სასამართლოს გადაწყვეტილების მოლოდინში. გაათავისუფლებენ თუ არა მიხეილ სააკაშვილს
სააკაშვილი მოწამლეს?
თბილისის საქალაქო სასამართლოში შესულია საქართველოს მესამე პრეზიდენტის, მიხეილ სააკაშვილის ადვოკატების შუამდგომლობა, სადაც ისინი მის დაუყოვნებლივ გათავისუფლებას ითხოვენ, რადგან პატიმარს აქვს რამდენიმე განუკურნებელი დაავადება, რომელიც, კანონის თანახმად, პატიმრობასთან შეუთავსებელია.
მიხეილ სააკაშვილის ადვოკატები, ოჯახის წევრები და ექსპერტები განგაშის ზარს სცემენ – ექსპრეზიდენტის ჯანმრთელობის მდგომარეობა ყოველდღიურად მძიმდება. არსებობს სამედიცინო დასკვნა, სადაც აღნიშნულია, რომ სააკაშვილი მძიმე მეტალებითაა მოწამლული.
ხელისუფლება დათმობაზე წასვლას არ აპირებს და აცხადებს, რომ “სახელმწიფო ყველაფერს აკეთებს მსჯავრდებულისთვის”.
_________________________________________
ბოლო ცნობები მიხეილ სააკაშვილის ჯანმრთელობის შესახებ რომ შევაჯამოთ, ასეთია: მიხეილ სააკაშვილმა კლინიკა “ვივამედში” შესვლის შემდეგ დაიკლო 43 კილოგრამი. აქვს დაუდგენელი ეტიოლოგიის ცხელება, ანორექსია, კახექსია, კუნთების, სახსრების ძვლების ტკივილი, კუნთების განლევა, რომელიც შესაძლოა წარმოადგენდეს დაუდგენელი ინფექციური პროცესის ან/და შესაძლო ინტოქსიკაციის შედეგს.
ადამიანები, რომლებიც მას ნახულობენ, ამბობენ, რომ “სააკაშვილს ვერ იცნობთ”. ის არის ძალიან გამხდარი, ძირითადად წევს, ნელა ლაპარაკობს, აქვს ხელის და თვალის ტრიმორი.
2 დეკემბერს ამერიკელმა პროფესორმა, ტოქსიკოლოგმა დევიდ სმიტმა გაასაჯაროვა 2022 წლის 28 ნოემბრით დათარიღებული დასკვნა, სადაც აღნიშნულია, რომ მესამე პრეზიდენტი მძიმე მეტალებითაა მოწამლული. სმიტის დასკვნაში ვკითხულობთ, რომ სააკაშვილის თმისა და ფრჩხილის ექსპერტიზის შედეგად, მის ორგანიზმში ვერცხლისწყლის და დარიშხანის კვალია აღმოჩენილი. დასკვნაში წერია, რომ ამ ნივთიერებების ეს დოზები ორგანიზმში სამედიცინო მკურნალობის შედეგად ვერ მოხვდებოდა.
პროფესორის აზრით, ეს ტოქსიკური ნივთიერებები მიხეილ სააკაშვილის ორგანიზმში, სავარაუდოდ, მისი პატიმრობის შემდეგ მოხვდა.
დევიდ სმიტი წერს, რომ აუცილებელია პაციენტის გადაყვანა შესაბამის სამედიცინო დაწესებულებაში, სამედიცინო შემოწმებისა და შემდგომი კვლევისა და მკურნალობისათვის.
მანამდე, 1 დეკემბერს, მიხეილ სააკაშვილის ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ ჩატარებული ექსპერტიზის დასკვნა გამოაქვეყნა ცენტრმა “ემპათიამ”. ამ დოკუმენტში წერია, რომ დაპატიმრების მომენტისთვის სააკაშვილი “პრაქტიკულად ჯანმრთელი” იყო, დღეს კი, იგი სიკვდილის საფრთხის წინაშეა.
