მოსაზრება: აფხაზეთში არჩევნებში გამარჯვება, თავად ხელისუფლების წინააღმდეგ შეიძლება შემობრუნდეს
საპარლამენტო არჩევნები აფხაზეთში
აფხაზეთში, მომავალი საპარლამენტო არჩევნები შესაძლოა იმით დასრულდეს, რომ პრეზიდენტმა ასლან ბჟანიამ პარლამენტში მისი ერთგული უმრავლესობა მიიღოს. თუმცა, სინამდვილეში ეს არც ისე კარგია პრეზიდენტისა და მთავრობისათვის, ვინაიდან მათ აფხაზეთისთვის მნიშვნელოვან საკითხებში მანევრირების შესაძლებლობას ართმევს – მიაჩნია აფხაზეთში JAMnews-ის რედაქტორს, ინალ ხაშიგს.
აფხაზეთის ახალი პარლამენტი შესაძლოა პროპრეზიდენტული გახდეს. პარადოქსი იმაში მდგომარეობს, რომ ასეთი სიტუაცია, შესაძლოა, დიდ პრობლემად იქცეს თავად ასლან ბჟანიასთვის.
იმის მიუხედავად, რომ 12 მარტს დანიშნულ საპარლამენტო არჩევნებამდე ჯერ კიდევ მთელი სამი კვირაა და მის შედეგებზე წინასწარი დასკვნების გაკეთება ყავაზე მკითხაობის ტოლფასია, მაინც შევეცდები ჩემი პროგნოზები გავაკეთო.
- აფხაზეთში ოპოზიცია ხელისუფლების მიერ ამომრჩევლის მოსყიდვაზე ჩივის
- მოსაზრება: რატომ ვერ „ყლაპავს“ რუსეთი აფხაზეთს
- „აფხაზეთის ნებისმიერ ლიდერს ორი პრობლემა აქვს: დახმარება უნდა ითხოვოს და ახსოვდეს, რომ ამისთვის გადახდა მოუწევს“
ჩემი აზრით, პარლამენტის ახალი შემადგენლობა უაღრესად ლოიალური იქნება აღმასრულებელი ხელისუფლებისადმი. ყოველ შემთხვევაში, პირველ ეტაპზე, ანუ იმ მომენტში, როდესაც ცესკო არჩევნების შედეგებს გამოაცხადებს, პრეზიდენტის ადმინისტრაციაში კი მარტივი მათემატიკური გამოთვლით მივლენ დასკვნამდე, რომ დეპუტატთა ხმების საკონტროლო პაკეტი (35-დან 24 მანდატი) „ჩვენია“.
ასეთ ნევროზულ სიტუაციაში, როდესაც აფხაზეთი აგერ უკვე წელიწად-ნახევარია ელექტროენერგიის მარაოსებრი გათიშვის რეჟიმში ცხოვრობს, თავად ენერგეტიკოსები კი შუბლშეჭმუხნილები იმუქრებიან, რომ თუ არაფერი შეიცვლება, „მარაოსებრი ჩართვების რეჟიმში ვიცხოვრებთ; როცა COVID-19-ით დაავადებულთა და გარდაცვლილთა შესახებ ყოველდღიური ინფორმაცია ბევრი არაფრით განსხვავდება დანაკარგების შესახებ სამხედრო ცნობებისაგან, ხოლო სახელმწიფოს მიერ გამოცხადებული შეზღუდვის ზომები მხოლოდ ჰაერს აზანზარებს და ვერა და ვერ ხდება მოქმედებისთვის სახელმძღვანელო დოკუმენტი – უცებ, როგორ შეძლებს ხელისუფლება არჩევნებში გამანადგურებელი გამარჯვების მოპოვებას?
პასუხი ძალიან მარტივია: დიახ, ხელისუფლება ისეთი სუსტია, როგორც არასოდეს, მაგრამ ოპოზიცია კიდევ უფრო სუსტია. ის, გასული წლის 21 დეკემბრის შემდეგ, როდესაც ვერ შეძლო პრეზიდენტის სასახლის შტურმით აღება, ფაქტობრივად აღარ არსებობს. ის დაიშალა. არიან ცალკეული ოპოზიციონერი პერსონები, მაგრამ ცენტრი, რომელიც მათ გააერთიანებდა და, შესაბამისად, სამუშაოების კოორდინირებას მოახდენდა, სინამდვილეში არ არსებობს.
ოპოზიციის ასეთი უუნარობა არ შეიძლებოდა არ ასახულიყო მის წარმომადგენლობაზე საარჩევნო კამპანიაში – ის ფრაგმენტულია. ზოგიერთ ოლქში ოპოზიცია საერთოდ არ არის წარმოდგენილი, იმ ოლქებში კი, სადაც კენჭს მაინც იყრიან ოპოზიციონერები, მათ მხოლოდ საკუთარი რესურსის იმედი შეიძლება ჰქონდეთ, მეტი არაფრის.
ხელისუფლებისათვის, რომლის განსახიერებაც პრეზიდენტი ასლან ბჟანია და პრემიერ-მინისტრი ალექსანდრ ანქვაბი არიან, ადმინისტრაციული და ფინანსური რესურსის პირობებში – 24 სადეპუტატო მანდატის მოპოვება, რომელიც მთავარი საკანონმდებლო ორგანოს უპირობო კონტროლისა და მომავალში ხელისუფლებისთვის მისაღები ნებისმიერი კანონის გატანის საშუალებას იძლევა, მათ შორის საკონსტიტუციო – ტექნიკური გარდაუვალობაა.
