სახლების ნგრევა ბაქოურად
ბულვარის გასწვრივ გზა მთისკენ მიემართება. მარჯვნივ სახანძრო სადგურს დაინახავთ, შემდეგ მკვეთრი აღმართი შემოგხვდებათ, რომელსაც ავტობუსების პირველი გაჩერება მოჰყვება. გაჩერება იმ მაღაზიის წინ არის, რომელსაც მის საპატივცემულოდ “ბაილ მარკეტი დაარქვეს”. ამის შემდეგ მოდის ყურბან აბასოვის გრძელი და ვიწრო ქუჩა, რომლის მარჯვნივაც მისი პარალელური ქუჩები გორაკის ფერდობზე კიბის საფეხურის მსგავს ტერასებადაა შეფენილი.
ბაილის რაიონი ბაქოს ცენტრი არ არის, მაგრამ ადრე თუ აქ ცხოვრობდით, ითვლებოდა, რომ გაგიმართლათ – ცენტრამდე 10 წუთის სავალი სწორი გზა, ზღვის ჰაერი, კარგი ინფრასტრუქტურა და მთელ ქალაქში ყველაზე საუკეთესო ზღვის ხედი. თანაც, ბულვარის კარდინალური რეკონსტრუქციის შემდეგ მისი “ახალი ნაწილი” დროშის მოედნითა და Crystal Hall-ის საკონცერტო დარბაზით ორი ფეხის ნაბიჯზე აღმოჩნდა.
თუმცა, უკვე ათი წელია, ბაილის რაიონში ბინების გაყიდვა ჭირს – რაიონის რეკონსტრუქციის გამო. ცხადია, ბაქოს ადგილობრივ დუბაიდ გადაქცევა, ძველი, ორსართულიანი სახლების ნაცვლად, ამ ზღვის ხედიან გორაკზე უფრო “პრეზენტაბელური” ნაგებობების აშენებას გულისხმობს. ასე რომ, ძველ სახლებს დაანგრევენ. ხოლო, რამდენად აურზაურით ჩაივლის ეს ყველაფერი, დამოკიდებულია იმაზე, თუ ვის დაავალებენ ამსაქმეს.
“ეს რაიონი ფეშენებელური უნდა გახდეს. აქ სასტუმროებსა და ძვირად ღირებულ სახლებს აშენებენ. სწორედ ამიტომ უნდა ბევრს ჩვენი სახლების დანგრევა. მაგრამ საქმე ის არის, რომ საცხოვრებლისთვის კომპენსაციას არ გვაძლევენ,” – ამბობს ელნარა ხანუმი, რომელიც გურბან აბასოვის 27-ე სახლში ცხოვრობს. ეს არის ძველი ორსართულიანი სახლი, ე.წ. იტალიური ეზო, სადაც ბინაში მოსახვედრად ეზოდან კიბე უნდა აიაროთ. ამჟამად აქ 38 ოჯახი ცხოვრობს.
მობინადრეები ამბობენ, რომ სამშენებლო კომპანია FORTIS-BAYIL MTK-ს წარმომადგენლები მათ ეზოში პირველად 7 ივნისს გამოჩნდნენ და დაარიგეს ფურცლები – გეგმებით და დაპირებებით. “ისინი კომპენსაციის გადახდის პირობებს დებდნენ – გვეუბნებოდნენ, რომ დაფარავდნენ იმ ნივთების ტრანსპორტირების ხარჯებსაც, რასაც ნაქირავებ ბინებში გადასვლისას თან წავიღებდით; თქვეს, რომ ბინის ქირას გადაგვიხდიდნენ, და იმ სახლში, რომელიც ამ ადგილას აშენდება, გამოგვიყოფდნენ ახალ ბინებს – თანაც ზღვის ხედითა და დიდი აივნებით,” – ამბობს ჰიკმეტი – სახლის კიდევ ერთი ბინადარი.
