„თუ საზღვარს ჩაკეტავენ, ერთადერთი გზა დარჩება - გზა ომში“ . რუსეთიდან გამოქცეულების ისტორიები
რუსეთიდან გამოქცეული ათასობით მოქალაქე
სექტემბრის ბოლოს საქართველო-რუსეთის სახმელეთო საზღვარს, „ზემო ლარსის“ გამშვებ პუნქტს, რუსეთიდან გამოქცეული ათასობით მოქალაქე მოაწყდა. რამდენიმე დღის განმავლობაში რუსეთიდან საქართველოსკენ მომავალ გზაზე 15-20 კილომეტრიანი რიგები და საცობები იყო.
რუსეთიდან საქართველოში უმეტესად ახალგაზრდა კაცები მოდიოდნენ, ისინი, ვისაც ნაწილობრივი მობილიზაცია შეეხო. თუმცა, საზღვარს კვეთდნენ ქალებიც და ბავშვებიც. მოდიოდნენ ფეხით, ავტობუსით, მანქანით, ველოსიპედით. უმეტესობამ გზაში 4-5 ღამე გაათია – წყლის, საკვებისა და თავშესაფრის გარეშე.
- მოსაზრება: მობილიზაცია რუსეთში. დაეხმარება ის პუტინს?
- კომენტარი: რამდენ ხანს შეიძლება გაგრძელდეს ომი უკრაინაში და როგორ დასრულდება ის რუსეთისთვის
- ოკუპაციის ექვსი თვე. რეპორტაჟი უკრაინული ბალაკლიიდან
- “მალე საქართველოს მოსახლეობის 10 პროცენტი რუსი იქნება”. ვითარება ლარსზე – ხელისუფლების და ოპოზიციის რეაქცია
ზოგი გზაში ასობით დოლარს იხდიდა იმისთვის, რომ საქართველოში შემოეღწია. განსაკუთრებული განუკითხაობა და ქაოსი ჩრდილოეთ ოსეთში, ვლადიკავკაზის სიახლოვეს იყო.
ამ სტატიაში JAMnews-ი გიყვებათ რა გზა გამოიარეს საქართველომდე გამოქცეულებმა, რატომ აირჩიეს ქვეყანა, სადაც მათ კეთილგანწყობილად არ ხვდებიან და უკავშირებენ თუ არა თავიანთ მომავალს საქართველოს.
21 სექტემბერს პრეზიდენტმა ვლადიმერ პუტინმა რუსეთში ნაწილობრივი სამხედრო მობილიზაცია გამოაცხადა. ეს გულისხმობს მათ გაწვევას ომში, ვისაც სამხედრო მომზადება უკვე გავლილი აქვს. ჯერ 18-35 წლის მამაკაცებს გაიწვევენ, შემდეგ 35-45 წლისებს. რუსეთის თავდაცვის მინისტრმა, სერგეი შოიგუმ თქვა, რომ დაახლოებით 300 ათასი ადამიანი უნდა გაიწვიონ. თუმცა, Novaya Gazeta.Europe წერს, რომ მობილიზაციის შესახებ დადგენილების მეშვიდე, საიდუმლო პუნქტი, თავდაცვის სამინისტროს საშუალებას აძლევს, ერთ მილიონამდე ადამიანი გაიწვიოს. მოსახლეობის ნაწილში პანიკაა.
რუსეთიდან გამოქცეული ათასობით მოქალაქე საქართველოში უკმაყოფილების საფუძვლად იქცა. მოსახლეობის ნაწილი ფიქრობს, რომ ათასობით რუსის ჩამოსვლა საშიშია. ოპოზიცია საზღვრის ჩაკეტვას, რუსეთის მოქალაქეებისთვის სავიზო რეჟიმის შემოღებას და სავიზო მოსაკრებლის დაწესებას ითხოვს. მეორე ნაწილი ამბობს, რომ დაუკეტო საზღვარი ომს გამოქცეულ ადამიანებს, არაჰუმანურია. მთავარია ხელისუფლებამ ამ ხალხის კონტროლი შეძლოს. მთავარი შიში კი სწორედ ესაა – თითქმის ყველა დარწმუნებულია, რომ საქართველოს მოქმედ ხელისუფლებას ამის უნარი არ აქვს.
