"ამ რაოდენობის მაზუთი არცერთ ზღვაში არ ჩაღვრილა". რა ელის შავ ზღვას რუსული ტანკერების ავარიის შემდეგ
მაზუთი შავ ზღვაში
2024 წლის 15 დეკემბერს შავ ზღვაში ძლიერი შტორმი დაიწყო. ორი რუსული ნავთობტანკერი “ვოლგონეფტი” ავარიაში მოყვა. კერჩის სრუტეში მაზუთი დაიღვარა, რომელმაც მალევე მიაღწია ჯერ კრასნოდარის მხარის, შემდეგ კი ანექსირებული ყირიმისა და აზოვის ზღვის სანაპიროს.
ორი თვეზე მეტი გავიდა, მაგრამ ზღვაში მაზუთის ახალი და ახალი ნაკადები ფიქსირდება. ეკოლოგები აცხადებენ, რომ ამ კატასტროფის თავიდან აცილება შესაძლებელი იქნებოდა, რომ არა რუსეთის მიერ სანქციების გვერდის ავლით ექსპორტისთვის მოძველებული ტანკერების გამოყენება. როგორ დააზიანა ამ ეკოლოგიურმა კატასტროფამ შავი და აზოვის ზღვის აკვატორიები და როგორ იმოქმედებს ის სანაპიროზე მცხოვრებ ადამიანებზე?
ამაზე “ნოვისტი დონბასას” სტატიაში წაიკითხავთ:
სევასტოპოლელი ქალი: “ვფიქრობდი, რომ ეს ჩვენ არ შეგვეხებოდა”
15 დეკემბრის დღისით ყირიმის ადგილობრივ ტელეგრამ-არხებში გაჩნდა ინფორმაცია: შტორმის შედეგად ორი ტანკერი კერჩის სრუტეში დაზიანდა და ჩაძირვის პირას იყო. “ვოლგონეფტი-212”-ს და “ვოლგონეფტი-239”-ს ჩაძირვამდე პორტ “კავკაზში” მაზუთსა და ექსპორტულ ნავთობპროდუქტებს აწვდიდნენ. ავარიის შემდეგ ნავთობპროდუქტები მაშინვე ზღვაში მოხვდა. უკვე 15 დეკემბრის საღამოს Greenpeace-მა განაცხადა, რომ ტანკერების ჩაძირვამ შესაძლოა ბოლო ათწლეულების უდიდესი ტექნოგენური კატასტროფა გამოიწვიოს. რამდენიმე დღეში მაზუთმა კრასნოდარის მხარის სანაპიროს, შემდეგ კი ყირიმს მიაღწია.
მაზუთით დაბინძურდა არა მხოლოდ ნახევარკუნძულის სამხრეთ-აღმოსავლეთი ნაწილი – ფეოდოსია, ალუშთა, იალთა – არამედ სამხრეთ-დასავლეთ სანაპიროც, მათ შორის სევასტოპოლი, საკი და ევპატორია.
“ვფიქრობდი, რომ ეს ჩვენ არ შეგვეხებოდა, მაგრამ ასე არ მოხდა. თებერვლის დასაწყისში გადავწყვიტე ზღვაზე გასეირნება. ჩვენთან კარგი სანაპიროა – უჩქუევკა. სპეციალურად გავიარე და დავათვალიერე. ამაზე ჩვენს სევასტოპოლურ ახალ ამბებში ბევრს საუბრობენ. სანაპიროზე, კიბესთან ახლოს, მაზუთით სავსე ქვიშის ტომრები დავინახე. ისინი უბრალოდ იქ ეწყო, მაგრამ არავინ იყო ახლოს. შავი ჩვეულებრივი ტომრები, დაახლოებით 10 ცალი ერთ მხარეს და კიდევ რამდენიმე შორს. ასევე მსმენია, რომ მაზუთი ლიუბიმოვკასა და ომეგას სანაპიროებზეც იყო. ეს ნამდვილად სამწუხაროა”, – უთხრა “დონბასის ახალ ამბებს” სევასტოპოლელმა მაცხოვრებელმა მარინამ.
