როგორ ამაღლებს უკრაინის არმია ქვეყნის ეკონომიკას
რამდენს იღებენ უკრაინელი ჯარისკაცები
2023 წლის იანვრიდან დონეცკის რეგიონის უკრაინის მიერ კონტროლირებად ნაწილზე „ეკონომიკური ბუმის“ ნიშნებია. ძველი, განადგურებული ინდუსტრიის ნაცვლად ახალი ფული გამოჩნდა: ყველა ბიზნესი სამხედროების და ომის გარშემო ვითარდება.
ძირითადად ფული რეგიონში შემოდის სახელმწიფო სამხედრო ადმინისტრაციებიდან და იხარჯება უკრაინის შეიარაღებული ძალების მაღალანაზღაურებადი ჯარისკაცების საჭიროებებზე – ათიათასობით ჯარისკაცი ითხოვს გემრიელ საჭმელს, დროდადრო მათ სურთ აბანო, დროებითი საცხოვრებლის ქირაობა, რათა შეხვდნენ ცოლებს და შეყვარებულებს. ასევე, ფული სჭირდებათ შეაკეთონ საბრძოლო მანქანები, შეაკეთონ ფეხსაცმელი, სამხედრო აღჭურვილობა.
ახალი ეკონომიკური ბუმის ნიშნები შეისწავლა დიმიტრი დურნევმა, JAMnews-ის პარტნიორი უკრაინული გამოცემის, “სპექტრის” კორესპონდენტმა.
ხარჯვა და შემოსავალი
დონეცკის რეგიონში თითოეულ ქალაქს ახლა საკუთარი ბედი და ვიწრო “პროფილი” აქვს. მაგალითად, ფრონტის ხაზიდან შედარებით დაშორებულ ქალაქებში -პოკროვსკში და კრამატორსკში, სამხედროები მიდიან მოკლე შვებულების გასატარებლად, რათა შეხვდნენ ცოლებსა და შეყვარებულებს. დობროპოლიეში, სადაც ცენტრალური სამხედრო სამედიცინო კომისია მდებარეობს, სამკურნალოდ დადიან. მანდვე დგინდება შეძლებენ თუ არა დაჭრილი სამხედროები ბრძოლის გაგრძელებას. ამიტომ ამ ქალაქებში დიდია მოთხოვნა ყოველდღიური საცხოვრებლის გაქირავებაზე.
ფრონტის მახლობლად მდებარე კონსტანტინოვკაში, სელიდოვოში, კურახოვოში მებრძოლები აბანოებში დადიან, ტანსაცმელს რეცხავენ. აქ უამრავი სამრეცხაოა, სადაც სამხედრო ტანსაცმელს რეცხავენ, აძლევენ სამხედროებს ყავას და ცვლიან სამხედრო მანქანებზე დახვრეტილ საბურავებს.
სასტუმროები, ყავის სახლები, სასადილოები და რესტორნები შედარებით ცოტაა ფრონტთან ახლოს – სლავიანსკში, დრუჟკოვკაში და უფრო მეტია კრამატორსკისკენ.
ფრონტის ხაზის სიახლოვეს 21:00 საათიდან მკაცრი კომენდანტის საათი იწყება, მაგრამ მუშაობს სადღეღამისო მაღაზიებიც სამხედროებისთვის.
კრამატორსკის ცენტრალური ბაზარი – აქაც ყველაფერი სამხედროებისთვისაა – ყოველი მესამე მაღაზია ყიდის ან სამხედრო ფორმას ან მის ელემენტებს.
მთელი გასული წლის განმავლობაში, უკრაინელი ჯარისკაცის შემოსავალი სამი ნაწილისგან შედგებოდა:
- ხელფასი დაახლოებით 15-17 ათასი გრივნა (დაახლოებით 400 ევრო);
- დამატებითი ანაზღაურება 30 ათასი (750 ევრო) საომარი მდგომარეობის დროს მუშაობისთვის (ამ თანხას სამხედროებთან ერთად იღებს უსაფრთხოებაში ჩართული ყველა ძალა – პოლიცია, მაშველები, მესაზღვრეები, უსაფრთხოების სამსახურის თანამშრომლები. თუმცა, თებერვლიდან ეს დამატებითი ანაზღაურება გაუქმდა “ყველა ზონისთვის” და დარჩა მხოლოდ მკაცრად განსაზღვრულ ფრონტისპირა რეგიონებში.)
- და კიდევ ერთი ანაზღაურება – 70 ათასი გრივნა (1750 ევრო) ამას ისინი იღებენ, ვინც უშუალოდ საბრძოლო ზონაშიში მსახურობს.
ანუ ფრონტის ხაზზე მყოფ ჯარისკაცს უკრაინისთვის საკმაოდ ღირსეული ხელფასი აქვს – თითქმის 3000 ევრო. თუმცა, როგორც კი სამხედრო როტაციაზე ან შვებულებაში მიდის, მაშინვე 500 ევრომდე ჩამოდის.
სად მიდის ჯარისკაცის ხელფასი?
პირადი ხარჯების გარდა, ფრონტზე მყოფი სამხედროები ხშირად კრეფენ ყოველთვიური შემოსავლის 5%-დან 10%-მდე, რათა თავიანთ დანაყოფებში პირობები გაიუმჯობესონ.
