"არ ჩამეხუტოთ, გთხოვთ, ყველაფერი მტკივა" - პატიმარი მასწავლებელი ციხიდან მხოლოდ მაშინ გაუშვეს, როცა გაირკვა, რომ სიარულის უნარს კარგავს
ნინო დათაშვილის საქმე
ოთხთვიანი წინასწარი პატიმრობის შემდეგ, მასწავლებელ ნინო დათაშვილს, რომელიც საქართველოში მიმდინარე პროევროპული პროტესტის პერიოდში დააკავეს, აღკვეთის ღონისძიება პატიმრობა გირაოთი შეუცვალეს.
ახალგაზრდა მასწავლებელი ციხიდან მხოლოდ მაშინ გამოუშვეს, როცა გაირკვა, რომ ხერხემლის პრობლემების გამო გაუსაძლისი ტკივილებით იტანჯება და სიარულის უნარს კარგავს.
ნინო დათაშვილი ერთ-ერთია აქციების პერიოდში დაკავებულ ათობით აქტივისტს შორის. მასაც იგივე ბრალი აქვს, რაც ჟურნალისტ მზია ამაღლობელსა და ცნობილ პოეტს, ზვიად რატიანს – სამართალდამცველზე თავდასხმა.
ზვიად რატიანს და მზია ამაღლობელს განაჩენი უკვე გამოუტანეს – ორ წლიანი პატიმრობა.
სასამართლო პროცესი 29 ოქტომბერს იყო. ნინო დათაშვილმა ციხე იმავე დღეს დატოვა.
__________________________
მხრებში მოხრილმა, ფერმკრთალმა და გამხდარმა ნინო დათაშვილმა, რუსთავის ქალთა კოლონიის ეზო ნელი ნაბიჯებით დატოვა. ის კოჭლობდა. ერთი ხელით თეთრ პარკში ჩალაგებული პირადი ნივთები მოჰქონდა, მეორეთი ცდილობდა, როგორმე მყარად ჩაებღუჯა და რუსთავის ქარიშხლისგან დაეცვა მხრებზე მოხვეული პლედი.
„არ ჩამეხუტოთ, გთხოვთ, ყველაფერი მტკივა“ – უთხრა რუსთავის ციხესთან, მის დასახვედრად შეკრებილ ოჯახის წევრებს, მეგობრებსა და გულშემატკივრებს.
მედიასთან კომენტარის გაკეთება ვერ შეძლო.
„უბრალოდ, მინდა, რომ დავჯდე“ , – თქვა და მადლობა გადაუხადა მის ყველა გულშემატკივარს.
„არ გადამიღოთ“ – სთხოვა ტკივილისგან დაღლილი სახით ჟურნალისტებს, მაგრამ, ნანახით გაოგნებულ და დაბნეულ ჟურნალისტებსა და ოპერატორებს უკვე გადაღებული ჰქონდათ მისი ციხიდან გამოსვლის პირველი კადრები.
რატომ მოხვდა ციხეში მასწავლებელი
სამოქალაქო განათლების მასწავლებელი, საპროტესტო აქციების აქტიური მონაწილე ნინო დათაშვილი 2025 წლის 20 ივნისს დააკავეს. პროკურატურამ თქვა, რომ იგი თბილისის საქალაქო სასამართლოს მანდატურს დაესხა თავს. მას ბრალი სისხლს სამართლის კოდექსის 353-ე მუხლის მე-3 ნაწილით წარუდგინეს, რაც 4-დან 7 წლამდე პატიმრობას ითვალისწინებს.
ინციდენტი, რომლის გამოც მასწავლებელი დააკავეს, თბილისის საქალაქო სასამართლოში, 9 ივნისს მოხდა. ამ დღეს საქალაქო სასამართლოში სინდისის პატიმრების სასამართლო პროცესი იყო. ნინო დათაშვილი პროცესზე ვერ შევიდა, ის დარბაზთან მეგობარს ელოდებოდა.
ეს ის პერიოდია, როდესაც სასამართლოს შენობაში ფოტო-ვიდეო გადაღება ჯერ აკრძალული არ არის. ამიტომ, ადგილზე მყოფმა ჟურნალისტებმა და აქტივისტებმა მოასწრეს ამ ინციდენტის ვიდეოზე გადაღება.