სად არის მაზუთი აზოვის ზღვაში?
10 იანვარს უკრაინის საგამოძიებო ჟურნალისტიკის ცენტრმა გამოაქვეყნა სატელიტური სურათი, რომელშიც ჩანს, რომ ნავთობი აზოვის ზღვაში ბერდიანსკის სრუტემდე მივიდა.
რამდენიმე დღის შემდეგ კი ოკუპირებული ზაპოროჟიეს ოლქის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელმა ევგენი ბალიცკიმ განაცხადა, რომ ბერდიანსკში დაახლოებით 10 ტონა მაზუთი შეაგროვეს, ხოლო კირილოვკაში – დაახლოებით 10 კილოგრამი. თებერვლის დასაწყისში ბალიცკიმ ახალი ნავთობპროდუქტების აღმოჩენის შესახებ გაავრცელა ინფორმაცია – მაზუთი ბერდიანსკის სრუტეში ისევ ფიქსირდებოდა.
საპირწონედ, ადგილობრივების ცნობით, ნავთობპროდუქტებს ოკუპირებული ზაპოროჟიეს რეგიონის პატარა სოფლებსა და სანაპირო ზოლებშიც პოულობენ, თუმცა ოკუპაციური ხელისუფლება ამას დიდ ყურადღებას არ აქცევს.
“რატომ არავინ აკონტროლებს ნოვოპეტროვკაში? ჩვენც იგივე ზღვა გვაქვს. სოფლის მაცხოვრებლებმა მაზუთის კვალი აღმოაჩინეს და საგანგებო სიტუაციების სამსახურს შეატყობინეს, მაგრამ…”, “რატომ მხოლოდ ბერდიანსკის სრუტე? და ობიტოჩნაია სად არის?!” – წერდნენ ადგილობრივები.
ობიტოჩნაია ბერდიანსკიდან დასავლეთით მდებარეობს, ხოლო ნოვოპეტროვკა – ქალაქის ჩრდილო-აღმოსავლეთით, რაც დაბინძურების მასშტაბს გვაჩვენებს.
2024 წლის 3 თებერვალს მარიუპოლის ლეგიტიმურმა მუნიციპალურმა საბჭომ განაცხადა, რომ მაზუთი ამ მიმართულებით გადაადგილდებოდა, თუმცა ამაზე ვიზუალური მტკიცებულება არ არსებობდა. ამის საპირისპიროდ, ოდესის ოლქში იანვრის ბოლოს “ტუზლოვის ლიმანების” ეროვნული პარკის ტერიტორიაზე სანაპიროზე მაზუთის კვალი უკვე დაფიქსირდა. ეკოლოგები ამბობენ, რომ მაზუთის გადაადგილება ქარისა და დინების გავლენით ხდება.
ყველაზე ცუდი სცენარის შემთხვევაში ნავთობპროდუქტები რუმინეთის, ბულგარეთის, საქართველოსა და თურქეთის ნაპირებს მიაღწევს
დროთა განმავლობაში მაზუთი ნაწილობრივ კარგავს თავის დისპერსიულ ნარევს, ამიტომ ეკოლოგები იმედოვნებენ, რომ უფრო მასშტაბური კატასტროფის თავიდან აცილება შესაძლებელი იქნება.
თუმცა ამის დანამდვილებით თქმა შეუძლებელია, რადგან არავინ იცის, რამდენი მაზუთი დარჩა ტანკერებში და რა ინტენსივობით იწურება იგი. ასევე უცნობია, რამდენი ნავთობპროდუქტი უკვე მოხვდა შავი ზღვის აკვატორიაში – რუსულმა მხარემ ამაზე არანაირი ოფიციალური ინფორმაცია არ გაავრცელა.
ყველაზე ცუდი სცენარის შემთხვევაში, მაზუთის დაღვრა არა მხოლოდ უკრაინასა და რუსეთს, არამედ რუმინეთს, ბულგარეთს, საქართველოსა და თურქეთსაც დააზარალებს.