ჰიკმეტის თქმით, კომპანიის მიერ წარმოდგენილ ხელშეკრულებებში ნახსენებიც არ არის, რომ მობინადრეები ახალ ბინებს, ან შესაბამის ფულად კომპენსაციას მიიღებენ. ჰიკმეტის ნათქვამს სახლის სხვა მობინადრეებიც ადასტურებენ. გამოდის, რომ ბინის გაყიდვის პირობები რაიმე საბუთით არ დასტურდება და საუბარია მხოლოდ მობინადრეეთა დროებითი საცხოვრებლით უზრუნველყოფაზე.
“ადრე აქ 45 ოჯახი ცხოვრობდა. შვიდი ოჯახის დაყოლიება შეძლეს. საერთოდ, კომპანიის წარმომადგენლები დაჟინებულობით გამოირჩეოდნენ, – ამბობს ჰიკმეტი, – მაგრამ სახლი მხოლოდ იმ მობინადრეებმა დატოვეს, რომლებსაც წასასვლელი ჰქონდათ. მაგალითად, მარტოხელა ქალი, რომელიც საცხოვრებლად ქალიშვილთან გადავიდა.”
მას შემდეგ, რაც ბინადრებმა სახლის ასეთი პირობებით დატოვებაზე უარი თქვეს, მათ დაემუქრნენ, რომ “ქუჩაში გაყრიდნენ”. განაცხადეს, რომ სახლი ავარიულია. “სახლის ავარიულობა მითითებულია ხოლმე საბუთებში – მისი გაყიდვა რომ ვერ შეძლონ, – ამბობს ჰიკმეტი, – ჩვენ კი მსგავსი პრობლემა არ გვქონია. ყველა დოკუმენტი წესრიგშია. ყველას აქვს ბინის ნასყიდობის მოწმობა.”
როდესაც მუქარამ არ გაჭრა, სახლს ღობე შემოავლეს და პირველ სართულზე დაცარიელებული ბინების კედლების ნგრევა დაიწყეს. “ეს არამხოლოდ ფსიქოლოგიური ზემოქმედებაა, არამედ ვანდალური აქტია, რადგან არ არის გამორიცხული, ზედა სართული უბრალოდ ჩამოიშალოს,” – ამბობს ვაგიფი – ამ სახლის კიდევ ერთი მობინადრე.
“მათი პირობები იურისტს გავაცანი და ის დარწმუნდა, რომ ეს პირობები მართლაც ეჭვს იწვევს, – ამბობს ჰიკმეტი, – დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ კომპანია მხოლოდ ბინის ქირის გადახდის პასუხისმგებლობას იღებს და ამ ვალდებულებასაც უამრავი პირობა ახლავს. შეთანხმების მიხედვით, ყოველთვიური იჯარის თანხა 300 მანათს შეადგენს. ამ პირობების მიხედვით კი, კომპანიას ნებისმიერ დროს შეუძლია, უარი თქვას ბინის ქირის გადახდაზე.”
სახლის მობინადრეები აღმასრულებელი ხელისუფლების ორგანოებსა და სხვა ინსტანციებში საჩივრებს გზავნიან. პოლიციასაც მიმართეს, მაგრამ უშედეგოდ.
საბაილის რაიონის აღმასრულებელი ხელისუფლების ჰუმანიტარული საკითხების გამყოფილების უფროსი, ისრაფილ ქერიმოვი ამბობს, რომ “გამორიცხულია, მობინადრეებს კომპენსაცია არ მიეცეთ.” მისი თქმით, ის შეხვდა ინვესტორებს, რომლებმაც პირობა დადეს, რომ არამხოლოდ დროებითი საცხოვრებლის იჯარის თანხების გადახდას იკისრებენ, არამედ მობინადრეებს ბინებსაც დაურიგებენ იმ სახლში, რომელიც აშენდება. “თუმცა, სიმართლე გითხრათ, უშუალოდ მობინადრეებისთვის შეთავაზებული კონტრაქტი არ მინახავს”, – ამბობს ის.