ამ ვიდეოებში ჩანს, რომ სასამართლოს მანდატური ნინო დათაშვილს შენობის დატოვებას სთხოვს. მასწავლებელი კითხულობს, რის საფუძველზე აძევებენ შენობიდან და პროტესტის ნიშნად ფანჯრის რაფაზე ჯდება. ნინო დათაშვილსა და მანდატურს შორის ჯერ სიტყვიერი დაპირისპირება იწყება, შემდეგ იგი ძალის გამოყენებით გაჰყავთ შენობიდან.
დათაშვილი მანდატური კაცებისგან, რომლებიც მას უხეშად მიათრევენ, გათავისუფლებას ცდილობს. ის ხელებს იქნევს. ამ დროს ხვდება მისი ხელი სასამართლოს მანდატურების უფროსს, აქციის მონაწილეებისადმი აგრესიით გამორჩეულ დავით მატიაშვილს.
გარეთ გასვლის შემდეგ, ნინო დათაშვილმა, როგორც სამართალდამცველის მხრიდან ძალადობის მსხვერპლმა, თავად დარეკა 112-ში. პოლიციას რეაგირება არ ჰქონია. პირიქით, ამ ამბებიდან დაახლოებით ათი დღის შემდეგ, პოლიცია თავად ნინო დათაშვილს აკავებს – მას ავტობუსის გაჩერებიდან აიყვანენ ისე, რომ არ ეუბნებიან, რის გამო აპატიმრებენ.
დაპატიმრების შემდეგ ნინო დათაშვილი სასტიკ მოპყრობაზე საუბრობდა.
“ამიყვანეს ტერორისტივით. არ ვიცი, ეს რა ფორმაა – მიღებული ფორმაა, ზოგადად ეგრე აჰყავთ ბრალდებული პირები? ჩხუბით, სამოქალაქო ფორმით, წაგლეჯენ ტელეფონს, არ აცნობენ უფლებებს, არ აძლევენ ადვოკატთან დარეკვის საშუალებას”, – თქვა მან სასამართლო პროცესზე და მოჰყვა, რომ პოლიციაში გადაყვანის შემდეგაც არ მისცეს შვილთან დარეკვის უფლება.
“გამაშიშვლეს. მე მინდოდა, ჯერ ადვოკატი მოსულიყო და გავცნობოდი რაღაცებს და მერე მომეწერა რაღაცებზე ხელი”.
21 ივნისს ნინო დათაშვილს აღკვეთის ღონისძიებად პატიმრობა მიუსაჯეს. მიუხედავად იმისა, რომ ამ დროს სასამართლომ უკვე იცოდა მისი ჯანმრთელობის მძიმე მდგომარეობის შესახებ.
საპატიმროში ყოფნისას გავრცელდა ინფორმაცია, რომ მას იძულებით უპირებდნენ ფსიქიატრიულ საავადმყოფოში გადაყვანას, რადგან ხშირად ტიროდა. ამ ამბავს დიდი ვნებათა ღელვა მოჰყვა. ადვოკატები განმარტავდნენ, რომ ნინო ტკივილების გამო ტიროდა.
საზოგადოებრივი ზეწოლის შედეგად, პროკურატურამ ეს განზრახვა ვერ შეასრულა.
ნინო დათაშვილის ჯანმრთელობის პრობლემები
ნინო დათაშვილს ხერხემლის პრობლემები აქვს, თიაქრები წელისა და კისრის არეში. ეს დაავადება მას დაკავებამდეც აწუხებდა, 2019 წელს გაკეთებულიც აქვს ერთი ოპერაცია წელის არეში. დაკავებიდან მალევე მისი ადვოკატები ამბობდნენ, რომ ციხეში ნინოს მდგომარეობა უარესდებოდა.
28 ოქტომბერს ცნობილი გახდა, რომ მასწავლებლის ჯანმრთელობის მდგომარეობა უკიდურესად დამძიმდა.
„ნინო დღეს მოიყვანეს ეტლით, სადაც იჯდა გაცრეცილი, გაშეშებული კისრით. ოთახში, სადაც უნდა მენახა, ძლივს ავიყვანეთ (კიბის ერთ საფეხურზეა ფეხი ასაწევი). სკამზე დასმაც გაგვიჭირდა, რომ მისთვის ტკივილები კიდევ უფრო არ გაგვემძაფრებინა“, – დაწერა მისმა მეუღლემ, გოდი ფრუიძემ სოციალურ ქსელში.