„ჩვენ ვაწარმოებთ კომუნიკაციას ჩვენს პარტნიორებთან და მეზობლებთან ბულგარეთიდან და რუმინეთიდან. გარემოს დაცვის მინისტრების დონეზე შეიქმნა სამუშაო ჯგუფი. მაგრამ რუსეთი არ იძლევა შესაძლებლობას, რომ შავ ზღვაში შევიდნენ ის ხომალდები, რომლებიც კვლევებს და ანალიზებს ჩაატარებდნენ, განსაკუთრებით იმ ზონაში, რომელსაც რუსეთი საკუთარ ტერიტორიულ წყლებად მიიჩნევს. ამიტომ, დღეს ძალიან რთულია იმის თქმა, იქნება თუ არა ეს კატასტროფა მთელი შავი ზღვისთვის და როგორი იქნება მდგომარეობა უახლოეს თვეებში. ალბათ, ისეთი მასშტაბური კატასტროფა, რომელიც ბულგარეთის, რუმინეთის და, შესაძლოა, თურქეთის კურორტულ სეზონზე რადიკალურად იმოქმედებდა, არ გვექნება. მე მაინც ოპტიმისტი ვარ,“ — ამბობს ევგენი ხლობისტოვი.
ბულგარეთის უმაღლესი სამხედრო-საზღვაო სკოლა ნიკოლა ვაფცაროვის სახელობის, რომელიც ვარნაში მდებარეობს, მონიტორინგს უწევს სიტუაციას ტანკერების კატასტროფის შემდეგ. ადგილობრივი ეკოლოგების თქმით, ამ ეტაპზე შავი ზღვის ამ ნაწილის წყლების დაბინძურების საფრთხე არ არსებობს. თუმცა, ეკოლოგები არ გამორიცხავენ, რომ დაბინძურების არეალი გაიზარდოს.
„ჩვენ არ ვიცით ამ ავარიის ყველა დეტალი და როგორ გადაადგილდება ნავთობის ლაქა შავი ზღვის აკვატორიაში. როდესაც ვსაუბრობთ სატელიტურ სურათებზე, სატელიტი მხოლოდ ლაქის არსებობას აფიქსირებს, მაგრამ ვერ განსაზღვრავს მის სტრუქტურას. ის ვერ ახდენს წყლის ანალიზს. შესაბამისად, ჩვენ მხოლოდ იმის დაფიქსირება შეგვიძლია, რომ ამ ადგილზე ზღვის წყალში მაზუტის ელემენტებია. მაგრამ რამდენია ის და რამდენად კატასტროფულია?“, — აცხადებს ევგენი ხლობისტოვი.
2024 წლის დეკემბრის ბოლომდე უკრაინის საზღვაო ეკოლოგიის სამეცნიერო ცენტრი აქვეყნებდა ანგარიშებს დაბინძურების შესახებ. ორგანიზაციის მოდელური გათვლების მიხედვით, მაზუტი თანდათან ვრცელდებოდა შავი ზღვის აკვატორიაში, განსაკუთრებით აღმოსავლეთ მიმართულებით.
ამასთან, უკრაინის Greenpeace-ში აცხადებენ, რომ დაბინძურება ვრცელდება არა მხოლოდ შავი ზღვის ჩრდილოეთ ნაწილში. ის უკვე მიაღწია ოდესის ოლქს და რუმინეთის საზღვარს, თუმცა ეს ინფორმაცია ეკოლოგებს ზუსტად ვერ დაუდასტურებიათ.
დაიღუპა ასობით ფრინველი
მაზუტით დაბინძურება მხოლოდ ზღვის სანაპიროს არ ეხება. მაგალითად, საქართველოში პლაჟები სუფთაა, მაგრამ ადგილობრივი ფრინველები კატასტროფის შემდეგ მძიმედ ზარალდებიან. 6 იანვარს საქართველოს თევზჭერისა და შავი ზღვის მონიტორინგის სამსახურის ყოფილი ხელმძღვანელი არჩილ გუჩმანიძე Facebook-ზე წერდა, რომ ბათუმის, ანაკლიას, ფოთისა და ქობულეთის სანაპიროებზე მაზუტში ამოსვრილი ფრინველები აღმოაჩინეს.