მაგალითად, ეს თანხა იხარჯება ტრანშეებში ღუმელების დადგმაში, აყენებენ მძლავრ გენერატორებს, აგებენ ხის ფიცრებს იმ პოზიციებზე, სადაც არის ტალახი და ა.შ. და, რა თქმა უნდა, ეს თანხა მიდის მათი სამხედრო აღჭურვილობის, ტრანსპორტის თუ ტანსაცმლის შეკეთებაზე. ცვლიან დისკებს, ბენზინითა და დიზელით ავსებენ ავზებს, ყიდულობენ გემრიელ პროდუქტს – ტკბილეულს, სასუსნავს და რამე ცხელს, რასაც სანგრებში შეჭამენ.
ვიტალი ოვჩარენკო, უკრაინის შეიარაღებული ძალების სპეციალური ოპერაციების ძალების მე-8 პოლკის მებრძოლი:
„პირველი, რაზეც ფულს ვხარჯავ, არის ტექნიკური საკითხების მოგვარება: ფორმა, საწვიმარი ქურთუკი, ზურგჩანთები. მაგალითად, ხარისხიანი ზურგჩანთა, რომელიც ძვირია. ჩვენ ასევე ვიღებთ საწვავს, საპოხ მასალებს, მანქანის შეკეთებაც ჩვენზეა ხშირად, რადგან ჯარი არ აფინანსებს ამ ყველაფერს. ვისაც ოჯახი ჰყავს, ისინი ფულის დიდ ნაწილს ოჯახს უგზავნიან. სამხედროები ასევე დიდ ფულს ხარჯავენ საკვებზე – თქვენ უნდა იკვებოთ კარგად, რომ ბრძოლა შეძლოთ.”
ჰეტმან ივან მაზეპას სახელობის 54-ე ცალკეული მექანიზებული ბრიგადის სერჟანტი მიხაილ ანატოლიევიჩ რადჩენკო:
”როდესაც ჯარისკაცი იღებს 100 ათასზე მეტს, არ არის მისთვის დიდი პრობლემა, თუ 2-3 ათასს პოზიციების გასაუმჯობესებლად დადებს. პრობლემა ის არის, რომ ადგილობრივ სახელოსნოებში ყველაფერი ძალიან ძვირია. ჩემთან (ჩერნიგოვის რაიონში) “პოდშიბნიკების” გამოცვლა ღირს 800 გრივნა, აქ კი კრამატორსკში 4000-5000! ფასები გიჟურია! ”
ქარხნები და მაღაროები აღარ არის მთავარი
ფრონტთან ყველაზე ახლო სამრეწველო საწარმოებია დობროპოლიეს, ბელიცკის და პოკროვსკის მაღაროები. სლავიანსკის, დრუჟკოვკასა და კონსტანტინოვკას ქარხნები კი დიდი ხანია გაჩერებულია.
სულ ახლახან, 2023 წლის 27 თებერვალს, ევროპის უდიდესმა მანქანათმშენებელმა ქარხანამ, ნოვოკრამატორსკმა, შეაჩერა მუშაობა კრამატორსკში. უფრო სწორად, ქარხანამ მუშაობა შეწყვიტა ერთი წლის წინ, რუსეთის ფართომასშტაბიანი შემოჭრის დაწყებიდან მეორე დღეს. თუმცა ახლა კომპანიამ მუშებისთვის ხელფასების გადახდაც შეწყვიტა.
ეს ქარხანა იყო ყველაზე დიდი და უკანასკნელი “მოჰიკანებიდან” შემდგარი. კრამატორსკის ყველა სხვა ქარხანამ უკვე ერთი წელია შეაჩერა საქმიანობაც და ხელფასების გადახდაც.
უკრაინის მიერ კონტროლირებად დონეცკის რეგიონის ნაწილში დიდი ხანია აღარ არიან მსხვილი დამსაქმებლები და აღარ არის რეგულარული ფული. ახლა იქ მთელი ეკონომიკა ომის და სამხედროების გარშემო ტრიალებს და მათზეა აწყობილი.
არმიის სწრაფი კვება
შარშანდელთან შედარებით კრამატორსკი მთლიანად შეიცვალა. ჯერ კიდევ 2022 წლის ზაფხულში ქალაქში მხოლოდ ერთი ადგილი იყო საჭმელად. ახლა კი აქ არსებობს ათობით კვების ობიექტი და ყოველ კვირას იხსნება ახალი.
”ყველაფერი სამხედროებისთვის: მაღაზიები, სასადილოები, სწრაფი კვების ობიექტები,” – ამბობს მარიანა, Poruch კაფეს მფლობელი.
დონეცკის რეგიონში ოფიციალურად აკრძალულია ნებისმიერი ალკოჰოლის გაყიდვა. თუმცა, ყველა სამხედრომ იცის ის ადგილები, სადაც ალკოჰოლით ვაჭრობენ.
„ორ ლიტრიანი ლუდი 200 გრივნა ღირს, კარგი არაყის ბოთლი 500-დან, ფასები ძვირია, მაგრამ ხანდახან გინდა დაისვენო“, – მოკლედ გვიამბო სიტუაცია ერთ-ერთმა ჯარისკაცმა. კიდევ ერთი მებრძოლი ჩიოდა, რომ აქ სიგარეტი ორჯერ ძვირია.
პატარა საყავეების მომრავლება ცალკე საკითხია. მათი გამოჩენა ამ ადგილებში ასევე აიხსნება დონეცკიდან ემიგრანტების დიდი რაოდენობით, რომლებიც მიჩვეულნი არიან მომსახურების სექტორის უფრო მაღალ სტანდარტებს. რეგიონში ბევრი მაღალანაზღაურებადი ჯარისკაცია, რომლებსაც აქვთ მოთხოვნა კარგ ყავაზე.
- მედიაქსელის მხარდაჭერით
