როგორ ვაიძულოთ რუსეთი შეწყვიტოს ომი უკრაინაში? ზელენსკის ოფისი პუტინის "სამშვიდობო ინიციატივებს" ეხმაურება
როგორ ვაიძულოთ რუსეთი შეწყვიტოს ომი უკრაინაში
ბოლო მოვლენები: რუსეთის ჯარებმა 8 ივლისს დაბომბეს უკრაინის უდიდესი ბავშვთა საავადმყოფო. თავდასხმას სულ მცირე 33 მშვიდობიანი მოქალაქე შეეწირა, 170 კი დაშავდა. მთავარი დარტყმა კიევზე განხორციელდა, სადაც 27 ადამიანი დაიღუპა, მაგრამ მასიური სარაკეტო იერიშები უკრაინის მთელ რიგ ქალაქებზე მოხდა.
თავდასხმები მოჰყვა რუსეთის პრეზიდენტის, ვლადიმირ პუტინის მრავალრიცხოვან განცხადებებს მოლაპარაკებებისთვის მისი მზადყოფნის შესახებ. თუმცა, დამკვირვებელთა უმეტესობის აზრით, ეს განცხადებები უფრო ულტიმატუმებს ჰგავს, პირობებით, რომლებიც წინასწარ მიუღებელია კიევისთვის.
აშშ-ის პრეზიდენტობის კანდიდატის, დონალდ ტრამპის მრჩევლებმაც ახლახან წარმოადგინეს თავიანთი “სამშვიდობო გეგმა“. ისინი ემუქრებიან კიევს ამერიკული სამხედრო დახმარების შეწყვეტით, თუ ის უარს იტყვის მოსკოვთან მოლაპარაკებებზე.
რას ფიქრობს უკრაინის ხელისუფლება ამ “სამშვიდობო ინიციატივებზე“? გამოცემა”მედუზას” კითხვებს ვოლოდიმირ ზელენსკის ოფისის ხელმძღვანელის მრჩეველმა, მიხაილო პოდოლიაკმა უპასუხა.
დავიწყოთ იმით, რომ სამშვიდობო სამიტი წარმატებით დასრულდა.
15-16 ივნისს შვეიცარიაში გლობალური მშვიდობის სამიტი გაიმართა. ის უკრაინის ორგანიზებით ჩატარდა, მოწვეული იყო 160-ზე მეტი ქვეყანა და საერთაშორისო ორგანიზაცია, მონაწილეობდა 101 ქვეყნისა და ორგანიზაციის წარმომადგენელი, მათ შორის აზერბაიჯანის, სომხეთისა და საქართველოს წარმომადგენლები. სამიტზე რუსეთი არ იყო მიწვეული.
სამიტის ბოლოს მონაწილეებმა ხელი მოაწერეს კომუნიკეს, რომელიც მოიცავს უკრაინული “მშვიდობის ფორმულის” 10 პუნქტიდან მხოლოდ სამს: ბირთვულ უსაფრთხოებას, სასურსათო უსაფრთხოებას, ასევე პატიმრების გაცვლას და დეპორტირებული უკრაინელი ბავშვების დაბრუნებას.
სამიტის წინა დღეს ვლადიმირ პუტინმა განაცხადა თავისი “სამშვიდობო წინადადებების” შესახებ: მიეცეს მას უკრაინის ოთხი რეგიონი, გაუქმდეს ყველა სანქცია და უკრაინამ უარი თქვას ნატოში გაწევრიანების გეგმებზე.
სამი მიმართულებით შეიქმნა სამუშაო ჯგუფები. ტყვეთა გაცვლა მოხდა შუამავლების – საუდის არაბეთის, კატარისა და ვატიკანის მონაწილეობით. მოხდა სამხედრო ტყვეებისა და მშვიდობიანი მოქალაქეების გაცვლა.
ასევე შეიქმნა კიდევ ორი სამუშაო ჯგუფი – ბირთვული უსაფრთხოებისა და მარცვლეულის დერეფნების ექსპლუატაციის საკითხებზე.
