პატიმრების შეწყალების ბრძანება, რომელსაც ხელი მოაწერა სახელმწიფოს მეთაურმა, აზერბაიჯანის ექს-პრეზიდენტის, ჰეიდარ ალიევის დაბადებიდან 100 წლისთავის წინა დღეს, 800-ზე მეტ ადამიანს შეეხო. მაგრამ იმის გამო, რომ შეწყალებულთა შორის ძალიან ცოტაა პოლიტპატიმარი, უფლებადამცველები არ თვლიან მართებულად უწოდონ ამას „ჰუმანური“ აქტი.
სულ 801 ადამიანი
8 მაისს აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა ილჰამ ალიევმა ხელი მოაწერა შეწყალების ბრძანებას. დოკუმენტის მიხედვით, მან შეიწყალა 801 მსჯავრდებული, საიდანაც 463 პირი გაათავისუფლდა პატიმრობიდან, ნაწილს კი სასჯელი გაუნახევრდა.
წინასწარ იყო ცნობილი, რომ პრეზიდენტი პატიმრების შეწყალებას აპირებდა. უფლებადამცველები ელოდნენ პოლიტპატიმრების გათავისუფლებას, მათ შორის სპეცრაზმელების – ელჩინ ამირასლანოვის, საფა პოლადოვის და არიფ კაზიმოვის, რომლებსაც სამუდამო პატიმრობა მიუსაჯეს და 27 წელია პატიმრობაში იმყოფებიან სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობის ბრალდებით.
მაგრამ მათი სახელები შეწყალებულთა სიაში არ მოხვდა. ზოგადად, ალიევმა ძალიან ცოტა პოლიტპატიმარი შეიწყალა, მათ შორისაა პარტია “მოქალაქეობისა და განვითარების” ლიდერი ალი ალიევი, უფლებადამცველი ელჩინ მამედი, ტერტერის საქმეზე მსჯავრდებული ოთხი პირი – ნუსრათ გურბანოვი, ვაგიფ ალიევი, ჰაჯიევი სულეიმანი, სეიმურ ჰასანოვი და განჯის საქმეზე ორი ბრალდებული – სამირ იბრაგიმოვი და ხაბიბ გურბანოვი.
„ამ ამნისტიამ ვერ გადაჭრა პოლიტპატიმრების პრობლემა და მას არ შეიძლება ეწოდოს ჰუმანურობის აქტი“, – თქვა რუფატ საფაროვმა, უფლებადამცველი ორგანიზაცია “თავდაცვის ხაზის” ლიდერმა.
კორუმპირებული ჩინოვნიკები თავისუფლები არიან
ამავდროულად, სახელმწიფოს მეთაურმა შეიწყალა კულტურის მინისტრის ყოფილი მოადგილე რაფიკ ბაირამოვი და ეროვნული უშიშროების სამინისტროს ყოფილი თანამშრომლები, აზერ მეჰდიევი და ზაურ მეჰდიევი, რომლებიც დააკავეს მძიმე დანაშაულებისთვის – კორუფცია, გამოძალვა და შანტაჟი.
„იცით ვინ შეიწყალა? მაგალითად, კულტურის მინისტრის მოადგილე რაფიკ ბაირამოვი, რომელსაც რვა წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს, მაშინ როცა არა მხოლოდ ის, არამედ მინისტრი აბულფაზ გარაევიც უნდა დაეპატიმრებინათ.
აი, ისეთ ქვეყანაში ვცხოვრობთ 30 წელია – პოლიტპატიმრებით სავსე საზოგადოებაში, მაგრამ ამნისტიის სიებში კორუმპირებული ჩინოვნიკების სახელებს ვხედავთ“, – წერს ჟურნალისტი ნათიგ ჯავადლი ფეისბუქის საკუთარ გვერდზე.