დარწმუნებული ვარ, რომ ზუსტად ასევე ფიქრობენ სოხუმის სანაპიროზე სამთავრობო შენობების კომპლექსში, სადაც, ალბათ, არა მხოლოდ დათვალეს საკუთარი შანსები, არამედ უკვე შეუკვეთეს ამ შემთხვევის აღსანიშნავად საჭირო შამპანურის აუცილებელი რაოდენობა.
თუმცა, ეს გამარჯვება, რომელსაც პრეზიდენტი და პრემიერ-მინისტრი მაქსიმალურად უახლოვდებიან, ხელისუფლებისათვის პიროსის გამარჯვება იქნება. ვინაიდან ისეთი მონოლითი, როდესაც აღმასრულებელი, საკანონმდებლო და ფაქტობრივად სასამართლო ხელისუფლება ერთ ბოთლში გაერთიანდებიან, დღევანდელ აფხაზურ პირობებში, უყურადღებოდ დარჩენილ თერმობირთვულ ბომბს ემსგავსება.
ასეთი „კოქტეილი“, ერთი მხრივ, ხელისუფლებას საშუალებას აძლევს ისე იმოქმედოს, როგორც მოესურვება, მაგრამ, მეორე მხრივ, მის პოზიციებს უკიდურესად მოწყვლადად აქცევს.
უკანასკნელი ათი წლის განმავლობაში, როგორც არ უნდა გააკრიტიკოთ პარლამენტი, ის იყო დამოუკიდებელი ერთეული აფხაზეთის მმართველობით სისტემაში. დიახ, ამ დროის განმავლობაში, ნებისმიერი ხელისუფლება იძულებული იყო დეპუტატთა კეთილგანწყობა მოეპოვებინა, მასთან მისასვლელი გზები მოეძებნა, რათა საკუთარი საკითხები გადაეჭრა.
ხანდახან ეს გამოდიოდა, ხანდახან არა. მაგრამ საკანონმდებლო ორგანოს ასეთი დამოუკიდებლობა ყოველთვის მინუს ნიშნით არ ფასდებოდა პრეზიდენტის და მთავრობისათვის. რაღაც მომენტში პარლამენტი ჯადოსნური ჯოხი ხდებოდა.
მაგალითად, როდესაც ოფიციალურ სოხუმს (წაიკითხეთ პრეზიდენტი) კრემლის წარმომადგენლებისთვის უნდა აეხსნა, მრავალი წლის განმავლობაში, რატომ ვერ დაიძრა მკვდარი წერტილიდან მოსკოვის მიერ ლობირებული რუსების მხრიდან აფხაზური უძრავი ქონების შეძენის აკრძალვის მოხსნის საკითხი, მხოლოდ ჯიუტი პარლამენტის არსებობით.
კონტროლისა და ბალანსის ამ აფხაზური სისტემის წყალობით, ამ ათი წლის განმავლობაში შეუსრულებელი რუსული სურვილების საქაღალდე მთელ ტომამდე გაიზარდა, მაშინ როდესაც, ასეთი სიტუაცია რუსულ ფინანსურ დახმარებაზე მაინცდამაინც არ ასახულა.
მაგრამ თუკი პარლამენტ უპირობო კონტროლქვეშ გადავა, პრეზიდენტი ასლან ბჟანია ფაქტობრივად დარჩება „მორიგე მეისრის“ გარეშე, რომელზეც შესაძლებელი იქნებოდა ყველაფრის დაბრალება. და კრემლს უკვე ვეღარაფრით აუხსნის, ვინ და რა უშლის ხელს საკითხის გადაწყვეტას.
ასეთ სიტუაციაში ის იძულებული იქნება, ან მოსკოვისადმი შემხვედრი ნაბიჯები გადადგას და მიიღოს კანონი, რომელიც აფხაზურ საზოგადოებაში უპირობოდ ფეთქებადსაშიშად მიიჩნევა (კერძოდ, ტაბუს მოხსნა უცხოელებზე უძრავი ქონების მიყიდვაზე, დეცენტრალიზაციას დაექვემდებაროს ენერგეტიკის სფერო მასთან რუსული ბიზნესის დაშვებით და ა.შ.) და, შესაბამისად, სტარტი მისცეს მასობრივ უკმაყოფილებას პრეზიდენტისადმი საკმაოდ პესიმისტური პერსპექტივებით.
ან გააგრძელოს აფხაზური ხაზი – დიახ, რა თქმა უნდა, მივიღებთ, მაგრამ ცოტა უნდა მოვიცადოთ – და გაწელოს ეს ვალდებულების ტვირთი მომდევნო პრეზიდენტამდე. მაგრამ ამ შემთხვევაში, კრემლის მხრიდან ფინანსური დახმარების დაკარგვის სერიოზული რისკი არსებობს.
თუმცა, ნებისმიერმა სცენარმა შეიძლება დააჩქაროს ვადამდელი საპრეზიდენტო არჩევნები.
და აქ ჩნდება რიტორიკული კითხვა: სჭირდება კი პრეზიდენტს ასეთი გამარჯვება საპარლამენტო არჩევნებზე, რომელიც მის პოზიციებს ძალიან დაუცველს ხდის?