საქართველოს ხელისუფლება პრობლემას ვერ ხედავს. მთავრობის წევრები ამბობენ, რომ არაფერი განსაკუთრებული არ ხდება. შინაგან საქმეთა სამინისტრომ გამოაქვეყნა სტატისტიკა, რათა ეჩვენებინა, რომ გამოქცეულთა დიდი ნაწილი საქართველოში არ რჩება. მათი მონაცემებით, ათ დღეში, 17-27 სექტემბერს, საქართველოში რუსეთის 79 ათასამდე მოქალაქე შემოვიდა და 62 ათასმა ქვეყანა დატოვა. ოპოზიციას ამ მონაცემების არ სჯერა.
რუსეთიდან გამოქცეული ათასობით მოქალაქე საქართველოში
ყაზბეგის მუნიციპალიტეტში, „დარიალის“ გამშვები პუნქტის სიახლოვეს ხალხი და მანქანები ერთმანეთში ირევა. საზღვრის მიმდებარე ტერიტორია ბრძოლის ველს ჰგავს. გარემო პლასტმასის ბოთლებით, საჭმლის ნარჩენებითა და ნაგვის გროვებითაა სავსე. პოლიცია წესრიგის დაცვას ცდილობს.
პირველი ოქტომბერია. „ლარსზე“ და „დარიალში“ კილომეტრიანი რიგები და საცობები უკვე აღარაა. თუმცა, ისევ ხალხმრავლობაა. საბაჟოდან უმეტესად რუსულ ნომრიანი მანქანები გამოდიან, მათ შორის ძველი, რუსული „ლადა“ სჭარბობს.
სასაზღვრო – გამშვები პუნქტის გამოსასვლელში, გზის ერთ მხარეს, ტაქსის მძღოლებისა და ჟურნალისტების ჯგუფი დგას. როგორც კი გამოსასვლელს რუსულ ნომრიანი მანქანა მოუახლოვდება, წამში ყველა კამერა ირთვება.
თუ ვინმე ამ ეზოს ფეხით გამოდის, ჟურნალისტების შემდეგ ტაქსისტების მოგერიება უწევს. გზა ლარსი – თბილისი კაცზე ასი დოლარიდან იწყება. ყოველ შემთხვევაში, ასე გვითხრა ერთ-ერთმა მძღოლმა.
ბოლო „ბლოკ-პოსტი“ მოხალისეები არიან. ჰუმანიტარული დახმარების სახელდახელო პუნქტი საქართველოში თებერვალში ჩამოსულ რუსებს აქვთ მოწყობილი.
ხის მაგიდებზე პური, ხილი, ორცხობილები, ყავა და ჩაი დგას. ძირს სასმელი წყლის ათობით შეკვრაა. იქვე პირველადი დახმარების სამედიცინო ნივთები და ჰიგიენური საშუალებები აწყვია.
საქართველოში შემოსულების ნაწილი ჟურნალისტებს გაურბის. ზოგი ამბობს, რომ სამოგზაუროდ ჩამოვიდა. უმეტესობა ნამდვილ მიზეზს აღარ მალავს.
სახეზე ყველას დაღლილობა, შიში და დაბნეულობა აწერია. უმეტესობა ომს მხოლოდ ერთი ზურგჩანთით გამოექცა. ბევრმა ჯერ ისევ არ იცის, რას იზამს მას მერე, რაც კარგად გამოიძინებს. ზოგი ამბობს, რომ საქართველოდან თურქეთში, ან აზერბაიჯანში უნდა გადავიდეს.
ოთხი თვის ორსული იულია და ევგენი
დილაა. ყაზბეგში ცივა. მოხალისეები მუყაოს ჭიქებში ცხელი ჩაის დასხმას ვერ ასწრებენ. მაგიდასთან, საჭმლის რიგში ახალგაზრდა წყვილი დგას.
იულია და ევგენი საქართველოში ლენინგრადის ოლქიდან, ქალაქ გაჩნიდან გამოიქცნენ. იულია ცდილობს ჩაის ჭიქაზე ხელები გაითბოს. ნაცრისფერი კეპიდან გრძელი, წითური თმა უჩანს.