„ამ პერიოდში წყლის ფრინველების მიგრაცია მიმდინარეობს შავი ზღვის დაბინძურების ადგილის გავლით საქართველოს სანაპიროსკენ, ამიტომ, სავარაუდოდ, ეს ფაქტები სწორედ ამ მოვლენასთან არის დაკავშირებული. სავარაუდოა, რომ ასეთი შემთხვევები კიდევ უფრო მოიმატებს. ასევე ვიღებთ ინფორმაციას მსგავსი ფაქტების შესახებ აფხაზეთიდან (გაგრა, ბიჩვინთა, სოხუმი) და რუსეთის სოჭის პლაჟებიდან,“ — წერს გუჩმანიძე.
პირველი განცხადებიდან თითქმის ნახევარი თვის შემდეგ, არჩილ გუჩმანიძე აღნიშნავს, რომ საქართველოს სანაპიროზე მაზუტით დაბინძურებული ფრინველების რაოდენობა კიდევ უფრო გაიზარდა. უკვე არსებობს Telegram-არხი „ფრინველები საქართველოში, ბათუმი“, სადაც გადარჩენილი და დაღუპული ფრინველების შესახებ ინფორმაციას აქვეყნებენ. ასეთების რაოდენობა საქართველოს სანაპიროზე უკვე 250-ს აღწევს.
უკრაინის გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების სამინისტროს მონაცემებით, 4 თებერვლისთვის ტანკერების კატასტროფის შემდეგ 700-ზე მეტი ფრინველი დაიღუპა, თუმცა რეალური რიცხვი შესაძლოა ბევრად მეტი იყოს. ყირიმის მედიასაშუალებების ცნობით, მაზუტის დაღვრის გამო დაზარალებული ფრინველების რაოდენობა ყოველდღიურად იზრდება.
„ფრინველები იღუპებიან. დასახელდა სხვადასხვა რიცხვი — ასეულობით, ათასობით. რუსეთი არ აწვდის ინფორმაციას. წყლის ფრინველებს აქვთ კოპჩიკალური ჯირკვალი, რომლის ცხიმითაც ისინი ფრთებს იზეთავენ, რაც საშუალებას აძლევს მათ წყალში არ დასველდნენ და შეინარჩუნონ საჰაერო ფენა ბუმბულსა და სხეულს შორის. ეს მათ სიცივის გადატანაში ეხმარება. მაგრამ ახლა ბუმბულები მაზუტისგან ეკრობათ ერთმანეთს, დამცავი ფენა იშლება, ფრინველები იწყებენ გაყინვას, ვერ დაფრინავენ და ვერ მოიპოვებენ საკვებს. მაშველები მათ რეცხავენ, მაგრამ ვინც კი ნავთობპროდუქტებთან ჰქონია შეხება, იცის, რომ ეს ძალიან მკვრივი და რთულად მოსაშორებელი ნივთიერებაა,“ — განმარტავს ეკოლოგი, „ეროვნული ინტერესების დაცვის ქსელის“ (ANTS) ექსპერტი ოლეგ ლისტოპადი.
თუმცა ფრინველების გადარჩენისთვის მხოლოდ მათი დაბანა საკმარისი არ არის. ისინი შემდგომში უნდა განიკურნონ, გამოიზარდონ და სპეციალურ პირობებში იცხოვრონ, რაც საკმაოდ რთულია. ამიტომ, ექსპერტების თქმით, გადარჩება მხოლოდ 10%-მდე ფრინველი.
მაგრამ ნავთობპროდუქტებისგან მხოლოდ ფრინველები არ ზარალდებიან.
