ომი ისრაელსა და პალესტინას შორის: ვის მხარეზეა აზერბაიჯანი?
ომი ისრაელსა და პალესტინას შორის
ახლო აღმოსავლეთი კვლავ არეულობაშია: ახალმა ომმა, რომელიც დაიწყო ისრაელსა და პალესტინას შორის, რამდენიმე დღეში ასობით ადამიანის სიცოცხლე შეიწირა. სისხლისღვრა ჯერ კიდევ გრძელდება. ბევრი ადამიანი რეგიონში და, თავად ქვეყანაში, სვამს კითხვას: ვის მხარეზეა აზერბაიჯანი?
ცნობილია, რომ ისრაელი ქვეყნის ერთ-ერთი უახლოესი მოკავშირეა, ხოლო პალესტინა მუსლიმური ქვეყანაა, რომელსაც მხარს უჭერს ანკარა, ბაქოს უახლოესი მოკავშირე.
- “თუ სომხეთი თანახმა იქნება, საქართველოში სამმხრივ შეხვედრებს დავიწყებთ” – ალიევი თბილისში ჩამოვიდა
- მოსაზრება: რუსული ბაზა ოჩამჩირეში შეიძლება ლეგიტიმურ სამიზნედ იქცეს
დიდი სურათი
ისრაელში შეტაკებების დაწყების პირველივე დღიდან, რამდენიმე აზერბაიჯანულმა ონლაინ გამოცემამ მომენტალურად ჩაატარა გამოკითხვა, რათა გაერკვიათ, ვის უჭერდნენ მხარს მოქალაქეები. შედეგები აჩვენებს, რომ აზერბაიჯანელთა თითქმის ორი მესამედი მხარს უჭერს ისრაელს.
ისრაელის ელჩმა ბაქოში ჯორჯ დიკმა მადლობა გადაუხადა აზერბაიჯანელ ხალხს მეგობრული ჟესტისთვის. ბაქოელებმა ისრაელის საელჩოს წინ ყვავილები და სანთლები მიიტანეს.
ოფიციალური ბაქო არცერთ მხარეს ღიად არ უჭერდა მხარს. აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ დაგმო მშვიდობიანი მოსახლეობის მიმართ ძალადობა და მხარეებს სწრაფი დეესკალაციისკენ მოუწოდა.
რატომ ისრაელი?
პოლიტიკური დამკვირვებლის, ჰაჯი ნამაზოვის თქმით, აზერბაიჯანელების აბსოლუტური უმრავლესობის სიმპათიები ისრაელის მხარეზეა:
„აქ არაფერია გასაკვირი. ისრაელი აზერბაიჯანის ერთ-ერთი მოკავშირეა ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის წარმატებით დასრულებულ ბრძოლაში. აზერბაიჯანს ამ ქვეყანასთან სამხედრო და ეკონომიკური კავშირები აქვს. აზერბაიჯანში ბევრი ებრაელი ცხოვრობს, რომლებსაც ისტორიული კავშირი აქვთ ამ ისრაელთან. ქვეყნის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ეროვნული გმირიც ებრაელია.
