როგორ ეშინოდათ პოლონელ ფერმერებს ევროკავშირში გაწევრიანების და საბოლოოდ როგორ იხეირეს ყველაზე მეტად
პოლონეთი ევროკავშირში
პოლონელმა ჟურნალისტმა მილოშ შიმანსკიმ გააანალიზა, თუ როგორ და რატომ იყვნენ პოლონელი ფერმერები ევროინტეგრაციის მთავარი სკეპტიკოსები, მაგრამ პოლონეთის ევროკავშირში წევრობიდან 20 წლის შემდეგ აღმოჩნდა, რომ მათ ყველაზე მეტად ისარგებლეს.
NewsMaker-ის მასალა
2004 წელს ევროკავშირში გაწევრიანებას პოლონეთში დიდი მოლოდინები ახლდა. საზოგადოება ელოდა სწრაფ ეკონომიკურ ზრდას, უმუშევრობის შემცირებას, ხელფასების ზრდას და ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესებას – უკეთეს გზებს, ნაკლებ კორუფციას და დასავლეთ ევროპის ქვეყნებთან დაახლოებას. ამასთან ერთად, მნიშვნელოვანი იყო საზღვრების გახსნა, შრომითი მიგრაციის გამარტივება და უცხოური ინვესტიციების მოზიდვა.
ყველაზე ფრთხილად და სკეპტიკურად ამ პროცესს ფერმერები უყურებდნენ. მათ ეშინოდათ, რომ ევროკავშირი პოლონურ სოფელს დაანგრევდა, მიწას უცხოელები ჩაიგდებდნენ ხელში, ხოლო ქვეყანა იმპორტირებულ საკვებზე დამოკიდებული გახდებოდა.
20 წლის შედეგები
ორი ათწლეულის შემდეგ შედეგები თვალსაჩინოა. 2004–2024 წლებში პოლონეთის მთლიანი შიდა პროდუქტი ოთხჯერ გაიზარდა. ერთ სულ მოსახლეზე მშპ (მყიდველუნარიანობის პარიტეტით) ევროკავშირის საშუალო მაჩვენებლის 47%-დან 79%-მდე ავიდა. მინიმალური ხელფასი 824 ზლოტიდან 4666 ზლოტამდე გაიზარდა, უმუშევრობა კი 19%-დან 5%-მდე შემცირდა.
ინფრასტრუქტურული ცვლილებები განსაკუთრებით თვალშისაცემია: სწრაფმავალი გზების სიგრძე ოთხჯერ გაიზარდა, განახლდა ადგილობრივი გზები, ხიდები და სარკინიგზო სადგურები. განსხვავება იმდენად დიდია, რომ 20 წლის წინ გადაღებული ფილმების ყურება დღეს ბევრისთვის უცნაურ გამოცდილებად იქცა – ნაცნობი ადგილები სრულიად სხვანაირად გამოიყურება.
მიგრაცია და შრომის ბაზარი
ამ პერიოდში პოლონეთიდან 2,5 მილიონი ადამიანი წავიდა – ძირითადად შრომისუნარიანი ასაკის მოსახლეობა. თავდაპირველად ეს უმუშევრობის შემცირებას დაეხმარა, თუმცა მოგვიანებით პოლონეთი თავად გახდა შრომითი მიგრანტების მიმღები ქვეყანა, პირველ რიგში უკრაინიდან, ბელარუსიდან, მოლდოვიდან და საქართველოდან.
ფერმერები და ევროკავშირი: სკეპტიციზმი რეალური სარგებლის ფონზე
მიუხედავად საერთო პოზიტიური შეფასებისა, ფერმერების დამოკიდებულება ევროკავშირის მიმართ კვლავ უფრო სკეპტიკურია, ვიდრე საშუალო პოლონელის. 2003 წლის რეფერენდუმიდან მოყოლებული მათი მხარდაჭერა მუდმივად დაახლოებით 20 პროცენტული პუნქტით ჩამორჩება ქვეყნის საშუალო მაჩვენებელს.
ეს მით უფრო საინტერესოა, რომ ევროკავშირის ბიუჯეტში ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ნაწილი საერთო სასოფლო-სამეურნეო პოლიტიკაზე მოდის, და პოლონელი ფერმერები სწორედ ამ პოლიტიკის მთავარი ბენეფიციარები გახდნენ.
როგორ შეიცვალა პოლონური სოფელი
ევროკავშირში გაწევრიანების შემდეგ პოლონეთში მნიშვნელოვნად შემცირდა ფერმერული მეურნეობების რაოდენობა, თუმცა მიწის საერთო ფართობი თითქმის უცვლელი დარჩა. ეს ნიშნავს, რომ მოხდა კონსოლიდაცია: მცირე, არარენტაბელური მეურნეობები გაქრა, ხოლო საშუალო ზომის ფერმები გაძლიერდა.
შიშები, რომ მიწა უცხოელების ხელში გადავიდოდა, არ გამართლდა – სასოფლო-სამეურნეო მიწების 98% დღესაც პოლონელებს ეკუთვნით, ხოლო მათი უდიდესი ნაწილი ინდივიდუალური ფერმერების საკუთრებაა.
სურსათის უსაფრთხოება
პოლონეთი დღეს სურსათის წმინდა ექსპორტიორია. თუ 2004 წელს აგროპროდუქციის ექსპორტი 5,2 მილიარდ ევროს შეადგენდა, ახლა ის 53 მილიარდ ევრომდე გაიზარდა. ქვეყანა საკუთარ მოთხოვნას 150%-ით ფარავს, რაც მას ექსპორტის მნიშვნელოვანი პოტენციალს აძლევს.
გაკვეთილი მოლდოვისა და სხვა ქვეყნებისთვის
შიმანსკის აზრით, პოლონეთის გამოცდილება განსაკუთრებით საინტერესოა მოლდოვისთვის და სხვა ქვეყნებისთვის, რომლებიც ევროკავშირთან დაახლოების გზაზე დგანან. ევროკავშირში გაწევრიანება, სავარაუდოდ, ფერმერების რაოდენობის შემცირებას გამოიწვევს, თუმცა პარალელურად გაიზრდება პროდუქტიულობა, მექანიზაცია და მოსახლეობის კეთილდღეობა.
პოლონური სოფლის ტრანსფორმაციაზე დაკვირვებით, ავტორი ასკვნის: ცვლილებები მტკივნეულია, მაგრამ საბოლოოდ ისინი ქვეყნის ეკონომიკურ გაძლიერებას და სოფლის მეურნეობის მდგრად განვითარებას ემსახურება.
exchange