იულია გაჩნის სკოლაში ფრანგულ და ინგლისურ ენებს ასწავლიდა. რამდენიმე წლის წინ ცოლად ელექტროშემდუღებელ ევგენის გაჰყვა. მუშაობდნენ და ცხოვრობდნენ მშვიდად, იქამდე, ვიდრე რუსეთმა უკრაინაში ომი არ დაიწყო. გამოქცევა ომის დაწყებისთანავე უნდოდათ, მაგრამ დარჩნენ:
„გვეგონა, რომ ყველაფერი ძალიან მალე დამთავრდებოდა. მობილიზაციის გამოცხადების შემდეგ მივხვდით, რომ არაფერიც არ დამთავრდება, პირიქით, ყველაფერი ჯერ ახლა იწყება. წინ მხოლოდ უარესია“.
ახალგაზრდა წყვილმა საქართველოში მხოლოდ აუცილებელი ნივთები წამოიღო, ის, რაც ერთ მანქანაში ჩაეტია. დანარჩენი ყველა და ყველაფერი რუსეთში დატოვეს. მათ შორის, მშობლებიც.
საქართველომდე ჩამოსაღწევად იულიას და ევგენის დაახლოებით 450 დოლარი და ხუთი დღე-ღამის გათენება დასჭირდათ. გზად იყო შიში, საცობები, უწყლობა და შიმშილი. განსაკუთრებით რთული ჩრდილოეთ ოსეთის გამოვლა აღმოჩნდა:
„მილიციას ყველაფერი გადაკეტილი აქვს, ვლადიკავკაზში არ გიშვებენ, გეუბნებიან, რომ ვერ წახვალ. ამავე დროს, რაიმე დოკუმენტს, რომელიც ადასტურებს, რომ წინ წასვლა აკრძალულია, ვერ გიჩვენებენ. პარალელურად, ადგილობრივები მოდიან და გთავაზობენ რომ თანხის სანაცვლოდ საზღვრამდე მიგიყვანენ. ყველა სხვადასხვა თანხას გეუბნება. ზოგი 15 ათას რუბლს (დაახლ.: 215 დოლარი) გთხოვს, ზოგი 300 ათასს (დაახლ.: 4300 დოლარი). აღმოჩნდა, რომ ეს ხალხი მილიციასთან არის შეკრული და ამით, უბრალოდ ფულს შოულობენ იმათ ხარჯზე, ვინც გაქცევას ცდილობს“.
პირველი დაბრკოლება ყაბარდოელების დახმარებით გაიარეს. თუმცა, ამაში 20 ათასი რუბლი გადაიხადეს (დაახლ 280 აშშ დოლარი):
„მინდორში გვატარეს, გრუნტიან, შემოვლით გზაზე. წინ მიდიოდნენ მანქანით და ჩვენ უკან მივყვებოდით. რამდენჯერმე გაგვაჩერა პოლიციამ. იმისთვის რომ გავეშვით, ყველა ჯერზე დაახლოებით 10-15 ათას რუბლს ვიხდიდით. ვლადიკავკაზის შესასვლელში ისევ დაგვიჭირეს და დაგვკითხეს. ვამბობდით, რომ ჯეირახში მივდიოდით, მეგობრებთან. ერთ-ერთ დაკითხვაზე, როცა ისევ გაგვაჩერეს, ჩემს ქმარს შეეშალა, ჯეირახის ნაცვლად ჯეირუხი თქვა. მიხვდნენ, რომ იტყუებოდა. უთხრეს, ვიცით რომ საქართველოში მიდიხარ და მიდი, გადაიხადეო, ისევ გადავიხადეთ“.
საზღვრის მახლობლად იულია და მისი ქმარი ევგენი, საცობში მოხვდნენ. სამ დღე-ღამეზე მეტი უძრავად იდგნენ. იულიას ეგონა, რომ ვეღარ გაუძლებდა.
„საქართველოში რომ შემოვედით, უკვე ვგრძნობდი, რომ შიმშილისგან ცუდად ვხდებოდი. კარგია, რომ პირველივე ბლოკ-პოსტი საქართველოში ეს არიან მეგობრები, რომლებიც გაჭმევენ და გასმევენ“.