4 დეკემბერს სააკაშვილი კლინიკა ვივამედში მოინახულა სახალხო დამცველმა, ნინო ლომჯარიამ. მასთან ერთად კლინიკაში მივიდნენ ომბუდსმენის აპარატის მიერ შექმნილი სამედიცინო კონსილიუმის წევრი ექიმებიც, რომლებიც პერიოდულად აკვირდებიან ექსპრეზიდენტის ჯანმრთელობის მდგომარეობას. აი, რა თქვა ერთმა ექიმმა, თენგიზ წულაძემ:
“შემოვიდა [კლინიკაში] 116 კილოგრამით, 73.6 ავწონეთ ამ წუთში ჩვენ. კლება ძალიან სერიოზულია. პაციენტის მდგომარეობა, ჩვენი აზრით, ცალსახად მძიმეა, მნიშვნელოვანი წონის კლება აქვს, გაცილებით მეტი, ვიდრე დასაშვებია. კახექსია და წონაში მნიშვნელოვანი კლება სიცოცხლისთვის საშიშია, ძალიან საშიშია. ჩემი ბოლო ვიზიტიდან დღემდეც ძალიან შეცვლილია. მე რომ ვაფასებდი მას ადრე, ერთ-ერთი შკალით, მაშინ 25 ქულაზე მეტი ქონდა, ახლა ძალიან დაბალი ქულით შეფასდა. კოგნიტიური გაუარესება, აზროვნების მნიშვნელოვანი გაუარესებაა… პაციენტის მდგომარეობა დინამიკაში ძალიან გაუარესებულია”.
სააკაშვილის ოჯახის, გუნდის წევრების, ოპოზიციური სპექტრის და სამოქალაქო სექტორის მთავარი მოთხოვნაა სააკაშვილი საზღვარგარეთ გადაიყვანონ სამკურნალოდ.
3 დეკემბერს ამ მოთხოვნით კლინიკა “ვივამედთან” “ნაციონალურმა მოძრაობამ” აქცია გამართა. აქციის სლოგანი იყო – „მიშა უნდა გადარჩეს“. აქციას ზოგიერთი სხვა პოლიტიკოსიც შეუერთდა. აქციის ორგანიზატორები აცხადებდნენ, რომ პროტესტ არა აქვს სხვა პოლიტიკური მოთხოვნა, გარდა სააკაშვილის საზღვარგარეთ სამკურნალოდ გადაყვანისა.
მანამდე ექს-პრეზიდენტის ოჯახის წევრებმა მოუწოდეს ყველას, თავი შეიკავონ აღნიშნული თემის პოლიტიზირებისგან. ოჯახი ირწმუნება, რომ ექს-პრეზიდენტს არავითარი სურვილი და შესაძლებლობა აღარ აქვს მონაწილეობა მიიღოს ქართულ პოლიტიკურ პროცესებში და ამჟამად მხოლოდ მისი ფიზიკურად გადარჩენის საკითხი დგას.
რა პასუხი ექნება სასამართლოს
მიხეილ სააკაშვილის სასჯელისგან გათავისუფლების მოთხოვნით მისმა ადვოკატებმა შუამდგომლობით მიმართეს თბილისის საქალაქო სასამართლოს. შუამდგომლობა სწორედ ცენტრ “ემპათიის” მიერ მომზადებულ დასკვნას ეფუძნება. ამ დასკვნაში წერია, რომ სააკაშვილს აქვს რამდენიმე განუკურნებელი დაავადება, რომელიც შეუთავსებელია პატიმრობასთან.
“ექსპერტიზაში ჩამოთვლილი დიაგნოზები შედის იმ ბრძანებაში, რომელიც ჯანდაცვის მინისტრის ბრძანებით ითვლება მძიმე და განუკურნებელ დაავადებად, რომელსაც განკურნების არანაირი პერსპექტივა არ აქვს”, – თქვა შალვა ხაჭაპურიძემ “TV პირველთან” საუბარში. მანვე აღნიშნა, რომ ამ საქმის განხილვაზე 25-მდე მოწმის დაკითხვა სურთ.