ამ ამბავს სოციალურ ქსელებში დიდი გამოხმაურება მოჰყვა, და 11 ივლისს მოსახლეობას დაემუქრნენ, რომ სასამართლოში უჩივლებდნენ, თუკი კიდევ ერთხელ შეეცდებოდნენ მათ მიმართ საზოგადოების ყურადღების მიპყრობას. ზოგიერთს შეეშინდა, მაგრამ ყველაზე აქტიურ მობინადრეებს სამართლიანი გარიგების მოთხოვნაზე უარი არ უთქვამთ. მათ ინტერნეტში შესაბამისი ვიდეომასალაც კი გაავრცელეს.
მობინადრეების გამოდევნის მცდელობა მხოლოდ მას შემდეგ შეწყდა, რაც ბინების მფლობელებმა პრეზიდენტის აპარატს მიმართეს. გასულ კვირას სახლს ელექტროენერგია გაუთიშეს. ამასთან, უახლოეს ტერიტორიაზე განთავსებული შუქნიშნებიც გამოირთო. ძნელია, დაბეჯითებით ითქვას, თუ რამდენად გამიზნულად მოხდა ეს, მაგრამ მობინადრეებმა მწარე გამოცდილება გაითვალისწინეს და პრეზიდენტის ადმინისტრაციაში დარეკეს. შუქი მაშინვე ჩაირთო.
იმავე ქუჩაზე მდებარე მე-6 სახლი თითქმის ერთი წლის წინათ დაანგრიეს. აღნიშნული სახლის ბინადრებს გაუმართლათ. ინვესტორი “კეთილი ადამიანი” აღმოჩნდა. საიდა მამედოვას თქმით, მათთან ვაჭრობა შეიძლებოდა:
“კანონის მიხედვით, ჩემს ბინას იმ ფასს დავადებ, რაც მინდა. შემიძლია მასში მილიონი მანათიც კი მოვითხოვო. თუმცა, ჩვენთან ეს ყველაფერი ცოტა სხვანაირად ხდება. შენთან მოდიან ადამიანები, რომლებიც, როგორც წესი, საკუთარ ვინაობას არ ასახელებენ. მათ გვერდს სახლმმართველობის, ამ ნახევრადმკვდარი საბჭოთა სტრუქტურის თანამშრომლები უმშვენებენ. ფორმალურად, თქვენს ბინას რომელიღაც ფირმა ყიდულობს, მაგრამ თავიდანვე გეუბნებიან, რომ სახლს სახელმწიფო ანგრევს და გიხსნიან, რომ შენობას მაინც დაანგრევენ – მნიშვნელობა არ აქვს, დათანხმდები თუ არა. სტუმრები გეუბნებიან, რომ შენი ბინის ფართობის თითოეულ კვადრატულ მეტრზე გარკვეული ოდენობის ფულადი კომპენსაცია გეკუთვნის.
ამის შემდეგ ვაჭრობის მთავარი საგანია “ჩასათვლელი ფართობი” – უნდა ჩაითვალოს თუ არა აივნები, მიშენებები, საერთო დერეფნები, კედლის სისქე და ა.შ. რასაკვირველია, სინამდვილეში ფართობს მნიშვნელობა არ აქვს, ისევე როგორც ბინების ღირებულებას. ყველაფერი დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად მტკიცედ დაიცავ საკუთარ ინტერესებს.”
საიდას გაუმართლა. მან თავისი ოროთახიანი, გაურემონტებელი ბინა საბაზრო ფასად გაყიდა. მან სარფიანი გარიგება გააფორმა, თუკი გავითვალისწინებთ, რომ ბოლო 10 წლის განმავლობაში ბაილში თითქმის აღარაფერი იყიდება, რადგანაც არავინ იცის ზუსტად, თუ რომელი სახლები მოხვდება რეკონსტრუქციის საიდუმლო გეგმაში და მოექცევიან თუ არა მობინადრეებს ადამიანურად; ანუ არავინ იცის, ბინათმფლობელებს მე-6 სახლის მობინადრებივით გაუმართლებთ, თუ 27-ე სახლის ბინების მფლობელების ბედს გაიზიარებენ.
გამოქვეყნდა: 26.07.2016