„დელფინები, თევზები, უხერხემლოები, ზღვის ფლორაც ზიანდება. მაზუტი იძირება ფსკერზე, ფარავს მას და მცენარეებს არ აძლევს სინთეზირების შესაძლებლობას. ზღვის ორგანიზმები ვერ სუნთქავენ, მათი სასუნთქი გზები იბლოკება. ეს უბრალოდ მომაკვდინებელი ფენაა. ეს ჩვენი ოკუპირებული ყირიმია და რუსეთის სანაპიროც კი — საერთო ზღვა, რომელიც ძალიან დაუცველია,“ — ამბობს ოლეგ ლისტოპადი.
თუ ფრინველების მცირე ნაწილის გადარჩენა შესაძლებელია, თევზებისთვის მაზუტი სასიკვდილოა.
„თევზებისთვის ეს კატასტროფაა, რადგან ისინი ვერ ახერხებენ მაზუტის მოშორებას. თევზი, რომელიც პატარა მაზუტის ნაწილაკს ჩაყლაპავს, თითქმის გარდაუვლად იღუპება. მაზუტი მასში არ იხსნება და ორგანიზმიდან ვერ გამოიდევნება. შესაბამისად, ჩვენ, სავარაუდოდ, დავინახავთ უზარმაზარ დანაკარგებს შავი ზღვის ფლორისა და ფაუნისთვის, მთლიანად მისი ეკოსისტემისთვის,“ — ამბობს ეკოლოგი ევგენი ხლობისტოვი.
სიტუაციას კიდევ უფრო ამძიმებს ის, რომ ჩაძირული ტანკერებიდან მაზუტის გაჟონვა გრძელდება. საერთო ჯამში, ისინი დაახლოებით 9,000 ტონა მაზუტს ატარებდნენ, ხოლო ზღვაში უკვე 4,000 ტონაზე მეტი მოხვდა.
„მსოფლიოს გემთმშენებლობის ისტორიაში, მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ, ბოლო 80 წლის განმავლობაში, არ გვქონია შემთხვევა, როდესაც ასეთი დიდი რაოდენობის მაზუტი ზღვაში დაიღვარა. და ამ შემთხვევას კიდევ ერთი თავისებურება აქვს — ეს არის ე.წ. A კატეგორიის მაზუტი, რომელიც ყველაზე ნაკლებად გაწმენდილია. ეს ძალიან მძიმე მაზუტია, ყველაზე დაბალი ხარისხის. ასეთ რაოდენობაში არცერთი ზღვა მაზუტით არ დაბინძურებულა,“ — განმარტავს ევგენი ხლობისტოვი.
როგორ აისახება კატასტროფა სანაპირო მოსახლეობაზე
ეკოლოგებისთვის რთულია პროგნოზირება არა მხოლოდ იმის, თუ შავი ზღვის რომელი ნაწილი დაიბინძურება, არამედ იმავდროულად, როგორ მოიქცევა მაზუტი. ეს არის ნავთობის მძიმე ფრაქცია, რომელიც წყლის ზედაპირზე დიდხანს არ რჩება. Greenpeace-ის ინფორმაციით, ფსკერზე ჩალექილი მაზუტი შესაძლოა „დაგვიანებული პრობლემა“ გახდეს, რადგან შტორმების დროს ის ისევ ამოტივტივდება და სანაპიროს დააბინძურებს. წარსული ნავთობკატასტროფების გამოცდილება აჩვენებს, რომ ზღვის გარემო შესაძლოა 30 წლის განმავლობაში ტოქსიკური დარჩეს.
სევასტოპოლელი მაცხოვრებელი, მარინა, რომელმაც „დონბასის ახალ ამბებთან“ ისაუბრა, დარწმუნებულია, რომ კატასტროფის შედეგები ზაფხულში უფრო შესამჩნევი გახდება. ამჟამად ყირიმში ცივა, თუმცა ტემპერატურის მატებასთან ერთად მაზუტი შეიძლება ზედაპირზე ამოტივტივდეს.
„როდესაც გათბება, მაზუტი აღარ იქნება ისეთი სქელი და შესაძლოა ან ზედაპირზე ამოვიდეს, ან ზღვის ორგანიზმებმა ის უფრო მეტად შეიწოვონ. მაღალი ტემპერატურისას დაბინძურების ახალი კერები შეიძლება გაჩნდეს სანაპიროზე, მაგრამ ზუსტი შეფასებისთვის საჭიროა დაბინძურების ადგილის მონახულება,“ — ამბობს Greenpeace უკრაინის ოფისის დირექტორი ნატალია გოზაკი.
