პოლიციის სისასტიკე აფხაზეთში: როდესაც დაკავებულთა წამება ნორმაა და არა გამონაკლისი
პოლიციის სისასტიკე აფხაზეთში
პოლიციელების ნებისმიერი ქმედება აფხაზეთში ხშირად დაუსჯელი რჩება, რაც არ უნდა სასტიკი იყოს და რა შედეგებიც არ უნდა მოჰყვეს მას. ჩვენ შეგვიძლია დავასახელოთ მინიმუმ სამი გახმაურებული შემთხვევა, როდესაც პოლიციელები უფლებამოსილების გადამეტების გამო ციხეში უნდა წასულიყვნენ, მაგრამ თავისუფლები დარჩნენ – სწორედ აქედან ჩნდება საშინელი ტენდენცია.
პირველი შემთხვევა, რომელმაც ფართო რეზონანსი გამოიწვია, 2019 წლის თებერვალში შინაგან საქმეთა სამინისტროს კედლებში ანზორ ტარბას მკვლელობა იყო.
მეორე არის აფხაზეთის ომის ვეტერანების ცემა 2021 წლის 30 სექტემბერს.
მესამე კი ეჭვმიტანილის გარდაცვალება ქალაქ გალის წინასწარი დაკავების იზოლატორში 2023 წელს.
სამივეჯერ დააკავეს პოლიციელები, აღიძრა საქმე და გაასამართლეს კიდეც, მაგრამ სასჯელი შეძლებისდაგვარად რბილი იყო და საბოლოოდ დამნაშავეები მხოლოდ ჯარიმით გათავისუფლდნენ.
გარანტირებული დაუსჯელობა
28 მაისს, აფხაზეთის გალის რაიონის სასამართლომ გაამართლა ორი პოლიციელი, ალბერტ ზარაქუა და ვიანორ აბშილავა, რომლებმაც 2023 წლის დეკემბერში სცემეს ეჭვმიტანილს, რომელიც მოგვიანებით გარდაიცვალა.
მათ წინააღმდეგ თავდაპირველად სისხლის სამართლის საქმე აღიძრა “ადამიანთა ჯგუფის მიერ განზრახ მძიმე დაზიანების მიყენების“ და “სამსახურებრივი უფლებამოსილების გადამეტება, ჩადენილი ძალადობის გამოყენებით“, მაგრამ საბოლოოდ სასამართლომ ინციდენტს “დაუდევრობა” უწოდა.
ზარაქუა და აბშილავა დაჯარიმდნენ და აეკრძალათ გარკვეული თანამდებობების დაკავება ერთი წლის ვადით. ანუ, ერთ წელიწადში ისინი შეძლებენ დაბრუნდნენ თავიანთ თანამდებობებზე და გამოიყენონ იგივე “გამოძიების“ მეთოდები, რომლებმა ოდესღაც ადამიანი სიკვდილამდე მიიყვანა.
ალბათ, თითქმის გარანტირებული დაუსჯელობაა ის მთავარი მიზეზი, რის გამოც აფხაზეთში პოლიციელებს არ ეშინიათ დაკითხვისას.
ფაქტობრივად, ჯერ არ ყოფილა არც ერთი პრეცედენტი, როდესაც ამ სახის დანაშაული სათანადოდ დაგმობილიყო.
“დაუმტკიცებელი” მკვლელობა
მარიხუანის მოხმარებისთვის 15 დღით პატიმრობაში მყოფი ანზორ ტარბას მკვლელობაში ბრალდებული შსს-ს თანამშრომლების გახმაურებული სასამართლო პროცესიც კი ბრალდებულის სრული გამართლებით დასრულდა.
ანზორ ტარბა სახლიდან 2019 წლის 6-7 ივლისის ღამეს წაიყვანეს. ახლობლებს აცნობეს, რომ ის 15 დღით დააკავეს, ხუთი დღის შემდეგ კი მათ ანზორის ცხედარი გადასცეს.
ახლობლებმა სხეულზე ცემის კვალი გადაიღეს, ეს სურათები კი სწრაფად გავრცელდა ვირუსულად სოციალურ ქსელებში. თუმცა, ტარბას ოჯახმა უარი თქვა გაკვეთაზე და ამიტომ სასამართლო ექსპერტიზამ ვერ უპასუხა მთავარ კითხვას: გარდაიცვალა თუ არა ახალგაზრდა ცემის შედეგად.
ოთხი პოლიციელი ზიანის მიყენების ბრალდებით დააკავეს, მაგრამ სასამართლომ ვერ მოიპოვა საკმარისი მტკიცებულება მათი მონაწილეობის შესახებ და საბოლოოდ გაამართლა ბრალდებულები.
ხოლო მაშინდელი შინაგან საქმეთა მინისტრი გარი არშბა და მისი მოადგილე ყაზბეკ ქიშმახოვი უბრალოდ გაიქცნენ და მათი ადგილსამყოფელის შესახებ ამ დრომდე არაფერია ცნობილი.
ვეტერანების ცემა
2021 წლის სექტემბერში სპეცრაზმის ოფიცრები სკანდალის ცენტრში აღმოჩნდნენ.