მსურს გაფართოვდეს საერთაშორისო მხარდაჭერა, რომელიც მინდა მოიცავდეს ნეიტრალური პოზიციის ქვეყნებსაც, რათა მათაც მიიღონ აქტიური მონაწილეობა მუშაობაში. სამომავლოდ განხილვა გაიმართება უკრაინის მიერ წარმოდგენილი სამშვიდობო გეგმის ყველა პუნქტზე.
უკრაინის “მშვიდობის ფორმულა” ითვალისწინებს:
- უკრაინის რადიაციული, ბირთვული, საკვები და ენერგეტიკული უსაფრთხოების უზრუნველყოფა;
- ყველა სამხედრო ტყვეს გაცვლა და დეპორტირებულთა დაბრუნება;
- უკრაინის ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა (1991 წლის საზღვრების მიხედვით);
- რუსული ჯარების გაყვანა უკრაინის ტერიტორიებიდან;
- ახალი ესკალაციის თავიდან აცილება;
- სპეციალური ტრიბუნალის შექმნა, რომელიც გამოიძიებს რუსეთის დანაშაულებს უკრაინის წინააღმდეგ;
- ომის დროს ქვეყნისთვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურების მექანიზმის შემუშავება.
პირველად კიევმა „მშვიდობის ფორმულა“ 2022 წლის შემოდგომაზე წარადგინა
უნდა მუშაობდეს შემდეგი ინსტრუმენტები სამიტებს შორის, რათა აიძულონ რუსეთი, მონაწილეობა მიიღოს მოლაპარაკებებში:
1.
უკრაინას უფრო დიდი მოცულობით უნდა მიეწოდოს სამხედრო დახმარება და უნდა მოიხსნას ის არაფორმალური აკრძალვების, რაც უკრაინას არ აძლევდა საშუალებას ეფექტურად ეწარმოებინა თავდაცვითი ომი; უკრაინამ უნდა გაანადგუროს რუსეთის რესურსები ოკუპირებულ და სასაზღვრო ტერიტორიებზე.
ეს აკრძალვები სულ უფრო და უფრო მცირდება და სულ უფრო მეტი საბრძოლო მასალა შემოდის ქვეყანაში. უპირველეს ყოვლისა, ეს არის შორ მანძილზე მოქმედი რაკეტები და სარაკეტო თავდაცვის სისტემები.
2.
სანქციები.
ჩვენ ვნახეთ ძალიან კარგი მე-14 სანქციების პაკეტი, ის საკმაოდ მკაცრია, რადგან წყვეტს რუსეთის ფინანსური სისტემის გლობალურისგან გამოყოფის პრობლემას.
დიდი სამუშაო ჩატარდა ბელარუსზე, როგორც ერთ-ერთ ქვეყანაზე, რომლის მეშვეობითაც რუსეთს შეეძლო ეყიდა, მაგალითად, სხვადასხვა კომპონენტები და ორმაგი დანიშნულების მოწყობილობები.
3.
ყველაზე რთული სფერო, რომელიც განხილვას მოითხოვს, არის რუსეთის საერთაშორისო იზოლაცია.
რუსეთს უნდა ჰქონდეს ნაკლები შესაძლებლობა გამოიყენოს საერთაშორისო პლატფორმები.
თუ ეს სამი სტიმული რუსეთს აიძულებს დაიწყონ ფიქრი მშვიდობაზე, მეორე სამშვიდობო სამიტი უფრო წარმატებული იქნება.