ორი თვის განმავლობაში პოლიტიკური ნიშნით 89 ადამიანი დააკავეს
მიმდინარე წლის აპრილში ასოციაციამ „თავისუფლება აზერბაიჯანელ პოლიტპატიმრებს“ ახალი სია გამოაქვეყნა, რომელიც 182 ადამიანისგან შედგება.
ამავე ორგანიზაციის მიერ თებერვალში გამოქვეყნებულ პოლიტპატიმართა სიაში 93 ადამიანი იყო. სულ რაღაც ორ თვეში პოლიტიკური ნიშნით კიდევ 89 ადამიანი დააკავეს.
ბოლო დაკავებულები ძირითადად რელიგიური აქტივისტები, მუსლიმთა კავშირის მოძრაობის წევრები და თეოლოგები არიან.
ამ ადამიანების აბსოლუტურ უმრავლესობას ბრალი წაუყენეს 234.4.3 მუხლით (ნარკოტიკებით ვაჭრობა). დაკავებები ირანთან დიპლომატიური დაძაბულობის ფონზე მოხდა.
182 პოლიტპატიმრის სია დაყოფილია შვიდ ჯგუფად: ჟურნალისტები და ბლოგერები – ექვსი ადამიანი, ოპოზიციური პარტიებისა და მოძრაობის წევრები – ექვსი ადამიანი, გერმანიიდან დეპორტირებული პოლიტიკური ემიგრანტები – ხუთი ადამიანი, რელიგიური მოღვაწეები – 118 ადამიანი.
„აზერბაიჯანი ჯერ არ არის მზად პოლიტიკური და სამართლებრივი რეფორმებისთვის“
„ჩვენ მივმართეთ სახელმწიფოს მეთაურს ილჰამ ალიევს. მართალი გითხრათ, იმედი მქონდა, რომ 10 მაისის წინა დღეს შეწყალების ბრძანების ხელმოწერით საგრძნობლად შემცირდებოდა ციხეებში პოლიტპატიმართა და სინდისის პატიმართა რაოდენობა. შეწყალების ბრძანება ეძღვნება გარდაცვლილი სახელმწიფოს მეთაურის, ჰეიდარ ალიევის 100 წლისთავს.
ამავდროულად, ჩვენ ვიცით, თუ რამდენად ღირებულია ჰეიდარ ალიევის სახელი ამჟამინდელი ხელისუფლების, “ახალი აზერბაიჯანის” პარტიისთვის და ამავდროულად, სახელმწიფოს მეთაურისთვის, ილჰამ ალიევისთვის. მაგრამ როცა შეწყალებულთა სიას გადავხედე, დავინახე, რომ ყოფილი სპეცრაზმელები, სახალხო ფრონტის წევრები, უფლებადამცველები და გამომძიებელი ჟურნალისტები სიაში არ არიან“, – უთხრა რუფატ საფაროვმა ამერიკის ხმას.
უფლებადამცველი აღიარებს, რომ პოლიტიკური ძალაუფლების ცენტრები და საერთაშორისო ორგანიზაციები არ განიხილავენ პოლიტპატიმრების საკითხს პრიორიტეტად ოფიციალურ ბაქოსთან მოლაპარაკებებსა და კულუარულ დიალოგებში.
„არ ვიცი, შესაძლოა აქ გეოპოლიტიკური ვითარება ან სხვა ფაქტორები თამაშობს როლს. აზერბაიჯანში პოლიტიკური დევნა არ აწუხებს ადგილობრივ და საერთაშორისო საზოგადოებას. ხელისუფლება თავად წყვეტს ვინ და როდის დააკავოს, ასევე ვინ გაათავისუფლოს.“
უფლებადამცველი მიიჩნევს, რომ პოლიტპატიმრების და სინდისის პატიმრების პრობლემა გადაუჭრელი დარჩება, სანამ ქვეყანაში სასამართლო, საგამოძიებო და სამართლებრივი სისტემები დამოუკიდებელი არ გახდება.