მარინა აღნიშნავს, რომ ტანკერების კატასტროფის შემდეგ შვილიშვილების სტუმრობის ეშინია, რადგან მაზუტი ტოქსიკური ნივთიერებაა და არა მხოლოდ ზღვის ეკოსისტემაზე, არამედ ადამიანზეც უარყოფითად მოქმედებს.
„აქ ეფექტი დაგროვებითია. როდესაც ადამიანი დიდი ხნის განმავლობაში მოიხმარს მაზუტით დაბინძურებულ თევზსა და ზღვის პროდუქტებს, ტოქსიკური ნაერთები ორგანიზმში გროვდება და შესაძლოა გამოიწვიოს შინაგანი დაავადებები. მეორე საფრთხე — მაზუტი ორთქლდება და მისგან წარმოქმნილი აეროზოლები სანაპიროზე რჩება. ამ ორთქლის ჩასუნთქვა საზიანოა და შეიძლება გამოიწვიოს სუნთქვის პრობლემები,“ — განმარტავს ნატალია გოზაკი.
პლაჟებზე დასვენება და შავი ზღვის თევზის მოხმარება საშიშია
ექსპერტების აზრით, მაზუტით დაბინძურებულ პლაჟებზე დასვენება სარისკოა, ხოლო შავი ზღვის თევზის მიღება ამ ეტაპზე არ არის რეკომენდებული.
„თუ ადამიანი შეჭამს მაზუტით მოწამლულ თევზს, ეს გამოიწვევს საკვებით მოწამვლას. ორგანიზმის მდგომარეობიდან გამომდინარე, ზოგისთვის ეს შეიძლება შედარებით მსუბუქი იყოს, მაგრამ ზოგისთვის — ფატალური. განსაკუთრებით საფრთხის ქვეშ არიან ქრონიკული დაავადებების მქონე პირები ან ადამიანები, რომლებსაც კუჭ-ნაწლავის სისტემის დარღვევები აქვთ. ახლა საერთოდ არ ვურჩევდი ყირიმელებს შავი ზღვის თევზის მოხმარებას, რადგან გარეგნულად შეუძლებელია განსაზღვრო, არის თუ არა ეს თევზი მოწამლული,“ — ამბობს ეკოლოგი ევგენი ხლობისტოვი.
მაზუტის კიდევ ერთი საფრთხე ისაა, რომ შტორმების შემდეგ დაბინძურებული ნარჩენები შესაძლოა ქვიშით დაიფაროს, რაც ართულებს მის გაწმენდას. პლაჟების სრულად გაწმენდა ნიშნავს მთლიანი ქვიშის ფენის მოხსნას, მაგრამ ექსპერტების აზრით, რუსეთი ამას არ გააკეთებს.
„არავინ იცის, რა ბედი ეწია გაწმენდისას შეგროვილ მაზუტიან ქვიშის ტომრებს. არსებობს დიდი შანსი, რომ ისინი უბრალოდ სადმე დაყარეს და იქვე ყრიან. რამდენად მყარია ეს ტომრები და არ მოხდება თუ არა მათგან დაბინძურების განმეორებითი გავრცელება, უცნობია,“ — აღნიშნავს ნატალია გოზაკი.
მარინას მონათხრობის მიხედვით, სევასტოპოლის ერთ-ერთ პლაჟზე (Учкуевка) ტომრები უბრალოდ ერთად დაყარეს და დაუმუშავებელი დატოვეს.
რა გააკეთა (და არ გააკეთა) რუსეთმა კატასტროფის შემდეგ
ტანკერების ჩაძირვის შემდეგ რუსეთმა არ მიიღო ადეკვატური ზომები, რათა შეემცირებინა ეკოლოგიური ზიანი. გემების ნარჩენები კვლავ ფსკერზეა, ხოლო ნავთობის ამოტუმბვა მხოლოდ ავარიიდან ერთი თვის შემდეგ დაიწყო.