იულია და ევგენი ლარსიდან ქვემო ქართლში, მარნეულის ერთ-ერთ სოფელში, ახლობელთან მიდიან. პირველი რაც უნდათ, მოწესრიგება და გამოძინებაა. იულია ამბობს, რომ შემდეგ აზერბაიჯანში გადავლენ:
„ახლა ოთხი თვის ორსული ვარ. პირველ რიგში სადმე წყნარი ადგილი უნდა ვიპოვო იმისთვის, რომ ჩემი შვილი მშვიდად გავაჩინო“.
წყვილი უკან, რუსეთში დაბრუნებას არ გეგმავს. როგორც კი ომი დაიწყო, იულია პროკურატურაში დაიბარეს და ახსნა – განმარტების დაწერა მოსთხოვეს, რადგან ომის საწინააღმდეგო პეტიციაზე ჰქონდა ხელი მოწერილი.
„ძალიან რთული გახდა იქ ცხოვრება. რა უნდა ვასწავლო ჩემს მოსწავლეებს, შიშში ცხოვრება?! ყველამ იცის რა ხდება სინამდვილეში, ყველას ჰყავს ვიღაც ომში, ოჯახის წევრი, ან ახლობელი მაინც“.
იულიას და ევგენის იმედი აქვთ, რომ საბოლოოდ კანადაში შეძლებენ წასვლას.
ალექსანდრე
„გუშინ საღამოს შემოვედით საქართველოში და მგონია, რომ ძალიან გაგვიმართლა, რადგან გავიგეთ, რომ დღეს უკვე ვლადიკავკაზიდან საქართველოში მანქანებით აღარ უშვებენ“, – მეუბნება ალექსანდრე, რომელიც საქართველოში მოსკოვიდან, ახლობელ გოგოსთან ერთად წამოვიდა.
ალექსეის პატარა წითელი ჰონდა ბარგითაა სავსე. ტანსაცმლის ჩანთებს შორის საძილე ტომრებიც ჩანს.
„როდესაც მოსკოვიდან წამოვედით, ბევრი ამბობდა, რომ არ ღირს ამ გზის გავლა. ცენტრალურ არხებზე აჩვენებდნენ, როგორი რთულია გზა, რომ არის ჩხუბი, საქართველო უკვე ხვალ საზღვარს კეტავს და წასვლა არ ღირს. ამავე დროს, მეგობრებისგან უკვე ვიცოდი რომ გაწვევა ნაწილობრივი კი არ არის, სინამდვილეში ყველას იწვევენ, მათ შორის, ავადმყოფ ადამიანებსაც. ამიტომ, უნდა გამერისკა“.
ალექსანდრე მოსკოვიდან წამოსვლას ცოლ-შვილთან ერთად გეგმავდა. მაგრამ, ერთი წლის შვილით ამ გზაზე წასვლა ვერ გაბედა. ოჯახი მოსკოვში დარჩა.
გზა მისთვისაც რთული იყო. ჯოჯოხეთური – ასე აღწერს ალექსანდრე. ჯოჯოხეთი ვლადიკავკაზთან იწყება.
„ბევრი ბლოკპოსტია, სადაც ათას სისულელეს გეკითხებიან, გამოწმებენ, მანქანებს გიმოწმებენ. ყველა ხვდება, რომ საქართველოში მიდიხარ და გეუბნებიან, რომ ვერ გაივლი საზღვარს, ვერ წახვალ. როცა ეკითხები, როგორ შეიძლება წასვლა, გეუბნებიან, რომ შემოვლით გზით, მაგრამ უნდა გადაიხადო, 200 – 250 ათასი რუბლი (დაახლ. 2800 – 3500 დოლარი) მაგრამ, არანაირი გარანტი, რომ გააღწევ. თუ ქალაქის გავლით დაგეგმავ, ყველა ბლოკპოსტზე საშუალოდ 30 ათასი რუბლი უნდა იხადო“.
ალექსანდრემ გარისკა. გაუმართლა, არცერთ პოსტზე არ გაუჩერებიათ:
„ეს ხალხი, ვისაც გადმოჰყავხარ, უბრალოდ შეკრულია მილიციასთან. არის შემთხვევა, რაღაც მანძილს გაგატარებენ და მერე უკან გაბრუნებენ, დამატებით გთხოვენ ფულს. შეიძლება 30 ათას რუბლად ერთი კილომეტრი გაიარო და მერე მიგატოვონ შუა გზაში“.