მიხეილ სააკაშვილის გათავისუფლებაზე უარის თქმის შემთხვევაში, დაცვის მხარე ექსპრეზიდენტისთვის სასჯელის გადავადებას ითხოვს.
“გამოკვლევის დასკვნისა და ჩვენ მიერ სასამართლოში წარდგენილი მტკიცებულებებიდან გამომდინარე, წარმოუდგენლადაც კი მიმაჩნია, რომ სასამართლომ უარი თქვა ჩვენი შუამდგომლობის დაკმაყოფილებაზე” – განაცხადა ადვოკატმა შალვა ხაჭაპურიძემ.
იუსტიციის მინისტრმა რატი ბრეგაძემ გააკეთა პირველი კომენტარი ამ თემაზე. მან თქვა, რომ სააკაშვილს საქართველოში სრულფასოვნად მკურნალობენ და მისი გადაყვანა სამკურნალოდ სხვა ქვეყანაში არ განიხილება. მისი თქმით, ის არ იცნობს ცენტრ “ემპათიის” დასკვნას, თუმცა იცის დიაგნოზები, რომლითაც მიხეილ სააკაშვილი შეიყვანეს კლინიკაში და მიიჩნევს, რომ სახელმწიფო ყველაფერს აკეთებს მსჯავრდადებულისთვის.
“უმჯობესია, ექიმებმა ისაუბრონ. ჩემი მხრივ, შემიძლია ვთქვა, რომ სახელმწიფო მაქსიმუმს აკეთებს იმისთვის, რომ მისი ჯანმრთელობის უფლება სრულად იყოს რეალიზებული – ის სახელმწიფოს მხრიდან ყოველთვის იღებდა შესაბამის და ადეკვატურ სამედიცინო მომსახურებას,” – აღნიშნა მინისტრმა.
სააკაშვილის საქმეს სასამართლო, სავარაუდოდ, უახლოეს დღეებში განიხილავს.
რას აპირებს ხელისუფლება
პრეზიდენტ სალომე ზურაბიშვილის განცხადებებს და პოზიციას მიხეილ სააკაშვილის ჯანმრთელობასთან დაკავშირებით ქვეყანაში განსაკუთრებული ყურადღებით აკვირდებიან, რადგან პრეზიდენტი არის ის ადამიანი, რომელსაც, კანონის თანახმად, შეუძლია ექს-პრეზიდენტ სააკაშვილის შეწყალება.
თუმცა, ზურაბიშვილმა ბიბისისთან ინტერვიუში თქვა, რომ ჯერჯერობით არ აქვს უფლებამოსილება სააკაშვილის შეწყალების და რომც ჰქონდეს, ამას არ გააკეთებს:
„არ მაქვს ამის უფლებამოსილება ერთი მარტივი მიზეზის გამო, განაჩენის გამოტანა არ დასრულებულა, მას ჯერ კიდევ ასამართლებენ და საქართველოს კანონმდებლობის თანახმად, შეწყალება ხდება, როდესაც ყველაფერი დასრულებულია,“- განაცხადა პრეზიდენტმა, როდესაც მან უპასუხა შეკითხვას, რატომ არ იყენებს პრეზიდენტის უფლებამოსილებას მიხეილ სააკაშვილის შესაწყალებლად.
კითხვაზე, შეიწყალებს თუ არა ექსპრეზიდენტს, როცა დასრულდება ყველაფერი, სალომე ზურაბიშვილმა განაცხადა: „ეს სხვა საკითხია, მე განვმარტე, რატომ არ გავაკეთებ ამას. ეს არის პოლარიზაციის ფაქტორი… არა მგონია, რომ უნდა გავხდე ინსტრუმენტი მეტი პოლარიზაციისთვის”.
ამასთან, მან თქვა, რომ “არ მსურს პრეზიდენტი ციხეში გარდაიცვალოს ან რაიმე გამოუსწორებელი ზიანი მიადგეს”.
