საბრძოლო მოქმედებები სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვარზე. მოწოდება რუსეთისადმი, რომ ჩაერიოს
19.00, 16 ნოემბერი
სომხეთის მხრიდან 15 ადამიანი დაიღუპა 16 ნოემბერს, სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვარზე მომხდარი შეტაკებისას. ტყვედ ჩავარდა 12 სამხედრო მოსამსახურე – 7 კონტრაქტორი და 5 წვევამდელი.
16.00, 16 ნოემბერი
სომხეთისა და აზერბაიჯანის თავდაცვის სამინისტროები საზღვარზე სიტუაციის სერიოზული გამწვავების შესახებ იტყობინებიან. სხვა დანარჩენში სამხედრო უწყებების ცნობები და შეფასებები ერთმანეთისგან განსხვავდება. მხარეები ესკალაციაზე პასუხისმგებლობას ერთმანეთს აკისრებენ.
ამ დროისთვის არსებული სიტუაციის ყველა დეტალი კონფლიქტის ორივე მხრიდან.
- ზავის დადებიდან ერთი წლის შემდეგ: ფაშინიანმა ომის შემდგომ ვითარებაზე ისაუბრა
- ბაქოში, სამხედრო ალაფის პარკიდან, მულაჟები და ჩაფხუტები გაუჩინარდა – ფოტო
ინფორმაცია ერევნიდან
ეროვნული უსაფრთხოების საბჭოს მდივნის განცხადება
ოფიციალურმა ერევანმა მოსკოვს მიმართა მოწოდებით, დაიცვას სომხეთის სუვერენული ტერიტორია 1997 წლის ორმხრივი ხელშეკრულების შესაბამისად. ამის შესახებ სომხეთის ეროვნული უსაფრთხოების საბჭოს მდივანმა არმენ გრიგორიანმა საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში განაცხადა.
მისი თქმით, სომხეთის ეროვნულმა უშიშროების საბჭომ თავისი სტრატეგიული მოკავშირის, რუსეთის, კოლექტიური უსაფრთხოების შესახებ შეთანხმების სამხედრო ბლოკის, რომლის წევრიცაა და მთელი საერთაშორისო თანამეგობრობის ყურადღება მიმართა აზერბაიჯანის შეიარაღებული ძალების მიმდინარე აგრესიული მოქმედებებისაკენ. სომხური მხარე ხაზს უსვამს, რომ ეს მოქმედებები მიმართულია სომხეთის სუვერენიტეტის, ტერიტორიული მთლიანობის, რეგიონული უსაფრთხოებისა და ქვეყნის სტაბილურობის წინააღმდეგ, აგრეთვე, ეწინააღმდეგება 2020 წლის 9 ნოემბრის სამმხრივი განცხადების პირობებს.
თავდაცვის სამინისტროს განცხადება
ადრე, სომხეთის თავდაცვის სამინისტრო აცხადებდა, რომ „16 ნოემბერს, დაახლოებით, 13:00 საათზე, აზერბაიჯანის შეიარაღებული ძალების ქვედანაყოფებმა მორიგი პროვოკაცია დაიწყეს სომხეთის რესპუბლიკის აღმოსავლეთ საზღვრის მიმართულებით, ცეცხლი გაუხსნეს რა სომხურ პოზიციებს. სომხეთის რესპუბლიკის შეიარაღებული ძალების ქვედანაყოფებმა საპასუხო მოქმედებები განახორციელეს მოწინააღმდეგის თავდასხმის თავიდან ასაცილებლად“.
შემდეგ, სამხედრო უწყებამ განაცხადა, რომ 14:30-ის მდგომარეობით, აღმოსავლეთ საზღვარზე სიტუაცია კიდევ უფრო გამწვავდა, მიმდინარეობს ადგილობრივი ბრძოლები, „მოწინააღმდეგე იყენებს არტილერიას, ჯავშანტექნიკას, სხვადასხვა კალიბრის ცეცხლსასროლ იარაღს“. თავდაცვის სამინისტროს განცხადებაში კვლავ გამეორებული იყო, რომ სომხური მხარე საპასუხო მოქმედებებს ახორციელებდა.