ალექსანდრემ იცის, რომ საქართველოში, თბილისში, რუსეთიდან გამოქცეულებს ყველა კეთილგანწყობილი არ ხვდება.
ერთ-ერთმა ოპოზიციურმა პარტიამ ყაზბეგში, ლარსის სიახლოვეს, საპროტესტო აქციაც გამართა. „Russian deserters, you are not velcome” (რუსო დეზერტირებო, თქვენ აქ არ გელიან) – ეწერა დიდ ბანერზე. „Привет русским дезертирам“ – ამ წარწერით კი, ერთ დღეს, რუსეთიდან ჩამოსულებს თბილისის აეროპორტში დახვდნენ.
„ჩვენ არაფერი დაგვიშავებია. საქმე მხოლოდ ომში გაწვევაში არაა. ქალებს, მაგალითად, არსად იწვევენ, მაგრამ იქ გაჩერება საშიში გახდა. ორად არის ხალხი გაყოფილი – ვიღაც, ვინც მხარს უჭერს და ვიღაც, ვინც არ უჭერს. ის ვინც ომის მოწინააღმდეგეა, საფრთხის ქვეშაა“
მისივე თქმით, ჩამოსულთა დიდი ნაწილი საქართველოში არ დარჩება. ზოგი თურქეთში წავა, ზოგი აზერბაიჯანში, ან ისრაელში. თავად თურქეთში აპირებს:
„ჯერ თბილისში დავრჩებით, გამოვიძინებთ, რამდენიმე დღეა არ გვძინებია“.
ალექსეი, 33 წლის
33 წლის რეჟისორი, ალექსეი საქართველოში მოსკოვიდან წამოვიდა. საზღვარი მეგობართან ერთად გამოიარა, მანქანით. სიჩქარეში მხოლოდ საყვარელი გიტარის, კომპიუტერის, პირადი ნივთებისა და ცოტაოდენი საჭმლის აღება მოასწრო:
„ეს ჩემი უკანასკნელი შანსი იყო, თუ საზღვარს ჩაკეტავდნენ, ერთადერთი გზა, რომელიც დამრჩებოდა, იქნებოდა გზა ომში. მე არ მინდა ომში. არ მინდა ადამიანების მოკვლა. ნებისმიერი საშუალებით უნდა გამოვქცეულიყავი. კი, ჯერ ყველას არ იწვევენ, მაგრამ, მალე ყველას მიადგებიან“.
დაახლოებით ერთი კვირა გზაში იყო. საშინელი – ასე, ერთი სიტყვით გპასუხობს ალექსეი, როცა ეკითხები, როგორი იყო გზა:
„უზარმაზარი რიგები იყო. თუ ჩაგეძინებოდა, რიგს დაკარგავდი, სხვა მანქანები ჩაგიდგებოდნენ წინ, ამიტომ, ორი ღამე არ გვეძინა. ქაოსი იყო. ადამიანები ისე იყვნენ ამ ქაოსის და რიგების გამო გაბოროტებული, რომ მას, ვინც რიგში გაძრომას ცდილობდა, საბურავებს უჭრიდნენ, ჩხუბობდნენ. მერე პოლიციამ სიტუაციის დარეგულირება დაიწყო“.
ალექსეიმ მოსკოვში მშობლები და ძმები დატოვა. მამა სამხედრო მფრინავია. ალექსეის ეშინია, რომ ასაკის მიუხედავად შეიძლება ისიც გაიწვიონ. მაგრამ, მამა ქვეყანას ვერ დატოვებს, როგორც სამხედრო მფრინავს, აკრძალული აქვს. ეშინია ძმების გამოც. შუათანა, 24 წლის ძმას კომისარიატიდან უკვე მიაკითხეს:
„ეზოში მანქანა რომ დაინახა, კარი ჩაკეტა, უკაკუნეს, მაგრამ არ გაუღო, დაიმალა. ახლა ეძებენ, რომ ჯარში წაიყვანონ. მეორე ძმა 17 წლისაა, მასზეც ვდარდობ. თუ ეს ყველაფერი დიდხანს გაგრძელდება და ის 18 წლის გახდება, მასაც მიაკითხავენ. ეს უაზრო ომია, საშინელი“.