‘საქართველოში საჯაროდ ვაცხადებ, რომ მისი ექსტრადირება უნდა მოხდეს, თუ არ ვიცი, რა ტერმინი გამოიყენება, რათა დამატებითი მკურნალობა მიიღოს…ეს არის გადაწყვეტილება, რომელიც სასამართლომ უნდა მიიღოს“, – აღნიშნა პრეზიდენტმა.
ის, რასაც სალომე ზურაბიშვილი ამბობს, ძალიან ჰგავს მმართველი გუნდის შეთანხმებულ პოზიციას სააკაშვილთან დაკავშირებით. ისინი მუდმივად იმეორებენ, რომ სააკაშვილის გათავისუფლება ქვეყანაში გამოიწვევს ქაოსს და არეულობას და ვისაც ეს უნდა, ის არის არეულობის მომხრე.
„ერთადერთი, რაც ამ ადამიანებს ამოძრავებთ, ვინც სააკაშვილის გათავისუფლებაზე საუბრობს, ქვეყნის შიგნით, თუ ქვეყნის გარეთ, არის ქვეყანაში არეულობის შექმნის ინტერესი,” – განაცხადა მმართველი გუნდის, “ქართული ოცნების” თავმჯდომარემ, ირაკლი კობახიძემ.
თავის ერთ-ერთ ბოლო განცხადებაში მან თქვა, რომ თუ ზურაბიშვილი სააკაშვილს შეიწყალებს, ეს იქნება არჩევანი “არეულობის სასარგებლოდ”.
“სააკაშვილის შეწყალება პრეზიდენტის პრეროგატივაა. სალომე ზურაბიშვილი თუ არჩევანს სიმშვიდესა და არეულობას შორის, არეულობის სასარგებლოდ გააკეთებს, საზოგადოებამ უნდა შეაფასოს, მე იმედი მაქვს, რომ პრეზიდენტი ამას არ გააკეთებს”, – განაცხადა კობახიძემ.
დიპკორპუსის რეაქცია
მიხეილ სააკაშვილის ჯანმრთელობის მდგომარეობასთან დაკავშირებით ცენტრ „ემპათიის“ მიერ მომზადებულ დასკვნას იცნობენ დიპლომატიური კორპუსის წარმომადგენლები.
“ვაგრძელებთ მიხეილ სააკაშვილის ჯანმრთელობაზე ძალიან მჭიდრო მონიტორინგს. ვეცნობით ახალ დოკუმენტაციას და მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ დასკვნას, რომელიც ახლა გახდა საჯარო,” – განაცხადა აშშ-ის ელჩმა, კელი დეგნანმა დასკვნის კომენტირებისას.
ელჩის თქმით, მნიშვნელოვანია, გადაიდგას სათანადო ნაბიჯები, რაც აუცილებელია სააკაშვილის ჯანმრთელობისა და უფლებების დაცვისთვის.
„ჩვენ არაერთხელ მოვუწოდეთ მთავრობას, ხელისუფლებას, რომ სააკაშვილმა უნდა მიიღოს ჯანმრთელობის შესაბამისი მკურნალობა და უფლებები უნდა იყოს დაცული. სწორედ ამ დოკუმენტაციის შემდეგ, მნიშვნელოვანია, გადაიდგას სათანადო ნაბიჯები, რაც აუცილებელია მისი ჯანმრთელობისა და უფლებების დაცვისთვის“, – განაცხადა კელი დეგნანმა.
საქართველოში ევროკავშირის ელჩი პაველ ჰერჩინსკი ასევე აცხადებს, რომ ევროკავშირი მიხეილ სააკაშვილის ჯანმრთელობის მდგომარეობას აკვირდება და მის ოჯახთან კავშირზეა.
ჰერჩინსკის თქმით, ევროკავშირის წარმომადგენლობა პატიმრობაში მყოფი ყოფილი პრეზიდენტი უფლებებთან დაკავშირებულ საკითხებს საქართველოს ხელისუფლების შესაბამის ორგანოებთან განიხილავს.
