოუწოდებს, სახლში დარჩნენ და თავად მიაქვთ მათთან საარჩევნო ურნები. სურათი ასეთია – კომისიის წევრები საარჩევნო ყუთებით, შეიარაღებული ადამიანების თანხლებით დადიან კარდაკარ და პირდაპირ საცხოვრებელ სახლებში ადგებიან ხალხს. მოქალაქეებს ხმის მიცემის უფლება აქვთ ნებისმიერი დოკუმენტის, მათ შორის უკრაინის პასპორტის გამოყენებით.

უკრაინის უმაღლესმა რადამ მიმართა საერთაშორისო თანამეგობრობას და მოუწოდა, დაგმონ რუსეთის არჩევნების ჩატარება უკრაინის ოკუპირებულ ტერიტორიებზე. ასევე, უკრაინის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ მოუწოდა ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მცხოვრებ თანამოქალაქეებს, არ მიიღონ მონაწილეობა კენჭისყრაში.

რა სტრატეგია აქვს ოპოზიციას?

დღეს რუსეთში თითქმის აღარ დარჩა არც ერთი პარტია თუ პოლიტიკოსი, რომელიც პუტინის რეალურ, არა სისტემურ ოპოზიციას წარმოადგენს. ოპოზიციონერების დიდმა ნაწილმა დატოვა რუსეთი, რადგან მათ ციხე ემუქრებოდათ, ნაწილი ციხეშია (ლევ იაშინი, ვლადიმირ კარა მურზა). ოპოზიციის ლიდერი ალექსეი ნავალნი კი პუტინის რეჟიმმა 16 თებერვალს პატიმრობაში მოკლა.

ამ პირობებში, რუსულ ოპოზიციას საპროტესტო ელექტორატთან კომუნიკაცია მხოლოდ დისტანციურად აქვს.

რუსულმა ოპოზიციამ პუტინის რეჟიმის წინააღმდეგ განწყობილ ადამიანებს შესთავაზა საპროტესტო აქცია „შუადღე პუტინის წინააღმდეგ“. იდეა პეტერბურგის საკანონმდებლო კრების ყოფილ დეპუტატს მაქსიმ რეზნიკს ეკუთვნის. აქციის ფარგლებში, პუტინის მოწინააღმდეგეები საარჩევნო უბნებზე ერთდროულად, 17 მარტს, დღის 12 საათზე უნდა მივიდნენ.

ოპოზიციის ლიდერები ვარაუდობენ, რომ თუკი 17 მარტს, დღის 12 საათზე საარჩევნო უბნებთან უზარმაზარი რიგები ჩამოდგება, ეს შეუქმნის უხერხულობას პუტინის რეჟიმს. ასევე მთელი მსოფლიო დაინახავს, რომ პუტინის რეჟიმი არალეგიტიმურია. და რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, აცხადებენ ოპოზიციონერები, ომის და პუტინის წინააღმდეგ განწყობილი ადამიანები ერთმანეთის დანახვას შეძლებენ და გააცნობიერებენ, რომ არც ისე ცოტანი არიან.

კამპანია “შუადღე პუტინის წინააღმდეგ” ბოლო აქცია იყო, რომელსაც მხარი დაუჭირა ალექსეი ნავალნიმ კოლონიიდან. მან ამის შესახებ ტვიტერზე პოსტი დაწერა. ნავალნის გარდაცვალების შემდეგ მისმა თანამებრძოლმა ლეონიდ ვოლკოვმა კიდევ ერთხელ მოუწოდა ნავალნის მხარდამჭერებს აქციაში მონაწილეობისკენ და ამ აქციას “ალექსეი ნავალნის პოლიტიკური ანდერძი” უწოდა.

ნავალნის გუნდი სთავაზობს ამომრჩევლებს, ხმა მისცენ ნებისმიერ სხვა კანდიდატს, გარდა მოქმედი პრეზიდენტისა, ან გააფუჭონ ბიულეტენი. ნავალნის გუნდმა სპეციალურ აპლიკაციაც შექმნა (Фотон), რომელიც ამომრჩეველს შემთხვევითობის პრინციპით შესთავაზებს, პუტინის გარდა ვის მისცეს ხმა არჩევნებში ან გააფუჭოს ბიულეტენი.

პოლიტიკოსის ქვრივმა, იულია ნავალნაიამ ასევე მოუწოდა რუსეთის მოქალაქეებს მონაწილეობა მიღონ კამპანიაში „შუადღე პუტინის წინააღმდეგ“. იულია ნავალნაიამ ასევე მოუწოდა დასავლეთის ქვეყნებს არ აღიარონ რუსეთში არჩევნების შედეგები და არ განიხილონ ვლადიმერ პუტინი რუსეთის ლეგიტიმურ მეთაურად.

მოსკოვის პროკურატურამ უკვე განაცხადა, რომ ოპოზიციის მიერ მოფიქრებულ ამ აქციაში „ექსტრემისტული აქტივობის ნიშნებს“ ხედავს. ამ ეტაპზე გაუგებარია, რა გეგმა აქვს ხელისუფლებას – არჩევნებზე მისულ ხალხს დაარბევს?

*BBC და მედუზას მასალების მიხედვით