- რუსეთის საგარეო დაზვერვა ამტკიცებს, რომ აშშ საქართველოში გადატრიალებას გეგმავს. რას პასუხობს ვაშინგტონი
- შედის თუ არა სამხრეთ კავკასია ტრამპის გეგმებში? მოსაზრება ბაქოდან
ყველაფერი, რასაც დღეს რუსეთი გვთავაზობს, არის არა მშვიდობა, არამედ უკრაინის კაპიტულაცია
“მშვიდობის ფორმულა” ასახავს სამართლიანი სამყაროს კონცეფციას, რომელიც დაფუძნებულია საერთაშორისო სამართლის, როგორც ასეთის დაბრუნებაზე. ვოლოდიმირ ზელენსკიმ არაერთხელ აღნიშნა, რომ ნებისმიერ ქვეყანას შეუძლია ნებისმიერი წინადადების შემოთავაზება, მაგრამ ნებისმიერი წინადადება, რომელიც არ არის დაფუძნებული საერთაშორისო კანონმდებლობაზე, მხოლოდ ომის გაყინვის გზაა უკრაინისთვის არახელსაყრელი პირობებით.
ასეთი წინადადება ნიშნავს, რომ საერთაშორისო სამართალი არ არსებობს და არც ერთი აგრესორი არ არის ვალდებული გადაიხადოს თავისი აგრესიის საფასური – არც იურიდიულად და არც ფინანსურად.
იქნება თუ არა რუსეთის წარმომადგენელი მომავალ სამიტზე?
უკრაინის პრეზიდენტმა თქვა, რომ შესაძლოა იყვნენ წარმომადგენლები [რუსეთიდან], რადგან აუცილებელია საგზაო რუკის ჩამოყალიბება, რომელიც ომის დასრულებამდე მიგვიყვანს.
მასში უნდა იყოს გაწერილი ომის დამთავრების ყველა პირობა, რომელიც პირველ რიგში ითვალისწინებს იმ ქვეყნის ინტერესებს, რომელსაც თავს დაესხნენ.
მნიშვნელოვანია, რა მოხდება ფრონტის ხაზზე და თავად რუსეთში მეორე სამიტის წინ. თუ რუსეთის ტერიტორიაზე ქმედითი თავდასხმები გაგრძელდება და მათი მოცულობა გაიზრდება, ფრონტზე იქნება მარცხის წერტილები და მათი ზოგიერთი სამხედრო ნაწილი დეზერტირად იქცევა, თავად რუსეთში კი შიდა სტაბილურობა შესუსტდება.
ყველა ეს ექსცესი გავლენას მოახდენს ელიტის განწყობაზე. და ისინი, თავის მხრივ, განსაზღვრავენ მათ შემადგენლობას, ვინც უნდა მართოს რუსეთი გარკვეული დროის შემდეგ.
“ნატომ უნდა ითამაშოს უფრო ძლიერი როლი დახმარების კოორდინაციაში”
ნატომ უფრო ძლიერი კოორდინაციის როლი უნდა შეასრულოს. ეს არ არის აბსტრაქტული “რამშტეინის ჯგუფი“, სადაც არ არსებობს სამართლებრივი სტრუქტურა; არამედ ნატო, რომელიც აბალანსებს ალიანსში მონაწილე ყველა ქვეყნის სამხედრო დახმარებას.
მათ ზუსტად უნდა გააცნობიერონ, როგორ და რამდენად გაუწევენ დახმარებას უკრაინას. ჩვენ გვაქვს ორმხრივი დახმარების ხელშეკრულებები ამ ქვეყნებთან, არის კოლეგიალური შეთანხმებები – მსურს ნატომ აიღოს მთავარი მოდერატორის როლი. ვფიქრობ, ეს იქნება მთავარი [შეხვედრის შედეგი] უკრაინისთვის.
და ჩემი აზრით, ნატომ უნდა გააკეთოს განცხადება, რომ არავინ [ნატოს მიღმა] არ განსაზღვრავს ალიანსის გაფართოების მასშტაბებს.