15:00 საათის მდგომარეობით, სომხური მხარე 4 დაჭრილის შესახებ იტყობინება, ცნობები დაღუპულთა შესახებ ზუსტდება. თავდაცვის სამინისტროს განცხადებაში ასევე ნათქვამია, რომ ამ დროისათვის ვითარებას საზღვრის აღმოსავლეთ მიმართულებით სერიოზული ცვლილება არ განუცდია. მიდის ადგილობრივი ბრძოლები საარტილერიო საშუალებების, ჯავშანტექნიკისა და ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენებით.
საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადება
სომხეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ განაცხადა, რომ აზერბაიჯანული მხარის თავდასხმებს ადამიანური მსხვერპლი მოჰყვა:
„ეს ბოლო თავდასხმა არის აზერბაიჯანული მხარის თანმიმდევრული პოლიტიკის გაგრძელება, რომელიც მიმართულია სომხეთის რესპუბლიკის ტერიტორიის ოკუპაციისკენ და რომელსაც სათავე დაედო ამა წლის 12 მაისს, აზერბაიჯანული შეიარაღებული ძალების სიუნიქისა და გეღარქუნიქის პროვინციებში შეჭრით. ამ მოქმედებებით აზერბაიჯანი ასევე არღვევს 9 ნოემბრის სამმხრივ განცხადებას, რადგან აზერბაიჯანული მხარე თავს ესხმის სომხეთის რესპუბლიკის ტერიტორიას, რომელიც ამ განცხადების შესრულების შედეგად აზერბაიჯანულ მხარეს გადაეცა.
სომხეთის რესპუბლიკა გაეროს წესდების შესაბამისად, უფლებამოსილია ყველა შესაძლო საშუალების გამოყენებით მოიგერიოს მოწინააღმდეგის ძალები, რომელიც საფრთხეს უქმნის მის ტერიტორიულ მთლიანობასა და სუვერენიტეტს.
მოვუწოდებთ საერთაშორისო თანამეგობრობას და ჩვენს საერთაშორისო პარტნიორებს – რუსეთს, კოლექტიური უსაფრთხოების შესახებ შეთანხმებას, ეუთოს მინსკის ჯგუფის თანათავმჯდომარეებსა და თანათავმჯდომარე ქვეყნებს, მკაფიო რეაგირება მოახდინონ ამ ქმედებებზე, რომლებიც ძირს უთხრის რეგიონულ მშვიდობასა და უსაფრთხოებას და გადადგან ეფექტიანი ნაბიჯები მათ თავიდან ასაცილებლად და სომხეთის რესპუბლიკის ტერიტორიიდან აზერბაიჯანის შეიარაღებული ძალების სრულად და უპირობოდ გასაყვანად“.
სამოქალაქო საზოგადოების მოთხოვნა
სომხეთის რიგი ავტორიტეტული ორგანიზაციები გამოვიდნენ განცხადებით, რომლითაც ითხოვენ, რომ ქვეყნის ხელისუფლებამ პირდაპირ გაეროს უშიშროების საბჭოს მიმართოს.
მათ მიაჩნიათ, რომ პრემიერ-მინისტრმა და საგარეო საქმეთა მინისტრმა აზერბაიჯანის აგრესიული მოქმედებებისა და სომხეთის რესპუბლიკის ტერიტორიული მთლიანობის დარღვევის მცდელობის თაობაზე უნდა განაცხადონ:
„2021 წლის 11 ნოემბრიდან ესკალაციის მორიგი ეტაპი დაიწყო. იმ დროს, როდესაც სომხეთის ხელისუფლება არ ჩქარობს მიმართოს საერთაშორისო ორგანიზაციებს დელიმიტაციისა და დემარკაციის პროცესების საერთაშორისო სტანდარტების საფუძველზე დაწყების თხოვნით, აზერბაიჯანმა „მცოცავი ანექსიის“ გზით სომხეთის საზღვრის ცალკეული მონაკვეთების ოკუპაცია დაიწყო. […]
აშკარაა, რუსეთის ფედერაცია ჩარევას მიზანშეწონილად არ თვლის, კოლექტიური უსაფრთხოების შესახებ შეთანხმების ორგანიზაციიდან პარტნიორები ამჯობინებენ აზერბაიჯანთან ორმხრივი ურთიერთობის შენარჩუნებას, ვიდრე ამ ორგანიზაციის ფარგლებში აღებული თავიანთი ვალდებულებების შესრულებას.