რა უნდა ქნას თვითონ, ალექსეიმ ჯერ არ იცის. გეგმა არ აქვს. ჯერ მთავარია თბილისამდე ჩააღწიოს:
„გამოძინება მინდა, აზრზე მოსვლა. მერე მოვიფიქრებ, რა შეიძლება გავაკეთო. შეიძლება თურქეთში წავიდე“.
სერაფიმი, ნატალია და 3 წლის სევა
როგორც კი რუსეთში მობილიზაცია გამოცხადდა და ხალხმა ქვეყნის დატოვება დაიწყო, პირდაპირი თუ არაპირდაპირი რეისების ბილეთები რუსეთიდან იმ ქვეყნებში, სადაც რუსებს ვიზის გარეშე შეუძლიათ გადაადგილება, იმავე დღეს გაიყიდა. შემდეგი დღეების ბილეთების ფასები კი გაორმაგდა და გასამმაგდა.
სერაფიმს და ნატალიას, სამი წლის სევვასთან ერთად, როსტოვიდან თბილისში წამოსვლა თვითმფრინავით უნდოდათ. მაგრამ, ბილეთის ფასს ვერ შეწვდნენ და ბაბუას მანქანით, სახმელეთო საზღვრით წამოვიდნენ:
„საჭმელი, წყალი, ბენზინი, მოთმინება, ყველაფერი ამოგვეწურა. შუა გზიდან უკან მივბრუნდით, სოფელ ჩმიში (სოფელი ოსეთში_JAMnews) დავბინავდით ორი დღე. გამოვიძინეთ, დავისვენეთ და მერე გავაგრძელეთ გზა. რომ გვცოდნოდა, რომ ასეთი საცობები იქნებოდა, სამ დღეს სასტუმროს ნაცვლად სახლში გავატარებდით, მშვიდად დავსხდებოდით და მერე წამოვიდოდით. ერთი კვირა მანქანაში გვეძინა ბავშვთან ერთად“.
სერაფიმს და ნატალიას ბათუმში ქალიშვილი ჰყავთ. უკრაინელზე გათხოვილი ნატალია ბათუმში თებერვალში, ომის დაწყებისთანავე ჩამოვიდა.
მშობლები ახლა მასთან მიდიან.
სერაფიმი როსტოვში მანქანების შემკეთებლად მუშაობდა. კარგი შემოსავალი ჰქონდა. სადმე წასვლას არ გეგმავდნენ. დარჩებიან თუ არა საქართველოში, ჯერ არ იციან. სერაფიმი ამბობს, რომ ჯერ უნდა ნახოს, რა ხდება აქ:
„ძალიან რთულია ასე ადგე, ყველაფერი მიატოვო და წამოხვიდე. ჯერ არ ვიცით რა უნდა ვქნათ, ეს იმაზეა დამოკიდებული, ვნახავ თუ არა აქ რაიმე სამსახურს, რა ღირს უძრავი ქონება“.
ვლადისლავი, 35 წლის
ახალგაზრდა ჩასხმული მამაკაცი, წითელი მაისურითა და შავი სპორტული შარვლით, მოხალისეების მაგიდასთან სწრაფი მომზადების „სპაგეტს“ ჭამს. მისი ტელეფონი გამუდმებით რეკავს.
ვლადისლავი (სახელი შეცვლილია) სანქტ-პეტერბურგიდან ჩამოვიდა. მარტო. ვლადიკავკაზიდან ზემო ლარსამდე ხუთი დღე მოდიოდა.
„იყო ისეთი დღეც, როცა დღე-ღამეში მხოლოდ 30 მეტრი გავიარე. ყველაზე რთული ისაა, რომ ვერ იძინებ. თუ დაიძინებ, ან რიგს დაკარგავ, ან გაგძარცვავენ. დაძაბული ზიხარ. ზოგს ბენზინი უთავდებოდა. 6 ლიტრს მაგალითად 10 ათას რუბლად (დაახლ. 140 დოლარი) ჰყიდდნენ. საჭმლის და წყლის ყიდვა შეუძლებელი იყო. მერე მოხალისეები გამოჩნდნენ და საჭმლის დარიგება დაიწყეს“.
საზღვარი რუსეთშიც და საქართველოშიც ადვილად გამოიარა. არაფერი განსაკუთრებული არ უკითხავთ.
