საქართველოს პარლამენტში „ევროპელი სოციალისტების“ თავმჯდომარის, ფრიდონ ინჯიას თქმით, მისი პოლიტიკური მოძრაობა გააგრძელებს ხელმოწერების შეგროვებას, რათა პროკურატურამ 2008 წლის ომთან დაკავშირებით „სააკაშვილის რეჟიმის მიერ ჩადენილი დანაშაულები“ გამოიძიოს და პარლამენტშიც შეიქმნას შესაბამისი საგამოძიებო კომისია.
2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის შემდგომი მოვლენების გამოძიებას ემხრობა ფრაქცია „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარე მამუკა მდინარაძე, თუმცა უცნობია, ეს საპარლამენტო უმრავლესობის პოზიციაა თუ არა. მდინარაძე ამბობს, რომ ის როგორც საქართველოს ერთი მოქალაქე, მსგავს გამოძიებას დიდი სიამოვნებით დაუჭერს მხარს. როგორც ის ამბობს, მისთვის არაერთი რამ გაურკვეველია ამ ომთან დაკავშირებით.
“7-ში ღამე “გრადების” დაბომბვა, ვისი და რისი აჩვენეს და რატომ აჩვენეს საეროდ ან 8-ში ის განცხადებები რას ნიშნავდა ან ის განცხადებები რას ნიშნავდა, რუსეთს არ შემოესწროო, ან ხელმოწერა და მხარდაჭერა რას ნიშნავდა, რომ ჩვენ დავიწყეთ ომიო ან ომის დანაშაულის ჯარისკაცებზე დაბრალება რას ნიშნავდა, ამ კითხვებზე მკაფიო პასუხები რომ არ არსებობს, ამას შესაძლოა სჭირდებოდეს კომისია.” – აცხადებს მამუკა მდინარაძე.
2022 წლის 19 დეკემბერს ჰააგის სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლომ დაასრულა აგვისტოს ომის პერიოდში (2008 წლის 1 ივლისიდან 10 ოქტომბრის ჩათვლით) ჩადენილი დანაშაულების შესწავლა ადამიანურობისა და ომის დანაშაულების კონტექსტში. ჰააგის სასამართლოს არც ერთი ქართველი სამხედრო არ დაუდანაშაულებია ადამიანურობისა და ომის დანაშაულების კონტექსტში.
საქმის პროკურორმა კარიმ ხანმა აღნიშნა, რომ გადაწყვეტილება გამოძიების ფაზის დასრულების შესახებ ჰააგის სასამართლოს 20-წლიან ისტორიაში პირველად იქნა მიღებული. პროკურორის თქმით, გამოძიებისას მისმა ოფისმა შეისწავლა ყველა ის მტკიცებულება, რომელიც კონფლიქტის მხარეებმა წარადგინეს სავარაუდოდ ჩადენილ დანაშაულებთან დაკავშირებით.
მანამდე, 2022 წლის ზაფხულში, ჰააგის სასამართლომ აღნიშნული გამოძიების ფარგლებში სამხრეთ ოსეთის სამი ყოფილი თანამდებობის პირის დაკავების ორდერი გასცა, რადგან გამოიკვეთა მათი ბრალეულობა ადამიანურობისა და ომის დანაშაულების კონტექსტში.
საუბარია მიხეილ მინძაევზე (2005-2008 წლებში – სამხრეთ ოსეთის თვითგამოცხადებული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა მინისტრი),
ჰამლეტ გუჩმაზოვზე (2008 წელს – სამხრეთ ოსეთის შს სამინისტროს წინასწარი დაკავების იზოლატორის უფროსი)
და დავით სანაკოევზე (2008 წელს – სამხრეთ ოსეთის პრეზიდენტის კომისარი ადამიანის უფლებათა საკითხებში. ამჟამად დეპუტატია, იყო ასევე პრეზიდენტობის კანდიდატი).
აღსანიშნავია, რომ 2021 წლის 21 იანვარს სტრასბურგის ევროპულმა სასამართლომ საბოლოო გადაწყვეტილება გამოაცხადა საქმეზე „საქართველო რუსეთის წინააღმდეგ″. სტრასბურგმა დაადგინა, რომ რუსეთი პასუხისმგებელია საქართველოს მოქალაქეების მიმართ ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის ექვსი მუხლის დარღვევაზე – მათ შორისაა სიცოცხლის უფლების ხელყოფა, წამება, კერძო საკუთრების დაწვა და განადგურება.
● თბილისმა სარჩელი რუსეთის წინააღმდეგ ICC-ში 2008 წელს შეიტანა. 2016 წლის იანვარში პირველმა წინასასამართლო პალატამ თანხმობა გასცა დაწყებულიყო გამოძიება სამხედრო დანაშაულებისა და კაცობრიობის წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულების გამოსავლენად, რომლებიც შეიძლება ჩაედინათ ქართულ, ოსურ და რუსულ მხარეებს საომარი მოქმედებების დაწყებამდე, უშუალოდ საომარი მოქმედებების დროს და შემდგომ დღეებში – კონკრეტულად 2008 წლის 1 ივლისიდან 2008 წლის 10 ოქტომბრამდე შუალედში.
● მიმდინარე წლის მარტში ცნობილი გახდა, რომ გამოვლინდა ეთნიკურად ქართველი მშვიდობიანი მოქალაქეების უკანონო დაკავების, არასათანადო მოპყრობის, მძევლების აყვანის და შემდგომში უკანონო გასახლების სავარაუდო ფაქტები.
● ICC-ის იურისდიქცია ვრცელდება რომის სტატუტის მონაწილე სახელმწიფოების ტერიტორიაზე ჩადენილ დანაშაულებზე (საქართველოც ერთ-ერთი მათგანია), განურჩევლად დამნაშავეთა ეროვნებისა. საერთაშორისო სამართლის თვალსაზრისით, სამხრეთ ოსეთი საქართველოს ტერიტორიის ნაწილია, რაც ნიშნავს, რომ ICC-ის იურისდიქცია ვრცელდება სამხრეთ ოსეთში მომხდარ დანაშაულებზე, რომლებზეც პასუხისმგებელნი არიან რუსეთის მოქალაქეები, მიუხედავად იმისა, რომ რუსეთი არ არის რომის სტატუტის მხარე.