30 სექტემბერს, როდესაც აფხაზეთი ომში გამარჯვების დღეს აღნიშნავს, რამდენიმე ვეტერანმა მაშინდელი დეპუტატის, გარი კოკაიას თანხლებით გადაწვიტა დღესასწაული ენეგრიულად აღენიშნა და ჰაერში გაისროლეს.
ეს მოხდა ქალაქის ცენტრში, ზღვის სანაპიროზე, სადაც სპეცრაზმიც იქვე იმყოფებოდა. მათ გადაწყვიტეს შეეჩერებინათ კოკაიას “სოციალურად საშიში” ქცევა, რომელმაც საპარლამენტო იმუნიტეტით ისარგებლა და მათ მოთხოვნებს არ დაემორჩილა. საბოლოოდ ისინი უშიშროების თანამშრომლებმა დაწვინეს ძირს.
აფხაზეთის ვეტერანთა საზოგადოება ამ ინციდენტმა ღრმად აღაშფოთა. პრეზიდენტის ადმინისტრაციის შენობის წინ განმეორებითი განცხადებებისა და პიკეტის შემდეგ, უშიშროების ძალების წინააღმდეგ სისხლის სამართლის საქმე აღიძრა, თუმცა საბოლოოდ ისინი მაინც გაამართლეს.
ტურისტული ხაფანგი
ამჟამად აფხაზეთის შინაგან საქმეთა სამინისტრო ნარკოტიკების გავრცელების წინააღმდეგ ბრძოლას ეყრდნობა.
შინაგან საქმეთა მინისტრმა რობერტ კიუტმა არაერთხელ განაცხადა, რომ სისხლის სამართლის გამოძიების ოფიცრები იღებენ მნიშვნელოვან დამატებით გადასახადს ნარკორეალიზატორების დაჭერისთვის. როგორც ჩანს, ამიტომაც ავლენენ განსაკუთრებულ გულმოდგინებას, უდანაშაულოებისგანაც კი აღიარებითი ჩვენებები მიიღონ.
2021 წლის გაზაფხულზე საკურორტო ქალაქ გაგრაში პოლიციის ყურადღება მიიპყრო რუსეთიდან ჩამოსულმა ტურისტმა არტემ რუსკიხმა. ის საბუთების შემოწმებისთვის დააკავეს. არტიომის არაფორმალურმა გარეგნობამ და ხელზე არსებულმა ტატუებმა გააძლიერა პოლიციელების ეჭვი და მათ გადაწყვიტეს მისი განყოფილებაში წაყვანა.
როგორც მოგვიანებით არტემმა რუს ჟურნალისტებს განუცხადა, ის თავად პოლიციის განყოფილებაში აწამეს და მდინარის ნაპირზე გადაიყვანეს, სადაც სცემეს და დაემუქრნენ, რომ კბილებს დააცლიდნენ, თუ არ აღიარებდა ნარკოტიკების გავრცელებას. მაგრამ საბოლოოდ, აღიარების გარეშე, გაათავისუფლეს.
მომხდარს აფხაზეთის შინაგან საქმეთა სამინისტრო გამოეხმაურა და თანამშრომლებს უფლებამოსილება პროკურატურის გამოძიების დასრულებამდე შეუჩერა. შემდეგ კი საქმე მიყუჩდა.
Რა უნდა ვქნა?
აფხაზეთის ყოფილი ომბუდსმენი ასიდა შაკრილი თავის მოხსენებებში რეგულარულად იხსენებდა სისხლის სამართლის კოდექსში „წამების“ ცნების დამკვიდრების აუცილებლობას. მისი აზრით, პოლიციელების სამსახურებრივი უფლებამოსილების გადამეტების შემთხვევები გაცილებით მეტია, ვიდრე ფართო საზოგადოებისთვის ცნობილია.
მაგრამ ხელისუფლება ამ მიმართულებით ნაბიჯებს არ დგამს. საბჭოთა წარსულის ირონიული ფრაზა კი “ჩემი პოლიცია მიცავს“ აღარ აცინებს, არამედ აღიზიანებს აფხაზეთის მცხოვრებლებს.
2019 წლიდან, როცა იზოლატორში გარდაცვლილი ანზორ ტარბას ცხედარი სოხუმის საქალაქო პოლიციის სამმართველოდან გამოასვენეს, აფხაზური პოლიციის ყველაზე პატივცემულ და კანონმორჩილ მოქალაქეებსაც კი ეშინიათ.
სტატია მომზადებულია სოხუმის რედაქციის მიერ და პროექტის პირობების თანახმად, დაბეჭდილია უცვლელად. ტექსტში გამოყენებული ტერმინები და ტოპონიმები, ასევე მოსაზრებები და იდეები, გამოხატავს სტატიის ავტორის პირად პოზიციას და ყოველთვის არ ემთხვევა JAMnews-ის და მისი ცალკეული თანამშრომლების მოსაზრებებსა და პოზიციას. JAMnews-ი იტოვებს უფლებას წაშალოს პუბლიკაციის ქვეშ დატოვებული კომენტარები, რომლებიც შეფასდება, როგორც შეურაცხმყოფელი, მუქარის შემცველი, ძალადობის წამქეზებელი და ასევე ეთიკურად მიუღებელი სხვა მიზეზების გამო