როგორც ჩანს, პალესტინასთან ბევრი საერთოც შეიძლება იპოვო. აზერბაიჯანი და პალესტინა ისლამური თანამშრომლობის ორგანიზაციის (OIC) წევრები არიან და ორივე ქვეყანაში უმრავლესობა მუსლიმი მოსახლეობაა. მაგრამ ეს არც ისე მარტივი თემაა – სოციალურ ქსელებში აზერბაიჯანელები პალესტინელებს ადანაშაულებენ სომხური სეპარატიზმის მხარდაჭერაში ყარაბაღის მეორე ომის დროს.“
ექსპერტმა უპასუხა JAMnews-ის შეკითხვას, რომელიც ეხება ოფიციალური ბაქოს ნეიტრალურ პოზიციას ახლო აღმოსავლეთში მიმდინარე მოვლენების დროს:
„აზერბაიჯანის ხელისუფლებამ ღიად არ დაუჭირა მხარი არც ერთ მხარეს ამ კონფლიქტში. ესეც გასაგებია, რადგან ქვეყნის უახლოესი მოკავშირე, თურქეთი, ისტორიულად მხარს უჭერდა პალესტინელი ხალხის ბრძოლას ყველა პლატფორმაზე. ერთ-ერთი მოკავშირის ღია მხარდაჭერა, როდესაც უახლოესი მოკავშირე მხარს უჭერს მეორე მხარეს, რბილად რომ ვთქვათ, არადიპლომატიურია.“
“ისრაელმა დაიპყრო პალესტინის მიწები”
მაგრამ აზერბაიჯანში ყველა უპირობოდ არ უჭერს მხარს ისრაელს. აქტივისტ რუსტამ ისმაილბეილის თქმით, 75-წლიანი დაპირისპირების ახალი გამწვავების მთავარი მიზეზი ორივე მხარის მაქსიმალისტური მიდგომაა.
„ეს კონფლიქტი გუშინ არ დაწყებულა. ეს არის მოვლენების ახალი რაუნდი, რომელიც პერიოდულად მეორდება 1948 წლიდან.
ორივე მხარე უკიდურესად მაქსიმალისტურად უდგება ამ საკითხს. თავიდან არაბ ხალხებს არ სურდათ ისრაელის სახელმწიფოს არსებობის აღიარება და ომებს აწარმოებდნენ მათ წინააღმდეგ, ბოლო 20-30 წლის განმავლობაში კი ისრაელმა თავისი ქცევით გაართულა პალესტინელი არაბების ცხოვრება.
გაერო და სხვა ავტორიტეტული საერთაშორისო ორგანიზაციებიც კი აღიარებენ, რომ ისრაელს ამჟამად აქვს ოკუპანტის სტატუსი ზოგიერთ ტერიტორიაზე. მათ მიითვისეს პალესტინის მიწები და დაასახლეს ისინი საკუთარი მოქალაქეებით – ისინი ცდილობდნენ შეცვალათ დემოგრაფიული მდგომარეობა.
მაშინ, როცა ადრე ორი სახელმწიფოს ვარიანტი ყველამ აღიარა – როგორც ამ პრობლემის სერიოზული გადაწყვეტა – ბოლო წლებში შეიძლება ითქვას, რომ პალესტინის ნება დაირღვა. პალესტინის მთავარი ტერიტორია, ღაზის სექტორი, მთლიანად არის გარშემორტყმული ისრაელით.
ის ფაქტი, რომ დღეს ეს კონფლიქტი გადაიზარდა დაპირისპირებაში რადიკალურ ფუნდამენტალისტ ჰამასსა და ისრაელის ულტრამემარჯვენე მთავრობას შორის, ბოლო 30 წლის პროცესების შედეგია.
დღეს ჩვენ გვაქვს ორი ფაქტი: ჯერ ერთი, ისრაელი ახორციელებს აგრესიულ, მაქსიმალისტურ პოლიტიკას და შედეგად, აპარტეიდის პერიოდში პალესტინელებისა და სამხრეთ აფრიკელების ცხოვრებას შორის დიდი განსხვავება არ არის. მეორეც, პალესტინის განმათავისუფლებელი ბრძოლა აღმოჩნდა რადიკალური ფუნდამენტალისტური ორგანიზაციის, ჰამასის მონოპოლიაში. ეს ფაქტორები სერიოზულად ძირს უთხრის რეგიონში მშვიდობის პერსპექტივებს და ქმნის იმავე ბარბაროსულ სცენებს, რაც მთელმა მსოფლიომ ნახა ბოლო დღეებში.” – განაცხადა ისმაილბეილიმ „ამერიკის ხმასთან“ ინტერვიუში.
