როგორ ხვდება ე.წ. სამხრეთ ოსეთიდან იარაღი არასწორ ხელში და რა კავშირი აქვს ამას საქართველოსთან?

სამხრეთ ოსეთში იარაღის დაჯილდოება

ე.წ. სამხრეთ ოსეთში კვლავ აფეთქდა სკანდალი, რომელიც სავარაუდოდ საქართველოდან კონტრაბანდით შემოტანილ იარაღს უკავშირდება. ეს ადრეც მომხდარა, ლეონიდ თიბილოვის პრეზიდენტობის დროს.

ცხინვალში კვლავ იხსენებენ ისტორიას, რომელშიც ფიგურირებენ ყოფილი პრეზიდენტი ლეონიდ თიბილოვი, სამხრეთ ოსეთის შინაგან საქმეთა ყოფილი მინისტრი ახსარ ლავოევი და რუსი ბიზნესმენი ედუარდ ბუდანცევი. მთავარი პრობლემა, როგორც ადგილობრივები ამბობენ, ის არის, რომ “ჯილდოებისთვის“ განკუთვნილი იარაღი ხშირად რეალურად იყიდება და შემდეგ კრიმინალურ საქმეებში ჩნდება — უმთავრესად რუსეთში.

იარაღის გადასახადი

პორტალი “კრიმინალური რუსეთი“ გამოძიებაში წერდა, რომ სამხრეთ ოსეთში “დასაჯილდოებლად გამოყოფილი იარაღით ვაჭრობა მასშტაბურ ფორმებს იღებდა“ და ამ სქემაში ე.წ. პრეზიდენტ თიბილოვისა და მისი გარემოცვის მონაწილეობას ვარაუდობდა.

გამოძიების მიხედვით, 2015 წლის 14 დეკემბერს ედუარდ ბუდანცევმა, СОБР-ის ყოფილმა მაღალჩინოსანმა, მოსკოვის ცენტრში ისროლა. გამოცემა წერდა, რომ მან “Beretta-92“-ის ტიპის პისტოლეტი გამოიყენა, რომელიც სამხრეთ ოსეთის პრეზიდენტისგან მიიღო როგორც საჩუქარი.

გამოძიების ვერსიით, “არაორდინალური კორუფციული სქემა“ ოფიციალურად 2012 წელს ამოქმედდა და განსაკუთრებით გაფართოვდა ლავოევის დანიშვნის შემდეგ. მასთან ერთად, თიბილოვის პირადი დაცვის უფროსი ვალერი ბიკოევი (“ბიკო“) თითქოს სთავაზობდა “Glock“-სა და “Beretta“-ს ტიპის იარაღს ყველას, ვინც ამისთვის მაღალ თანხას იხდიდა.

2017 წლის საარჩევნო დებატებისას მაშინდელი სპიკერი ანატოლი ბიბილოვი საჯაროდ ეკითხებოდა თიბილოვს, ვის და რა დამსახურებისთვის მისცა პრეზიდენტობის ხუთ წელიწადში საჩუქრად დაახლოებით 700 პისტოლეტი და რატომ იყო დაჯილდოებულთა შორის, მაგალითად, რუსი ბიზნესმენი მიხაილ გუცერიევი.

შემდეგ თვითონ ბიბილოვი გახდა პრეზიდენტი, ხოლო 2021 წელს მასაც წაუყენეს ანალოგიური ბრალდებები. სოციალურ ქსელებში ვრცელდებოდა დოკუმენტი, რომლის მიხედვითაც GLOCK 19 ერთ ბიზნესმენს, რასულ ლაიპანოვს, ბიბილოვის ხელმოწერით, ჯილდოდ გადაეცა.

გაგლოვის რიგი

რამდენიმე წელში ბრალდებები უკვე მოქმედ ე.წ. პრეზიდენტ ალან გაგლოვსაც შეეხო. ანონიმური Telegram-არხი “აფხაზია-ცენტრი“ ამტკიცებს, რომ სამხრეთ ოსეთის ხელისუფლება კვლავ გასცემს ავსტრიულ Glock-ებს რუსეთის კრიმინალური წრის წარმომადგენლებზე.

არხის თანახმად, აღნიშნულ სიებში ისევ ჩნდება ავსტრიული Glock-ები, ხოლო წარსულში პრეზიდენტის ფონდში ასევე ფიგურირებდა მოთხოვნადი Beretta და SIG Sauer.

არხი კითხულობს, როგორ აღმოჩნდა სამხრეთ ოსეთში ამდენი დიდი რაოდენობის უცხოური, მაღალი კლასის იარაღი. მათი შეფასებით, ეს შესაძლოა ყოფილიყო “შემორჩენილი მარაგი“ იმ დროიდან, როცა ფონდი რუსეთში იარაღის ლეგალიზაციის ერთ-ერთ არხად გამოიყენებოდა.

ოფიციალური სტატისტიკა 2024 წლისთვის ჯერ არ გამოქვეყნებულა, თუმცა ექსპერტები ვარაუდობენ, რომ რუსეთში გაგზავნილი იარაღის ჯამური რაოდენობა 19–21 ათასი ერთეულის ფარგლებშია. რა ნაწილი მოდის სამხრეთ ოსეთიდან მიღებულ უცხოურ პისტოლეტებზე — უცნობია.

არხის ცნობით, “დაჯილდოებულთა“ შორის მაღალჩინოსნები, ცნობილი პოლიტიკოსები და გავლენიანი ბიზნესმენები იყვნენ.

Telegram-არხი ამტკიცებს, რომ აკრძალვის შემდეგ სამხრეთ ოსეთში დაგროვდა Glock-ის დიდი მარაგი — პარტიები, რომლებიც თავდაპირველად რუსეთისთვის იყო განკუთვნილი, მაგრამ ახლა იქ აღარ ხდებოდა მათი რეგისტრაცია. ამ ზედმეტ მარაგს კი სამხრეთ ოსეთის შიგნით ახორციელებენ.