ის აღწერდა, რომ უკვე ერთ თვეზე მეტია, რაც ნინოს გაშეშებული აქვს მარჯვენა ფეხი და ხელი და კისერი. ესაჭიროება განმეორებითი ოპერაცია წელის არეში და ამას დაემატა კისრის თიაქარიც – ორ მალაზე, რისი ოპერაციაც, კიდევ უფრო სასწრაფოა.
„ნინომ თქვა, რომ თუ ადრე წელს ქვემოთ მოწყვეტის ეშინოდა, ახლა კისერს ქვემოთ შესაძლო მოწყვეტა გახდა სანერვიულო“
ეს ამბავიც სოციალური ქსელით გაავრცელა ნინო დათაშვილის მეგობარმა, ნინო კალანდიამ:
„ანდერძი დავწერეო – მითხრა. წარმოიდგინეთ ხალხო, რა დღეშია ადამიანი“
8 ოქტომბერს გავრცელდა ორგანიზაციის, „პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის“ (PHR) განცხადებაც ნინოს მძიმე მდგომარეობის შესახებ. ეს ის ორგანიზაციაა, რომელიც ნინო დათაშვილის უფლებებს იცავს.
ადვოკატები წერდნენ, რომ ნინოს ნახვის შემდეგ ისინი შოკირებული იყვნენ მისი მდგომარეობის გამო
„ნინო არის არაადამიანურ და წამების ტოლფას მდგომარეობაში“, – წერდნენ ისინი.
„ჩემი გადარჩენაა აქედან გაშვება“
ნინო დათაშვილის სასამართლო პროცესი, 29 ოქტომბერს, 12:00 საათზე იყო ჩანიშნული. ამ დღეს სასამართლოს მისი საქმის არსებითი განხილვა უნდა დაეწყო. აქამდე, ნინოს ჯანმრთელობის მძიმე მდგომარეობის გამო, პროცესი უკვე იყო გადადებული ორჯერ. ამ დღეს ნინო დათაშვილი პროცესს ციხიდან, ონლაინ უნდა ჩართვოდა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს მე-3 დარბაზთან მისი გულშემატკივრები ნახევარი საათით ადრე ჩადგნენ რიგში. სასამართლოს ფოიეში იმაზე გაცილებით ბევრი ადამიანი იყო, ვიდრე ამას 40-კაციანი დარბაზი დაიტევდა. ის ვინც დარბაზში ვერ შევიდა, ფოეიშივე დარჩა.
პროცესი დაგვიანებით დაიწყო. მოსამართლე თამარ მჭედლიშვილი და ნინოს გულშემატკივრები, მათ შორის, მისი ასაკიანი დედა, მოსამართლის მოსახელე, თამარ მჭედლიშვილი, სიცხისგან ჩახუთულ დარბაზში, ერთი საათი ელოდნენ ნინო დათაშვილის საქმის პროკურორს, მედეა ცირამუას.
მოსამართლის თანაშემწე გამუდმებით რეკავდა პროკურატურაში – რატომ აგვიანებდა ბრალდების მხარე და, ციხის ადმინისტრაციაში – რატომ ვერ ახერხებდნენ ნინოს ონლაინ ჩართვას.
მოსამართლე მჭედლიშვილი ნელ-ნელა კარგავდა მოთმინებას.
დაახლოებით 12:50 საათზე სოციალურ ქსელში პროკურატურის განცხადება გავრცელდა. გაირკვა, რომ პროკურატურა აღკვეთის ღონისძიების შეცვლის შუამდგომლობას აყენებდა.
ამ ამბავს დარბაზში ემოციური შეძახილები მოჰყვა.
„დაწყნარდით ხალხო“, – გაბრაზდა მოსამართლე მჭედლიშვილი.
ამასობაში ციხის ადმინისტრაციამ ნინოს ჩართვა მოახერხა. ნინო დათაშვილი დარბაზში არსებულ ეკრანზე არ უჩვენებიათ, მხოლოდ მისი ხმა გაისმა:
“წელი მწყდება” – ეუბნებოდა ნინო დათაშვილი კვნესითა და ტირილით ვიღაცას და სთხოვდა, მეორე სკამიც მიეტანათ, რომ ფეხები დაეწყო.