ტრამპი და უკრაინისადმი ამერიკული დახმარების შესაძლო შეწყვეტა
დასავლურ მედიაში სულ უფრო მეტად აქტუალური ხდება. Politico წერს, რომ ტრამპი პუტინთან ერთად მსჯელობს, თუ რამდენად შეუძლია რუსეთს ოკუპირებული ტერიტორიების შენარჩუნება. Bloomberg წერს, რომ ტრამპი კიევს იარაღის მიწოდების შეწყვეტით დაემუქრება, თუ ის მოლაპარაკებებზე უარს იტყვის.
გრძნობს კიევი, რომ იზრდება ზეწოლა მისი [ტრამპის] გუნდის მხრიდან?
მე ჯერ ვერ ვხედავ [ტრამპის] კონკრეტულ პოზიციას. დემოკრატი და რესპუბლიკელი კანდიდატები იყენებენ ერთმანეთთან კონფლიქტურ რიტორიკას, ამ დისკუსიის ფარგლებში კი ყველაფერი საკმაოდ რადიკალურად გამოიყურება. მაგრამ ეს არ არის რაიმე რეალური გეგმა.
უკრაინის პრეზიდენტმა ნათლად თქვა: თუ ვინმეს აქვს რეალური გეგმა – ნებისმიერ კანდიდატს, მათ შორის ტრამპს – ჩვენ გვინდა მისი მოსმენა, მაგრამ თუ ეს გულისხმობს უკრაინის სუვერენიტეტისა და ტერიტორიების დაკარგვას, ჩვენ სხვაგვარად ვისაუბრებთ.
თუ ვინმეს ჰგონია, რომ შეუძლია უკრაინა მარტო დატოვოს კონსორციუმთან „რუსეთი, ჩრდილოეთ კორეა და ირანი“ და მსოფლიოს ყველა პრობლემა მოგვარდება, ეს ასე არ არის.
კანდიდატმა, რომელიც ამბობს, რომ ომის დასრულება შესაძლებელია აგრესორის წახალისებით და მისთვის მისივე მსხვერპლი ქვეყნის ტერიტორიების მინიჭებით, ალოგიკურია.
გამოდის, რომ ნებისმიერ აგრესორს შეუძლია წაართვას რომელიმე ქვეყანას ტერიტორიის ნაწილი, დახოცოს მისი მოქალაქეების დიდი რაოდენობა და ამაზე პასუხისმგებლობა არ აიღოს.
მაგრამ მეეჭვება, რომ უკრაინის დახმარების შეჩერებაც კი იყოს შესაძლებელი.
რესპუბლიკური პარტია კონგრესსა და სენატში აჩვენებს ამ ომის ბუნების ზუსტ გაგებას და აბსოლუტურად მზად არის ხმა მისცეს იმ პროექტებს, რომლებიც განბლოკავს [შემდგომ] სამხედრო დახმარებას – რამდენიმეთვიანი შეფერხება შიდაპოლიტიკურ დისკუსიებთან იყო დაკავშირებული.
უფრო მეტიც, რესპუბლიკურმა პარტიამ იცის ყველა ის რისკი, რაც მე უკვე აღვნიშნე – ეს იქნება რეპუტაციული მარცხი შტატებისთვის.
მოდით, ჯერ ნუ შავაფასებთ ევროპის ქვეყნებში სამხედრო წარმოების ზრდას.
იარაღის ის მოცულობები, რომლებსაც ევროპული ქვეყნები გვაწვდიან და სამხედრო წარმოება, რომელიც უკრაინაში აღდგება, შესაძლებელს გახდის ნაწილობრივ გადაჭრას მრავალი ოპერატიულ-ტაქტიკური ამოცანები მაღალ დონეზე.
პროექტი „მოდით“ (ის წამოიწყო „მედუზამ“, „დოჟდმა“ და „მხარდაჭერის სერვისმა“) ომში დაზარალებულ სამოქალაქო უკრაინელებს ეხმარება. შეუერთდით ფონდების მოზიდვას. უახლოეს დღეებში შეგროვებული მთელი თანხა მოხმარდება კიევის ოჰმატდიტის ბავშვთა საავადმყოფოს დასახმარებლად.