„ჩვენ არ ვიცით, რეალურად რას აკეთებს რუსეთი, რომ შეაჩეროს მაზუტის გაჟონვა. ისეთი შთაბეჭდილება რჩება, რომ არაფერს აკეთებს. ამავდროულად, მასზე გავლენის მოხდენა შეუძლებელია. დღევანდელი მდგომარეობით, არ გვაქვს არცერთი მექანიზმი, რომ რუსეთს ვაიძულოთ ითანამშრომლოს საერთაშორისო პარტნიორებთან და მეზობლებთან. თურქეთი საკმაოდ ნეიტრალურად ეკიდება ამ საკითხს. ერთხელ გამოხატა შეშფოთება, თუმცა, როგორც ჩანს, მათი ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ დაბინძურება თურქეთის პლაჟებს ნაკლებად შეეხება. მათ შავი ზღვის კურორტებზე დიდი აქცენტი არ აქვთ, მათი ტურისტული პოტენციალი სხვა ზღვებშია კონცენტრირებული, ამიტომ მშვიდად აკვირდებიან,“ — აღნიშნავს ევგენი ხლობისტოვი.
1992 წელს შავი ზღვის ექვსმა ქვეყანამ (უკრაინა, ბულგარეთი, საქართველო, მოლდოვა, რუმინეთი და რუსეთი) ხელი მოაწერა ბუქარესტის კონვენციას, რომელიც შავი ზღვის დაბინძურებისგან დაცვას ითვალისწინებდა. თუმცა, როგორც მიმდინარე ომმა აჩვენა, რუსეთი მსგავს შეთანხმებებს არ იცავს.
„ეს ყველაფერი შესაძლებელი იყო თავიდან აგვერიდებინა. რუსეთის ხელისუფლებამ კრიმინალური უმოქმედობა გამოიჩინა და არ მიიღო ზომები. მათ არაფერი გააკეთეს დაბინძურების თავიდან ასაცილებლად, არ განახორციელეს ზღვის წყლიდან მაზუტის ამოღება. მხოლოდ სანაპიროზე შეკრიბეს ადამიანები, რომლებსაც ტექნიკის გარეშე მოუწიათ გაწმენდითი სამუშაოების ჩატარება. გაჟონვა გრძელდება, ხოლო ტანკერებში დარჩენილი მაზუტი ჯერ კიდევ არ არის ამოტუმბული,“ — ამბობს ნატალია გოზაკი.
უკრაინამ კატასტროფის შედეგების გამო უკვე მიმართა გაეროს, იუნესკოსა და ევროკავშირის შესაბამის ორგანოებს, ასევე თანამშრომლობს რუმინეთსა და ბულგარეთთან საერთაშორისო დონეზე.
თუმცა, ოლეგ ლისტოპადის შეფასებით, უკრაინამაც არ გადადგა საკმარისი ნაბიჯები.
„ერთის მხრივ, ბევრია გაკეთებული. მაგრამ საკმარისი მაინც არ არის. უშიშროების საბჭოს სხდომა ამ საკითხზე არ ჩატარებულა, არ მინახავს აქტიური განცხადებები პარლამენტიდან ან მინისტრთა კაბინეტიდან. საჭიროა მეტი საერთაშორისო ზეწოლა, ხმამაღალი განცხადებები. ეს არის ეკოლოგიური კატასტროფა, რომელიც მთლიანად შავი ზღვის რეგიონის მომავალს უქმნის საფრთხეს,“ — მიიჩნევს ლისტოპადი.
უკრაინის გარემოს დაცვის სამინისტრომ განაცხადა, რომ შავ ზღვას მიყენებული ეკოლოგიური ზარალი 14 მილიარდ დოლარს აჭარბებს, თუმცა ზუსტი ზარალის დადგენა საერთაშორისო ორგანიზაციების ხელმისაწვდომობის გარეშე შეუძლებელია.
მასალა მომზადებულია მედიაქსელის მხარდაჭერით