ვლადისლავმა სანკტ-პეტერბურგში მცირეწლოვანი შვილი და ბიზნესი დატოვა. ვლადისლავს ტვირთების გადამზიდი კომპანია აქვს. უნდა რომ საქართველოსა და თურქეთში სიტუაცია შეისწავლოს. თუ აღმოაჩენს, რომ რომელიმე ქვეყანაში საქმიანობის დაწყებას შეძლებს, რუსეთში ქონებას გაყიდის და აქ დასახლდება:
„არ ვაპირებ დავიმალო და ყველაფერი მივატოვო. იქ შვილი მყავს. კი, მეშინია, ძალიან მეშინია (დაბრუნების _JAMnews) მაგრამ ყველაფერს ხომ ვერ მივატოვებ?! ჩემი ბიზნესი მქონდა. ვცდილობ ტელეფონით მოვაგვარო საქმეები, მაგრამ ყველაფერი არ გამოდის. ამიტომ, სულერთია, მომიწევს დაბრუნება. ვნახავ, თუ აქ მომეწონება, ან რამეს ვიპოვი, იქნებ გავყიდო იქ ყველაფერი და წამოვიდე“.
დმიტრი და ელენა – მელიტოპოლიდან თბილისში
რუსეთიდან ომს გამოქცეულებს შორის, უკრაინის მოქალაქეებიც არიან. ისინი, ვინც ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ცხოვრობენ.
51 წლის დმიტრი, ცოლთან, ელენასთან, მცირეწლოვან შვილთან და სიდედრთან ერთად საქართველოში ოკუპირებული მელიტოპოლიდან ჩამოვიდა. (მელიტოპოლი უკრაინის ტერიტორიაა, რომელიც რუსებს აქვთ ოკუპირებული. რამდენიმე დღის წინ აქ რეფერენდუმი ჩატარდა).
დმიტრის შეეშინდა, რომ ყალბი რეფერენდუმის შემდეგ, რომელიც მელიტოპოლში იარაღის მუქარით ჩატარდა, ომში მათაც გაიწვევდნენ:
„ჩვენმა კოლაბორაციონისტულმა მთავრობამ განცხადება გამოაქვეყნა გაზეთში, რომ გაწვევა არ იქნება, მაგრამ იომებს ყველა. ეს რას ნიშნავს, არ ვიცი. ვიომო ჩემი ქვეყნის წინააღმდეგ, ვერ წარმომიდგენია. ჩემი ოჯახის გადარჩენას ვცდილობ. რუსეთთან ცხოვრება არ მინდა. ჩემი ხალხის წინააღმდეგ ბრძოლა არ მინდა“.
მელიტოპოლი ზაპოროჟიეს ოლქში მდებარეობს. მაგრამ, ზაპოროჟიეს გავლით წამოსვლა სარისკო იყო, რადგან იქ რუსი სამხედროები დგანან. ამიტომ, დმიტრი ანექსირებული ყირიმის გავლით წამოვიდა:
„დიდი და რთული გზა ავირჩიეთ. ხუთი დღე-ღამე ვიყავით გზაში. მათ შორის, ერთი ღამე ნაგავსაყრელზე გავათენეთ. მერე ოსეთში კოლონაში მოვხვდით. არც წყალი, არც საპირფარეშო. ადგილობრივები დადიან და ეძებენ, თუ ვინმეს ჩაეძინა, ძარცვავენ. შეიძლება გაიღვიძო და მანქანაში არაფერი დაგხვდეს“.
დმიტრის სიდედრი, ნადეჟდა ამბობს, რომ როგორც პირუტყვს, ისე ექცეოდნენ:
„ჩრდილოეთ ოსეთში დაიწყო – სად მიდიხართ, არ შეგიშვებენ, მინდორში იდგებით. გაგვაჩერეს, მინდვრისკენ გაგვიშვეს, შეგვყარეს ერთ ადგილას, როგორც გეტოში. არც საპირფარეშო, არც განათება, არც წყალი. ორსული ქალები, მცირეწლოვანი ბავშვები. ერთი ქალი იყო, ექვსი თვის ჩვილით. ვეხვეწებოდით გავეშვით სადმე, სადაც ღამეს გავათევდით“.