„ჩვენ ახლოდან ვაკვირდებით ყოფილი პრეზიდენტის მიხეილ სააკაშვილის ჯანმრთელობის მდგომარეობას. ჩვენ მის ოჯახთან კავშირზე ვართ და ასევე ვაყენებთ მის უფლებებთან დაკავშირებულ საკითხებს საქართველოს ხელისუფლების შესაბამის ორგანოებთან. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ მისი უფლებები იყოს სრულად დაცული. თუმცა, რა თქმა უნდა, მისი მომავლის შესახებ გადაწყვეტილებები ქართულმა სასამართლომ უნდა მიიღოს“ – განაცხადა პაველ ჰერჩინსკიმ.
რაში სჭირდება ხელისუფლებას ავადმყოფი სააკაშვილი ციხეში?
პოლიტოლოგი გია ხუხაშვილი ინტერპრესნიუსთან ინტერვიუში ამბობს, რომ ხელისუფლებას არ უნდა სააკაშვილის საკითხის მოხსნა შიდაპოლიტიკური დღის წესრიგიდან, რადგან წლების განმავლობაში სწორედ სააკაშვილით მანიპულირებდნენ.
“ხელისუფლება სააკაშვილის ფაქტორს წმინდა პოლიტიკურ ასპექტში განიხილავს. მიხეილ სააკაშვილის სასჯელის გადავადება ან უცხოეთში სამკურნალოდ გადაყვანა, მხოლოდ რაიმე სარგებლის მიღების შემდეგ მოხდება. დავინახეთ, რომ “ქართული ოცნების“ თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძე, საქართველოს პრეზიდენტს სალომე ზურაბიშვილს პირდაპირ დაემუქრა, რომ მე-3 პრეზიდენტის შეწყალება არც კი გაბედოს. როცა ამ ტონალობაში მიდის საუბარი, ჩანს, რომ მათ ძალიან ენანებათ სააკაშვილის ფაქტორის მოხსნა ქართული პოლიტიკიდან”, – ამბობს ხუხაშვილი.
ის ასევე არ გამორიცხავს, რომ აღნიშნული თემა “ქართულმა ოცნებამ” დასავლეთთან ვაჭრობისთვის გამოიყენოს:
“თეორიულად შესაძლებელია, რომ ხელისუფლებამ კანდიდატის სტატუსზე მიხეილ სააკაშვილის საკითხით ივაჭროს. მმართველ პარტიას არანაირი პირობის შესრულება არ უნდა, რომ ქვეყანამ ამ გზით მიიღოს კანდიდატის სტატუსი. ხელისუფლების ერთადერთი მიზანი ის არის, რომ ძალაუფლება სიცოცხლის ბოლომდე შეინარჩუნოს”.
______________________________
კლინიკა ვივამედში მიხეილ სააკაშვილი 12 მაისს გადაიყვანეს, მას შემდეგ, რაც ციხეში ყოფნის დროს მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა გაუარესდა. მისი მეგობრები და ოჯახის წევრები, რომლებიც ექს-პრეზიდენტს ამ ხნის განმავლობაში ნახულობენ, ამბობენ, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ის კლინიკაშია, მისი მდგომარეობა ყოველდღიურად და თვალშისაცემად უარესდება.
საქართველოს ექს-პრეზიდენტი, უკრაინის მოქალაქე მიხეილ სააკაშვილი საქართველოში 2021 წლის სექტემბრის ბოლოს დაბრუნდა. იგი 1 ოქტომბერს დააკავეს – სამშობლოში მას ორ საქმეზე ექვსწლიანი პატიმრობა ჰქონდა მისჯილი. მის წინააღმდეგ აღძრულია კიდევ სამი საქმე, მათ შორის სახელმწიფო საზღვრის უკანონო გადაკვეთის მუხლითაც.
დაკავების დღეს სააკაშვილმა შიმშილობა გამოაცხადა და პირველ ეტაპზე 50 დღე იშიმშილა, რის შედეგადაც, ექიმების შეფასებით, მისი მდგომარეობა თანდათან მნიშვნელოვნად დამძიმდა.