შექმნილ სიტუაციაში, სომხეთის რესპუბლიკის ხელისუფლება პირდაპირ პასუხისმგებელია სომხეთის რესპუბლიკის მოქალაქეების უსაფრთხოების უზრუნველყოფაზე და ვალდებულია იმოქმედოს სწრაფად და მტკიცედ ადამიანის უფლებების დარღვევისა და მათი უსაფრთხოებისათვის საფრთხის შექმნის თავიდან ასაცილებლად“.
განცხადებით გამოვიდნენ ანტიკორუფციული ცენტრი Transparency International-ი, არასამთავრობო ორგანიზაცია „უფლებების დაცვა საზღვრებს გარეშე“, ჰელსინკის სამოქალაქო ასამბლეის ვანაძორის ოფისი და კიდევ 14 ორგანიზაცია, რომელთა შორის ჟურნალისტური ასოციაციებიც არის.
სიტუაცია 14 ნოემბრიდან გამწვავდა, როდესაც „აზერბაიჯანის შეიარაღებული ძალები სომხეთის სუვერენულ ტერიტორიაზე შეიჭრნენ აღმოსავლეთ მიმართულებით“. შედეგად, სომხეთის შეიარაღებული ძალების ოთხი საბრძოლო პოზიცია ბლოკადაში აღმოჩნდა. რუსული მხარის შუამავლობით გამართული მოლაპარაკებების შედეგად, აზერბაიჯანელი სამხედრო მოსამსახურეები და ჯავშანტექნიკა სომხეთის ტერიტორიიდან გავიდა. თუმცა, სომხურმა ქვედანაყოფებმაც ასევე დატოვეს თავიანთი ოთხი პოზიცია.
ამის შემდეგ, თანამდებობიდან გაათავისუფლეს სომხეთის თავდაცვის მინისტრი არშაკ კარაპეტიანი, ახალი მინისტრი კი გახდა ამ მომენტამდე ვიცე-პრემიერის პოსტზე მყოფი სურენ პაპიკიანი.
ინფორმაცია ბაქოდან
ვითარება სერიოზულად გამწვავდა აზერბაიჯან-სომხეთის სახელმწიფო საზღვარზე. აზერბაიჯანის თავდაცვის სამინისტრო 16 ნოემბერს უკვე სამჯერ გამოვიდა სასწრაფო ოფიციალური განცხადებით.
„სომხეთის შეიარაღებული ძალების ქვედანაყოფებმა ფართომასშტაბიანი პროვოკაცია განახორციელეს აზერბაიჯანის წინააღმდეგ ქალბაჯარისა და ლაჩინის რაიონებში სახელმწიფო საზღვარზე“, – აღინიშნა აზერბაიჯანის თავდაცვის უწყების პირველ განცხადებაში.
„16 ნოემბერს, დაახლოებით, 11 საათზე, სომხეთის შეიარაღებული ძალების ქვედანაყოფებმა მოულოდნელი სამხედრო ოპერაცია დაიწყეს სიმაღლის დასაპყრობად, უფრო უკეთესი პოზიციის დასაკავებლად და ოპერატიულ-ტაქტიკური უპირატესობის მოსაპოვებლად სახელმწიფო საზღვრის ამ მიმართულებაზე.
დამატებით სასაზღვრო-საბრძოლო პოზიციებისა, რომლებიც განლაგებულია ბასარგეჩარის (სომხეთის გეღარქუნიქის პროვინცია) და გარაკილსინის (სომხეთის სისიანის პროვინცია) რაიონებში, სომხურმა სამხედრო ქვედანაყოფებმა, რომლებიც კონცენტრირებული იყვნენ ცოცხალი ძალით, სამხედრო და სპეციალური ტექნიკით, შეუტიეს აზერბაიჯანის არმიის საბრძოლო პოსტებს ქალბაჯარისა და ლაჩინის რაიონებში.