“ცოტა ხანი მოითმინე ნინო, პროკურატურამ მოითხოვა შენი გირაო, ცოტა ხანი გაუძელი” – უთხრა ნინო დათაშვილს მისმა ადვოკატმა თამარ გაბოძემ.
ერთი წუთის წინ იმედმიცემულ დარბაზში სამარისებური დუმილი ჩამოწვა. დამსწრეების ნაწილი ატირდა.
ატირდა ნინოს დედაც – ის პირველ რიგში იჯდა, იმ იმედით, რომ შვილს ეკრანზე დაინახავდა.
პროკურორი ცირამუა დარბაზში 13:00 საათზე შემოვიდა.
“არ ვარ ვალდებული ვინმეს ველოდო”, – დატუქსა მოსამართლემ.
მედეა ცირამუამ თავის მართლება სცადა, თქვა, რომ სხვა პროცესი ჰქონდა – აღკვეთის ღონისძიების შეფარდება, რომელსაც 24-საათიანი ვადა აქვს და ეს ორი პროცესი დროში დაემთხვა ერთმანეთს.
სასამართლო პროცესის დაწყებამდე ადვოკატი ამბობდა, რომ ამ დღეს რამდენიმე შუამდგომლობის დაყენებას აპირებდნენ. მათ შორის, აღკვეთის შეცვლის. რადგან ეს თავად პროკურატურამ მოითხოვა, ეს შეუამდგლომლობა პრიორიტეტულად ჩაითვალა და სხდომა ამ საკითხის განხილვით დაიწყო.
პროკურატურამ ნინო დათაშვილის, გირაოს, 5 ათასი ლარის გადახდის საფუძველზე გათავისუფლება ითხოვა. მოსამართლე მჭედლიშვილმა შუამდგომლობა დააკმაყოფილა. ის სათათბიროდ არ გასულა, ეს გადაწყვეტილება ადგილზე მიიღო.
“მე ვერ გამოვხატავ პროკურატურის მიმართ მადლიერებას. ნინოს ტანჯვა და ის მდგომარეობა, რაშიც ახლაა, როცა ვეღარ გადაადგილდება, თავს ვერ უვლის, კიდურებს ვერ ამოძრავებს, პრკურატურის პასუხისმგებლობაა. მათ პირველ პროცესზევე იცოდნენ ნინოს ჯანმრთელობის მდგომარეობა და სანამ უკანასკნელ მდგომარეობამდე მისვლა არ დადასტურდა, იქამდე არ მიიღეს გადაწყვეტილება”, – თქვა ადვოკატმა თამარ გაბოძემ.
“ჩემი გადარჩენაა აქედან გაშვება დღეს”, – გაისმა დარბაზში ნინო დათაშვილის ხმა.
ის ამბობდა, რომ ციხის ექიმები ყველაფერს აკეთებდნენ მის დასახმარებლად და ამისთვის მადლიერი იყო, თუმცა, მისი მდგომარეობა მაინც დამძიმდა.
მოსამართლე მჭედლიშვილმა მხარეებს სხვა შუამდგომლობების შემდეგ პროცესზე განხილვა შესთავაზა. მან ახსნა, რომ ნინოს მდგომარეობის გამო, პრიორიტეტული იყო მიღებული გადაწყვეტილება სასწრაფო წესით აღსრულებულიყო.
მხარეები დაეთანხმნენ.
ნინო დათაშვილს გირაოს გადასახდელად ერთთვიანი ვადა მისცეს. თუმცა, სანამ ხალხი დარბაზს დატოვებდა, სოციალურ ქსელში უკვე დაიწყო ნინო დათაშვილისთვის თანხის აგროვება.
საჭირო 5 ათასი ლარი 8 წუთში შეგროვდა. “ონლაინ ბანკის გახსნაც ვერ მოვასწარი” – ამბობდნენ ნინოს გულშემატკივრები სასამართლოს ფოეიში.
სასამართლოდან კი, თითქმის ყველა, რუსთავში, ქალთა კოლონიაში, ნინოს დასახვედრად წავიდა.
ნინო დათაშვილის საქმეზე შემდეგი პროცესი 13 ნოემბერს, 12:00 საათზე ჩაინიშნა. მოსამართლე მჭედლიშვილი მისი საქმის არსებით განხილვას იწყებს.
ნინო დათაშვილის საქმე