ერთი ღამის დაყოვნების შემდეგ, მილიციამ საზღვრისკენ წამსვლელების სია შეადგინა. სიაში 103-ე იყვნენ
„ვეუბნებოდით რომ არ შეგვეძლო ამდენი ლოდინი, ბავშვის საჭმელი აღარ გვქონდა. მე და ჩემი შვილი მილიციასთან მივდიოდით, ვტიროდით, ვეხვეწებოდით, რომ პატარა ბავშვით ვიყავით“, – იხსენებს ნადეჟდა.
ტირილმა იმოქმედა. სამი მანქანა, სადაც მცირეწლოვანი ბავშვები ჰყავდათ, რიგში წინ გაუშვეს.
მერე იყო კიდევ რამდენიმე დღე კილომეტრიან საცობში, ორ-სამ კოლონად მომავალ მანქანებს შორის და ბოლოს, საქართველო.
საქართველოში ადვილად შემოვიდნენ. საზღვარზე თითქმის არაფერი უკითხავთ.
დმიტრი და ელენა რამდენიმე დღეს საქართველოში დარჩებიან. შემდეგ იტალიაში წავლენ. იქ ელენას და ცხოვრობს. ნადეჟდა ამბობს, რომ მელიტოპოლში დაბრუნება მისთვისაც კი საშიშია:
„რეფერენდუმისთვის სამი დღე ზედიზედ დადიოდა მანქანა, შეიარაღებული ჯარისკაცებით, ურნით. სახლებში მოდიოდნენ და გაიძულებდნენ ხმის მიცემას. როცა ვუთხარი, რომ ხმას არ მივცემდი, რაღაც სიაში ჩამწერეს. გუშინ გავიგეთ, რომ ქუჩაში მშვიდობიანი მოქალაქეები ჩაცხრილეს. ადამიანები იკარგებიან. ყველა ყველას ასმენს. იქ გაჩერება ძალიან საშიშია“.
„ყველაფერი კარგად გვქონდა, სახლი, ჩვენი საქმე, გეგმები გვქონდა. ახალი ცხოვრების დაწყებაზე არასდროს გვიფიქრია. ძალიან რთულია, ყველაფერი მივატოვეთ, სავსე მაცივრები, სავსე სარდაფები, რომლებიც ზამთრისთვის მოვამზადეთ“, – ამბობს დმიტრი.
***
ბოლო რამდენიმე დღეა, ლარსიდან გადმომსვლელთა რაოდენობამ იკლო. შსს-ს ინფორმაციით, 29 სექტემბერს „ლარსიდან“ საქართველოში 6109 მოქალაქე შემოვიდა, 5186-მა კი საქართველო დატოვა.
სასაზღვრო პუნქტთან უკვე ყოველდღე დგანან მოხალისეები, რომლებიც ახალგადმოსულებს საკვებით უმასპინძლდებიან.
„საქართველოს 20% ოკუპირებულია რუსეთის მიერ“ – ასეთი პლაკატით ხვდებოდნენ მაგალითად 2 ოქტომბერს „ლარსის საბაჟოსთან“ საქართველოში დიდი ხნის წინ ჩამოსული რუსეთის მოქალაქეები რუსეთიდან ახლად ჩამოსულებს. ისინი ახალჩამოსულებს უხსნიდნენ, რომ ჩამოვიდნენ ქვეყანაში, რომელსაც საკუთარ თავზე აქვს გამოცდილი რუსული აგრესია.
საქართველოში ისევ ითხოვენ საზღვრის ჩაკეტვას. 7 ოქტომბერს ამ მოთხოვნით, თბილისში, პარლამენტის წინ მასშტაბური აქციაა დაგეგმილი. აქციის მონაწილეები ამბობენ, რომ რუსეთიდან გამოქცეული ათასობით მოქალაქე საფრთხეა საქართველოსთვის. ისინი ითხოვენ მათთვის სავიზო რეჟიმი ამოქმედდეს. აიკრძალოს ბინადრობის მოწმობის გაცემა და ბიზნესის რეგისტრაცია. ხელისუფლება კი ისევ ჯიუტად იმეორებს, რომ მსგავსს არაფერს აპირებს.
რუსეთიდან გამოქცეული ათასობით მოქალაქე