მოწინააღმდეგე აზერბაიჯანის არმიის პოზიციების მიმართულებით ინტენსიურ ცეცხლს აწარმოებდა სხვადასხვა კალიბრის ცეცხლსასროლი იარაღისა და ყუმბარმტყორცნების გამოყენებით, ზიანს აყენებდა ჩვენს საბრძოლო პოსტებს. შედეგად, წინასწარი მონაცემებით, დაიჭრა აზერბაიჯანის არმიის ორი სამხედრო მოსამსახურე. დაჭრილებს პირველადი სამედიცინო დახმარება აღმოუჩინეს. ამ დროისათვის მათ სიცოცხლეს საფრთხე არ ემუქრება.
სომხეთის შეიარაღებული ძალების საბრძოლო მოქმედების აღკვეთის მიზნით, ქელბაჯარისა და ლაჩინის მიმართულებით განლაგებულმა სამხედრო ფორმირებებმა და ძალებმა ოპერაცია ჩაატარეს. პირველ რიგში, შეიზღუდა სომხური მხარის მოძრაობა, ზარალი მიადგა მის ძალებსა და საშუალებებს. მიღებული გადამჭრელი ზომების შედეგად, სომეხი სამხედროები განვაიარაღეთ და დავაკავეთ, დიდი რაოდენობით სხვადასხვა კალიბრის იარაღი და საბრძოლო მასალა სამხედრო ალაფის სახით დაგვრჩა.
სომხეთის საბრძოლო ქვედანაყოფების თავდასხმამ, რომელიც მოკლევადიანი უპირატესობის მიღწევას ცდილობდა ფართომასშტაბიანი პროვოკაციის გზით, სრული კრახი განიცადა ოპერატიულ-ტაქტიკური თვალსაზრისით და ოფიციალური ერევნის მორიგი მცდელობა, განეხორციელებინა პროვოკაცია, წარუმატებლად დასრულდა“, – განაცხადეს აზერბაიჯანის თავდაცვის სამინისტროში.
მოგვიანებით უწყება კიდევ ერთი განცხადებით გამოვიდა, რომელშიც ნათქვამია:
„სომხეთის შეიარაღებული ძალების ქვედანაყოფები აგრძელებენ ფართომასშტაბიან პროვოკაციებს ჩვენი ქვეყნის წინააღმდეგ სახელმწიფო საზღვარზე.
სახელმწიფო საზღვარზე სიტუაციის კიდევ უფრო მეტად გამწვავების მიზნით, მოწინააღმდეგის საბრძოლო შენაერთებმა ცეცხლი გახსნეს ნაღმტყორცნებიდან და სხვადასხვა კალიბრის საარტილერიო დანადგარებიდან ჩვენი ქვედანაყოფების მიმართულებით, რომლებიც ლაჩინის რაიონის ტერიტორიაზე არიან განლაგებული.
სომხეთის მხრიდან განხორციელებული პროვოკაციის აღკვეთის მიზნით, აზერბაიჯანის არმიის ქვედანაყოფები ადეკვატურ ზომებს იღებენ“.
ამ დროისთვის აზერბაიჯანის თავდაცვის სამინისტროს ბოლო განცხადებაში აღნიშნულია, რომ „სომხური მხარის მიერ განხორციელებული პროვოკაციის საპასუხოდ, განადგურდა მათი ტანკსაწინააღმდეგო დანადგარები და ნაღმმტყორცნები“.
„საზღვარზე სიტუაცია დაძაბული რჩება, ამ დროისთვის საბრძოლო მოქმედებები გრძელდება. თავდაცვის სამინისტრო საზოგადოებას რეგულარულად მიაწვდის ინფორმაციას საზღვარზე არსებული ვითარების შესახებ“, – ნათქვამია თავდაცვის უწყების განცხადებაში.
